Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Jehová Diosaw kunatejj niya pasañampïki uk yatiyi

Jehová Diosaw kunatejj niya pasañampïki uk yatiyi

Jehová Diosaw kunatejj niya pasañampïki uk yatiyi

“Akajja kuntejj Diosajj Jesucristor uñachtʼaykäna ukawa, ukhamat jupajj servirinakaparu yatiyañapataki, kunattejj jankʼaki luraskani ukjjata.” (APO. 1:1.)

¿KAMSASAS QHANAÑCHTʼASMA?

¿Metalanakat lurat jachʼa jaqetjja kawkhas taqe markanakjjar chʼamani angloamericanampi sasi?

¿Taqe markanakjjar chʼamani angloamericanajj Naciones Unidas organizacionar chʼam churatap kunjamsa Juanan visionapajj uñachtʼayi?

¿Gobiernonakan tukusïwipat kunjamsa Danielampi Juanampejj qhanañchapjjäna?

1, 2. 1) ¿Danielana ukat Juanan profecianakapajj kun amuytʼañsa yanaptʼistu? 2) ¿Ajjsarkañ animalan nayrïr sojjta pʼeqenakapajj khitinakampi sasisa?

 KUNAPACHATÏ Danielana ukat Juanan profecianakap igualtʼayasin yatjjatktan ukhajja, kunatï jichhürunakan pasaski ukat jutïrinsa paskani uk amuytʼañwa yanaptʼistu. ¿Juanajj paqallqo pʼeqenakani ajjsarkañ animal mä visionan uñjkäna ukatsa, Daniel profetajj visionan tunka wajjranakani ajjsarkañ animal uñjkäna ukat Nabucodonosor reyin samkapan metalanakat lurat jachʼa jaqet qhanañchkäna ukatsa kunsa yateqsna? ¿Uka profecianakat sum amuyjjasajj kun lurañatakis chʼamachasiñasa?

2 Apóstol Juanajj visionan uñjkäna uka ajjsarkañ animalat amtañäni (Apo. 13 jalja). Kunjamtï nayrïr yatichäwin yateqaniwayktanjja, uka animalan nayrïr sojjta pʼeqenakapajj Egipto, Asiria, Babilonia, Medopersia, Grecia ukat Roma markanakamp sasiwa. Uka markanakaw warmin wawapar wal uñisiwayapjje (Gén. 3:15). Juanajj visionap qellqkäna ukat patak patak maranak qhepatjja, Roma markajj taqe markanakjjar chʼamani markakïskänwa. Ukampis ajjsarkañ animalan paqallqöri pʼeqepaw Roma lantejj taqe markanakjjar chʼamani saytʼañapäna. ¿Uka markajj kawkirïpachänisa, ukat kunjamsa warmin wawaparojj uñjpachäni?

GRAN BRETAÑA UKAT ESTADOS UNIDOS MARKANAKAW WALI CHʼAMAN TUKUPJJE

3. ¿Tunka wajjranakani ajjsarkañ animalajj khitimpi sasisa, ukat tunka wajjranakajj khitinakampi sasirakisa?

3 Apocalipsis 13 jaljan parlki uka jachʼa ajjsarkañ animalan paqallqöri pʼeqepajj khitimpi sasisa uk yatiñatakejja, Juanan visionapata ukat Danielajj visionapan tunka wajjranakani ajjsarkañ animal uñjkäna ukanakatwa amuytʼañasa (Daniel 7:7, 8, 23, 24 liytʼasiñapawa). * Danielajj uñjkäna uka animalajj wali chʼamani Romampi sasiwa. (12, 13 jananak uñjjattʼäta.) 400 j.p. maranakat aksaruw Roma Imperiojj tʼaqanoqtañ qalltäna. Uka ajjsarkañ animalar tunka wajjranak jilskäna ukanakajja, Romat misturi gobiernonakampi sasiwa.

4, 5. 1) ¿Kunsa jiskʼa wajjrajj luräna? 2) ¿Ajjsarkañ animalan paqallqöri pʼeqepajj khitisa?

4 Uka ajjsarkañ animalan tunka wajjranakata jan ukajj gobiernonakatjja, jiskʼäkis uka wajjraw kimsa wajjranak lantejj wali chʼaman saytʼasïna. Ukat Romat misturi Gran Bretaña markajj wali chʼamani tukkäna ukhaw uka profeciajj phoqhasïna. Uka markajja, 1600 maranakkamajj janiw wali chʼamani markäkänti. Jan ukasti Romankir yaqha kimsa markanakaw jukʼampi chʼamanïpjjäna: España, Países Bajos ukat Francia. Ukampisa, Gran Bretaña markaw mayat maya jaqoqäna. Ukat 1700 maranakanjja, oraqpachankir wali chʼamani markaruw tukuskäna. Ukampis janïraw ajjsarkañ animalan paqallqöri pʼeqepäkänti.

5 Ukat Gran Bretaña markajj wali chʼamanëjjchïnsa, Norte América toqenkiri colonianakapajj tʼaqaqtjjapjjänwa. Ukat Estados Unidos markajj Gran Bretaña markan guerratak barconakapampi yanaptʼataw wali chʼaman tukurakïna. Ukat 1914 maratakejja, mä arunjja, Tatitun urupa qalltkäna uka tiempotakejja, Gran Bretaña markajj wali chʼamani Imperiot uñtʼatänwa ukat Estados Unidos markasti taqe kun fabrikiri jachʼa markat uñtʼatarakïnwa. * Nayrïr Jachʼa Chʼajjwäwinwa Gran Bretaña markajj Estados Unidos markampi mayachtʼasisajj taqe markanakjjar chʼamani markar tukupjjäna [potencia mundial angloamericana], ukhamatwa ajjsarkañ animalan paqallqöri pʼeqepajj uñstäna. ¿Kunjamsa uka pʼeqejj warmin wawapar uñjäna?

6. ¿Ajjsarkañ animalan paqallqöri pʼeqepajj kunjamsa Diosan markapar uñjäna?

6 Tatitun urup qalltkäna ukhajj ajjsarkañ animalan paqallqöri pʼeqepajj jankʼakiw Diosan markap contra sartäna, mä arunjja, Criston jilanakapat aka oraqenkasipki ukanak contra (Mat. 25:40). Jesusajja, nayajj jumanakampëjjä ukhajj warmin wawapjam uñtʼatäpki ukanakajj lurañanakap phoqhasipkani sasaw säna (Mat. 24:45-47; Gál. 3:26-29). Angloamericanajj Diosan ajllit wawanakap contra nuwasiñatakiw sartäna (Apo. 13:3, 7). Nayrïr Jachʼa Chʼajjwäwinwa Diosan markapar arknaqañ qalltäna, ukat yaqhep qellqatanakap apsupjjañapatakis jarkʼäna ukat Amuyasiri Cheqapa Uywatan sutipjjar uttʼayatäpki ukanakarus carcelar jistʼantayäna. Kunjamtï Jehová Diosajj Juanar yatiykänjja ukhamapuniw paqallqöri pʼeqejj Diosan Arupat yatiyañ saytʼayäna. Ukatjja, Abrahaman wawanakapat jutiri alajjpachar sarañataki ajllitanakajj “jaktayatäpjjaniwa”, mä arunjja, Diosar jukʼampi serviskakiñatakiw sartapjjani sasaw Diosajj yatiyarakïna (Apo. 11:3, 7-11). ¿Uka arunakajj phoqhasïnti? Jïsa, Jehová Diosan Qhanañchirinakapan sarnaqäwipaw uk uñachtʼayi.

WALI CHʼAMANI ANGLOAMERICANAMPI UKAT HIERROTA, ÑEQʼETA LURAT KAYUMPI

7. ¿Ajjsarkañ animalan paqallqöri pʼeqepampi ukat jachʼa jaqen cuerpopat kawkha cheqampis pachpakejja?

7 Metalanakat lurat jachʼa jaqen kayunakapajja, ajjsarkañ animalan paqallqöri pʼeqepampejj pachpakiwa, mä arunjja, taqe markanakjjar chʼamani angloamericanampi sasiwa. Gran Bretaña markajj Roma Imperiotwa mistu ukat niyakejjay Estados Unidos markajj Gran Bretaña markat mistchejja, Romatsa mistkaspa ukhamarakiwa. Ukatwa jachʼa jaqen kayunakapan hierrojj utji, ukampis ñeqʼempi kittatawa (Daniel 2:41, 42 liytʼasiñapawa). Ukasti, ajjsarkañ animalan paqallqöri pʼeqepampi saski uka markanakajj wali chʼamanir tukkäna uka tiempompejj pachpakiwa. Kunjamtï hierrompi ñeqʼempi kittatajj jan hierrjjama suma thurtʼatäkejja, ukhamarakiw angloamericanajj jan Roma markjam suma thurtʼatäkiti. ¿Kunjamsa?

8, 9. 1) ¿Taqe markanakjjar chʼamani angloamericanajj kunjamsa hierror uñtat wali chʼamanïtap uñachtʼayäna? 2) ¿Jachʼa jaqen kayupankir ñeqʼejj khitinakampi sasisa?

8 Awisajja, angloamericanajj hierrjam wali chʼamanïtapwa uñachtʼayäna. Ukjja Nayrïr Jachʼa Chʼajjwäwin atipjasaw uñachtʼayäna, ukat Payïr Jachʼa Chʼajjwäwinsa ukham chʼamanïskakitap uñachtʼayaskakïnwa. * Uka tiempo qhepatsa awisajj chʼamanïtap uñachtʼayaskakïnwa. Ukampisa, qalltatpachaw hierrojj ñeqʼempi kittatäna.

9 Jehová Diosan servirinakapajja, nayratpachwa jachʼa jaqen kayunakapajj kunamp sasisa uk amuyañatak chʼamachasipjjäna. Daniel 2:41 qellqatarjamajja, hierrompi ñeqʼempi kittat kayojj mä sapa ‘reinokiwa’ janiw waljäkiti. Ñeqʼejja, angloamericanampi apnaqat jaqenakampi sasiwa, ukatwa uka markajj jan hierrjam wali chʼamani Roma Imperior uñtatäjjeti. Danielan profeciaparjamajja, ñeqʼejj ‘jaqenakan wawanakapampi’ sasiwa, mä arunjja, aleq jaqenakakiwa (Daniel 2:43 liytʼasiñapawa). * Angloamericanan apnaqäwipanjja, jaqenakajj mayachtʼasisaw derechonakap jikjjatañatakejj sindicatonak uttʼayapjje, derechos civiles jikjjatañatakis campañanak lurapjje, ukat jupanakpachpa apnaqasiñatakiw markpach saytʼasipjje. Ukanak lurasaw aleq jaqenakajj angloamericanan chʼamap thayjtayapjje, ukatwa hierror uñtat jan chʼamanëjjeti. Política toqet may maya amuyapjjatapasa, ukat eleccionanakan jukʼa votonakampiki atipapjjatapasa, wali uñtʼat marka apnaqerinakasa janiw kuntï lurañ amtapki uk phoqerjamäpkiti. Kunjamtï Daniel profetajj siskäna ukhamapuniw phoqhasiwayi: “Uka reinojj mä toqetjja chʼamanïskaniwa, mä toqetsti jan chʼamaniraki” (Dan. 2:42; 2 Tim. 3:1-3).

10, 11. 1) ¿Kunas kayunakamp pasani? 2) ¿Metalanakat lurata jachʼa jaqen kayu lukʼananakapat kamsnasa?

10 Jichhürunakanjja, Gran Bretaña ukat Estados Unidos markanakajj mayachtʼatäsipkakiwa, ukat panpachanirakiw saytʼasipjje. Ukhamasti, angloamericana lantejja janiw yaqhajj saytʼkaniti ukwa jachʼa jaqet parlki uka profeciasa ukat ajjsarkañ animalat parlki uka profecias amuytʼayistu. Ukat janis Roma markjam wali chʼamanïkchejja, janiw jupa pachpakejj aynachtʼkaniti.

11 ¿Metalanakat lurat jachʼa jaqen kayu lukʼananakapajj kamsañsa munpacha? Amuytʼañäni, Daniel profetajj mayni visionanakapanjja, ajjsarkañ yaqhep animalanakajj qhawqha wajjranïpjjesa uk sum qhanañchäna. Kunattejja, qhawqhäkitejj uk yatiñajj wakiskirïnwa. Ukampis jachʼa jaqen kayu lukʼananakapajj qhawqhänsa uk janiw qhanañchkänti. Ukhamasti, ukajj janjamakiw wakiskirïkiti, kunjamtï qhawqha amparanisa, lankhu charanisa ukat qhawqha kayunisa ukajj jan wakiskirïkejja ukhama. Antisasa, kayu lukʼananakapajj hierrompi ñeqʼempi kittataw sasaw qhanañchi. Uka qhanañchäwirjamajja, kunapachatï Diosan Reinopampi saski uka “jachʼa qalajj” metalanakat lurat jachʼa jaqen kayupar purini ukhajja, angloamericanaw taqe markanakjjar chʼamanïskani (Dan. 2:45).

ANGLOAMERICANA UKAT PÄ WAJJRANI JACHʼA AJJSARKAÑ ANIMALA

12, 13. ¿Ajjsarkañ animalan pä wajjrapajj khitimpi sasisa, ukat kunsa luri?

12 Jesusajj Juanar uñjaykäna uka visionanjja, taqe markanakjjar chʼamani angloamericanajj hierrompi ñeqʼempi kittatäkchisa qhep qhepa urunakanjja, mä wakiskir luräwi luraskakiñapänwa. Juanajj pä wajjrani mä ajjsarkañ animalwa uñjäna, uka animalasti mä dragonar uñtataw parläna. ¿Uka ajjsarkañ animalajj khitimpi sasisa? Pä wajjrapajj mayachtʼat chʼamani pä markampi sasiwa, ukat ukajja pachpa angloamericanampi sasiwa, ukampis jichhajj mä amta phoqhañapatakiwa (Apocalipsis 13:11-15 liytʼasiñapawa).

13 Pä wajjrani ajjsarkañ animalajja, nayrïr jachʼa ajjsarkañ animalar uñtat ídolo lurasiñapatakiw chʼamañchi. Uka idolojj uñstasin chhaqtawayaniwa ukat wasitatwa uñstarakini sasaw Juanajj qhanañchäna. Ukat ukhamapuniw mä organizacionampejj pasäna, ukasti Gran Bretaña ukat Estados Unidos markanakampi chʼamañchtʼataw uñstawayi. Ukajja, oraqpachankir gobiernonakaru mayachtʼañataki ukat jupanakan sutipjjaru saytʼañapatakiw uttʼayasïna. * Uka organizacionajj Nayrïri Jachʼa Chʼajjwäwi qhepatwa Sociedad de Naciones sutimpi uñstäna, ukat Payïr Jachʼa Chʼajjwäwi qalltkäna ukhaw chhaqtäna. Uka tiemponjja, Diosan markapajj Apocalipsis libron profeciaparjamaw jachʼa ajjsarkañ animalar uñtat idolojj wasitat uñstani sasin qhanañchapjjäna. Ukajj ukhamapuniw phoqhasïna, uka organizacionajj Naciones Unidas sutiniw wasitat uñstäna (Apo. 17:8).

14. ¿Kunatsa apóstol Juanajj nayrïri ajjsarkañ jachʼa animalar uñtat idolojj kimsaqallqöri reyiw sänjja?

14 Ajjsarkaña animalar uñtat idolojj ‘kimsaqallqöri reyiwa’ sasaw Juanajj qhanañchäna. Ukampisa, ukajj janiw nayrïr ajjsarkañ jachʼa animalan kimsaqallqöri pʼeqepa sañ munkiti. Jan ukasti, uka jachʼa animalar uñtata idolokiwa. Uka idolon chʼamapajja, uka organizacionankir markanakatwa mistu, jukʼampis taqe markanakjjar chʼamani angloamericanaw idolor chʼam churi (Apo. 17:10, 11). Ukatwa Juanajj uka idolojj mä reyiwa sänjja, kunattejj mä reyjam apnaqañatakiw chʼam katoqe, ukhamatwa kuntï lurapki ukajj taqe markanakar mayjtʼayi.

AJJSARKAÑ ANIMALAR UÑTAT IDOLOJJ QʼAÑU WARMIRUW TUKJI

15, 16. ¿Qʼañu warmejj khitimpi sasisa, ukat khitinakatï jupar yanaptʼapki ukanakampejj kunas pasaski?

15 Kunjamtï apóstol Juanajj siskejja, jachʼa wila ajjsarkañ animalan kallachipjjarojj wachoqa qʼañu lurañanakan sarnaqer mä warmiw latʼjjatatäski, uka wila ajjsarkañ animalajj paqallqo pʼeqenakani animalar uñtat idolowa. Qʼañu warmejj “Jachʼa Babilonia” sutiniwa, juparakiw uka animalar apnaqe (Apo. 17:1-6). ¿Qʼañu warmejj khitimpi sasisa? Taqpach kʼari religionanakampi sasiwa. Ukat cristianöpjjtwa siri wali uñtʼat religionanakas Jachʼa Babilonia taypinkapjjarakiwa. Kʼari religionanakajj nayratpachaw Sociedad de Naciones ukat Naciones Unidas ukanakar yanaptʼawayapjje ukat apnaqañsa yantʼawayapjje.

16 Jachʼa Babiloniajj kunjamsa umapajja, mä arunjja, yanaptʼapki ukanakajj wañtʼkaspas ukham chhaqtaski ukwa Tatitun urupan uñji (Apo. 16:12; 17:15). Ajjsarkañ jachʼa animalar uñtat idolojj uñstkäna ukhajja, cristianöpjjtwa siri iglesianakajj Inti jalanta toqenkir markanakjjar chʼamanïnwa. Ukampis jichhürunakanjja, iglesianakarusa ukat pʼeqtʼirinakaparusa janiw jaqenakajj respetjjapjjeti ni yanaptʼjjapjjesa. Religionanakajj jan walinakakwa apani sasaw waljanejj sapjje. Ukat uksa toqenkir yatjjattʼat jaqenakasa, taqeniw religionanakat jitheqtjjapjjañapa sasaw sapjje.

17. ¿Kunas kʼari religionanakampi pasani, ukat kunatsa?

17 Kʼari religionanakajj janiw jukʼat jukʼat chhaqtkaniti. Ukat Diosajj kuntï munki uk lurapjjañapataki apnaqerinakan chuymapar mä amuyu uskuni ukhakamajja, qʼañu warmejj wali chʼamanïskakiniwa ukat marka apnaqerinakarus munañapar apnaqañ munaskakiniwa (Apocalipsis 17:16, 17 liytʼasiñapawa). Akat mä jukʼarojja, Jehová Diosan amtaparjamaw Supayan apnaqat akapachankir politiconakajj Naciones Unidas toqejj kʼari religionanak contra saytʼapjjani ukat taqe kunanakapatï utjki ukanaksa tukjapjjani. Walja maranak nayrajja, ukajj janiw ukhamäkaspati sañjamänwa. Ukampis jichhürunakanjja, ajjsarkañ wila jachʼa animalar latʼjjatat qʼañu lurir warmejj niya liweqtirjamaw aythiliski. Ukampisa, jupajj janiw sumat saraqkaniti, jan ukasti mä akatjamat liweqtasin qʼala tukjatäni (Apo. 18:7, 8, 15-19).

AJJSARKAÑ ANIMALANAKAJJ TUKJATÄPJJANIWA

18. 1) ¿Kunsa ajjsarkañ animalajj lurani, ukat kunas paspachäni? 2) Daniel 2:44 qellqatarjamajja, ¿Diosan Reinopajj kawkïr reinonaksa tukjani? (17 janankir recuadro uñjjattʼäta.)

18 Kʼari religionanakan tukjasitap qhepatjja, jachʼa ajjsarkañ animalajja, mä arunjja, Supayan apnaqat politiconakajja, Diosan Reinop contra saytʼañatakiw wiytatäni. Ukat niyakejjay alajjpachar jan makatjjchejja, akapachankir apnaqerinakajj Diosan Reinopankirit aka oraqenkasipki ukanak contraw wali coleratäsajj sartapjjani. Ukampis kunas pasani ukajj qellqatäjjewa (Apo. 16:13-16; 17:12-14). Ukat Daniel profetajj kunas uka chʼajjwäwin pasani uk qhanañcharakïnwa (Daniel 2:44 liytʼasiñapawa). Apocalipsis 13:1 qellqatan parlki uka ajjsarkañ jachʼa animalasa ukat jupar uñtat idolosa, ukat pä wajjrani ajjsarkañ animalas qʼala tukjatäpjjaniwa.

19. ¿Kuna toqetsa jan pächasiñasäki, ukat kunsa jichhajj lurañasa?

19 Jiwasajja, ajjsarkañ animalan paqallqöri pʼeqep apnaqki uka tiemponktanwa. Uka animalan tukjasiñap janïr purinkipanjja, janiw yaqha pʼeqenakamp uñstkaniti. Ukhamasti, kʼari religionanakajj tukjatäkani ukhajja, taqe markanakjjar chʼamani angloamericanaw chʼamanïskakini. Amtapuniñäni, Danielana ukat Juanan profecianakapajja, arsuskäna ukhamapuniw phoqhasiwayi. Ukhamasti, kʼari religionanakan tukusïwipasa ukat Armagedonasa wali jakʼankapuniwa. Jutïr urunakan kunatï paskani uk Jehová Diosaw sum qhanañchawayistu. Ukampisa, ¿uka profecianakar istʼañäniti? (2 Ped. 1:19.) ¡Dios toqeta ukat Reinopat saytʼasiñatakejj jichhaw tiempojja! (Apo. 14:6, 7.)

[Qhanañchäwinaka]

^ Biblianjja, tunka sasajj phoqhata sañatakiw apnaqasi. Ukatwa tunka wajjranakajj Roma Imperiot misturi taqe gobiernonakampi sasejja.

^ Gran Bretaña markasa ukat Estados Unidos markas 1700 maranakatpachsa utjapkchejja, uka wali chʼamani pä markajj Tatitun urupan uñstapjjani sasaw apóstol Juanajj säna. Cheqas Apocalipsis libron uñstki uka visionanakajj ‘Tatitun urupanwa’ phoqhasi (Apo. 1:10). Ukhamajja, Nayrïr Jachʼa Chʼajjwäwinwa Gran Bretaña markampi Estados Unidos markampi mayachtʼasisajj taqe markanakjjaru chʼamani tukusajj apnaqañ qalltapjjäna.

^ Kunjamsa uka reyejj Payïri Jachʼa Chʼajjwäwin tukjañapäna ukjja, akham sasaw Daniel profetajj qhanañchäna: “Taqe kunsa jan amuykañjamwa tʼunjani” sasa (Dan. 8:24). Estados Unidos markajja, jan sinttʼasis bomba atómica satäkis uk enemigonakapjjar pay kuti phallayasaw qʼal tukjäna.

^ Daniel 2:43, NM: ‘Kunjamtï jumajj uñjktajj hierrompi ñeqʼempi kittatjja, jaqenakan wawanakapampiw mayachasiñ munapjjani, ukampis janiw mayar tukupkaniti, kunjamtï hierrompi ñeqʼempejj jan mayachaski ukhama’.

^ Apocalipsis... ¡se acerca su magnífica culminación! librot 240, 241, 253 jananak uñjjattʼäta.

[Jiskt’anaka]

[17 janan recuadropa]

¿‘TAQE AKA REINONAKAJJ’ KHITINAKASA?

Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras sat Bibliajj Daniel 2:44 qellqatan jikjjataski uka profeciarjamajja, Diosan Reinopajj ‘taqe aka reinonakaruw tukjani’ sasaw qhanañchi. Ukhamasti, metalanakat lurat jachʼa jaqen partenakapampi saski uka reinonakatakwa parlaski.

¿Mayni gobiernonakampejj kunas pasani? Apocalipsis libronkir profeciaw uk sum qhanañchistu. Ukansti akham siwa: ‘Taqe reyinakaruw tantachasini’ “taqe chʼaman [Jehová] Diosan jachʼa urupana jupampi nuwasiñataki” sasa (Apo. 16:14; 19:19-21). Ukhamasti, Armagedonanjja janiw Daniel libron parlki uka reinonakaki tukjatäpkaniti, jan ukasti oraqpachankiri taqe gobiernonakaw tukjatäpjjani.