“Batwadilwetwadilwe Kudi Mushipiditu Sandu”

“Kubanga manga kekwaīlepo, nansha patyetye pene, monka muswidile mutyima wa muntu, mhm, ino bantu bapandulwemo ba Leza banenene monka mo batwadilwetwadilwe kudi Mushipiditu Sandu.”—2 PET. 1:21.

MYANDA YA KULANGULUKILA’PO

Le musapu wa Leza wāpelwe balembi ba Bible kupityila ku mushipiditu sandu namani?

Le i bukamoni’ka bulombola amba Bible i musonekwe ku bukomo bwa mushipiditu wa Leza?

Le i bika byokokeja kulonga pa kufwija’ko nyeke pangala pa Kinenwa kya Leza?

1. Mwanda waka tusakilwa Kinenwa kya Leza kya ku bukomo bwa mushipiditu?

 LELO i kwepi kotutambile? Le i kika kyotwikadile’ko? Le kotwenda kwine i kwepi? Mwanda waka ntanda idi uno muswelo? I kika kitufikilanga potufwanga? Bino byo bipangujo biipangulanga bantu kujokoloka ntanda yonso. Le i muswelo’ka otwadi bakusokola malondololo a bino bipangujo ne bipangujo bikwabo bya kamweno shi ketwadipo na Kinenwa kya Leza kya ku bukomo bwa mushipiditu? Kwampikwa Bisonekwa Bikola, twādi bakufundijibwa’nka na bintu byotwimwena mu būmi. Pa kufundijibwa na byotwimwena mu būmi, le twādi bakubwanya kwiivwana na mwēivwanine kaimba wa mitōto pangala pa “Mukanda-wabijila wa Yehova”?—Tanga Mitōto 19:7.

2. Lelo i bika biketukwasha twendelele nyeke kufwija’ko pangala pa Bible kyabuntu kilēme kitambile kudi Leza?

² Ino i kya bulanda, mwanda bamo i baleke buswe bobadi basenswe bubinebine bwa mu Bible butalala. (Dingakanya na Kusokwelwa 2:4.) Kebakiendejangapo mu muswelo usangaja Yehova. (Is. 30:21) Kino kekifwaninwepo kwitufikila. Tukokeja ne tufwaninwe kulonga bukomo bwa kwendelela kufwija’ko pangala pa Bible ne bufundiji bwandi. Bible i kyabuntu kilēme kitambile kudi Mupangi wetu wa buswe. (Yak. 1:17) Le i bika biketukwasha tutamije kufwija’ko kwetu pangala pa “mwanda wa Leza”? Biketukwasha i kulangulukila pa muswelo wāludikilwe balembi ba Bible pa kulemba Bisonekwa. Bilomba ne kuvuluka bukamoni bukwabo buvule bulombola amba Bible i musonekwe ku bukomo bwa mushipiditu. Kulonga namino kuketutonona tutange Kinenwa kya Leza difuku ne difuku ne kwingidija madingi akyo.—Bah. 4:12.

“BATWADILWETWADILWE KUDI MUSHIPIDITU SANDU”—NAMANI?

3. Le bapolofeto ne balembi ba Bible “batwadilwetwadilwe kudi mushipiditu sandu” namani?

³ Bantu 40 beshileshile bāsonekele Bible mu bula bwa  myaka 1610—tamba mu 1513 K.K.K. kutūla ku 98 K.K. Bamo bādi Bapolofeto “batwadilwetwadilwe kudi mushipiditu sandu.” (Tanga 2 Petelo 1:20, 21.) Kishima kya Kingidiki kyalamwinwe bu “batwadilwetwadilwe” kidi na buluji bwa “kutekuna nansha kuselela ku kifuko kikwabo,” kadi “kikokeja kwalamunwa mu miswelo palapala pamo bwa: kutononwa, kwendejibwa, kuleka bakutonone.” * Bilongwa 27:15 wingidije kino kishima pa kwisambila pa bwato buselwa, butononwa, nansha kwendejibwa na bukomo bwa luvula. Bapolofeto ba mu Bible ne balembi “batwadilwetwadilwe kudi mushipiditu sandu” mu buluji bwa kunena amba, Leza wādi wisamba nabo, wibakankamika ne kwibaludika kupityila ku bukomo bwandi bwingila. Mu uno muswelo, bālembele, ke na milangwe yabopo, ino na milangwe ya Leza. Kyaba kimo bapolofeto ne balembi bāpelwe mushipiditu, kebādipo bayukile shintulwilo ya byobādi balaya nansha byobādi balemba bine. (Dan. 12:8 9) Bine, ‘Bisonekwa byonsololo i bisonekwe ku bukomo bwa mushipiditu wa Leza,’ ke ku milangwe ya muntupo.—2 Tem. 3:16.

4-6. Le Yehova wāpele balembi ba Bible musapu wandi mu miswelo’ka imo? Leta kimfwa.

⁴ Ino, le musapu wa Leza wāpelwe balembi ba Bible kupityila ku mushipiditu sandu namani? Le bāpelwe bishima kampanda’ni nansha’tu i milangwe yobādi babwanya kunena mu byabo bishima? Tala muswelo ukokeja mukulumpe wa kaji kulemba mukanda. Shi wamone amba binenwa bidi na mvubu, ukalemba mukanda aye mwine nansha kulombola mulembi wandi kishima ne kishima. Mulembi ukeulemba, ino mukulumpe wa kaji ukashinya’o. Pakwabo kadi, ukokeja kumulombola’tu enka milangwe ya mvubu, ino mulembi walemba mukanda na kwingidija muneneno wandi nansha bishima byandi. Kupwa mukulumpe wa kaji ubwanya kutanga mukanda’wa ne kulombola mulembi byafwaninwe kulemununa’mo. Ku mfulo mukanda ukekala na shinyantyile yandi ne kadi ukamonwa amba utambanga kwadi.

⁵ Mu muswelo umo onka, bipindi bimo bya mu Bible byāsonekelwe “ku munwe wa Leza.” (Div. 31:18) Yehova nandi wāingidije bishima kampanda ponso pādi pafwaninwe kusheteka bishima bya mvubu. Kimfwa, tutanga mu Divilu 34:27 amba: “Yehova wamunena Mosesa’mba: Lemba myanda ino’i, mwanda mo yendele mine ino’i e mo napwana nobe kipwano ne Isalela.’” Kadi, Yehova wāsapwidile mupolofeto Yelemia amba: “Ulembe umukanda binenwa byonso byonanena kodi.”—Yel. 30:2.

⁶ Nanshi mu myanda mivule, milangwe kupita’ko binenwa bitele patōkelela, yādi itūlwa mu kingelengele mu mityima ne mu ñeni ya balembi ba Bible, yebakwasha batonge abo bene bishima bya kulemba. Musapudi 2:10 unena’mba, “byobiya Musapudi walangile kusokola binenwa bifwaninwe, ne kyokya kyalembelwe kyoloke, ke binenwa bya bu-binebine kadi.” Luka mulembi wa Evanjile nandi ‘byaāyūkidije byonso ne  kungalwilo kwine, walemba’byo mwakolokela biyampe.’ (Luka 1:3) Mushipiditu wa Leza ukulupija amba, kubulwa kubwaninina kwa bantu kekwaonenepo musapu wa Leza.

7. Lelo tunangu twa Leza twāmwekele patōka namani mu muswelo waāingidije bantu basoneke Bible?

⁷ Tunangu tukatakata twa Leza i tumweke patōka mu muswelo waāingidije bantu basoneke Bible. Binenwa kebyālembelwepo’tu bu musapu bitupu, ino i ne malango ne mwiivwanino. Le byādi byakwikala namani shi Yehova wāingidije bamwikeulu bu balembi? Le bādi ba kulemba na milangwe ya bumuntu, kimfwa, milangwe ilombola moyo, bulanda, kutyumukwa mutyima, bitādile muzo wa muntu dyalelo? Pa kuleka bantu bakubulwa kubwaninina batonge bishima mu milangwe yobādi batambula kupityila ku mushipiditu sandu, Leza wālembele musapu wandi na kyanga, mu miswelo palapala, ne na milangwe ne mwiivwanino wa bantu!

TALA BUKAMONI BUMWEKELELE

8. Mwanda waka tukokeja kunena amba Bible kadipo pamo bwa dibuku dikwabo dyo-dyonso dya bipwilo?

⁸ Bukamoni buvule bulombola’mba Bible i Kinenwa kya Leza kya ku bukomo bwa mushipiditu. Bible witusapwilanga mwikadile Leza kupita dibuku dyo-dyonso dya bipwilo. Kimfwa, mu bilembwa bya bwine Hindu bidi mu mabuku a Vedic a ñimbo ya butōtyi, ko kunena’mba kukongakanibwa kwa bushintuludi bwa bisela bwa ino ñimbo, bwa bilembwa bya filozofi itwa bu Upanishad, ne bwa nsekununi milampe iyukene bu Ramayana ne ya Mahabharata. Dibuku dimo dya Bhagavad-Gîtâ, mutanwa mfundijo milumbuluke ya mwa kwikadila, i kipindi kya mu Mahabharata. Dibuku dya bwine Buddha ditwa bu Tipitaka (mavolime asatu), volime imo isambila bininge pa bijila ne misoñanya ilondanga bamumpe ne bamasele. Volime mikwabo isambila mpata pa nkulupilo ya bene Buddha. Volime ya busatu i bilembwa bya mfundijo ya mansambila ya bene Buddha. Buddha kētelelepo aye mwine bu leza, kadi wānene bintu bityetye kete bitala padi Leza. Mabuku a bwine Conficius esambila pa binkumenkume, bijila bya mu mwikadilo, majende, ne ñimbo. Bine, dibuku dijila dya Bamizilma difundijanga kukulupila mu Leza umo ne kumutela bu Leza uyukile byonso, uyukanga bya kumeso, ino keditelangapo dijina dya Leza Yehova, dine ditanwa mu Bible misunsa tununu na tununu.

9, 10. Le Bible witufundija bika padi Leza?

⁹ Nansha mabuku mavule a bipwilo byoesambila bityetye nansha kubulwa kwisambila padi Leza, Bible aye witusapwilanga myanda itala padi Yehova Leza ne pa mingilo yandi. Witukwashanga tujingulule myanda mivule itala bumuntu bwandi. Bible witusokwelanga Leza, ke enkapo bu wa bukomo bonso, wa tunangu, nansha’tu bu Leza bitupu, inoko witusapwilanga kadi amba i Leza witusenswe. (Tanga Yoano 3:16; 1 Yoano 4:19.) Kadi Bible witusapwila’mba: “Leza kalemekangapo bantu’mba: Yeu ye yeu, mhm. Nanshi mu mizo yonso enka umutyina, ulonga bilumbuluke nabya ye waitabijibwa kudi aye.” (Bil. 10:34, 35) Mu uno muswelo, kwikala’ko kwa Bible kusokolanga buno bubinebine. Befundi ba ndimi banenanga amba, mu ndimi 6700 isambwa mu ino ntanda dyalelo, kubwipi kwa ndimi 100, yo isambwa na bantu 90 pa katwa. Ino Bible waālamwinwe,  mutuntulu nansha kipindi, mu ndimi 2400 ne kupita. Kubwipi kwa muntu ense pano pa ntanda udi nandi mutuntulu nansha kipindi.

¹⁰ Yesu wānene amba: “Tata wingilanga ne pano pene ne ami mo monka.” (Yoa. 5:17) ‘Yehova i Leza tamba ku kala-ā ka kunyuma kutūla ne kala-ā ka ku meso.’ Nanshi langulukila bidi pa byonso byālongele! (Mit. 90:2) I enka Bible kete ye witusapwila mingilo ya Leza ya pa kala ne ya dyalelo, ne kusokola bintu bisa kulonga Leza mafuku āya kumeso. Kadi Bisonekwa bitufundija bintu bimusangaja ne kebimusangajapo, kadi bitulombola muswelo otukokeja kumufwena. (Yak. 4:8) Ketwakalekai tumweno twetu nansha malangalanga bitupalule kwadi.

11. Le i tunangu’ka tukatampe kadi twa binebine tutanwa mu Bible?

¹¹ Tunangu tukatampe kadi twa binebine tutanwa mu Bible tulombola nato amba, dino dibuku i ditambe ku Nsulo ya peulu kutabuka muntu. Mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Lelo i ani wayūkile mutyima wa Yehova’mba, amundingile madingi?” (1 Kod. 2:16) Uno vese wimanine pa byobya byāipangwile mupolofeto Isaya bantu ba mu andi mafuku amba: “Lelo i ani wendeja mushipiditu wa Yehova, nansha wa bwino wamulombola, a?” (Is. 40:13) Na bubine, malondololo i amba, kutupu nansha umo. Ke kyakutulumukapo shi kwingidija madingi a mu Bisonekwa esambila pa busongi, bana, kwipwija mukose, kisense, mingilo, kubulwa budimbidimbi, ne pa mwikadilo kulupulanga bipa biyampe kashā! Ketubwanyapo nansha dimo kutambula madingi mabi mu Bible. Ku mutamba mukwabo kadi, bantu kebadipo na tunangu tuvule twa kuleta madingi mayampe. (Yel. 10:23) Madingi abo alemununwanga nyeke ne kujadikwa mungya mwivwanino wa panopano kitatyi kyobajingulula’mba madingi abo mabajinji ādi a bubela. Bible unena’mba, ‘mifwatakanyo ya muntu, i ya bitubitupu.’—Mit. 94:11.

12. Le Bible i mupande ku bukomo’ka bwālongelwe mu tutwa twa myaka

¹² Mulongo mukwabo wa bukamoni bulombola’mba Leza wa bine i Mushiludi wa Bible, butamba ku byobya bisokola mānga bitala pa bukomo bwālongele bantu mwanda wa kujimankanya musapu wa Bible. Mu 168 K.K.K., Antiokusa IV Mulopwe wa Ashidia wālongele bukomo bwa kukimba mikanda ya ku bukomo bwa ku mushipiditu ya Mukanda wa Bijila mwanda wa kusōka’yo. Diocletien mbikavu wa Loma wāleta nsambu ya kutūta bifuko bya kutōtela’mo bya Bene Kidishitu, ne kusōka Bisonekwa byabo byāsonekelwe mu 303 K.K. Bonakani bwāendelele mu makumi a myaka. Kupwa kwa myaka katwa ka 11, bapapa balongele bukomo bwa kukankaja kuzambalala kwa buyuki bwa mu Bible, kukankaja kwalamunwa kwa Bisonekwa mu ndimi inenwa na bantu bavule. Nansha Satana ne bengidi bandi byobātompele kulonga namino, ino Bible i mupande kufika ne ano etu mafuku. Yehova kālekelepo muntu nansha umo ōnakanye kyabuntu kyandi kyapele bantu.

BUKAMONI BUNEKENYE BANTU BAVULE

13. Le i bukamoni’ka botubwanya kuleta bulombola’mba Bible i musonekwe ku bukomo bwa mushipiditu?

¹³ Kudi bukamoni bukwabo bulombola’amba Bible i musonekwe ku bukomo bwa mushipiditu: kukwatañana kwandi, kwikala wabinebine mu myanda ya sianse, kufikidila kwa bupolofeto, kunena kwampikwa kafinda, bukomo bwa kwalamuna būmi bwa bantu, kubanga mānga kwa bine, ne kuleta malondololo asangaja ku bipangujo bipangwilwe mu musango 1. Tutalei pano bintu byakweshe bantu bamo bamone amba Bible i mutambe kudi Leza.

14-16. (a) Le i bika byanekenye Mizilma umo, mwine Hindu, ne muntu wadi utuna kwikala’ko kwa Leza betabije amba Bible i mutambe kudi Leza? (b) Le i bukamoni’ka bulombola’mba, Bible i musonekwe ku bukomo bwa mushipiditu wa Leza bosa kwingidija mu mwingilo?

¹⁴ Anwar * watamine mu ba Mizilma mu ntanda ya Moyen-Orient. Paakashikete Kungala kwa Amerika mu kitatyi kityetye,  Batumoni ba Yehova baiya ku yandi njibo. Anwar unena’mba, “mu kino kitatyi nadi na milangwe mifwe pa bipwilo bya bwine Kidishitu mwanda wa kulwa Mavita Masanto ne Bīmu bya Kasusu. Inoko, byonadi muntu ukimba’nka kuyuka bintu, naitabije kwifunda Bible.” Ne kwija mpika, Anwar wajokela ku njibo ne kadi kakidipo witana na Batumoni. Myaka mivule pa kupita’po, wavilukila mu Bulaya, mwine mwaashilwile monka kwifunda Bible ne kufula ku kunena’mba: “Kufikidila kwa bupolofeto bwa Bible, kukwatañana kwa Bisonekwa Bikola, kubulwa kwipatanya kwa Bible, ne buswe budi mu bukata bwa batōtyi ba Yehova nkwakulupije amba Bible i Kinenwa kya Leza.” Anwar wābatyijibwe mu mwaka wa 1998.

¹⁵ Asha mwana-mukaji wa myaka 16, i mutamine mu kisaka kya bwine Hindu. Unena’mba, “nadi nombela enka kitatyi kyonadi ñenda ku tempelo nansha ponadi ntanwa mu bitatyi bya makambakano, inoko kitatyi kyonadi mu maloa nkyadipo nanga Leza.” Ubweja’ko amba: “Batumoni ba Yehova pa kukokōla ku kibelo kyami, penepa būmi bwami bwashinta mu ludingo lukatampe.” Asha wēfundile Bible ne kuyuka Leza bu Mulunda nandi. Le i bika byāmukulupije amba Bible i musonekwe ku bukomo bwa mushipiditu wa Leza? Ushintulula amba: “Bible walondolwele ku bipangujo byonso byonadi mbwanya kwipangula. Wankweshe ngikale na lwitabijo nansha byonkibwanyapo kumona Leza—ko kunena amba, kubulwa kwenda monka ku tempelo kukafukamina nkishi.”

¹⁶ Paula watamine mu Katolika, ino kitatyi kyaadi nsongwakaji, wemwene bu muntu walakana kwikala’ko kwa Leza. Kupwa kwalongeka kintu kampanda. Unena amba, “netene na mulunda nami oketwadipo tukimonanga nandi mu myeji mivule; twādi twitanina mu bifuko bya bwanapabo bwa kulonga bibibibi. Kitatyi kyonāmwene muswelo waāshintyile—kadi na dyangi ne na nsangaji—Namwipangula’mba, ‘mwanda waka ubashinta nankyo, ne wadi kwepi?’ Walondolola amba wadi wifunda Bible na Batumoni ba Yehova ne kushilula nkusampwila bukamoni.” Pa kumona bukomo bwa bubinebine bwa mu Bisonekwa bubakokela uno muntu wadi utatana kwikala’ko kwa Leza ku musapu wa mu Bible, ebiya waitabija amba Bible i musonekwe ku bukomo bwa mushipiditu wa Leza.

“MWANDA OBE I KINANU KYA KU MAULU AMI”

17. Le kutanga Kinenwa kya Leza difuku ne difuku ne kulangulukila’po kukakulongela bika?

¹⁷ Bible i kyabuntu kya kutendelwa kiletele Yehova kupityila ku mushipiditu sandu wandi. Ikala na nsangaji ya kumutanga difuku ne difuku, ebiya buswe bomuswele ne boswele Mwine Ulembele’ye bukatama. (Mit. 1:1, 2) Poshilula kwifunda ko-konso lombela, lomba Leza akupe mushipiditu uludike milangwe yobe. (Luka 11:13) Mu Bible mudi milangwe ya Leza, o mwanda kitatyi kyolangulukila pa binena Bible, ubwanya kwikala na milangwe ya Leza.

18. Mwanda waka usaka kwendelela kwifunda Bible?

¹⁸ Kitatyi kyoendelela kutamija buyuki bwa bubinebine, ikala na būmi bukwatañene na byobya byowifunda. (Tanga Mitōto 119:105.) Witale mu Bisonekwa pamo bwa abe witala mu kitalo. Shi ubamone amba kudi pa kulomba kushinta, shinta. (Yak. 1:23-25) Ingidija Kinenwa kya Leza pamo bwa kipete, mwanda wa kubingija nkulupilo yobe ne kutyiba mfundijo ya bubela mu mityima ya boba bakōkele. (Ef. 6:17) Polonga namino, fwija’ko pangala pa bapolofeto ne bantu bāingidijibwe mwanda wa kusoneka musapu wa mu Bible, bene bādi bine ‘batwalwatwalwa na mushipiditu sandu.’

[Kunshi kwa dyani]

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Bushintuludi pa paje 32]

Tanga Bible difuku ne difuku, ne buswe boswele Mwine Ulembele’ye bukatama

[Kifwatulo pa paje 29]

Mukanda umonwanga bu i mutambe kudi muntu ushinyinye’o