Ɲanmiɛn “Wawɛ’n yɛ ɔ fa wla be nuan yɛ be kannin-ɔn”

“Nyanmiɛn ndɛ nga sran’m be kannin’n, b’a kpɛ-man wie fi be ti nun yɛ be kannin-ɔn, i Wawɛ’n yɛ ɔ fa wla be nuan yɛ be kannin-ɔn.”​—2 PIƐ. 1:21.

KOSAN CINNJIN NG’Ɔ FATA KƐ E BU BE AKUNNDAN’N

?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n yoli naan Biblu’n i klɛfuɛ’m b’a si ndɛ ng’ɔ fata kɛ be klɛ’n niɔn?

?Ninnge benin mun yɛ be kle kɛ Biblu’n fin Ɲanmiɛn ɔn?

?Ngue yɛ amun kwla yo i aliɛ ba kwlaa nun naan amun a kle kɛ amun si Ɲanmiɛn Ndɛ’n i su ye ɔ?

1. ?Ngue ti yɛ Biblu’n ti cinnjin man e ɔ?

 ASIƐ’N i bue kwlaa su’n, sran kpanngban be kunndɛ kɛ bé sí kosan nga be o yɛ’n be su tɛlɛ’n. Be yɛle: ?Nin yɛ e fin ɔn? ?Ngue ti yɛ e o asiɛ’n su ɔ? ?Cɛn wie lele lika’n yó sɛ e sa nun? ?Ngue ti yɛ mɛn’n w’a yo sa ɔ? ?Kɛ e ko wu’n nn e liɛ w’a wie? Sɛ ɔ timan Ɲanmiɛn Ndɛ’n ti’n, e su kwlá siman kosan sɔ mun nin kosan cinnjin uflɛ wie’m be tu tɛlɛ’n. Yɛ sɛ ɔ timan Biblu’n ti’n, nn e bɔbɔ e sa liɛ nga e si i’n, i su yɛ é jrán é yó ninnge’m be dan lika ɔ. Kusu sɛ e bɔbɔ e like liɛ nga e si i’n su yɛ e jran e yo ninnge mun’n, e su kwlá buman “Anannganman i mmla’n” kɛ nga jue tofuɛ’n fa buli i’n sa.​—An kanngan Jue Mun 19:8 nun.

2. ?Ngue yɛ ɔ́ úka e naan y’a bu Biblu’n mɔ Ɲanmiɛn fa cɛli e’n i like nanndoliɛ titi ɔ?

² Ng’ɔ ti tɛ’n yɛle kɛ sran wie’m be kloman Biblu’n nun ndɛ’n kɛ nga be fa kloli i laa’n sa kun. (An nian Sa Nglo Yilɛ 2:4.) Be nantiman kɛ nga Zoova fa klo’n sa kun. (Eza. 30:21) Ɔ nunman nun kɛ i sɔ sa liɛ’n ju e su wie. Afin e kwla yo like kwlaa ng’ɔ ti mɔ e yo’n naan y’a bu Biblu’n nin ninnge ng’ɔ kle be’n, be like dan titi. I sɔ kusu yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ. Biblu’n ti like cinnjin kpa kun mɔ e Yifuɛ’n m’ɔ klo e’n fa cɛli e ɔ. (Zak 1:17) ?Ɔ maan ngue yɛ ɔ́ úka e naan y’a bu ‘Nyanmiɛn i ndɛ’n’ i like dan kpa ekun ɔn? Ɔ fata kɛ e bu wafa nga Ɲanmiɛn fali sran mun klɛli Biblu’n i su akunndan. Yɛ maan e fa e ɲin e sie i ninnge kpanngban nga be kle kɛ Biblu’n fin Ɲanmiɛn sakpa’n be nun wie’m be su. I sɔ’n wlá e fanngan naan y’a kanngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun cɛn kwlaa, naan y’a fa afɔtuɛ ng’ɔ man e’n su.​—Ebr. 4:12.

WAFA NGA ƝANMIƐN ‘WAWƐ’N FA WLALI BE NUAN’N’

3. ?Kɛ be se kɛ ndɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ nin Biblu’n i klɛfuɛ’m be kannin’n i ‘Wawɛ’n yɛ ɔ fa wla be nuan yɛ be kannin’n,’ i bo’n yɛle benin?

³ Sran kɔe 40 yɛ be klɛli Biblu’n niɔn. I klɛlɛ’n dili afuɛ 1.610. Afin be boli i bo afuɛ 1513 ka naan b’a wu Zezi yɛ kɛ  be wuli Zezi m’ɔ dili afuɛ 98 yɛ be guɛli i bo ɔ. Be nga be klɛli’n be nun wie’m be ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ. Ndɛ nga Biblu’n i klɛfuɛ’m be klɛli’n, Ɲanmiɛn “i Wawɛ’n yɛ ɔ fa wla be nuan yɛ be kannin-ɔn.” (An kanngan 2 Piɛr 1:20, 21 nun.) Glɛki nun ndɛ mma nga be kacili i Wawle Biblu’n nun kɛ ‘ɔ fa wla be nuan’n’ i bo’n yɛle “be su manlɛ.” Be fa kan like mɔ “be man su lika kun be ko sie i lika uflɛ’n” i ndɛ. Yɛ be “kwla kaci i ekun kɛ: be bo mɔ be su’n, falɛ mɔ be fa be kɔ lika wie’n, be wun mɔ be yaci mɔ be fa be kɔ lika wie’n.” Sa Nga Be Yoli’n 27:15 nun’n be fali ndɛ mma sɔ’n kannin mmeli mɔ aunmuan’n su i bo kɔ’n, yɛle kɛ ɔ fɛ i kɔ lika wie’n, annzɛ ɔ kpalo i kɔ’n i ndɛ. Kɛ be se kɛ ndɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ nin Biblu’n i klɛfuɛ’m be kannin’n i ‘Wawɛ’n yɛ ɔ fa wla be nuan yɛ be kannin’n’ i bo’n yɛle kɛ Ɲanmiɛn sinnin i wawɛ’n i lika kɛnnin i klun ndɛ kleli be. Ɔ fɛli i wunmiɛn sɔ’n suli be bo yɛ ɔ fa kleli be ndɛ ng’ɔ fata kɛ be kan’n. I sɔ’n ti’n nán be bɔbɔ be klun ndɛ liɛ’n yɛ be klɛli ɔ, sanngɛ Ɲanmiɛn liɛ’n niɔn. Blɛ wie nun’n, Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ nin be nga be klɛli Biblu’n b’a siman ndɛ nga be su kan’n annzɛ nga be su klɛ’n i bo bɔbɔ. (Dan. 12:8, 9) Ɔ maan ɔ ti su kɛ “Nyanmiɛn Ndɛ nga be klɛli’n, i bɔbɔ yɛ ɔ fɛ i kwlaa mannin sran mun yɛ be klɛli-ɔ.” Klɔ sran fi i akunndan nunman nun.​—2 Tim. 3:16.

4-6. ?Wafa sɛ yɛ Zoova yoli naan Biblu’n i klɛfuɛ’m b’a si ndɛ ng’ɔ fata kɛ be klɛ’n niɔn? An fa sunnzun ase kun be yiyi nun.

⁴ ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n yoli naan Biblu’n i klɛfuɛ’m b’a si ndɛ ng’ɔ fata kɛ be klɛ’n niɔn? ?Ɔ kleli be ndɛ mma trele ng’ɔ fata kɛ be klɛ’n? ?Annzɛ kusu ɔ boli ndɛ nga i waan be klɛ’n su kpɛkun be bɔbɔ yɛ be kpa ndɛ mma nga bé fá klɛ́’n niɔn? Maan e fa wafa nga junman su min kun klɛ lɛtri’n i su sunnzun ase e nian. Sɛ ɔ klo kɛ ndɛ mma trele wie’m be tran lɛtri’n nun’n, i bɔbɔ yɛ ɔ klɛ lɛtri’n niɔn annzɛ ɔ bobo ndɛ mma sɔ mun kle i fluwa klɛfuɛ’n. Kpɛkun fluwa klɛfuɛ’n nian su klɛ i sɛsɛsɛ. I sin junman su min’n fɛ i sa ti nzɔliɛ sie su. Sanngɛ wie liɛ’n, ɔ bo ndɛ cinnjin ng’ɔ kunndɛ kɛ be tran lɛtri’n nun’n be su kle i fluwa klɛfuɛ’n. Kpɛkun fluwa klɛfuɛ’n bɔbɔ yɛ ɔ kpa ndɛ mma ng’ɔ klo kɛ ɔ́ fá klɛ́ lɛtri’n niɔn. Kɛ ɔ ko wie i klɛ’n, junman su min’n kwla kanngan nun nian, kpɛkun sɛ ɔ nin i fata kɛ fluwa klɛfuɛ’n kaci ndɛ wie mun’n, ɔ kaci be. I sin’n junman su min’n fɛ i sa ti nzɔliɛ sie lɛtri’n su. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, sran nga lɛtri’n tɔ i sa nun’n ɔ lafi su kɛ junman su min’n yɛ ɔ klɛli ɔ.

⁵ I wafa kunngba’n, “Nyanmiɛn bɔbɔ fɛli i sama” klɛli Biblu’n i bue wie mun. (Tul. 31:18) Asa kusu’n, kɛ ɔ yoli cinnjin kɛ ndɛ mma trele wie’m be tran ndɛ nga bé klɛ́’n nun’n, Zoova bɔbɔ ɔ boboli ndɛ mma sɔ mun tɛɛn. I sɔ yɛ ndɛ ng’ɔ o Ezipt Lɔ Tulɛ 34:27 nun’n ɔ kle ɔ. Zoova seli Moizi kɛ: ‘Klɛ ndɛ nga n kannin be lɛ mun! Afin be su yɛ ń jrán ń síesíe min nin wɔ yɛ Izraɛlifuɛ mun ye aenguɛ nga é trá nin-ɔn.’ Asa ekun’n, Zoova seli i nuan ijɔfuɛ Zeremi kɛ: ‘Ndɛ nga n kan kleli wɔ’n, klɛ be kwlakwla’n fluwa kun nun.’​—Zer. 30:2.

⁶ Sanngɛ blɛ sunman nun’n, Ɲanmiɛn fɛli i akunndan’n wlɛli i Biblu’n i klɛfuɛ’m be ti nun. Kpɛkun ɔ mannin be atin naan be bɔbɔ be kpa  ndɛ mma nga bé fá klɛ́ i ndɛ’n. Akunndanfuɛ’n 12:10 se kɛ: “Akunndanfuɛ’n ɔ niannin nun kpa kunndɛli fɔnvɔlɛ ndɛ kpakpa mun. Ndɛ ng’ɔ klɛli be’n kusu, kɛ sa’n fa ti’n yɛ ɔ niannin su klɛli-ɔ.” Kpɛkun Liki m’ɔ klɛli Zezi i su ndɛ’n i liɛ’n ‘kɛ ɔ usa-usali sa sɔ’n nun kpa bɔ ɔ wunnin kɛ ɔ fa boli i bo’n, ɔ klɛli ndɛ sɔ’n.’ (Lik 1:3) Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n yoli naan fɔ ng’ɔ o klɔ sran nun’n, w’a yoman naan fɔ w’a tran i ndɛ’n nun.

7. ?Ngue ti yɛ klɔ sran mɔ Ɲanmiɛn fali be kɛ be klɛ Biblu’n, ɔ yi i ngwlɛlɛ dan’n i nglo ɔ?

⁷ Klɔ sran mɔ Ɲanmiɛn fali be kɛ be klɛ Biblu’n, ɔ yi Ɲanmiɛn i ngwlɛlɛ dan’n i nglo. Kɛ sran kun klɛ́ fluwa’n, ndɛ mma ng’ɔ kpa be fa klɛ’n, be uka e naan y’a si sa ng’ɔ kɛn i ndɛ’n. Sanngɛ be kwla yi wafa nga i wun fa yo i’n i nglo wie. ?Sɛ anzi mun yɛ Zoova fali be klɛli Biblu’n, nn i nun ndɛ’n yó sɛ? ?Sɛ be’n nn be kwla kannin srɛ m’ɔ kun sran’n ɔ nin awlaboe’n ɔ nin sran i sa sin m’ɔ bubu i’n, be ndɛ kɛ klɔ sran’m be fa yoli’n sa? Kɛ mɔ Ɲanmiɛn mannin sran mɔ fɔ o be nun’n be atin mɔ be kpali ndɛ mma nga be fa klɛli i ndɛ wie mun’n ti’n, kɛ e kanngan i ndɛ’n nun’n ɔ wluwlu e wun.

NINNGE WIE MƆ BE TI E KWLA LAFI SU KƐ BIBLU’N FIN ƝANMIƐN’N

8. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ Biblu’n ɔ timan kɛ Ɲanmiɛn sulɛ fluwa kun nga’m be sa ɔ?

⁸ Ninnge kpanngban be kle kɛ Biblu’n fin Ɲanmiɛn sakpa. Biblu’n uka e naan y’a si Ɲanmiɛn Kpli. I liɛ’n ɔ timan kɛ Ɲanmiɛn fluwa onga’m be sa. I wie yɛle kɛ Ɛndu’m be liɛ’n, be fluwa’m be kan ninnge nga be yo be be Ɲanmiɛn sulɛ nun’n i ndɛ. Yɛ be kan klɔ sran’m be ngwlɛlɛ’n ɔ nin ndɛ wie mɔ be wunmɛn i ɲrun nin i sin’n, ɔ nin nzuɛn nga sran kun kwla yi i nglo’n be ndɛ wie. Budafuɛ’m be fluwa’m be kan mmla wie’m be ndɛ. Be nunfuɛ nga be cuɛn be wun be ko tran lika uflɛ likawlɛ’n be yɛ di be su ɔ. Asa ekun’n, be fluwa sɔ’m be yiyi be Ɲanmiɛn sulɛ nun mmla cinnjin mun ɔ nin Buda i like ng’ɔ kleli be’n be nun. Buda bɔbɔ’n w’a seman kɛ ɔ ti Ɲanmiɛn, yɛ kusu Ɲanmiɛn i su ndɛ ng’ɔ kannin’n ɔ junman lika fi. Ɲanmiɛn sulɛ wafa nga be flɛ i confucianisme i fluwa liɛ’m be kan laa sa nin wafa nga sran kun i nzuɛn’n kwla yo’n, ɔ nin atrɛ yilɛ’n, ɔ nin jue mun be ndɛ. Ɲanmiɛn flɛfuɛ’m be kusu’n, ɔ ti su kɛ be fluwa liɛ’n kle kɛ Ɲanmiɛn ti kunngba cɛ naan ɔ si sa’n kwlaa naan ɔ si e ɲrun lɔ sa mun. Sanngɛ ɔ yiman Ɲanmiɛn i dunman Zoova m’ɔ o Biblu’n nun kpɛ akpiakpi kpanngban’n i nglo.

9, 10. ?Ɲanmiɛn i su like benin yɛ Biblu’n kle e ɔ?

⁹ Ɲanmiɛn i su ndɛ nga Ɲanmiɛn sulɛ fluwa sunman lika be kan’n, ɔ juman wie. Sanngɛ Biblu’n i liɛ’n ɔ uka e naan y’a si Ɲanmiɛn Zoova ɔ nin ninnge ng’ɔ yo be mun’n. Ɔ uka e naan y’a si i aeliɛ’n. Biblu’n kle e kɛ Ɲanmiɛn i tinmin’n leman wunsu naan ɔ si ngwlɛlɛ dan naan ɔ yo sa i nuan su sɛsɛsɛ. Sanngɛ ɔ kle ekun kɛ Ɲanmiɛn klo e. (An kanngan Zan 3:16 nin 1 Zan 4:19 nun.) Asa ekun’n, Biblu’n se e kɛ: “Nyanmiɛn liɛ’n, ɔ kpa-man sran nun, sanngɛ nvle kwlaa nun’n, sran ng’ɔ sro i b’ɔ yo i klun sa’n, i klun jɔ i wun.” (Yol. 10:34, 35) I sɔ sa’n i ɲin fite Biblu’n mɔ b’a kaci i aniɛnaniɛn kpanngban nun’n i nun wie. B’a kaci Biblu’n i bue annzɛ i wunmuan’n aniɛnaniɛn 2.400 tra su nun. Ɔ maan be flɛ i kɛ sran ngba kwla ɲan wie i klɔ aniɛn’n nun kanngan nun.

¹⁰ Zezi seli kɛ: “Cɛn kwlakwlakwla n Si di junman, n kusu n di junman.” (Zan 5:17) Zoova ‘ti Nyanmiɛn, yɛ ɔ́ ká sɔ tititi.’ Sɛ ɔ ti sɔ’n amun bu  ninnge kpanngban ng’ɔ yoli be’n be akunndan kan be nian! (Jue. 90:2) Biblu’n kunngba cɛ yɛ ɔ kle e like nga Ɲanmiɛn yoli be laa’n ɔ nin ng’ɔ su yo be’n, ɔ nin nga ɔ́ wá yó be’n niɔn. Asa ekun’n, Biblu’n kle e like nga Ɲanmiɛn klo i’n ɔ nin ng’ɔ klomɛn i’n. Kpɛkun ɔ kan wafa nga e kwla fa e wun e mɛntɛn i’n i ndɛ wie. (Zak 4:8) Ɔ maan nán maan e bɔbɔ e ninnge’m be kunndɛlɛ’n ɔ nin e su sa’m be yo naan e nin Ɲanmiɛn e afiɛn ti nun.

11. ?Afɔtuɛ kpakpa benin yɛ e kwla ɲan be Biblu’n nun ɔn?

¹¹ Biblu’n i nun ngwlɛlɛ’n ti dan yɛ be kwla lafi su. I sɔ’n kle kɛ ɔ fin sran kun mɔ i ngwlɛlɛ liɛ’n tra klɔ sran’m be liɛ’n lele ɔ. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai usɛli i blɛ sufuɛ’m be kɛ: “?Wan yɛ ɔ si Anannganman i klun lɔ akunndan nin-ɔn? ?Wan yɛ w’a man Anannganman i afɔtuɛ le-ɔ?” (Eza. 40:13) I sin’n, akoto Pɔlu usali kosan wafa kunngba’n wie. Ɔ seli kɛ: “?Wan yɛ ɔ si e Min’n i akunndan nin-ɔn? ?Wan yɛ ɔ kle i like-ɔ?” (1 Kor. 2:16) I yo, sran fi kwlá yoman sɔ. Afin sran fi siman sa traman Zoova. I sɔ ti yɛ aja’n nin ba talɛ’n ɔ nin be ɲin su yiyilɛ’n, ɔ nin janvuɛ tralɛ’n ɔ nin be ɲin nga be mian be yo like’n, ɔ nin nanwlɛ dilɛ’n ɔ nin e nzuɛn’n be su afɔtuɛ nga Biblu’n man’n, sran ng’ɔ fa be su’n ye ng’ɔ ɲɛn i’n ɔ leman wunsu’n niɔn. Biblu’n kwlá manman e afɔtuɛ tɛ le. Sanngɛ klɔ sran’m be ngwlɛlɛ liɛ’n ɔ kwlá yoman naan afɔtuɛ nga be man’n, i ngba’n w’a yo sran ye titi. (Zer. 10:23) Klɔ sran’m be liɛ’n kpɛ sunman’n be kacikaci afɔtuɛ nga be man’n, afin kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n be wun i wlɛ kɛ ndɛ nga i klikli nun’n be kannin’n, ɔ timan su. Biblu’n se kɛ: “Klɔ sran’m be klun akunndan mun, [...] be ti ngbɛn-ngbɛn ngunmin.”​—Jue. 94:11.

12. ?Ngue yɛ sran wie’m be yoli naan b’a kwlá wunman Biblu’n i osu kun ɔn?

¹² Like kun ekun m’ɔ kle kɛ Biblu’n fin Ɲanmiɛn Kpli sakpa’n, yɛle laa sa nga be juli’n. Laa’n sran kpanngban be kunndɛli kɛ bé núnnún Ɲanmiɛn i ndɛ’n. Afuɛ nga be flɛ i 168 ka naan b’a wu Zezi’n, Siri famiɛn Antiokisi nnan su’n, ɔ seli sran’m be kɛ be kunndɛ Mmla fluwa nga be fin Ɲanmiɛn’n be ngba naan be wɔ be nun. Afuɛ nga be flɛ i 303 nun’n, Rɔmu famiɛn Dioklesiɛn seli kɛ be bubu Klistfuɛ’m be aɲia sua mun naan be wɔ be Ɲanmiɛn ndɛ fluwa’m be nun. Be sacili be ninnge mun sɔ lele afuɛ ko ju blu. Kɛ afuɛ nga be flɛ i 1000 sinnin’n, Katoliki’m be su kpɛn nga be flɛ be Papu’n be boli manndrɛn kpa naan sran’m b’a kaciman Biblu’n aniɛnaniɛn fanunfanun’m be nun. Be yoli sɔ afin be kunndɛman kɛ sran’m be si Biblu’n nun ndɛ’n. Kannzɛ Satan nin i minniɛn’m be kplili kpa’n, sanngɛ lele nin andɛ’n Biblu’n te o lɛ. Zoova w’a manman sran fi i atin kɛ ɔ nunnun like nanndoliɛ sɔ m’ɔ fa cɛli klɔ sran mun’n.

SA NGA TI YƐ SRAN KAKA BE FALI BE WLA GUALI SU’N

13. ?Ngue yɛ maan e kwla lafi su kɛ Biblu’n fin Ɲanmiɛn ɔn?

¹³ Ninnge uflɛ wie mun ekun be kle kɛ Biblu’n fin Ɲanmiɛn. Be nun wie mun yɛle kɛ i nun ndɛ’m be sansanman be wun, ndɛ ng’ɔ kan’n ɔ nin siansi’n be kɔ likawlɛ, kpɛkun i nun ndɛ’m be kpɛn su. I wie ekun yɛle kɛ Biblu’n i klɛfuɛ’m b’a fiaman ndɛ wie su, ɔ yo maan sran’m be kaci, kpɛkun laa sa’m be su ndɛ ng’ɔ kan’n ti nanwlɛ. Asa ekun’n ɔ tɛ kosan nga be o ndɛ kpɔlɛ 1 nun’n, be su klanman. Siɛn’n maan e nian ninnge nga be yoli maan sran wie’m be wunnin kɛ Biblu’n fin Ɲanmiɛn sakpa’n.

14-16. (a) ?Ngue yɛ ɔ yoli maan sran fanunfanun nsan be wa lafili su kɛ Biblu’n fin Ɲanmiɛn ɔn? (b) ?Jasin fɛ’n i bolɛ’n nun’n, ndɛ benin mun yɛ amun kan be titi be fa kle sran’m be kɛ Biblu’n fin Ɲanmiɛn ɔn?

¹⁴ Be tali Anwar * nvle kun mɔ i nunfuɛ’m be nun sunman lika be ti Ɲanmiɛn flɛfuɛ’n i nun. Kɛ ɔ ɔli Amlɛnkɛn’m be mɛn’n i nglo lɔ lika’n nun’n, Zoova i Lalofuɛ’m be toli i awlo lɔ. Anwar waan: ‘Blɛ sɔ’n nun’n, sran’m be mmoja mɔ be nga be waan be ti Klistfuɛ’n be guɛli i ase’n ti’n, Klistfuɛ’m be wun akunndan nga m bu’n, ɔ timan kpa. Sanngɛ m bɔbɔ ba’n n klo sa silɛ. I ti’n, n kplinnin su kɛ be kle min Biblu’n nun like.” W’a cɛman Anwar sɛli i sin i nvle’n nun lɔ. Yɛ ɔ nin  Zoova i Lalofuɛ’m b’a kwlá suanman like kun. Kɛ afuɛ wie’m be sinnin’n, ɔ ɔli Abloki. Lɔ’n ɔ nin Zoova i Lalofuɛ’m be boli Biblu’n nun like suanlɛ’n i bo ekun. I sin’n ɔ seli kɛ: ‘Like nga ti yɛ n wa lafili su kɛ Biblu’n ti Ɲanmiɛn nuan ndɛ sakpa’n yɛle i nun ndɛ mɔ be kpɛn su’n, ɔ nin ndɛ cinnjin kunngba’n mɔ Biblu’n i klɛfuɛ’m be yiyili nun i bo bolɛ nun lele fa ju i awieliɛ’n, ɔ nin i nun ndɛ mɔ be sansanman be wun’n, yɛ klolɛ mɔ Zoova i sufuɛ’m be klo be wun’n.” Afuɛ nga be flɛ i 1998 nun’n, be yoli Anwar i batɛmu.

¹⁵ Aisa le afuɛ blu nin nsiɛn. Ɔ nin i awlofuɛ’m be o Ɲanmiɛn sulɛ wafa nga be flɛ i Ɛndu’n i nun. I waan: “San kɛ m’an ɔ Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ annzɛ kekle w’a tɔ min su yɛ n srɛ Ɲanmiɛn ɔn. Sanngɛ kɛ lika’n ti kpa man min’n m buman Ɲanmiɛn i akunndan mlɔnmlɔn.” Ɔ kan gua su kɛ: “Kɛ Zoova i Lalofuɛ’m be wa boboli min anuan’n, min nantilɛ wafa’n kacili mlɔnmlɔn.” Aisa suannin Biblu’n nun like yɛ Ɲanmiɛn wa kacili i janvuɛ. ?Ngue yɛ ɔ yoli maan ɔ lafili su kɛ Biblu’n fin Ɲanmiɛn ɔn? Ɔ yiyi nun se kɛ: “Biblu’n tɛli min kosan’m be kwlaa be su. Ɔ ukali min naan kannzɛ n wunman Ɲanmiɛn’n m’an lafi i su. Ɔ nunman nun kun kɛ n wɔ Ɲanmiɛn sua nun n ko koto waka sran wie bo.”

¹⁶ Be tali Paula i Katoliki’n nun. Sanngɛ kɛ ɔ yoli kpɛnngbɛn kan’n, sɛ Ɲanmiɛn o lɛ sakpa annzɛ ɔ nunman lɛ’n w’a wunmɛn i wlɛ kun. I sin’n, sa wie wa juli. Ɔ yiyi nun se kɛ: “E nin min janvuɛ kun mɔ e wunnin e wun w’a cɛ kpa’n e wa yiali. Blɛ sɔ’n nun’n sran kpanngban be yaci be akanza nin be timuɛn’n i lɛ ɔ fu lelele, yɛ be nɔn drɔgi. I sɔ wie yɛ min janvuɛ sɔ’n yoli ɔ. Sanngɛ kɛ e nin i é yía sɔ’n, nn w’a kaci. W’a yi i akanza nin i timuɛn’n klanman cɛ. Kpɛkun kɛ a wun i ɔ, ɔ ti aklunjuɛfuɛ. Ɔ maan n usɛli i kɛ: ‘?Ɔ yoli sɛ, yɛ ngue ti yɛ be wunman ɔ kun ɔn?’ Ɔ tɛli min su kɛ ɔ nin Zoova i Lalofuɛ’m be wa boli Biblu’n nun like suanlɛ bo. Yɛ ɔ kannin Ɲanmiɛn ndɛ kleli min ɔn.” Kɛ mɔ Paula wunnin kɛ Biblu’n nun nanwlɛ’n i silɛ’n maan i janvuɛ’n w’a kaci’n, ɔ wa fɛli i ɲin sieli i Biblu’n nun ndɛ’n su wie. Kpɛkun ɔ wa lafili su kɛ Biblu’n fin Ɲanmiɛn sakpa.

“Ɔ NDƐ’N Ɔ TI KƐ KANNIN SA, Ɔ KPAJA MIN BO”

17. ?Sɛ amun kanngan Biblu’n nun cɛn kwlaa naan amun bu i su akunndan’n, ye benin yɛ ɔ́ yó amun ɔn?

¹⁷ Biblu’n ti like nanndoliɛ kpa kun mɔ Zoova fa cɛli e ɔ. I wawɛ’n yɛ ɔ fa yoli naan y’a ɲɛn i ɔ. Cɛn kwlaa maan amun klo i nun kannganlɛ. I liɛ’n amún kló i kpa ekun, kpɛkun amún kló Ɲanmiɛn kpa ekun wie. (Jue. 1:1, 2) Blɛ kwlaa nga amún wá kanngan nun’n, amun dun mmua srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ fɛ i wawɛ’n man amun naan amun kwla wun ndɛ nga amún kánngan’n i wlɛ. (Lik 11:13) Ɲanmiɛn i akunndan’n yɛ ɔ o Biblu’n nun ɔn. Ɔ maan sɛ amun bu i nun ndɛ’n i su akunndan’n, amun akunndan yó kɛ i liɛ’n sa.

18. ?Ngue ti yɛ amun kunndɛ kɛ amún súan Biblu’n nun like titi ɔ?

¹⁸ Kɛ amún súan Biblu’n nun ndɛ’n bé kɔ́’n, maan amun nian like nga amun suan’n su be nanti. (An kanngan Jue Mun 119:105 nun.) Biblu’n nun kannganlɛ’n ti kɛ niannun nun nianlɛ sa. Ɔ maan sɛ amun nian nun naan amun wun i kɛ ɔ fata kɛ amun kaci amun sa like wie nun’n, nán amun sisi amun bo. (Zak 1:23-25) Kusu’n, Ɲanmiɛn i Ndɛ’n ti kɛ tokofi sa. Maan amun fa kpli like nga amun lafi su’n i ti. Kpɛkun ato ndɛ nga be kleli sran wɛtɛɛfuɛ mun m’ɔ o be awlɛn’n nun, maan amun fa kpɛkpɛ be bo. (Efɛ. 6:17) Ndɛ nga Biblu’n i klɛfuɛ’m be kannin’n mɔ Ɲanmiɛn i “Wawɛ’n yɛ ɔ fa wla be nuan” yɛ be kannin’n ti’n, kɛ amún fá Biblu’n yó i kwlaa sɔ’n, maan amun si Ɲanmiɛn i ye.

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]

[Kosan mun]

[Ndɛ kwle, bue 32]

Maan amun kanngan Biblu’n nun cɛn kwlaa i liɛ’n amún kló Ɲanmiɛn kpa ekun.

[Foto, bue 29]

Kɛ sran kun fɛ i sa ti nzɔliɛ sie lɛtri kun su’n ɔ kle kɛ lɛtri sɔ’n fin i.