Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Bua tshinyi kuteka mudimu wa Yehowa pa muaba wa kumpala?

Bua tshinyi kuteka mudimu wa Yehowa pa muaba wa kumpala?

Bua tshinyi kuteka mudimu wa Yehowa pa muaba wa kumpala?

‘Mukana muanyi nemuambile bantu bua bienzedi bia buakane buebe, nembambile bua malu a lupandu luebe.’​—MUS. 71:15.

NEWANDAMUNE MUNYI?

Mmalu kayi avua ne mushinga mu nsombelu wa Noa, Mose, Yelemiya ne Paulo?

Ntshinyi tshidi mua kukuambuluisha bua kumanya malu a mushinga audi mua kuenza mu nsombelu webe?

Udi mudisuike bua kuteka mudimu wa Yehowa pa muaba wa kumpala bua tshinyi?

1, 2. a) Padi muntu udilambula kudi Yehowa pa nkayende, bidi bileja tshinyi? b) Kukonkonona tshilejilu tshia Noa, Mose, Yelemiya ne Paulo bua mapangadika avuabu bangate kudi kutuambuluisha mushindu kayi?

PAUDI udilambula ne utambula bua kulua muyidi wa Yezu, udi wenza bualu bua mushinga mukole. Didilambula diebe kudi Nzambi ndipangadika dia mushinga mukole diudi wangata. Udi anu bu udi wambila Yehowa ne: ‘Yehowa, ndi musue bua wikale Mfumuanyi mu malu onso andi ngenza mu nsombelu wanyi. Ndi muena mudimu webe. Ndi musue bua undeje mundi ne bua kuenza mudimu ne dîba dianyi, malu andi ne bua kuangata ne mushinga ne mundi ne bua kuenza mudimu ne bintu ne bipedi bindi nabi.’

2 Wewe muikale muena Kristo mudilambule ne mutambule, ke tshiuvua muambile pebe Yehowa. Udi mukumbanyine kalumbadi bua dipangadika diuvua muangate. Ke bualu buimpe ne bua meji buuvua ne bua kuenza. Kadi wewe wangata Yehowa bu Mfumuebe, mmunyi muudi mua kuenza mudimu ne dîba diebe? Tshilejilu tshia Noa, tshia Mose, tshia Yelemiya ne tshia mupostolo Paulo tshidi mua kutuambuluisha bua kupeta diandamuna ku lukonko elu. Yonso wa kudibu uvua muenzele Yehowa mudimu ne muoyo mujima. Nsombelu wetu mmufuanangane ne uvuabu nende. Mapangadika avuabu bangate bua malu a mushinga adi mua kutuambuluisha bua kukonkonona mushindu utudi tuenza mudimu ne dîba dietu.​—Mat. 28:19, 20; 2 Tim. 3:1.

KUMPALA KUA MVULA WA KABUTU

3. Matuku etu aa mmafuanangane ne matuku a Noa ku tshinyi?

3 Yezu wakaleja muvua tshikondo tshietu etshi tshifuanangane ne tshia Noa. Wakamba ne: ‘Kulua kua Muana wa muntu nekuikale bu muakadi pa matuku a Noa. Bantu bakadi badia, bakadi banua, bakadi babaka, bakadi babakibua too ne pakalua dituku diakabuela Noa mu buatu bunene, kabakamanya bualu too ne pakalua mvula ya bungi kubabutula.’ (Mat. 24:37-39) Bantu ba bungi lelu badi benza malu mu mushindu udi uleja ne: ki mbamanye ne: tudi mu tshikondo tshia kuenza malu ne lukasa. Kabena bateya ntema ku didimuija didi bantu ba Nzambi bamanyisha to. Anu bu bantu ba mu tshikondo tshia Noa, ba bungi badi mene baseka padibu bumvua ne: Nzambi neele dîyi mu malu a bantu. (2 Pet. 3:3-7) Mu nsombelu mukole au, Noa uvua muenze mudimu ne dîba diende mushindu kayi?

4. Mmunyi muvua Noa mukuate mudimu ne dîba diende pavua Yehowa mumupeshe mudimu? Bua tshinyi?

4 Noa wakibaka buatu bua kusungila bantu ne nyama pavua Nzambi mumupeshe mudimu wa kuenza ne mumuleje tshivuaye musue kuenza. (Gen. 6:13, 14, 22) Noa wakamanyisha kabidi dilumbuluisha dia Yehowa dikavua pabuipi. Mupostolo Petelo wakamubikila ne: “muambi wa malu mimpe” bua kuleja ne: Noa uvua udienzeja bua kuambuluisha bantu nende bua bamanye ne: bavua mu nsombelu mukole. (Bala 2 Petelo 2:5.) Udiku wela meji ne: bivua mua kuikala bimpe bu Noa ne bena mu dîku diende bafuile anu mu midimu yabu ya bianza, mu dikeba lumu anyi mu dikeba nsombelu muimpe wa ku mubidi anyi? Tòo. Bu muvuabu bamanye malu avua ne bua kuenzeka kumpala, bakabenga kubuela mu ditanaji.

DIPANGADIKA DIVUA MOSE MUANGATE

5, 6. a) Bua tshinyi bavua balongeshe Mose lungenyi luonso lua bena Ejipitu? b) Mose wakabenga masanka avuaye mua kupeta mu Ejipitu bua tshinyi?

5 Tukonkononayi mpindieu tshilejilu tshia Mose. Mose uvua mukolele mu nzubu wa Palô bualu bavua bamukoleshe kudi muanende wa bakaji. Bu muvuaye mu dîku dia mukalenge, bakamulongesha “lungenyi luonso lua bena Ejipitu.” (Bien. 7:22; Ekes. 2:9, 10) Bidi bimueneka ne: bavua bamulongeshe malu aa bua kuikalaye wenzela Palô mudimu. Uvua ne bua kulua muntu munene mu bukalenge buvua ne bukole bua bungi mu tshikondo atshi, kupeta bintu bia bungi bia ku mubidi, lumu ne masanka. Kadi malu aa ke avua Mose wipatshila anyi?

6 Mose uvua mumanye malu avua Yehowa mulaye bankambua bende Abalahama, Isaka ne Yakoba bualu baledi bende bavua bamulongeshawu patshivuaye muana mukese. Mose uvua muitabuje malu au. Uvua ne bua kuikala muele meji bikole bua nsombelu wende wa matuku atshilualua ne bua malanda ende ne Yehowa. Nunku, ndipangadika kayi diakangataye pakakumbana dîba dia kusungula bua kushala muntu munene mu Ejipitu anyi mupika muena Isalele? Mose wakasungula bua ‘kukengeshibua pamue ne bantu ba Nzambi kumpala kua masanka a malu mabi a tshitupa tshîpi.’ (Bala Ebelu 11:24-26.) Pashishe wakalonda buludiki bua Yehowa bua tshivuaye ne bua kuenza mu nsombelu wende. (Ekes. 3:2, 6-10) Mose wakenza nanku bua tshinyi? Bualu uvua muitabuje malu avua Nzambi mulaye. Wakamona ne: nsombelu wa mu Ejipitu kavua mua kumupetesha disanka dilelela to. Matuku makese pashishe, Nzambi wakatumina bena Ejipitu bipupu dikumi. Ndilongesha kayi didi bantu badi badilambule kudi Yehowa lelu mua kupetela ku bualu ebu? Pamutu pa kudîna ne kasuki mu midimu ya bianza anyi mu masanka a mu bulongolodi ebu, tudi ne bua kulamata Yehowa ne kumuenzela mudimu bikole.

YELEMIYA UKAVUA MUMANYE MALU AVUA NE BUA KUENZEKA

7. Nsombelu uvuaku mu tshikondo tshia Yelemiya mmufuanangane ne udiku lelu ku tshinyi?

7 Muntu mukuabu uvua muteke mudimu wa Yehowa pa muaba wa kumpala uvua Yelemiya. Yehowa wakamuteka muprofete bua kumanyisha kabutu ka batontolodi ba mu Yelushalema ne mu Yudaya. Mu mushindu kampanda, Yelemiya uvua ne muoyo mu ‘matuku a ku nshikidilu.’ (Yel. 23:19, 20) Uvua mumanye bimpe ne: bulongolodi bua tshikondo atshi kabuvua mua kushala anu muvuabu amu to.

8, 9. a) Bivua bimpe bua Baluka alongolole lungenyi luende bua tshinyi? b) Patudi tulongolola malu a kuenza, ntshinyi tshitudi katuyi mua kupua muoyo?

8 Ditabuja divua nadi Yelemiya diakamusaka ku dienza tshinyi? Kakajinga bua kukeba nsombelu mulenga mu bulongolodi bukavua pa kubutudibua to. Bu yeye muenze nanku, bivua mua kumuambuluisha ku tshinyi? Kadi bua tshikondo kampanda, Baluka uvua mufundi wa Yelemiya kavua umona malu mu mushindu uvua Yelemiya uamona to. Ke Yehowa kusaka Yelemiya bua kumuambila ne: ‘Mona, nensasule tshintu tshingakuasa, nentule tshintu tshingakukuna; nengenze nunku mu buloba bujima. Wewe udi udikebela malu manene anyi? Kudikebediu nansha; bualu bua mona, nentumine bonso ba pa buloba makenga. Kadi, nenkupe muoyo webe bu tshintu tshiudi unyenga mu mvita mu miaba yonso iudi uya.’​—Yel. 45:4, 5.

9 Katuena anu bamanye “malu manene” avua Baluka udikebela to. * Kadi tudi bamanye ne: avua malu avua kaayi ne mushinga avua mua kujimina pavua bena Babulona bakuata Yelushalema mu 607 kumpala kua Yezu. Bualu ebu budi butulongesha tshinyi? Bua kupeta bintu bitudi nabi dijinga mu nsombelu, bitu bilomba kudianjila kulongolola amue malu. (Nsu. 6:6-11) Bidiku mua kuleja ne: tudi ne meji patudi tujimija dîba dietu ne makanda etu bua kuipatshila malu adi kaayi ne mushinga anyi? Bushuwa, bulongolodi bua Yehowa budi butungunuka ne kulongolola diasa dia Nzubu ya Bukalenge mipiamipia, nzubu ya Betele ne malu makuabu adi atangila mudimu wa Nzambi. Malu onso aa adi ne mushinga bualu badi baenza bua kutungunuja mudimu wa Bukalenge. Ke bualu kayi, mbimpe bua Ntemu wa Yehowa yonso aditekele malu adi ne mushinga a nunku pa muaba wa kumpala padiye ulongolola malu a yeye kuenza. Udiku mutuishibue ne: udi ‘ukeba diambedi bukalenge ne buakane bua Yehowa anyi’?​—Mat. 6:33.

“NDI MBIBALA BU BINTU BIA KUELA KU DIALA”

10, 11. a) Kumpala kua Paulo kulua muena Kristo, uvua mudifile bikole mu malu kayi? b) Bua tshinyi Paulo wakashintulula bipatshila biende?

10 Tukonkononayi tshilejilu tshia Paulo. Kumpala kua kuluaye muena Kristo, uvua ne nsombelu uvua umueneka bu uvua mua kumupetesha disanka. Bavua bamulongeshe mikenji ya bena Yuda kudi umue wa ku balongeshi bende lumu ba mu tshikondo atshi. Muakuidi munene wakamupesha bukokeshi bua kuenza amue malu. Uvua uya kumpala bikole mu malu a bena Yuda kupita bantu ba mulongo wende. (Bien. 9:1, 2; 22:3; 26:10; Gal. 1:13, 14) Kadi, malu onso au akashintuluka pakamonaye ne: Yehowa katshivua kabidi ubenesha tshisamba tshia bena Yuda.

11 Paulo wakamona ne: kuenza mudimu mu ndongoluelu wa bena Yuda au kakuvua ne mushinga ku mêsu kua Yehowa; kakuvua mua kumupetesha disanka to. (Mat. 24:2) Kumpala, Paulo uvua mufalese. Kadi, pakafuanyikijaye nsombelu uvuaye nende tshikondo atshi ne mushindu mupiamupia uvuaye mumvue malu adi Nzambi mulongolole ne diakalenga divuaye mupete dia kuenza midimu ya bena Kristo, wakalua kumona ne: malu avuaye wangata ne mushinga au avua anu bu “bintu bia kuela ku diala.” Paulo wakalekela tshitendelelu tshia bena Yuda, kudifilaye mu mudimu wa diyisha lumu luimpe mu matuku a muoyo wende avua mamushadile pa buloba.​—Bala Filipoi 3:4-8, 15; Bien. 9:15.

UKONKONONE MALU AUDI WANGATA NE MUSHINGA

12. Pavua Yezu mutambule, wakadifila bikole mu mudimu kayi?

12 Bantu bakuabu ba bungi bavua bafile dîba diabu ne makanda abu bua kutungunuja midimu ya Nzambi anu bu Noa, Mose, Yelemiya ne Paulo. Mbatushile tshilejilu tshimpe. Yezu ke muena mudimu wa Yehowa wa kumpala uvua mudilambule kudiye. (1 Pet. 2:21) Pakamutambuishabu, wakadifila bua kuyisha lumu luimpe ne kutumbisha Yehowa mu matuku a muoyo wende avua mamushadile pa buloba. Muena Kristo udi wangata Yehowa bu Mfumuende mmumanye ne: kumuenzela mudimu ke bualu bua mushinga mu nsombelu wende. Ke muudi pebe wela meji anyi? Mmunyi mudi muntu mua kudienzeja bua kukumbaja bipatshila bidiye mudifundile mu mudimu wa Yehowa eku ukumbaja kabidi midimu yende ya bianza?​—Bala Musambu wa 71:15; 145:2.

13, 14. a) Mbalombe bena Kristo bonso bua kukonkonona bualu kayi mu disambila? b) Tshidi mua kupetesha batendeledi ba Nzambi disanka ntshinyi?

13 Munkatshi mua bidimu bia bungi, bulongolodi bua Yehowa mbukankamije bena Kristo misangu ne misangu bua kukonkonona nsombelu wabu mu disambila bua kumona ni badi mua kulua bampanda-njila. Kadi, kudi malu a bungi adi apangisha bamue batendeledi ba Yehowa bua kuikalabu bayisha mêba 70 ku ngondo. Kabitambi anu kubatonda to. (1 Tim. 5:8) Netuambe tshinyi buebe wewe? Kuenaku mua kulua mpanda-njila anyi?

14 Anji vulukabi disanka divua batendeledi ba Nzambi ba bungi bapete mu tshikondo tshia Tshivulukilu tshia tshidimu etshi. Mu ngondo muisatu, bavua balongolole bua bampanda-njila bambuluishi basungule bua kuenza mêba 30 anyi 50 mu mudimu wa buambi. (Mus. 110:3) Bamanyishi ba bungi bavua bangate mudimu wa bumpanda-njila ngondo au ne bisumbu bivua ne disanka dipite bungi. Kuenaku mua kuakaja programe webe bua kudimuena nkayebe disanka dia buena edi anyi? Padi muena Kristo wenza mudimu wa bumpanda-njila, udi udiumvua ne disanka ku ndekelu kua dituku dionso, ne udi mua kuamba ne: “Yehowa, ndi muenze malu onso amvua ne bua kuenza mu mudimu webe.”

15. Muena Kristo utshidi nsonga udi mua kuikala ne tshipatshila kayi padiye ulonga kalasa?

15 Biwikala ukadi pa kujikija tulasa tuebe tua bikadilu, udi mua kuikala utshidi ne makanda a mubidi mimpe ne majitu makese. Ukadiku muele meji bikole bua kulua mpanda-njila wa pa tshibidilu anyi? Kakuyi mpata, balongeshi ba bungi batu bela meji ne muoyo mujima ne: bua wewe kuikala ne disanka, udi ne bua kulonga tulasa tua iniversite ne kukeba mudimu muimpe wa bianza. Bobu badi beyemena nsombelu udiku mpindieu ne malu a mpetu bidi kabiyi bishala kashidi. Kadi, paudi udifila mu mudimu wa Nzambi, udi wipatshila mudimu muimpe udi ushala kashidi. Nunku, newidikije tshilejilu tshimpe tshia Yezu. Edi ke dipangadika dia meji didi mua kukupetesha disanka ne kukukuba. Paudi wangata dipangadika dia nunku, bidi bileja ne: udi musue kukumbaja mutshipu uwuvua muenze pauvua mudilambule kudi Yehowa.​—Mat. 6:19-21; 1 Tim. 6:9-12.

16, 17. Nnkonko kayi idi muntu mua kudiela bua mudimu wa bianza ne malu makuabu?

16 Batendeledi ba Nzambi ba bungi lelu badi benza mudimu mêba a bungi bua kupetela bena mu mêku abu bidibu nabi dijinga. Kadi, bamue badi mua kuikala benza mudimu mêba a bungi nansha padibi kabiyi bikengela kuenza nanku. (1 Tim. 6:8) Bangenda-mushinga mbasue kutuleja ne: bua tuetu kuikala ne disanka, tudi ne bua kusumba bintu bionso bidibu bapatula. Kadi bena Kristo balelela kabena bitaba bua bulongolodi bua Satana buikale bubaleja tshidibu ne bua kuenza to. (1 Yone 2:15-17) Netuambe tshinyi bua bena Kristo bakadi bapete pansio? Nebatambe kuenza bimpe padibu bakuata mudimu ne dîba diabu bua kuenza mudimu wa bumpanda-njila ne bateka mudimu wa Yehowa pa muaba wa kumpala.

17 Batendeledi ba Yehowa bonso badi mua kudiebeja ne: Ntshinyi tshindi nteka pa muaba wa kumpala mu nsombelu wanyi? Ndiku muteke Bukalenge bua Nzambi pa muaba wa kumpala anyi? Ndiku ngidikija Yezu pa kuikala ne lungenyi lua kudipangisha amue malu anyi? Ndiku ntumikila mubelu wa Yezu wa kutungunuka ne kumulonda anyi? Ndiku mua kuakaja programe wanyi bua ngikale ne dîba dia bungi dia kuyisha ne kuenza malu makuabu mu mudimu wa Nzambi anyi? Nansha bikale nsombelu wanyi kayi unganyishila bua kuvudija mudimu wanyi mpindieu, ndiku ndeja ne: ndi ne lungenyi lua kudipangisha amue malu anyi?

‘KUSUA NE KUENZA’

18, 19. Tudi ne bua kusambila bua bualu kayi? Bua tshinyi disambila dia nunku didi disankisha Yehowa?

18 Bidi bienza disanka patudi tumona tshisumi tshidi natshi bantu ba Nzambi. Kadi, bamue kabena mua kuikala ne dijinga dia kuenza mudimu wa bumpanda-njila anyi badi mua kuikala badiumvua kabayi bakumbane bua kuwenza nansha bobu ne mushindu. (Ekes. 4:10; Yel. 1:6) Tshidibu mua kuenza ntshinyi? Kabenaku mua kusambila Yehowa bua bualu ebu anyi? Ke tshidibu mua kuenza. Paulo wakambila bena Kristo nende ne: Yehowa ‘ngudi wenzeja munda muenu bua kusua ne bua kuenza kabidi bualu bua disua diende dimpe.’ (Filip. 2:13) Wewe kuyi umvua muoyo ukusaka bua kuvudija mudimu webe, lomba Yehowa bua akupeshe dijinga ne bukole bua kuwenza.​—2 Pet. 3:9, 11.

19 Noa, Mose, Yelemiya, Paulo ne Yezu bavua badifile bikole mu mudimu wa Nzambi. Bakakuata mudimu ne dîba diabu ne makanda abu bua kumanyisha bantu mukenji wa Yehowa. Kabavua basue bua tshintu nansha tshimue tshibapangishe bua kuenzela Nzambi mudimu to. Nshikidilu wa bulongolodi ebu ukadi pabuipi. Nunku, tuetu bonso badi badilambule kudi Nzambi, tudi ne bua kujadika ni tudi tutungunuka ne kuidikija bilejilu bimpe bia bantu badibu batele mu Bible. (Mat. 24:42; 2 Tim. 2:15) Patudi tuenza nunku, tudi tusankisha Yehowa ne tupeta masanka a bungi.​—Bala Malaki 3:10.

[Mêyi adi kuinshi]

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 21]

Bantu kabakateleja malu avua Noa ubambila

[Tshimfuanyi mu dibeji 24]

Ukadiku muele meji bikole bua kulua mpanda-njila wa pa tshibidilu anyi?