Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

Jehovämi musyatsikun ‘prontuna imapis pasacunanpaq caqcunata’

Jehovämi musyatsikun ‘prontuna imapis pasacunanpaq caqcunata’

Jehovämi musyatsikun ‘prontuna imapis pasacunanpaq caqcunata’

“Jesucristutam Dios rebelarqan prontu imapis pasacunanpaq caqcunata sirweqnincunata musyatsinanpaq.” (APO. 1:1.)

¿IMA NINKIMANRAQ?

Jatun imägenpa cuerponchö, ¿mëqan partenkunataq alläpa puëdeq mandakoq angloamericänata rikätsikun?

Apóstol Juan juk visionchö rikanqannö, ¿imanötaq Patsachö alläpa puëdeq mandakoq angloamericänawan Naciones Unïdasqa juknölla kayan?

¿Imanötaq Danielwan Juanqa rikätsikuyarqan nunakunapa gobiernompa ushakëninta?

1, 2. a) ¿Imatataq entiendeshun Danielpa y Juanpa profecïankunapita yachakurnin? b) ¿Pikunataq kayan achachïpa punta kaq joqta peqankuna?

DANIELPA y Juanpa profecïankunaqa tsëllapaqmi parlayan. Alleq yachakurqa musyashunmi kanan y shamoq tiempochö imanir imapis pasakunampaq kaqkunata. ¿Imachötaq igualayan Juan rikanqan achachi, Daniel rikanqan chunka waqrayoq mantsëpaq feyu bestia y Nabucodonosor suëñonqan jatun imagen? ¿Tsë profecïakunata alli entiendenqantsikqa imata ruranapaqtaq yanapamäshun?

2 Juan rikanqan achachïpita yachakur qallëkushun (Apo., cap. 13). Punta kaq yachatsikïchö rikanqantsiknömi, tsë achachïpa joqta kaq peqankunaqa kayarqan Egipto, Asiria, Babilonia, Medopersia, Grecia y Roma. Kë alläpa puëdeq mandakoqkunaqa warmipa mirënimpa contran kayanqantam rikätsikuyarqan (Gén. 3:15). Rikanqan visionta Juan qellqanqampita atska pachak watakuna pasariptimpis, Römaqa alläpa puëdeq mandakoqllaran këkarqan. Tsënö kaptimpis, achachïpa qanchis kaq peqanmi trukanchö o rantinchö mandakur qallëkunanna karqan. ¿Mëqanraq kanman karqan tsë alläpa puëdeq mandakoq y imanöparaq tratanman karqan warmipa mirëninta?

GRAN BRETAÑAWAN ESTADOS UNIDOS ALLÄPA PUËDEQ TIKRARIYAN

3. ¿Pitaq karqan chunka waqrayoq mantsëpaq feyu bestia y imawantaq igualan chunka waqrankuna?

3 Apocalipsis libropa 13 kaq capïtulon parlanqan achachïpa qanchis kaq peqan pï kanqanta musyanapaqqa, Juanpa visionnintawan Daniel rikanqan mantsëpaq chunka waqrayoq feyu bestiatawanmi igualatsinantsik (lei Daniel 7: 7, 8, 23, 24). * Kë feyu bestiaqa alläpa puëdeq mandakoq Römam karqan (rikäri 12 y 13 kaq päginakunata). 400 watakuna witsanchömi tsë alläpa puëdeq mandakoqqa atskaman rakikar qallëkurqan. Tsëmi tsë achachïpa yurimoq chunka waqrankunaqa rikätsikun Römapita yarqoq gobiernokunata.

4, 5. a) ¿Imatataq rurarqan ichikllëlla waqra? b) ¿Pitaq achachïpa qanchis kaq peqan?

4 Daniel rikanqan chunka waqrayoq bestiapaqa juk ichikllëlla waqranmi yuriramun, y tsë waqram kima waqrakunata pakikäratsin. Këqa cumplikarqan Gran Bretaña Römapa makinchö këkar alläpa puëdeqman tikrakuriptinmi. Gobiernonqa manam alläpa precisaqtsu karqan 1600 watakunayaqqa. Ushakashqa Roma gobiernopitam kimaq mandakoqkuna más precisaq kayarqan: España, Países Bajos y Francia. Pero Gran Bretañam ichikllapa ichikllapa precisaq këninkunapita jorqarirqan. Y 1750 wata witsankunapaqqa, Patsachö llapampita más puëdeq mandakoq këmanmi chëkarqan. Tsëqa, ¿tsë witsantsuraq achachïpa qanchis kaq peqanman tikrarirqan? Manaraqmi.

5 Gran Bretaña alläpa puëdeqman tikrariptimpis, norteamericano kaq markankunaqa pëpita rakikarmi juk nacionkunaman tikrariyarqan, Estados Unïdospis alläpa puëdeqmi tikrarirqan lamarpa Gran Bretaña yanapaptin. Y 1914 watapaqnam, Señorpa junaqnin qallananchö, Gran Bretañaqa alläpa puëdeq mandakoq tikrakurishqa karqan y Estados Unïdospis tukïkunata rurëchö alläpa puëdeqmi tikrakurishqa karqan. * Punta kaq jatun guerra witsanchömi, kë ishkan nacionkunaqa conträtota rurayarqan juntakäyänampaq. Tsënöpam yurirqan achachïpa qanchis kaq peqan y Patsachö tikrarirqan alläpa puëdeq mandakoqman, angloamericana jutiyoq. ¿Imanötaq tratarqan kë qanchis peqa o uma warmipa mirëninta?

6. ¿Imanöpataq tratarqan achachïpa qanchis kaq peqan Diospa markanta?

6 Señorpa junaqnin qallëkuptinllanam qanchis kaq peqaqa Diospa markanta o Patsachö këkaq Cristupa wawqinkunata chipyë chikir qallëkurqan (Mat. 25:40). Jesusmi willakurqan këkämunqan tiempochö Patsachö këkaq warmipa wakin kaq mirënin trabajëkayänampaq kaqta (Mat. 24:45-47; Gal. 3:26-29). Tsëmi Patsachö alläpa puëdeq mandakoq angloamericana qallëkurqan ‘Diosman creyicoq nunacunapa’ contran pelear (Apo. 13:3, 7). Punta kaq jatun guerra witsanqa Diospa markantam qatikacharqan, wakin publicacionninkuna yarqunanta micharqan y mäkoq mäkoq cumplido sirweqkunatam wakin wakinta presotsirqan. Awmi, Jehová Dios Juanta rikätsinqannöllam, Diospita yachatsikïta juk tiempopa ushakäratsirqan. Tsënö kaptimpis, jina Juantaqa Dios willarqanmi warmipa wakin kaq mirënin yapë sharkunampaq kaqta, y Diospa kaqchö masta rurarnin kayänampaq kaqta (Apo. 11:3, 7-11). ¿Cumplikarqantsuraq tsë profecïakuna? Jehoväpa testïgonkuna kanan witsankuna rurëkäyanqanmi tsënö kanqanta rikätsikun.

ALLÄPA PUËDEQ MANDAKOQ ANGLOAMERICANA Y HIËRROWAN MITUPITA CHAKINKUNA

7. ¿Imachötaq igualan achachïpa qanchis kaq peqanwan alläpa jatun imagen?

7 ¿Imakunachötaq igualan achachïpa qanchis kaq peqanwan alläpa jatun imagen? Musyanqantsiknömi, unë mandakoq Römapita yarqamun Gran Bretäñawan Estados Unïdosqa. ¿Ima nishwanraq alläpa jatun imägenpa chakinkunapaqqa? Daniel rikanqan visionchöqa hiërrowan mitu takushqam këkan (lei Daniel 2:41-43). Këqa igualan qanchis kaq peqa yurinqan tiempowanmi, këqa karqan alläpa puëdeq mandakoq angloamericänam. Imanömi hiërrotawan mituta takurkur imata rurayanqampis kikin hiërronöqa tsarakuntsu, tsënömi alläpa puëdeq mandakoq angloamericänapis, yarqamunqan Römapita más debil-llana kashqa. ¿Imanötaq más débil tikrarirqan?

8, 9. a) ¿Imanötaq rikätsikurqan qanchis kaq peqa alläpa puëdeq mandakoq hiërronö kallpayoq kanqanta? b) ¿Imataq alläpa jatun imägenpa mitu chakinkuna?

8 Hora höraqa achachïpa qanchis kaq peqanqa hiërronö chukru kanqantam rikätsikurqan punta kaq jatun guërrachö gananqanwannö, jina qateqnin kaq jatun guërrachöpis tsënö kanqanllatam rikätsikurqan. * Tsë guerra usharinqanchöpis, hora höraqa hiërronö chukru kanqantam rikätsikurqan. Tsënö kaptimpis, qallanampita patsëmi hiërroqa mituwan takukashqa këkashqa. ¿Imanö?

9 Jehoväpa testïgonkunaqa unëpitanam musyëta munayashqa tsë imägenpa chakinkuna ima kanqanta. Daniel 2:41 textochömi hiërrowan takukashqa mituqa juk ‘reinolla’ kanqanta nimantsik, manam atskaqtsu. Awmi, mituqa igualan alläpa puëdeq mandakoq angloamericana nishqanta débil tikratseqkunatam, tsëmi imëka hiërropita rurashqa alläpa puëdeq mandakoq Römanönatsu. Kë mituqa “nunakunapa tsurinkuna” o pï më nunakuna kayanqantam Danielqa willakun (Dan. 2:43). Alläpa puëdeq mandakoq angloamericänataqa pï më nunakunam juntakarkur munëninkuna rurakänampaq reclamakuyashqa. Kë alläpa puëdeq mandakoq imëka hiërronö imatapis kallpawan ruranampaq kaqtam tsë nacionkunachö nunakuna ushakätsiyashqa. Jinamampis tukïnöpa pensayanqan y votacionkunachö wallkallapa ganayanqanmi, allipa reqishqa mandakoqkunatapis yanapantsu imatapis munayanqannö rurayänampaq. Tsëllatam Danielpis willakurqan, kënö nir: “Reinoqa juk lädopaqa chukrum kanqa pero juk lädopaqa pakinarëkaqllam kanqa” (Dan. 2:42; 2 Tim. 3:1-3).

10, 11. a) ¿Imataq pasanqa alläpa jatun imägenpa ‘chakinkunawan’? b) ¿Precisantsuraq imägenpa dëdonkunaqa?

10 Gran Bretäñawan Estados Unïdosqa kë 2000 wata witsankunachöqa, juntom entero Patsapa imëkakunachöpis yanapanakuyashqa. Alläpa jatun imägenpaq y achachïpaq profecïakunaqa rikätsikun alläpa puëdeq angloamericänapa rantin juk mandakoq mana yëkunampaq kaqtam. Hiërrowan mitu tallushqanö débil-lla karpis, kë alläpa puëdeq mandakoq angloamericänaqa manam kikillanqa ushakanqatsu.

11 ¿Precisantsuraq chakinchö dëdonkunaqa? Yarpärishun, juk visionkunachöqa Daniel willakunmi imapis yupashqalla kanqanta, tsëtam rikätsikun feyu bestiakunapa waqrankunapaq parlarpis. Tsë nümerokunam sïqa alläpa precisan. Pero Danielqa manam parlantsu imägenpa dëdonkuna ëka kanqanta. Tsëmi rikätsimantsik tsë imägenpa rikrankuna, chankankuna, chakinkuna ëka kanqan mana precisanqannölla, dëdokuna ëka kanqampis mana precisanqanta. Tsëpa rantinqa, dëdonkuna hiërrowan y mituwan tallushqa kanqantam masqa parlan. Këwanmi tantearintsik “rumi” o Diospa Gobiernon imägenpa chakinkunata ushakätsinan witsankunapaqqa, alläpa puëdeq angloamericänalla mandakïkänampaq kaqta (Dan. 2:45).

ALLÄPA PUËDEQ ANGLOAMERICANA Y ISHKË WAQRAYOQ FEYU BESTIA

12, 13. ¿Pitaq ishkë waqrayoq achachïqa, y imatataq ruran?

12 Alläpa puëdeq angloamericana hiërrowan mitu tallushqanö débil kaptimpis, Jesusqa Juanta willarqan kë ushanan tiempokunachö alläpa precisaq rurëkunata rurëkanampaq kaqtam. ¿Imanö? Juanmi rikarqan ishkë waqrayoq achachi imëka culebranö parlëkaqta. ¿Piwantaq igualan? Ishkë waqrayoq kanqanqa rikätsikun ishkë alläpa puëdeq mandakoqkuna jukllëllanö kanqantam, juk parlakïchöqa angloamericänallam, pero más precisaq rurëchö (lei Apocalipsis 13:11-15).

13 Kë ishkë waqrayoq achachïmi juk kaq achachïpa imägenninta ruran. Juanmi qellqarqan tsë imagen yurimunampaq kaqta y tsëpita ushakärir yapë yurimunampaq kaqta. Këwanqa igualan, entero Patsachö llapan gobiernokunata juknölla katsinampaq y jutinkunachö imatapis ruranampaq Gran Bretäñapitawan Estados Unïdospita juk representante yurimunqanmi. * Kë representanteqa Sociedad de Naciönesmi karqan, tsëqa yurimurqan punta kaq jatun guërrachömi y qateqnin ishkë kaq jatun guërrachönam ushakärirqan. Kë ishkë kaq jatun guërrachö këkäyaptinnam kë Patsachö Diospa markanqa tsë achachïpa imägennin yapë yurimunampaq kaqta Apocalipsis parlanqampita willakuyarqan. Y niyanqannöllam yapë yuriramurqan, pero Naciones Unidas jutiwanna (Apo. 17:8).

14. ¿Imanirtaq Juanqa “puwaq caq reymi” nirqan achachïpa imägennimpaq?

14 Juanqa nin achachïpa imägenninqa ‘puwaq caq rey’ kanqantam. Pero manam achachïpa puwaq kaq peqan o uman kanampaqtsu parlëkan. Rasumpa kaqchöqa tsë achachïpa ‘imägenninllam’. Puëdeq kënintaqa chaskishqa angloamericänallapitam (Apo. 17:10, 11). Tsëqa, ¿imanirtaq Juanqa juk “reymi” nin? Precisaq rurëta ruranampaq autoridadta chaskishqa karnin imëpis mana rikanqantsikkunata ruramunan kaptinmi.

ACHACHÏPA IMÄGENNINMI LLUTA PURIKOQ WARMITA USHAKÄRATSIN

15, 16. ¿Pitaq ‘lluta pulicoq warmi’ y yakunwan imataq pasashqa?

15 Juanqa willakun, ishkë waqrayoq puka color achachïta o achachïpa imägenninta ‘lluta pulicoq warmi’ montakurkur ëwëkanqantam. Kë lluta pulikoq warmiqa “jatungare Babilonia” jutiyoqmi y achachïtam dominan (Apo. 17:1-6). ¿Pitaq tsë lluta purikoq warmiqa? Llapan mana alli religionkunam, tsëkunapita más precisaqqa católica religionmi. Llapan mana alli religionkunaqa achachïpa imägennintam imëka rurëninkunawan yanapayashqa y bendeciyashqa.

16 Pero Señorpa junaqnin witsanchöqa Jatungarë o Jatunkaray Babiloniaqa rikashqam yakun raslla tsakireqta, o juk parlakïchöqa yanapaqnin nunankuna dejareqta (Apo. 16:12; 17:15). Achachïpa imägennin yurimunqan witsanqa, religión catölicaqa occidente kaq lädopa këkaq atska markakunatam dominarqan. Pero kanan witsanqa, iglesiakuna y pushaqninkunapis nunakunapa respëtonta y yanapakïnintam oqrariyashqana. Awmi, atskaq nunakunam niyan religionqa tukï problema apamoqlla kanqanta. Y occidente kaq lädochö këkaq musyaq nunakunaqa o runakunaqa reclamakuyan religión imamampis mana mëtikunampaqmi o manana kanampaqmi.

17. ¿Imataq pasanqa ichikllachöna mana alli religionkunata y imanir?

17 Pero mana alli religionkunaqa manam ichikpa ichikllapatsu ushakäyanqa. Tsë lluta purikoq warmiqa poderyoqllaran këkanqa y gobiernokunatapis mandakïkanqallaran, gobiernokunapa shonqunman ushakätsi munëta Diosnintsik churanqanyaq (lei Apocalipsis 17:16, 17). Ichikllachönam Jehová permitinqa Satanaspa makinchö këkaq gobiernokuna, Naciones Unïdaspa yanapakïninwan llapan mana alli religionkunata y imëkankunatapis ushakätsinampaq. Qepa watakunachöqa tsënö kanan manam creipaqnötsu kanman karqan. Pero kananqa lluta purikoq warmiqa puka color achachïpa waqtanchö ishkinararllanam o rataykaqllapanam këkan. Pero manam shumaqllatsu urärinqa o yarpurinqa, sinöqa mantsakëpaqmi raslla ishkirinqa (Apo. 18:7, 8, 15-19).

ACHACHÏKUNAPA USHAKËNIN

18. a) ¿Imataraq achachi ruranqa y imaraq pasakunqa? b) Daniel 2:44 willakunqannö, ¿kë mundopa ima gobiernonkunataraq Diospa Gobiernon ushakätsinqa? (17 kaq päginachö këkaq recuadrota rikäri.)

18 Mana alli religión ushakäriptinnam, Satanasqa, achachïta o Patsachö gobiernokunata munatsinqa Jehoväpa Gobiernonta ushakätsiyänampaq. Ciëlota peleaq ëwëta mana puëderninmi, gobiernokunaqa Patsachö këkaq Diospa sirweqninkunata chipyëpa ushakätsita munayanqa. Pero imanö kanampaq kaqqa qellqarëkannam (Apo. 16:13-16; 17:12-14). Kë ushanan guërrachö ima pasanampaq kaqtaqa Daniel qellqarqannam (lei Daniel 2:44). Apocalipsis 13:1 textochö parlanqan qanchis peqayoq achachi, imägennin y ishkë waqrayoq achachïqa chipyëpam ushakäriyanqa.

19. ¿Ima pasakunampaq kaqtataq alli musyantsik y imatataq kanan tiempo ruranantsik?

19 Qanchis kaq peqa mandakïkanqan witsan tiempochömi kawëkantsik. Mananam juk mandakoq masqa yurimunqanatsu, tsëllachönam tsë achachïqa ushakärinqa. Tsëmi mana alli kaq religión ushakänan witsanqa alläpa puëdeq angloamericana mandakïkanqa. Ama qonqashuntsu, Danielpawan Juanpa profecïanqa chipyëpa cumplikänanta. Tsëmi alli musyantsik, mana alli religionpa ushakënin y Armagedón guërraqa këllachöna këkanqanta. Awmi, shamoq tiempochö ima pasakunampaq kaqtam Diosqa musyatsimarquntsik. ¿Cäsokushuntsuraq kë profecïakunata? (2 Ped. 1:19.) ¡Kananmi tiempoqa Jehoväta sirwinantsikpaq y gobiernonchö yanapakunantsikpaq! (Apo. 14:6, 7.)

[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]

^ par. 3 Bibliachö chunka nümeropaq parlarninqa rikätsikun imapis completo kanqantam. Tsëmi këchöqa parlëkan Römapita yarqoq llapan gobiernokunaqa complëtona kanqanta.

^ par. 5 1700 watapita Estados Unidos y Gran Bretaña puëdeqna kayashqa kayaptimpis, Juanqa willakun kë ishkankuna Señorpa junaqnin qallananchöraq jukllëllanö mandakur qallayänampaq kaqtam. Awmi, Apocalipsis willakunqanqa cumplican ‘Señorpa dian junagchöran’ (Apo. 1:10, NTCN). Tsënöpam, punta kaq jatun guerra witsampitaraq, achachïpa qanchis kaq peqanqa jukllëllanö alläpa puëdeq mandakoq tikrarirqan.

^ par. 8 Tsë guërrachö imatapis chipyëpa ushakätsinampaq kaqtam Daniel kënö nir unëllapitana willakurqan: “Mantsakäkïpaqmi chipyë ushakäratsinqa” (Dan. 8:24). Këllaman yarpärishun, alläpa puëdeq mandakoq angloamericänapa chikeqninkunamanmi, Estados Unidos chipyëpa ushakätsikoq ishkë bombakunata kachapïkurqan.

^ par. 13 Rikäri Apocalipsis... ¡se acerca su magnífica culminación! nishqan libropa 240, 241 y 253 päginankunata.

[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]

[17 kaq päginachö recuadru]

¿PIKUNATAQ KAYAN ‘PATSACHÖ GOBIERNOKUNA’?

Daniel 2:44 texto ninqannömi, Diospa Gobiernonqa chipyë ‘ushakätsinqa patsachö gobiernokunata’. Kë profecïaqa parlan tsë alläpa jatun imagen cuerponchö rikätsikunqan gobiernokunallapaqmi.

Y, ¿ima nishwanraq wakin gobiernokunapaqqa? Apocalipsis librochö këkaq profecïaqa más clärom rikätsikun, entero ‘nasioncunacho reycuna’ “dia del juisiucho puedeq Diospa contran pelyayänanpaq” juk sitiollaman juntashqa kayanqantam (Apo. 16:14; 19:19-21). Awmi, Armagedón guërrachöqa manam Daniel rikanqan alläpa jatun imagen kaq gobiernokunallatsu ushakäyanqa, sinöqa Patsachö llapan gobiernokunam.