Ha Yini Hi Fanele Hi Rhangisa Ntirho Wa Yehovha eVuton’wini Bya Hina?

“Nomu wa mina wu ta rungula ku lulama ka wena, ni ku ponisa ka wena siku hinkwaro.”—PS. 71:15.

U NGA HLAMULA NJHANI?

I yini leswi Nowa, Muxe, Yeremiya na Pawulo va swi rhangiseke evuton’wini bya vona?

I yini leswi nga ku pfunaka leswaku u tiva leswi u nga swi endlaka evuton’wini bya wena?

Ha yini u tiyimisele ku rhangisa ntirho wa Yehovha evuton’wini bya wena?

1, 2. (a) Loko munhu a tinyiketela eka Yehovha u va a kombisa yini? (b) Hi nga vuyeriwa njhani loko hi kambisisa swiboho leswi endliweke hi Nowa, Muxe, Yeremiya na Pawulo?

LOKO u tinyiketela eka Xikwembu kutani u va mulandzeri loyi a khuvuriweke wa Yesu, u endla xiboho xa nkoka swinene evuton’wini bya wena. Swi fana niloko u byela Yehovha u ku: ‘Sweswi se ndzi nandza wa wena. Ndzi lava u ndzi lawula etimhakeni hinkwato ta vutomi bya mina. Ndzi lava u ndzi byela leswaku ndzi fanele ndzi wu tirhisa njhani nkarhi wa mina, vuswikoti bya mina ni swilo leswi ndzi nga na swona nileswi ndzi faneleke ndzi swi rhangisa evuton’wini bya mina.’

² Loko u ri Mukreste loyi a khuvuriweke, entiyisweni sweswo hi swona leswi u swi tshembiseke Yehovha. Wa bumabumeriwa hikwalaho ka xiboho lexi u xi endleke; i xiboho lexinene ni xa vutlhari. Kambe leswi se u pfumeleke leswaku Yehovha a va N’wini wa wena, swi fanele swi yi khumba njhani ndlela leyi u wu tirhisaka ha yona nkarhi wa wena? Xikombiso xa Nowa, Muxe, Yeremiya na muapostola Pawulo xi nga hi pfuna leswaku hi kambisisa xiyimo xa hina. Hinkwavo va tirhise vutomi bya vona leswaku va tirhela Yehovha. Xiyimo xa hina xa fana ni xa vona. Swiboho swa vona malunghana ni swilo leswi a va swi rhangisa evuton’wini swi nga hi khutaza leswaku hi kambisisa ndlela leyi hi wu tirhisaka ha yona nkarhi wa hina.—Mat. 28:19, 20; 2 Tim. 3:1.

EMAHLWENI KA NDHAMBI

3. Masiku ya hina ma fana njhani ni masiku ya Nowa?

³ Yesu u fanise nkarhi wa Nowa ni nkarhi wa hina. U te: “Hilaha masiku ya Nowa a ma ri hakona, ni masiku ya vukona bya N’wana wa munhu ma ta va tano.” Vanhu a “va dya, va nwa, vavanuna va teka ni vavasati va hlomisiwa, ku fikela siku leri Nowa a ngheneke ha rona engalaveni; [naswona a va lemukanga] nchumu ku fikela loko ndhambi yi fika yi va kukula hinkwavo.” (Mat. 24:37-39) Vanhu vo tala namuntlha va  swi ba hi makatla swilemukiso leswi vuriwaka hi malandza ya Yehovha. A va na mhaka nileswaku hi hanya eminkarhini ya makumu leyi eka yona va faneleke ku teka goza hi xihatla. Ku fana ni vanhu va le masikwini ya Nowa, vo tala va vungunya mhaka ya leswaku Xikwembu xi ta nghenelela etimhakeni ta vanhu. (2 Pet. 3:3-7) Kambe Nowa u wu tirhise njhani nkarhi wakwe hambileswi vanhu va le nkarhini wakwe a va nga n’wi yingisi?

4. Nowa u wu tirhise njhani nkarhi wakwe endzhaku ka loko Yehovha a n’wi nyike ntirho naswona ha yini?

⁴ Endzhaku ka loko Xikwembu xi byele Nowa leswaku xi ta lovisa vanhu vo homboloka ni ku n’wi nyika ntirho, u ake ngalava leyi a yi ta ponisa vanhu ni swiharhi. (Gen. 6:13, 14, 22) Nowa u tlhele a lemukisa vanhu hi ta vuavanyisi bya Yehovha. Muapostola Petro u vule leswaku Nowa a a ri “muchumayeri wa leswo lulama,” hileswi a tikarhateleke ku pfuna vaakelani vakwe ku xiya leswaku vutomi bya vona byi le khombyeni. (Hlaya 2 Petro 2:5.) Xana u ehleketa leswaku a ku ta va ku ve vutlhari ku va Nowa ni ndyangu wakwe va tirhise nkarhi wa vona leswaku va tisungulela bindzu, va tiendlela vito etikweni kumbe ku hanya vutomi bya vulovolovo? Nikatsongo! Va papalate swikavanyeto swo tano hikuva a va swi tiva leswaku misava yoleyo a yi ta lovisiwa.

SWIBOHO LESWI ENDLIWEKE HI HOSANA YA LE EGIPTA

5, 6. (a) Dyondzo leyi Muxe a yi kumeke a yi ta n’wi hlomisela ku endla yini? (b) Ha yini Muxe a nga hlawulanga ku hanya tanihi hosana ya le Egipta?

⁵ Sweswi a hi kambisiseni xikombiso xa Muxe. U kuriseriwe exigodlhweni xa le Egipta tanihi n’wana wa N’wa-Faro. Leswi a a tekiwa tanihi hosana, u dyondzisiwe “vutlhari hinkwabyo bya Vaegipta.” (Mint. 7:22; Eks. 2:9, 10) Swi nga ha endleka leswaku dyondzo yoleyo a yi ta n’wi hlomisela xikhundlha xa nkoka evuhosini bya Faro. Sweswo a swi ta endla leswaku a tikumela ndhuma leyikulu emfun’weni lowu a wu ri ni matimba swinene emisaveni hi nkarhi wolowo, a hanya emafurheni, a kuma xin’wana ni xin’wana lexi a xi lavaka ni ku titsakisa hi swilo hinkwaswo. Kambe, xana xikongomelo xa Muxe a ku ri ku tiphina hi swilo sweswo?

⁶ Loko Muxe a ha ri ntsongo, vatswari vakwe va xiviri va n’wi dyondzise hi Yehovha, xisweswo swi nga ha endleka leswaku a a swi tiva leswi Yehovha a a swi tshembise kokwa wakwe Abrahama, Isaka na Yakobe. U veke ripfumelo rakwe eka switshembiso sweswo. U fanele a ehleketisise swinene hi vumundzuku byakwe ni ndlela leyi a a ta tshama ha yona a tshembekile eka Yehovha. Kutani u hlawule yini loko ku fike nkarhi wa leswaku a hlawula exikarhi ko va hosana ya le Egipta ni ku va hlonga ra Muisrayele? U hlawule “ku xaniseka ni vanhu va Xikwembu ku ri ni ku tiphina hi xidyoho swa nkarhinyana.” (Hlaya Vaheveru 11:24-26.) Endzhaku ka nkarhi, u yingise nkongomiso wa Yehovha malunghana ni ndlela leyi a a fanele a tirhisa vutomi byakwe ha yona. (Eks. 3:2, 6-10) Ha yini Muxe a endle sweswo? Hikuva a a tshemba switshembiso swa Xikwembu naswona a a swi tiva leswaku ku humelela kakwe etikweni ra Egipta a ku nga ta tlhaveriwa hi dyambu. Hakunene swi ve tano hikuva endzhakunyana ka nkarhi tiko rero ri hlakatiwe hi makhombo ya khume lama humaka eka Xikwembu. I yini leswi hina malandza lama khuvuriweke ya  Yehovha hi nga swi dyondzaka namuntlha? Hi dyondza leswaku hi fanele hi tiyimisela ku tirhela Yehovha ematshan’weni yo hlongorisa mintirho ya ku tihanyisa ni mintsako ya misava leyi.

YEREMIYA A A SWI TIVA LESWI A SWI TA ENDLEKA

7. Xiyimo xa Yeremiya a xi fana njhani ni xa hina?

⁷ Wanuna un’wana loyi a rhangiseke ntirho wa Yehovha evuton’wini byakwe i muprofeta Yeremiya. Yehovha u n’wi hlawurile leswaku a va muprofeta wakwe kutani a n’wi nyika ntirho wo hlawuleka lowu a a fanele a wu endla. A a fanele a twarisa rungula ra vuavanyisi eka vaaki lava xandzukeke va le Yerusalema ni va le Yuda. Xiyimo xa Yeremiya a xi fana ni xa hina hikuva na yena u hanye “exiphen’wini xo hetelela xa masiku.” (Yer. 23:19, 20) A a swi tiva kahle leswaku mafambiselo lawa a a hanya eka wona a ma nga ta tlhaveriwa hi dyambu.

8, 9. (a) Ha yini langutelo ra Baruku a ri fanele ri lulamisiwa? (b) I yini leswi hi faneleke hi swi tsundzuka loko hi kunguhata ku endla swilo?

⁸ I yini leswi Yeremiya a nga swi endlangiki hikwalaho ka ripfumelo rakwe? A nga ringetanga ku tiakela vumundzuku eka mafambiselo wolawo lawa a ma ta lovisiwa. A ku ta va ku ri vuhunguki ku endla tano. Hambiswiritano, Baruku, matsalana wa Yeremiya, a a lava ku tiakela vumundzuku. Kutani Xikwembu xi huhutele Yeremiya leswaku a byela matsalana wakwe a ku: “Waswivo! Leswi ndzi swi akeke ndza swi hirimuxa, nileswi ndzi swi byaleke ndza swi simula, ni tiko hinkwaro. Kambe loko ku ri wena, u tshamela ku lava swilo leswikulu. U nga tshameli ku swi lava. Hikuva ndzi tisa khombo ehenhla ka nyama hinkwayo, . . . naswona ndzi ta ku nyika moya-xiviri wa wena kukota leswi phangiweke etindhawini hinkwato leti u nga ta ya eka tona.”—Yer. 45:4, 5.

⁹ A hi swi tivi leswaku a ku ri yini “swilo leswikulu” leswi Baruku a a tshamela ku swi lava. * Kambe lexi hi xi tivaka hileswaku swilo sweswo a swi ta lovisiwa loko Vababilona va lovisa muti wa Yerusalema hi 607 B.C.E. Hi dyondza yini emhakeni leyi? Hi dyondza leswaku hi fanele hi endla matshalatshala leswaku hi kuma swilo swo tihanyisa sweswi. (Swiv. 6:6-11) Kambe, xana ku ta va ku ri vutlhari ku tirhisa matimba ni nkarhi wa hina wo tala leswaku hi tihlengeletela swilo leswi nga ta ka swi nga hi vuyerisi hilaha ku nga heriki? I ntiyiso leswaku nhlengeletano ya Yehovha yi hambeta yi kunguhata ku aka Tiholo letintshwa ta Mfumo, marhavi ni ku endla mintirho yin’wana leyi fambisanaka ni timhaka ta Mfumo. Kambe mintirho leyi i ya nkoka swinene hikuva yi seketela timhaka ta Mfumo. Kutani malandza ya Yehovha lama khuvuriweke ma ta va ma endla kahle loko ma rhangisa timhaka ta Mfumo evuton’wini bya wona loko ma endla makungu ya wona. Xana wa tiyiseka hakunene leswaku u “lava mfumo ni ku lulama ka [Yehovha] ku sungula”?—Mat. 6:33.

“NDZI SWI TEKA KU RI NHULU YA THYAKA”

10, 11. (a) I yini leswi Pawulo a a swi rhangisa evuton’wini byakwe loko a nga si va Mukreste? (b) Ha yini Pawulo a cince tipakani takwe hi ku helela?

¹⁰ Sweswi a hi kambisiseni xikombiso xa Pawulo. Loko a nga si va Mukreste, a swi tikomba onge u ta hanya emafurheni. U dyondzisiwe nawu wa Xiyuda hi un’wana wa vadyondzisi lava a va dumile hi nkarhi wolowo. Muprista lonkulu wa Vayuda a a n’wi tshemba naswona u n’wi nyike ntirho wa nkoka. Nakambe a a endla nhluvuko lowukulu eka vukhongeri bya Xiyuda ku tlula tintangha takwe to tala. (Mint. 9:1, 2; 22:3; 26:10; Gal. 1:13, 14) Kambe vutomi bya Pawulo byi cince hi ku helela loko a xiye leswaku Yehovha u fularhele Vayuda.

¹¹ Pawulo loyi eku sunguleni a a ri Mufarisi, u xiye leswaku ku tiendlela vito eka mafambiselo ya Xiyuda a swi nga pfuni nchumu eka Yehovha. (Mat. 24:2) U kale a vula leswaku swilo leswi eku sunguleni a a swi teka swi ri swa nkoka se a swi fana ni “nhulu ya thyaka” loko a swi pimanisa ni vutivi lebyi a a ri na byona hi swikongomelo swa Xikwembu swin’we ni lunghelo rakwe ro chumayela.  U tshike ku hisekela vukhongeri bya Xiyuda kutani a tirhisa vutomi byakwe hinkwabyo leswaku a chumayela mahungu lamanene.—Hlaya Vafilipiya 3:4-8, 15; Mint. 9:15.

KAMBISISA SWILO LESWI U SWI RHANGISAKA EVUTON’WINI

12. I yini leswi Yesu a swi rhangiseke evuton’wini byakwe endzhaku ka loko a khuvuriwile?

¹² Nowa, Muxe, Yeremiya, Pawulo ni vanhu van’wana vo tala vo fana na vona va tirhise matimba ni nkarhi wa vona wo tala leswaku va tirhela Xikwembu. I swikombiso leswinene leswi hi nga swi tekelelaka. Kambe xikombiso lexi hetisekeke eka malandza hinkwawo ya Yehovha lama khuvuriweke i Yesu. (1 Pet. 2:21) Endzhaku ka loko a khuvuriwile, u tirhise vutomi byakwe hinkwabyo leswaku a chumayela mahungu lamanene ni ku dzunisa Yehovha. Kutani hi nga gimeta hileswaku Mukreste loyi a tekaka Yehovha tanihi N’wini wakwe u fanele a rhangisa ntirho Wakwe evuton’wini byakwe. Xana na wena u rhangisa ntirho wakwe? Naswona hi nga swi kotisa ku yini ku fikelela tipakani ta moya hi hala tlhelo hi khathalela swilaveko swa hina swa nyama?—Hlaya Pisalema 71:15; 145:2.

13, 14. (a) I yini leswi Vakreste hinkwavo va khutaziwaka ku khongela ha swona? (b) Hi wihi ntsako lowu vanhu va Xikwembu va nga tiphinaka ha wona?

¹³ I khale nhlengeletano ya Yehovha yi khutaza Vakreste leswaku va khongela malunghana ni ku nghenela vuphayona. Kambe hikwalaho ka swivangelo swo hambana-hambana, swiyimo swa malandza man’wana yo tshembeka ya Yehovha a swi ma pfumeleli leswaku ma kota ku heta tiawara ta 70 hi n’hweti ensin’wini. A ma fanelanga ma karhateka hikwalaho ka sweswo. (1 Tim. 5:8) Kambe, xana wena u nga swi kota ku phayona?

¹⁴ Ehleketa ndlela leyi vanhu vo tala va Xikwembu a va tsake ha yona hi nkarhi wa Xitsundzuxo lembe leri. Hi March ku endliwe lunghiselelo ro hlawuleka ra leswaku maphayona ya nkarhinyana ma hlawula loko ma ta tirha tiawara ta 30 kumbe ta 50 ensin’wini. (Ps. 110:3) Vamakwerhu va timiliyoni va teke vuphayona bya nkarhinyana naswona mavandlha ma khapakhape hi ntsako. Xana u nga hlela swiyimo swa wena leswaku u teka vuphayona bya nkarhinyana nkarhi ni nkarhi? Loko siku rin’wana ni rin’wana ri hela, Mukreste loyi a khuvuriweke loyi a phayonaka wa tsaka naswona a nga vula a ku: “Yehovha, ndzi endle hinkwaswo leswi nga ematimbeni ya mina entirhweni wa wena wo chumayela.”

15. Hi yihi pakani leyi muntshwa loyi a nga Mukreste a faneleke a tivekela yona loko a ha nghena xikolo?

¹⁵ Loko u ri muntshwa loyi a nga Mukreste loyi a nga kusuhi ni ku heta xikolo, swi nga ha endleka leswaku u ni rihanyo lerinene naswona a wu na vutihlamuleri byo tala. Xana u tshame u ehleketisisa hi ku teka vuphayona bya nkarhi hinkwawo? A swi kanakanisi leswaku vadyondzisi va wena va tshemba leswaku loko wo ya ekholichi kumbe eyunivhesiti swi ta ku pfuna leswaku u va ni vumundzuku lebyinene. Hambiswiritano, ntshembo wa vona wu sekeriwe eka tinhlengeletano ta vanhu ni le ka mali, ku nga swilo leswi nga ta ka swi nga tshami hilaha ku nga heriki. Hi hala tlhelo, loko u rhangisa ntirho wa Yehovha evuton’wini bya wena u ta va u endla nchumu lowu nga ta ku tisela vumundzuku lebyi nga heriki. Nakambe u ta va u landzela xikombiso lexi hetisekeke xa Yesu. Loko u endla tano u ta va u teke xiboho xa vutlhari lexi nga ta ku tisela ntsako evuton’wini ni ku ku sirhelela. Xiboho xexo xi ta tlhela xi kombisa leswaku u tiyimisele ku hlayisa xitshembiso xa wena xo tirhela Yehovha.—Mat. 6:19-21; 1 Tim. 6:9-12.

16, 17. Hi swihi swivutiso leswi Vakreste va faneleke va tivutisa swona malunghana ni ntirho wa Yehovha?

¹⁶ Malandza yo tala ya Xikwembu namuntlha ma tirha tiawara to tala leswaku ma khathalela swilaveko swa xisekelo swa mindyangu ya wona. Kambe man’wana ma tirha tiawara leti engetelekeke hambi swi nga bohi. (1 Tim. 6:8) Tikhampani leti xavisaka swilo ti endla hinkwaswo leswi ti nga swi kotaka leswaku ti hi khorwisa leswaku a hi nge swi koti ku hanya handle ko xava swilo swa tona ni switirhisiwa leswintshwa leswi ti swi  humesaka nkarhi ni nkarhi. Kambe Vakreste va ntiyiso a va swi lavi leswaku misava ya Sathana yi va hlawulela leswi va faneleke va swi rhangisa evuton’wini bya vona. (1 Yoh. 2:15-17) Ku vuriwa yini hi Vakreste lava se va humeke penceni? Ndlela leyinene leyi va nga rhangisaka ntirho wa Yehovha ha yona evuton’wini bya vona i ku teka vuphayona.

¹⁷ Malandza hinkwawo ya Yehovha lama khuvuriweke ma nga tivutisa swivutiso leswi: Hi xihi xikongomelo xa mina evuton’wini? Xana ndzi rhangisa timhaka ta Mfumo evuton’wini? Xana ndzi tekelela Yesu ni ku kombisa leswaku ndzi tiyimisele ku tirhisa nkarhi ni matimba ya mina leswaku ndzi tirhela Xikwembu? Xana ndzi yingisa xikhutazo xa Yesu xa leswaku ndzi n’wi landzela nkarhi hinkwawo? Xana ndzi nga hlela xiyimiso xa mina leswaku ndzi tirhisa nkarhi lowu engetelekeke entirhweni wo chumayela kumbe emintirhweni yin’wana ya Mfumo? Hambiloko swiyimo swa mina swi nga ndzi pfumeleli ku ndlandlamuxa ntirho wa mina sweswi, xana ndzi ringeta ku kuma tindlela tin’wana to tirhisa nkarhi ni matimba ya mina leswaku ndzi tirhela Yehovha?

“MATIMBA YA KU RHANDZA NI KU ENDLA”

18, 19. I yini leswi u nga swi khongelelaka naswona ha yini xikhongelo xo tano xi nga tsakisaka mbilu ya Yehovha?

¹⁸ Swa tsakisa ku vona ku hiseka ka vanhu va Xikwembu. Hambiswiritano, swi nga ha endleka van’wana va nga swi naveli ku phayona kumbe ku tikarhatela ku fanelekela ku phayona, hambiloko swiyimo swa vona swi va pfumelela ku endla tano. (Eks. 4:10; Yer. 1:6) U nga endla yini loko na wena u nga swi naveli? Khongela eka Xikwembu hi mhaka leyi. Pawulo u byele vapfumeri-kulobye leswaku Xikwembu ‘hi ku ya hi leswi xi swi tsakelaka, xi tirha endzeni ka vona leswaku va va ni matimba ya ku rhandza ni ku endla.’ (Filp. 2:13) Loko u nga swi naveli ku ndlandlamuxa vutirheli bya wena, kombela Yehovha leswaku a ku nyika vuswikoti ni ku ku susumetela leswaku u navela ku endla tano.—2 Pet. 3:9, 11.

¹⁹ Nowa, Muxe, Yeremiya, Pawulo na Yesu a va ri vavanuna vo tshembeka. Va tirhise nkarhi ni matimba ya vona leswaku va chumayela rungula ra Yehovha leri nga xilemukiso. A va pfumelelanga nchumu leswaku wu va kavanyeta entirhweni wa vona. Makumu ya mafambiselo lawa ya swilo ma le nyongeni; hikokwalaho, hina hinkwerhu lava hi tinyiketeleke eka Xikwembu, hi fanele hi tiyiseka leswaku hi endla hinkwaswo leswi nga ematimbeni ya hina leswaku hi tekelela swikombiso leswinene leswi nga eMatsalweni. (Mat. 24:42; 2 Tim. 2:15) Loko hi endla tano, hi ta tsakisa Yehovha naswona yena u ta hi katekisa swinene.—Hlaya Malakiya 3:10.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]

Vanhu va swi be hi makatla swilemukiso swa Nowa

[Xifaniso lexi nga eka tluka 24]

Xana u tshame u ehleketisisa hi ku nghenela vuphayona?