‘Indalan Ida ti Nasantuan nga Espiritu’

“Ti padto saan a naiyeg uray kaano babaen ti pagayatan ti tao, no di ket dagiti tattao nagsaoda manipud iti Dios bayat nga idaldalan ida ti nasantuan nga espiritu.”​—2 PED. 1:21.

DAGITI PUNTO A PANUNOTEN

Kasano nga inyallatiw ti nasantuan nga espiritu ti mensahe ti Dios kadagiti mannurat ti Biblia?

Ania dagiti ebidensia a ti Biblia ket impaltiing ti Dios?

Ania koma ti inaldaw nga aramidem tapno agtultuloy a matagipategmo ti Biblia?

1. Apay a kasapulantayo ti naipaltiing a Sao ti Dios?

NAGTAUDANTAYO? Apay nga addatayo ditoy? Ania ti masakbayantayo? Apay a kastoy ti kasasaad ti lubong? Ania ti mapasamak kadatayo no mataytayo? Dagitoy ti isalsaludsod ti adu a tattao iti intero a lubong. Saantay a maammuan ti sungbat dagitoy ken ti dadduma pay a napapateg a saludsod no awan ti naipaltiing a Sao ti Dios. No awan dayta, ti laeng personal a kapadasantayo ti kangrunaan a pakasursuruantayo. Ket no agpannuraytay laeng iti kapadasantayo, maibagatayo ngata ti kas iti karirikna ti salmista maipapan iti “linteg ni Jehova”?​—Basaen ti Salmo 19:7.

2. Ania ti aramidentayo tapno maitultuloytayo a tagipatgen ti Biblia kas nagpateg a sagut ti Dios?

² Nakalkaldaang ta intulok ti dadduma a lumamiis ti damo nga ayatda iti kinapudno iti Biblia. (Idilig ti Apocalipsis 2:4.) Saandan a magmagna iti wagas a makaay-ayo ken Jehova. (Isa. 30:21) Saan koma a kasta ti mapasamak kadatayo. Masapul nga itultuloytayo a tagipatgen ti Biblia ken dagiti pannursurona. Ti Biblia ket nagpateg a sagut ti naayat a Namarsuatayo. (Sant. 1:17) Kasano nga ad-adda a maipategtayo ti “sao ti Dios”? Babaen ti panangusig no kasano a naiwanwan dagiti mannurat ti Biblia ken ti panangsukimat iti adu nga ebidensia a naipaltiing dayta. No kasta ti aramidentayo, magutugottayo a mangbasa iti inaldaw ti Sao ti Dios ken mangyaplikar iti balakadna.​—Heb. 4:12.

‘INDALAN TI NASANTUAN NGA ESPIRITU’​—KASANO?

3. Kasano nga ‘indalan ti nasantuan nga espiritu’ dagiti propeta ken mannurat ti Biblia?

³ Iti las-ud ti 1,610 a tawen​—manipud 1513 B.C.E. agingga idi 98 C.E.​—agarup 40 a lallaki ti nangisurat iti Biblia. Dadduma kadakuada ket propeta nga ‘indalan ti nasantuan nga espiritu.’ (Basaen ti 2 Pedro 1:20, 21.) Ti Griego a sao a naipatarus a ‘maidalan’ kaipapananna  ti “panangawit wenno panangipan iti nadumaduma a lugar,” ken “mabalin met a maipatarus kas: matignay, magutugot, tumulok.” * Inaramat dayta ti Aramid 27:15 a pangiladawan iti maysa a barangay a nayallo-allon ken naibuyog iti turong ti angin. No kasta, ti pampanunot ti Dios ti inlanad dagiti mannurat, imbes a ti kapanunotanda. No dadduma, saan pay ketdi nga ammo dagiti napaltiingan a propeta ken mannurat no ania ti kaipapanan ti impadto wenno insuratda. (Dan. 12:8, 9) Pudno a ti “amin a Kasuratan impaltiing ti Dios” ken saan a naglaon iti kapanunotan ti tao.​—2 Tim. 3:16.

4-6. Kadagiti ania a pamay-an nga inyallatiw ni Jehova ti mensahena kadagiti mannurat ti Biblia? Iyilustrarmo.

⁴ Kasano ngarud nga inyallatiw ti nasantuan nga espiritu ti mensahe ti Dios kadagiti mannurat ti Biblia? Sao-por-sao kadi a naidiktar ti insuratda wenno naipaay laeng dagiti ideya sa insuratda dagita iti bukodda a sasao? Panunotem no kasano a maaramid ti surat ti maysa a negosiante. No kasapulan ti eksakto a sasaona, isu a mismo ti agsurat wenno idiktarna ti isurat ti sekretariana. Ti sekretaria ti mangi-type iti dayta sa pirmaan ti negosiante. No dadduma, ibagana laeng dagiti kangrunaan nga ideya, ket makaammon ti sekretaria a mangbukel iti surat. Kalpasanna, basaen dayta ti negosiante ken pasukatanna ti kasapulan a mabaliwan. No nalpasen, pirmaanen dayta ti negosiante ket maibilang a naggapu kenkuana.

⁵ Umasping iti dayta, gapuanan ti “ramay ti Dios” ti sumagmamano a sasao ti Biblia. (Ex. 31:18) No kasapulan, idiktar met ni Jehova dagiti sasao a maisurat. Kas pagarigan, mabasatayo iti Exodo 34:27: “Intultuloy ni Jehova a kunaen ken Moises: ‘Isuratmo maipaay kenka dagitoy a sasao, agsipud ta maitunos kadagitoy a sasao a mamatalgedak iti tulag kenka ken iti Israel.’” Kasta met ti imbaga ni Jehova ken propeta Jeremias: “Ti amin a sasao a sawekto kenka isuratmo maipaay kenka iti maysa a libro.”​—Jer. 30:2.

⁶ Ngem kaaduanna nga ideya laeng imbes nga espesipiko a sasao ti simimilagro a nayallatiw iti puso ken panunot dagiti mannurat ti Biblia. Iti kasta, nawayada a mangpili iti sasao a kayatda nga usaren. Kuna ti Eclesiastes 12:10: “Ti manangummong tinarigagayanna a saraken dagiti makaparagsak a sasao ken ti pannakaisurat ti umiso a sasao ti kinapudno.” Ti mannurat ti Ebanghelio a ni Lucas ‘tinuntonna ti amin a bambanag manipud iti pangrugian buyogen ti kinaumiso, tapno maisuratna dagita iti naurnos a panagsasaganad.’ (Luc. 1:3) Sinigurado ti espiritu ti Dios nga awan natauan a kinaimperpekto a mangmulit iti mensahena.

7. Kasano a nagbalin a nabatad ti sirib ti Dios iti panangusarna kadagiti tattao a mangisurat iti Biblia?

 ⁷ Makita ti naindaklan a sirib ti Dios iti panangusarna kadagiti tattao a mangisurat iti Biblia. Saan laeng nga impormasion ti mayallatiw ti sasao no di pay ket ti emosion ken rikna. Ania ngata no dagiti anghel ti inusar ni Jehova nga agsurat? Nayallatiwda ngata koma dagiti emosion kas iti buteng, ladingit, ken pannakaupay, a gagangay kadagiti tattao? Gapu ta impalubosna nga usaren ti imperpekto a tattao ti bukodda a sasao tapno mayallatiw ti ideya nga inted ti nasantuan nga espiritu, nayallatiw ti Dios ti mensahena iti nadumaduma a pamay-an ken nagbalin a makatukay iti rikna ti tao!

DAGITI EBIDENSIA A NAGGAPU ITI DIOS TI BIBLIA

8. Apay a maikunatayo nga awan aniaman a narelihiosuan a libro a kapada ti Biblia?

⁸ Aglaplapusanan ti ebidensia a ti Biblia ket naipaltiing a Sao ti Dios. Adu ti ibaga ti Biblia maipapan iti Dios, saan a kas iti dadduma a narelihiosuan a libro. Kas pagarigan, dagiti libro ti Hinduismo ramanenna dagiti himno ti Veda a koleksion dagiti seremonia, dagiti napilosopiaan a kapanunotan a naawagan Upanishad, ken dagiti epiko a sarsarita a pagaammo kas Ramayana ken Mahabharata. Ti libro a Bhagavad Gita a naglaon kadagiti moral a pagannurotan ket paset ti Mahabharata. Adda met dagiti libro ti Budismo a maawagan iti Tipitaka (Tallo a Koleksion). Maysa kadagita ti naglaon iti linlinteg ken pagannurotan iti panagbiag dagiti monghe ken madre. Ti sabali pay ket naglaon kadagiti doktrina ti Budismo. Rekord ti sursuro nga insawang ni Buddha ti linaon met ti maikatlo a koleksion. Saan nga inaklon ni Buddha nga isu ket dios, ken bassit laeng ti imbagana maipapan iti Dios. Dagiti teksto ti Confucianismo ket naglaon iti rekord ti paspasamak, moral a paglintegan, pormula ti mahika, ken kankanta. Nupay isursuro ti nasantuan a libro ti Islam a maymaysa ti Dios ken ammona ti amin a banag ken ti masanguanan, saanna man la a dakamaten ti nagan ti Dios a Jehova, nga agparang iti rinibu a daras iti Biblia.

9, 10. Ania ti isuro kadatayo ti Biblia maipapan iti Dios?

⁹ Dagiti kangrunaan a libro ti relihion ket bassit laeng ti maibagada maipapan iti Dios. Ngem adu ti maibaga kadatayo ti Biblia maipapan ken Jehova a Dios ken dagiti aramidna. Matulongannatayo a mangammo iti nadumaduma nga aspeto ti personalidadna. Saan laeng nga ipalgak ti Biblia nga ik-ikutan ti Dios ti di matukod a pannakabalin, sirib, ken kinahustisia, no di pay ket ibagana nga ay-ayatennatayo. (Basaen ti Juan 3:16; 1 Juan 4:19.) Kunaen met kadatayo ti Biblia: “Ti Dios saan a mangidumduma, no di ket iti tunggal nasion anamonganna ti tao nga agbuteng kenkuana ken agaramid iti kinalinteg.” (Ara. 10:34, 35) Agpayso dayta ta adun ti mabalin a makagun-od iti Biblia. Kuna dagiti linguista nga iti agarup 6,700 a lenguahe a maar-aramat ita ditoy lubong, agarup 100 a lenguahe ti ar-aramaten ti 90 porsiento a  populasion ti lubong. Kaskasdi, naipatarusen iti nasurok a 2,400 a lenguahe ti intero a Biblia wenno ti sumagmamano a pasetna. Gistay amin a tao ditoy lubong mabalindan a basaen ti sumagmamano a paset ti Biblia iti bukodda a pagsasao.

¹⁰ Kinuna ni Jesus: “Ni Amak agtultuloy nga agar-aramid agingga ita, ket agtultuloyak nga agar-aramid.” (Juan 5:17) ‘Manipud iti tiempo a di nakedngan agingga iti tiempo a di nakedngan ni Jehova ti Dios.’ Isu a panunotem laengen ti kaadu dagiti gapuananna! (Sal. 90:2) Ti laeng Biblia ti makaibaga kadatayo iti ar-aramid ti Dios, iti napalabas, iti agdama, ken iti masanguanan. Isurona pay kadatayo no ania ti makaay-ayo ken di makaay-ayo Kenkuana, ken ipakitana no kasano a makaadanitayo kenkuana. (Sant. 4:8) Saantayo koma a palubosan a mayadayotayo kenkuana gapu laeng iti bukodtayo nga ar-aramid ken pakaseknan.

11. Ania nga aglaplapusanan ken mapagpannurayan a sirib ti linaon ti Biblia?

¹¹ Maibagatayo a ti Biblia ket saan a nagtaud iti tao no di ket iti Dios gapu ta naglaon dayta iti aglaplapusanan ken mapagpannurayan a sirib. Insurat ni apostol Pablo: “Siasino ti nakaammo iti panunot ni Jehova, tapno isurona koma?” (1 Cor. 2:16) Naibatay dayta a bersikulo iti insaludsod ni propeta Isaias kadagiti tattao idi kaaldawanna: “Siasino ti nangrukod iti espiritu ni Jehova, ket siasino kas mamatigmaan a taona ti makaipakaammo kenkuana iti aniaman a banag?” (Isa. 40:13) Nabatad nga awan. Di pakasdaawan a pagimbagantayo no iyaplikartayo ti balakad ti Biblia maipapan iti panagasawa, annak, paglinglingayan, pannakilangen, kinagaget, kinamapagpiaran, ken moralidad! Nasayaat amin nga ibalakad ti Biblia. Iti sabali a bangir, limitado ti sirib ti tao a mangipaay iti epektibo a balakad. (Jer. 10:23) Kanayonda a baliwan ti balakadda no mabigbigda a di umiso dagita. Kuna ti Biblia nga “ammo ni Jehova ti pampanunot dagiti tattao, a kaslada iti sang-aw.”​—Sal. 94:11.

12. Iti las-ud ti adu a siglo, aniada nga ibubusor ti nalasatan ti Biblia?

¹² Maikunatayo pay a ti pudno a Dios ti Autor ti Biblia ta di napukaw dayta nupay inkagumaan ti dadduma a dadaelen ti mensahena. Idi 168 B.C.E., ni Antiochus IV nga ari ti Siria pinabirokna dagiti naipaltiing a libro ti Linteg ket pinuoranna dagita. Idi 303 C.E., imbilin ni Diocletian nga emperador ti Roma a madadael dagiti paggigimongan dagiti Kristiano ken mapuoran dagiti Kasuratan. Nagtultuloy dayta iti las-ud ti maysa a dekada. Kalpasan ti maika-11 a siglo, inkagumaan dagiti papa a lapdan ti pannakaiwaras ti mensahe ti Biblia, a binusorda ti pannakaipatarusna iti lenguahe dagiti kadawyan a tattao. Iti laksid dagita a panangikagumaan ni Satanas ken dagiti kimmanunong iti gandatna, nakalasat ti Biblia agingga iti kaaldawantayo. Saan nga intulok ni Jehova nga adda asinoman a mangpukaw iti sagutna kadagiti tattao.

EBIDENSIA A NANGKOMBINSIR ITI ADU

13. Ania dagiti maibagatayo nga ebidensia a naipaltiing ti Biblia?

¹³ Dagitoy pay ti ebidensia a naipaltiing ti Biblia: agtutunos ti linaonna, umiso no maipapan iti siensia, natungpal dagiti padtona, nagpaiduma ti kinamapagtalkanna, adda bilegna a mangbalbaliw iti biag, agpayso ti linaonna a historia, ken makapnek ti sungbatna kadagiti saludsod a nadakamat iti parapo 1. Usigentayo ti nakatulong iti sumagmamano nga indibidual no apay a binigbigda a nagtaud iti Dios ti Biblia.

14-16. (a) Ania ti nakakombinsir iti maysa a Muslim, maysa a Hindu, ken maysa nga agnostiko a ti Biblia ket nagtaud iti Dios? (b) Ania nga ebidensia ti kayatmo nga usaren iti ministerio tapno paneknekam a ti Biblia ket impaltiing ti Dios?

¹⁴ Dimmakkel ni Anwar * kas Muslim  iti maysa a pagilian ti Makintengnga a Daya. Bayat ti kaaddana iti Amianan nga America, simmarungkar kenkuana dagiti Saksi ni Jehova. “Iti daydi a gundaway,” kuna ni Anwar, “negatibo ti panangmatmatko kadagiti Kristiano a relihion gapu iti panagpipinnatayda bayat ti Krusada ken Inkisision. Ngem gapu iti kinausiosok, nakipagadalak iti Biblia.” Di nagbayag, nagawid ni Anwar iti pagilianda ket awanen ti nakasarsaritana a Saksi. Kalpasan ti sumagmamano a tawen, immakar idiay Europa, a sadiay nga intuloyna ti nagadal iti Biblia ket naikunana: “Nakombinsirak a ti Biblia ket Sao ti Dios gapu iti pannakatungpal dagiti padto a linaonna, maymaysa a temana, saan a panagkokontra dagiti salaysayna, ken iti ayat iti nagbabaetan dagiti agdaydayaw ken Jehova.” Nabautisaran ni Anwar idi 1998.

¹⁵ Debotado a Hindu ti pamilia ni Asha nga agtawen iti 16. Kinunana: “Saak la agkararag no mapanak iti templo wenno no adda problemak, ngem diak pampanunoten ti Dios no nasayaat ti kasasaadko.” Innayonna: “Ngem naan-anay a nagbalbaliw ti biagko idi nagtuktok dagiti Saksi ni Jehova iti ridawko.” Nakipagadal ni Asha iti Biblia ket naam-ammona ti Dios ken simminged kenkuana. Ania ti nakakombinsiranna nga impaltiing ti Dios ti Biblia? Inlawlawagna: “Sinungbatan ti Biblia ti tunggal saludsodko. Dayta ti nakatulong kaniak a mamati iti Dios nupay diak makita, isu a saanen a kasapulan a mapanak pay iti templo nga agdayaw iti imahen.”

¹⁶ Napadakkel a Katoliko ni Paula, ngem idi agtutubon, nagbalin nga agnostiko. Ngem adda namagbalbaliw kenkuana. “Nagkitakami iti gayyemko a mano a bulanen a diak nakitkita,” kinunana. “Uso idi ti panagbalin a hippie. Idi nakitak ti panagbalbaliwna, ababan ti buokna ken nagibarbasen, dinamagko no ania ti napasamak ken no naggapgapuanna? Imbagana a makipagad-adal iti Biblia kadagiti Saksi ni Jehova ket kinasabaannak metten.” Naallukoy iti mensahe ti Biblia daytoy a sigud nga agnostiko gapu ta nakitana ti bileg ti kinapudno iti Kasuratan, ket inawatna dayta kas impaltiing ti Dios.

“TI SAOM KET PAGSILAWAN ITI SAKAK”

17. Ania ti magunggonam iti panangbasa ken panangutobmo iti Sao ti Dios?

¹⁷ Ti Biblia ket nakaskasdaaw a sagut nga inted ni Jehova babaen iti nasantuan nga espirituna. Pagragsakam koma ti inaldaw a panangbasa iti Biblia tapno rumayray ti ayatmo iti dayta ken iti Autorna. (Sal. 1:1, 2) Sakbay nga agadalka, ikararagmo nga iwanwannaka ti espiritu ti Dios. (Luc. 11:13) Naglaon ti Biblia iti pampanunot ti Dios, isu a maitunosmo iti dayta ti pampanunotmo no utobem ti mensahena.

18. Apay a nasken nga itultuloymo nga adalen ti Biblia?

¹⁸ Bayat nga umad-adu ti pannakaammom iti kinapudno, iyaplikarmo dagiti maad-adalmo. (Basaen ti Salmo 119:105.) Sukimatem ti Biblia a kasla kumitkitaka iti sarming. Situtulokka koma nga agbalbaliw no kasapulan. (Sant. 1:23-25) Usarem ti Sao ti Dios kas iti kampilan a pangidepensa kadagiti patpatiem ken panggeppas iti palso a sursuro a naigalut iti puso dagiti naemma. (Efe. 6:17) Bayat nga ar-aramatem ti Biblia, agyamanka koma ta dagiti mensahe a linaonna ket insurat dagiti propeta ken lallaki nga ‘indalan ti nasantuan nga espiritu.’

[Footnotes]

[Salsaludsod]

[Blurb iti panid 29]

Inaldaw a basaem ti Biblia tapno rumayray ti ayatmo iti Autorna

[Ladawan iti panid 26]

Maikuna a ti maysa a surat ket naggapu iti daydiay nangpirma iti dayta