Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

Ol Samting We Oli Mas Kamtru “i No Longtaem”

Ol Samting We Oli Mas Kamtru “i No Longtaem”

Ol Samting We Oli Mas Kamtru “i No Longtaem”

“Mi Jon mi raetem ol samting we Jisas Kraes i soemaot long mi. Hemia ol samting we God i givim long hem, blong hem i soemaot long ol man blong hem. Ol samting ya, bambae i no longtaem, oli kamtru.”—REV. 1:1.

?BAMBAE YU YU ANSA OLSEM WANEM?

?Wanem haf blong pija we Daniel i tokbaot, hem i Inglan mo Amerika?

Long vison blong Jon, ?wanem i soemaot se Inglan mo Amerika i givim paoa long Yunaeted Neson?

?Ol vison blong Daniel mo Jon oli soemaot olsem wanem se olgeta gavman bambae oli lus?

1, 2. (1) ?Ol profet tok blong Daniel mo Jon, oli givhan long yumi blong kasem save wanem? (2) ?Sikis hed blong wael anamol oli hu?

OL PROFET tok we Daniel mo Jon tufala i talemaot, oli givhan long yumi blong kasem save long plante samting we i stap hapen tede. Mo oli soemaot wanem bambae i hapen. ?Yumi lanem wanem long vison blong wael anamol we i gat seven hed? ?Vison blong anamol we i gat ten hon, i tijim yumi long wanem? ?Mo yumi lanem wanem long ol tok blong Daniel long saed blong bigfala pija blong man we Nebukadnesa i luk? ?Ol samting we yumi lanem long ol profet tok ya i pulum yumi blong mekem wanem?

2 Long las stadi, yumi tokbaot vison blong wael anamol we Jon i tokbaot long Revelesen japta 13. Sikis hed blong wael anamol ya hemia Ijip, Asiria, Babilon, Media mo Pesia, Gris, mo Rom. Setan i yusum ol king ya we oli gat bigfala paoa long wol, blong oli agensem ol man blong God. Hem i mekem olsem from we hem i no laekem ol pikinini blong woman. (Jen. 3:15) Jon i raetemdaon vison ya taem Rom i gat bigfala paoa long wol. Rom i gohed blong rul plante handred yia. Be namba seven hed bambae i winim hem. ?Namba seven hed, hem i hu? ?Mo hem i mekem wanem long ol pikinini blong woman?

INGLAN MO AMERIKA I KASEM PAOA

3. ?Anamol we i gat ten hon, hem i hu? ?Ten hon blong hem, oli hu?

3 Vison blong anamol we i gat ten hon, i save givhan long yumi blong faenemaot namba seven hed blong wael anamol we Revelesen japta 13 i tokbaot. * (Ridim Daniel 7:7, 8, 23, 24.) Anamol we i gat ten hon hem i Rom. (Lukluk pej 14-15.) Long ol yia 400, ol ples we Rom i rul long hem oli seraot mo oli stanemap ol king blong olgeta. Ten hon blong anamol ya we Daniel i luk, hemia ol ples we oli seraot long Rom.

4, 5. (1) ?Smol hon i mekem wanem? (2) ?Namba seven hed blong wael anamol, hem i hu?

4 Long profet tok blong Daniel, wan smol hon i gru, i kam antap long medel blong ol narafala hon blong anamol ya. Smol hon ya i pusumaot tri hon we oli stap fastaem, blong mekem ples blong hem. ?Samting ya i kamtru olsem wanem? Inglan i wan ples we Rom i rul long hem fastaem, be biaen hem i stanemap wan king blong hem. Spen, Netalan, mo Franis, oli mekem sem mak. Trifala kantri ya oli gat moa paoa i bitim Inglan. Be long ol yia 1600, Inglan i faet agensem wanwan kantri ya, mo hem i kasem moa paoa i bitim trifala. Long ol yia 1700, Inglan i stap kasem moa paoa i bitim ol narafala kantri long wol. Be hem i no namba seven hed blong wael anamol yet.

5 Nating se Inglan i kasem bigfala paoa, be ol ples we Inglan i rul long hem long Not Amerika oli rebel agensem hem. Mo oli stanemap gavman blong olgeta, nao oli kam Yunaeted Stet blong Amerika. Amerika i kasem bigfala paoa, mo Inglan i no traem blokem hem. Ami blong Inglan i givhan long Amerika. Long 1914, dei blong Masta i stat. Long taem ya, Inglan i rulum plante moa ples long wol i bitim ol narafala king bifo. Mo Amerika i kasem paoa from we hem i gat ol nambawan kampani blong wokem ol samting. * Long fas bigfala faet, Amerika mo Inglan tufala i givgivhan long tufala mo tufala i fren gud. From we tufala kantri ya i wok tugeta tufala i kasem bigfala paoa long wol. Inglan mo Amerika i namba seven hed blong wael anamol. ?Hem i mekem wanem long ol pikinini blong woman?

6. ?Namba seven hed i mekem wanem long ol man blong God?

6 Long dei blong Masta, namba seven hed i no tektaem blong agensem ol man blong God, hemia ol brata blong Kraes we oli stap long wol. (Mat. 25:40) Jisas i soemaot se sam pikinini blong woman bambae oli stap yet long wol long stat blong dei blong Masta. Mo bambae oli stap mekem wok we Jisas i givim long olgeta. (Mat. 24:45-47; Gal. 3:26-29) Inglan mo Amerika i agensem ol tabu Kristin. (Rev. 13:3, 7) Long fas bigfala faet, tufala i mekem i strong tumas long ol tabu Kristin. Tufala i putum tabu long sam buk blong olgeta, mo tufala i sakem samfala we oli lidim wok blong prij i go long kalabus. Klosap i no moa gat man i mekem wok blong prij. Long wan vison, Jehova i talemaot long Jon se samting ya bambae i kamtru. Be Jehova i talem se ol tabu Kristin ya we oli pikinini blong woman, bambae oli wok strong bakegen long wok blong prij, i olsem se oli laef bakegen. (Rev. 11:3, 7-11) Olsem Jehova i talem, ol pikinini blong woman we oli stap yet long wol, oli wok strong bakegen long wok blong prij.

AEAN WETEM RED GRAON

7. ?Wanem haf blong bigfala pija blong man i sem mak long namba seven hed blong wael anamol?

7 Long bigfala pija blong man, tufala leg blong hem daon i sem mak long namba seven hed blong wael anamol. Hem i Inglan mo Amerika. Inglan i kamaot long Rom. Mo Amerika i kamaot long Inglan, taswe i olsem se Amerika tu i kamaot long Rom. From samting ya, long bigfala pija ya, tufala leg blong hem daon oli wokem long aean. Be oli wokem wetem red graon tu. (Ridim Daniel 2:41-43.) Profet tok ya i soemaot sam samting we bambae oli hapen long taem we namba seven hed blong wael anamol, hemia Inglan mo Amerika i kasem paoa. Wan samting we man i wokem long aean wetem graon i no strong olsem wan samting we hem i wokem long aean nomo. Long sem fasin, Inglan mo Amerika i no strong olsem Rom, we hem i kamaot long hem. ?Wanem i mekem se Inglan mo Amerika i no strong olsem Rom?

8, 9. (1) ?Inglan mo Amerika i soemaot olsem wanem se hem i strong olsem aean? ?Ol samting ya i hapen wetaem? (2) ?Red graon long pija ya, hem i wanem?

8 Samtaem Inglan mo Amerika i soemaot se hem i strong olsem aean. Hem i soemaot bigfala paoa blong hem taem i winim tufala bigfala faet. Mo hem i soemaot bigfala paoa blong hem plante narafala taem bakegen. * Be oltaem bigfala paoa blong Inglan mo Amerika i olsem aean we i miks wetem red graon.

9 Longtaem finis ol man blong Jehova oli wantem kasem save long pija ya, speseli tufala leg blong hem daon. Daniel 2:41 i soemaot se tufala leg blong hem daon we oli wokem long aean wetem red graon, tufala i wan “kingdom” nomo, i no plante kingdom. Taswe yumi kasem save se red graon i soemaot we wan samting i mekem Inglan mo Amerika i no strong olsem Rom. Tufala leg we oli wokem long aean nomo, hem i Rom. Profet tok blong Daniel i talem se red graon i pija blong “ol pikinini blong ol man,” no ol man we oli no gat nem. (Dan. 2:43, NW) Ol man oli pulum Inglan mo Amerika blong i mekem i sem mak long olgeta man, mo blong respektem raet blong ol man we oli wok. Ol man oli agensem hem blong oli stanemap prapa gavman blong kantri blong olgeta. From ol samting ya we ol man oli mekem, Inglan mo Amerika i no strong olsem aean. Ol man oli gat defdefren tingting long politik. Mo sipos wan lida i winim eleksen long sam vot nomo, hem i no gat paoa blong mekem ol samting we hem i promes long ol man. Daniel i talem se: “Kingdom ya we i seraot, bambae sam haf blong hem i strong, mo sam haf blong hem bambae i no strong.”—Dan. 2:42; 2 Tim. 3:1-3.

10, 11. (1) ?Wanem bambae i hapen long leg blong pija? (2) ?Yumi kasem save wanem long namba blong fingga blong leg?

10 Long taem blong yumi, Inglan mo Amerika oli fren gud yet. Plante taem oli wok tugeta blong mekem ol bigfala samting. Long profet tok we i tokbaot bigfala pija, tufala leg blong hem daon oli las haf long pija ya. Long profet tok we i tokbaot wael anamol, namba seven hed hem i laswan. Hemia i soemaot se Inglan mo Amerika i las king we i gat bigfala paoa long wol. Mo nating se hem i no strong olsem Rom, bambae hem i no lusum paoa blong hem olsem nomo.

11 ?Olsem wanem long namba blong fingga blong leg? Long ol narafala vison, Daniel i talem stret namba blong ol samting we hem i luk. Daniel i talem namba blong ol hon blong sam anamol we hem i luk. Ol namba ya oli impoten. Be long drim ya, Daniel i no talem stret namba blong fingga blong leg. Taswe i luk olsem se namba ya i no impoten. I sem mak long namba blong han, fingga, mo leg long pija. Be i tru se Daniel i talem stret se fingga blong leg oli wokem long aean mo red graon. Ol tok blong hem i givhan long yumi blong save se Inglan mo Amerika bambae i gat bigfala paoa yet long wol, taem “ston” we i pija blong Kingdom blong God, i kilim leg blong pija ya.—Dan. 2:45.

ANAMOL WE I GAT TU HON

12, 13. ?Anamol we i gat tu hon, hem i hu? ?Hem i mekem wanem?

12 I tru se Inglan mo Amerika i olsem aean wetem red graon. Be ol vison we Jisas i mekem Jon i luk, oli soemaot se long taem blong ol las dei, bambae Inglan mo Amerika i mekem wan samting we i impoten. Jon i luk wan anamol we i gat tu hon mo i tok olsem bigfala algita. ?Narakaen anamol ya hem i hu? Tu hon blong hem, hemia tu gavman we tufala i wok tugeta. Anamol ya tu hem i Inglan mo Amerika. Be samting we anamol ya i mekem i impoten.—Ridim Revelesen 13:11-15.

13 Anamol we i gat tu hon i “talem” long ol man blong oli wokem pija blong wael anamol we i gat seven hed. Jon i talem se pija blong wael anamol ya bambae i stap long klia ples, be biaen hem i lus. Afta, bambae hem i kamaot long klia ples bakegen. Hemia samting we i hapen long wan ogenaesesen we oli stanemap afta long fas bigfala faet. Inglan mo Amerika i pulum ol narafala kantri blong oli joen long ogenaesesen ya we oli kolem Ligofnesen. Wok blong hem i blong mekem ol kantri oli joen gud mo hem i toktok long bihaf blong olgeta. * Hem i lus taem nambatu bigfala faet i stat. Long taem ya, ol man blong God oli talem se profet tok blong Revelesen i soemaot se ogenaesesen ya bambae i stanap bakegen. Mo hemia nao samting we i hapen. Naoia nem blong ogenaesesen ya hem i Yunaeted Neson.—Rev. 17:8.

14. ?From wanem Jon i talem se pija blong wael anamol hem i “namba eit king”?

14 Jon i talem se pija blong wael anamol we i gat seven hed, hem i “namba eit king.” ?From wanem Jon i talem se pija blong anamol ya i wan “king”? Hem i pija nomo blong fas wael anamol ya. I no gat wan namba eit hed long wael anamol. Pija blong wael anamol i kasem paoa from ol kantri we oli joen long Yunaeted Neson. Inglan mo Amerika tu i givim bigfala paoa long hem. (Rev. 17:10, 11) Jon i talem se pija blong wael anamol i wan “king” from we hem i kasem paoa blong mekem wan samting we bambae i jenisim laef blong olgeta man.

PIJA BLONG WAEL ANAMOL I KAKAE WOMAN BLONG ROD

15, 16. ?Woman blong rod hem i hu? ?Olsem wanem long ol skul tede?

15 Jon i tokbaot wan woman blong rod se hem i sidaon long wan anamol we i red we i red. Anamol ya i sem mak long pija blong wael anamol we i gat seven hed. Nem blong woman ya ‘Bigfala Babilon.’ (Rev. 17:1-6) Woman ya i pija blong olgeta giaman skul. Ol skul we oli talem se oli Kristin oli haf blong Bigfala Babilon. Ol giaman skul oli sapotem Ligofnesen mo Yunaeted Neson. Mo oli traem pulum ol ogenaesesen ya blong mekem samting we oli wantem.

16 Long vison ya, Jon i luk se woman blong rod i sidaon tu long “wota.” Wota hem i ol man we oli joen long Bigfala Babilon. Long dei blong Masta, ol man oli no moa glad long Bigfala Babilon olsem long ol yia we i pas. I olsem se reva i kam “drae.” (Rev. 16:12; 17:15) Taem ol man oli jes stanemap pija blong wael anamol ya, ol skul we oli talem se oli Kristin oli gat bigfala paoa long plante kantri. Be naoia plante man oli no moa glad long ol skul ya mo ol lida blong olgeta. Samfala oli ting se ol skul nao oli stamba blong ol trabol long wol. Sam narafala oli talemaot long klia ples se olgeta skul oli mas lus.

17. ?I no longtaem bambae wanem i hapen long ol giaman skul?

17 Paoa blong ol giaman skul bambae i no godaon sloslo, nao i lus. Woman blong rod bambae i gat paoa mo i traem pulum ol gavman blong mekem samting we hem i wantem. Be bambae God i putum long tingting blong ol man blong gavman, blong oli mekem samting we hem i wantem. (Ridim Revelesen 17:16, 17.) I no longtaem, bambae Jehova i mekem ol gavman oli agensem ol giaman skul. Bambae woman blong rod i no save bos long ol gavman, mo bambae oli tekemaot olgeta gudfala samting blong hem. Long ol yia we i pas, ol man oli tinghevi long ol skul mo oli ting se bambae ol skul oli gat paoa olwe. Be naoia ol man oli no moa tingting olsem. Woman blong rod i stap traem sidaon gud long baksaed blong anamol ya we i red, be bambae hem i sek se wantaem nomo hem i foldaon, we hem i no moa gat paoa.—Rev. 18:7, 8, 15-19.

BAMBAE OL ANAMOL YA OLI LUS

18. (1) ?Bambae wael anamol i mekem wanem? ?Ale bambae God i mekem wanem? (2) ?Daniel 2:44 i talem se Kingdom blong God bambae i spolem wanem king? (Lukluk bokis long pej 19.)

18 Afta we ol giaman skul oli lus, wael anamol we hemia ol gavman blong wol ya blong Setan, bambae i agensem Kingdom blong God. Maet Setan nao i pulum wael anamol blong mekem samting ya. Ol gavman long wol oli no save spolem Kingdom blong God we i stap long heven. Taswe oli traem agensem olgeta long wol we oli sapotem Kingdom ya. Ale bambae God i faet agensem olgeta. (Rev. 16:13-16; 17:12-14) Daniel i tokbaot samting we bambae i hapen long las faet ya. (Ridim Daniel 2:44. *) Wael anamol ya long Revelesen 13:1, pija blong wael anamol ya, mo anamol we i gat tu hon, bambae olgeta evriwan oli lus.

19. ?Yumi save gat strong tingting se wanem bambae i hapen? ?Naoia i taem blong yumi mekem wanem?

19 Yumi stap long taem blong namba seven hed blong wael anamol we Revelesen japta 13 i tokbaot. Bambae i no moa gat wan narafala hed i gru long wael anamol ya. Inglan mo Amerika bambae i king we i gat bigfala paoa long wol taem ol giaman skul oli lus. Ol profet tok blong Daniel mo Jon oli kamtru stret olsem we God i talem. Yumi save gat strong tingting se i no longtaem bambae ol giaman skul oli lus, mo bigfala faet blong Amagedon bambae i stat. God talemaot klia finis wanem bambae i hapen. ?Be olsem wanem? ?Bambae yumi lesin long ol tok blong ol profet? (2 Pita 1:19) Naoia i taem blong yumi obei long Jehova mo yumi mas sapotem Kingdom blong hem.—Rev. 14:6, 7.

[Ol futnot]

^ par. 3 Long Baebol, plante taem namba ten i minim wan samting we i fulwan. Taswe ten hon i minim olgeta ples ya we oli seraot long Rom.

^ par. 5 I tru se gavman blong Inglan mo Amerika tufala i stat long ol yia 1700. Be vison we Jon i luk i soemaot se stat long dei blong Masta bambae tufala kantri ya oli wok tugeta mo oli kasem bigfala paoa long wol. Ol vison long Revelesen oli soemaot wanem bambae i hapen long “dei ya blong Masta.” (Rev. 1:10) Long fas bigfala faet, Inglan mo Amerika tufala i wok tugeta olsem wan king nomo we i gat bigfala paoa long wol.

^ par. 8 Olsem Daniel i talemaot, long nambatu bigfala faet, Inglan mo Amerika i “spolem plante samting.” (Dan. 8:24) Amerika i sakem tu bom blong posen gas long ol enemi blong hem. Tufala bom ya i spolem laef blong plante man.

^ par. 13 Plis lukluk Revelesen—Kolosap I Kasem Nambawan En Blong Hem!, pej 240, 241, 253.

^ par. 18 Daniel 2:44, NW: “Long taem blong ol king ya, God blong heven bambae i stanemap wan kingdom we neva i save foldaon. Mo bambae kingdom ya i no save go long han blong narafala man. Bambae hem i smasem mo i finisim ol kingdom ya, mo hem nomo bambae i stanap olwe.”

[Kwestin]

[Bokis blong pija long pej 19]

?HU “OL KINGDOM YA”?

Profet tok we i stap long Daniel 2:44 (NW) i talem se Kingdom blong God bambae i “flatemgud paoa blong ol kingdom ya.” Profet tok ya i tokbaot ol king ya nomo we oli haf blong bigfala pija ya we Daniel i tokbaot.

Daniel 2:44 i no talem wanem bambae i hapen long ol narafala kingdom no gavman. Be profet tok long buk blong Revelesen, i givhan long yumi blong save moa. Hem i talem se “long bigfala Dei blong God ya we i gat olgeta paoa” bambae “ol king blong evri ples long wol” oli kam wanples blong mekem faet agens long God. (Rev. 16:14; 19:19-21) Taswe long Amagedon, ol king we Daniel i tokbaot wetem olgeta narafala gavman blong man bambae oli lus.