Konttenttiyaa bessa

Kesuwaa bessa

‘Geeshsha Ayyaanay Kaalettin Haasayidosona’

‘Geeshsha Ayyaanay Kaalettin Haasayidosona’

‘Geeshsha Ayyaanay Kaalettin Haasayidosona’

“Hananabaa yootidobi ubbai geeshsha asati Geeshsha Ayyaanai kaalettin, Xoossaa qaalaa haasayidosonappe attin, asa sheniyan haasayettibeenna.”—2 PHE. 1:21.

QOPPANA KOSHSHIYAABATA

Geeshsha Maxaafaa xaafidaageetuyyo Xoossay ba qofaa geeshsha ayyaanaa baggaara qonccissidoy ayba ogiyaanee?

Geeshsha Maxaafay Xoossaa ayyaanaa kaaletuwan xaafettidoogau naqaashay aybee?

Neeni Xoossaa Qaalaa ubbatoo nashshanau galla galla ay oottana danddayay?

1. Ayyaanaa kaaletuwan xaafettida Xoossaa Qaalay nuussi koshshiyoy aybissee?

 NUUNI awuppe yiidoo? Nuuni ha saˈan deˈiyoy aybissee? Nuuni sinttappe waananee? Alamee hagaadan hanidoy aybissee? Hayqqiyo wode waaniyoo? Ubbasan deˈiya asay hegaadan oychees. Xoossay ba ayyaanan xaafissido Qaalay baynnaakko, nuuni hageetunne keehi qofissiya hara oyshatu zaaruwaa waatidi erana danddayiyoo? Geeshsha Maxaafay baynnaakko, deˈuwaabaa nuuni eranay nu deˈuwan beˈidobaana. Nu deˈuwan beˈidobaa xallaappe tamaariyoobay, nuuni Yihoowa ‘higgiyaa’ mazamuraawiyaagaadan xeellanaadan maaddanee?—Mazamure 19:7 nabbaba.

2. Xoossay immido alˈˈo imota gidida Geeshsha Maxaafaa nuuni ubbatoo nashshanaadan aybi maaddii?

2 SHin, issoti issoti Geeshsha Maxaafaa tumaa kaseegaadan siiqennaagee azzanttiyaaba. (Ajjuutaa 2:4⁠ra gatta xeella.) Haˈˈi eta deˈoy Yihoowa ufayssenna. (Isi. 30:21) Nuuni hegaadan hanana koshshenna. Geeshsha Maxaafaanne a timirttiyaa nashshiiddi deˈanau minni oottana danddayoos; qassi hegaadan oottana koshshees. Geeshsha Maxaafay nuna siiqiya, Medhidaagee immido alˈˈo imota. (Yaaq. 1:17) ‘Xoossaa Qaalaa’ kaseegaappe aaruwan nashshanaadan nuna aybi maaddii? Keehi maaddiyaabay Geeshsha Maxaafaa xaafanaadan Xoossay asaa waati goˈettidaakko yereriyoogaa. Hegee Geeshsha Maxaafaa Xoossay ba ayyaanan xaafissidoogaa qonccissiya daro naqaashatuppe amaridaageeta akeekiyoogaakka gujjees. Hegee, nuuni Xoossaa Qaalaappe ubba galla nabbabanaadaaninne a zoriyaa oosuwan peeshshanaadan denttettana koshshees.—Ibr. 4:12.

‘GEESHSHA AYYAANAY KAALETTIN HAASAYIDOY’ AYBA OGIYAANEE?

3. Hananabaa yootidaageetanne Geeshsha Maxaafaa xaafidaageeta ‘geeshsha ayyaanay kaalettidoy’ ayba ogiyaanee?

3 Geeshsha Maxaafaa, 1,610 layttaappe dariya wodiyan, 1513 K.K. doommidi 98 M.L. gakkanaashin, 40 gidiya asati xaafidosona. Etappe issoti issoti “Geeshsha Ayyaanai kaalettin” hananabaa yootiyaageeta. (2 PHeexiroosa 1:20, 21 nabbaba.) “Kaalettin” geetettida Giriiketto qaalay “tookkidi woy oyqqidi issisaappe harasaa efiyoogaa” bessees; qassi ha xiqisiyan he qaalay issi ura denttettiyoogaa, tookkiyoogaa woy he uri denttettanaadan koyiyoogaa bessees. * Oosuwaa 27:15n issi markkabiyaa carkkoy sugidi issisaa efiidoogaa yootanau he qaalay geliis. Hananabaa yootiyaageetanne Geeshsha Maxaafaa xaafidaageeta Xoossay ba ayyaanan haasayissido, denttettidonne kaalettido gishshau, eta ‘geeshsha ayyaanay kaalettiis.’ Hegaadaana gidiyo gishshau, eti bantta qofaa gidennan, Xoossaa qofaa xaafidosona. Geeshsha ayyaanay kaalettin hananabaa yootidaageetinne Geeshsha Maxaafaa xaafidaageeti eti kasetidi yootiyoobaa woy xaafiyoobaa birshshettaa ubba issi issitoo eribookkona. (Dane. 12:8, 9) Ee, “Xoossaa maxaafa ubban Xoossaa Ayyaanai de7ees,” qassi asa qofi a giddon baawa.—2 Xim. 3:16.

4-6. Yihooway ba qofaa Geeshsha Maxaafaa xaafidaageetussi qonccissidoy ayba ogetuunee? Leemisuwan yoota.

4 SHin, Geeshsha Maxaafaa xaafidaageeti xaafiyoobaa eranaadan maaddanau Xoossay geeshsha ayyaanaa goˈettidoy ayba ogiyaanee? Xaafiyo qaala ubbay etau odettideeyye, qofaa odin qaalata banttau dooridi xaafidonaa? Issi ooso keettaa halaqay dabddaabbiyaa waatidi xaafana danddayiyaakko qoppa. Qaala ubbaa xaafiyoogee koshshiyo wode, dabddaabbiyaa bau xaafees woykko xaafiyaarissi ubba qaalaa yootees. Xaafiyaa hegaa xaafausu, qassi halaqay dabddaabbiyaa bolli paramees. Hara wode qassi, i waanna qofaa xallaa yootin, xaafiyaara qaalata bau doorada he dabddaabbiyaa xaafausu. Halaqay he dabddaabbiyaa zaaretti xeellidi, giigissana koshshiyaabay deˈikko xaafiyaarissi yootees. Wurssettan, he dabddaabbiyan i paramin, asay hegaa i xaafidobadan qoppees.

5 Hegaadankka, Geeshsha Maxaafan deˈiya issi issi qofaa Xoossay “ba biradhdhiyan” xaafiis. (Kes. 31:18) Ayba qaalata xaafanaakko keehi koshshiyo wode, xaafiya urau Yihooway he qaalata yootiis. Leemisuwau, Kessaabaa 34:27y, “GODAI Muusa, ‘Taani nenaaranne Israa7eela asaara maachchaa maacettiyoi ha qaalati giyo maaraana gidiyo gishshau, ha qaalata xaafa’ yaagiis” yaagees. Hegaadankka, Yihooway hananabaa yootiya Ermmaasassi, “Taani neeyyo odido qaalaa ubbaa xaatta maxaafan xaafa” yaagiis.—Erm. 30:2.

6 Gidikkokka, darotoo Geeshsha Maxaafaa xaafiyaageeti goˈettana qaalaa Xoossay yootibeenna. Xoossay ba qofaa eta wozanan wottidi, eti doorido qaalaa goˈettidi he qofaa xaafanaadan paqqadiis. Eranchchaa 12:10y, “Eranchchai likke gidida qaalaa demmanau koyiis; hegaa gishshau, i xaafidobai sittanne tuma” yaagees. Wonggeliyaa xaafee Luqaasi ‘koyruwaappe doommidi, ubbaa akeekan qoridi, maaran maaran xaafiis.’ (Luq. 1:3) Asaa naati polo gidennaagaa gaasuwan a qofaa laammennaadan Xoossay ba geeshsha ayyaanaa goˈettiis.

7. Geeshsha Maxaafaa xaafanaadan Xoossay asaa naata goˈettidoogan a aadhida eratettay qonccidoy ayba ogiyaanee?

7 Geeshsha Maxaafaa xaafanaadan Xoossay asaa naata goˈettidoogan a aadhida eratettay qoncciis. Qaalati qofaa xallaa gidennan, azzaniyoogaanne ufayttiyoogaa malabaakka qonccissoosona. Geeshsha Maxaafaa xaafanaadan Yihooway kiitanchata goˈettidaba gidiyaakko shin? Kiitanchati asaa naati yayyiyoogaa, azzaniyoogaanne hidootaa qanxxiyoogaa malabaa qonccissidi xaafana danddayiyoonaa? Xoossay polo gidenna asaa naati geeshsha ayyaanaa baggaara banttayyo qonccida qofaa xaafana qaalata dooranaadan paqqadido gishshau, a Qaalay asaa naatu wozanaa denttettees!

NAQAASHATA AKEEKA

8. Geeshsha Maxaafay hara haymaanoote maxaafatuppe dummatees giyoy aybissee?

8 Geeshsha Maxaafay ayyaanaa kaaletuwan xaafettida Xoossaa Qaala gidiyoogau daro naqaashay deˈees. Geeshsha Maxaafay nuuni Xoossaa eranaadan maaddiyo gishshau, haymaanoote maxaafa ubbaappe dumma. Leemisuwau, Hinddu haymaanootiyaa maxaafati he haymaanootiyaa baalaa, timirttiyaa, haysiyaanne kandduwaa maaraa yootoosona. Budistte haymaanootiyaa maxaafati malakuseti kaallana bessiya wogaa yootoosona. He maxaafati Budistte haymaanootiyaa timirttiyaanne Budahi tamaarissidobaakka yootoosona. Budahi bana xoossa gibeenna, qassi i Xoossaabaa yootidobay keehi guutta. Konfiyushese haymaanootiyaa maxaafati beni wode hanidabaa, kandduwaa maaraabaa, kaayuwaabaanne mazamuriyaabaa yootoosona. Isilaama haymaanootiyaa maxaafay issi Xoossay deˈiyoogaanne i sintta wodiyaabaa eriyoogaa yootiyoogee tuma; shin Geeshsha Maxaafan shaˈan qoodettiya sohuwan xaafettida Xoossaa sunttaa, Yihoowa giyaagaa mule yootenna.

9, 10. Geeshsha Maxaafaappe Xoossaabaa ay tamaarana danddayiyoo?

9 Waannatiya haymaanoote maxaafatuppe daroti Xoossaabaa yootikkonne yootiyoobay keehippe guutta; shin Geeshsha Maxaafay nuuni Xoossaa Yihoowanne a oosuwaabaa eranaadan maaddees. Geeshsha Maxaafay nuuni Xoossaa eeshshata darota akeekanaadan maaddees. Geeshsha Maxaafay Xoossay ubbaappe wolqqaama, aadhida eranchanne suure pirddiyaagaa xalaala gidennan, nuna siiqiya Xoossa gidiyoogaakka yootees. (Yohaannisa 3:16; 1 Yohaannisa 4:19 nabbaba.) Hegaa bollikka, “Xoossai asa som77o xeellenna; shin dere ubban baassi yayyiyaagaanne xillo ooso oottiyaagaa galatiyoogaa” Geeshsha Maxaafay yootees. (Oos. 10:34, 35) Geeshsha Maxaafay daro doonatun birshshettidoogee hegaa bessees. Qaalaabaa eranchati, ha wodiyan alamiyan asay haasayiyo 6,700 gidiya doonatuppe 100 gidiyaageeta alamiyaa asan xeetaappe 90 kushe gidiyaageeti haasayiyoogaa yootoosona. Gidoppe attin, Geeshsha Maxaafay kumettay woy appe amaridaagee 2,400ppe dariya doonatun birshshettiis. Geeshsha Maxaafaappe guuxxiis giishin amaridaagaa ba qaalan nabbabana danddayiyay alamiyan deˈiya ubba asaa gaana danddayettees.

10 Yesuusi, “Ta Aawai ubba wode oottees; taanikka oottanau bessees” yaagiis. (Yoh. 5:17) ‘Merinaappe merinaa gakkanaayyookka Yihooway Xoossa.’ Yaanikko, i oottido ubbabaa yerera! (Maz. 90:2) Xoossay beni oottidobaa, haˈˈi oottiyoobaanne sinttappe oottanabaa nuuni eranaadan maaddiyay Geeshsha Maxaafaa xalaala. Xoossaa ufayssiyaabaynne azzanttiyaabay aybakko, qassi nuuni akko shiiqana danddayiyoy ayba ogiyaanakkokka Geeshsha Maxaafay yootees. (Yaaq. 4:8) Nuuni koyiyoobay woy nuna qofissiyaabay nuna appe shaakkanaadan paqqadana koshshenna.

11. Geeshsha Maxaafan deˈiya aadhida eratetta zoree aybee?

11 Geeshsha Maxaafan zawi baynna aadhida eratettay deˈees. I Xoossaappe yiidoogaa ammananaadan oottiya harabay hegaa. Kiitettida PHauloosi, “Godaa wozanaa eriyai oonee? A zoranau danddayiyai oonee?” yaagidi xaafiis. (1 Qor. 2:16) Ha xiqisee hananabaa yootiya Isiyaasi ba wode deˈiya asaa, “GODAA Ayyaanaa azazidai, woikko a zoriyaabaa gididi tamaarissidai oonee?” yaagidi oychidoogaara issi mala. (Isi. 40:13) Yihoowappe aadhidi eriyay baynna gishshau, hegaa zaaroy ooninne baawa yaagiyaagaa. Aqo deˈuwaabaa, naatubaa, wodiyaa aattiyoobaa, laggetettaabaa, minnidi oottiyoogaabaa, ammanettiya asa gidiyoogaabaanne kandduwaabaa xeelliyaagan Geeshsha Maxaafaa zoriyaa oosuwan peeshshiyoogee keehippe goˈˈiyoogee erettidaba. Geeshsha Maxaafan iita zoree baawa. Hara baggaara, ubbatoo goˈˈiya zore zoriyo eratetti asaa naatuyyo baawa. (Erm. 10:23) Eti bantta zoree likke gidennaagaa akeekiyo wode, darotoo laammoosonanne giigissoosona. Geeshsha Maxaafay, “Asaa qofai hada” yaagees.—Maz. 94:11.

12. Asay Geeshsha Maxaafaa xayssanau malidoy ayba ogiyaanee?

12 Taarikeekka Geeshsha Maxaafay tumu Xoossaappe yiidoogaa nuuni ammananaadan oottiyaabaa yootees. Beni wode daro asay Xoossaa Qaalaa xayssanau baaxetiis. Sooriyaa Kawoy Anttaykes oyddanttoy 168n K.K., ayyaanaa kaaletuwan xaafettida Higgiyaa maxaafata ubbaa koyi demmidi xuugganaadan azaziis. Roome Kawuwaa Diyooqilaaxiini 303 M.Ln, Kiristtaaneti shiiqiyo sohuwaa xayssanaadaaninne Geeshsha Maxaafaa xuugganaadan azaziis. Tamma gidiya layttau asay i azazidoogaadan oottiis. PHaaphaaseti Geeshsha Maxaafaa asay eranaadan koyibeenna gishshau, Geeshsha Maxaafay dumma dumma qaalan birshshettennaadan daro xeetu layttau banttau danddayettida ubbabaa oottidosona. Seexaanaynne a miyyiyan eqqida asati hegaadan oottishinkka, Geeshsha Maxaafay hanno gakkanaashin deˈees. Yihooway asaa naatussi i immido imotaa ooninne xayssanaadan paqqadibeenna.

DAROTI AMMANANAADAN OOTTIDA NAQAASHAA

13. Geeshsha Maxaafay Xoossaa ayyaanaa kaaletuwan xaafettidoogau issi issi naqaashati awugeetee?

13 Geeshsha Maxaafaa giddon deˈiya qofay maayettiyoogee, i saynisiyaara gayttidaagan likke gidiyoogee, a giddon deˈiya polettida hiraagati, a xaafidaageeti bantta balaa genttibeennaagee, i asaa deˈuwaa laammiyoogee, i taarikiyaara gayttidaagan likke gidiyoogeenne mentto 1n deˈiya oyshatuyyo zaariyo aliya zaaroy, i Xoossaappe yiidoogau hara naqaasha. Geeshsha Maxaafay Xoossaappe yiidoogaa akeekanaadan issota issota aybi maaddidaakko ane beˈoos.

14-16. (a) Issi Isilaamay, Hinddu haymaanootiyaa kaalliya naˈiyaanne Xoossay deˈiyoogaa siriya macccaasiyaa Geeshsha Maxaafay Xoossaappe yiidoogaa ammananaadan oottiday aybee? (b) Geeshsha Maxaafay Xoossaappe yiidoogaa bessiya naqaashatuppe neeni haggaazuwan goˈettanau koyiyoogee awugee?

14 Anwaari * Giddo Arshshon issi biittan Isilaama haymaanootiyan dicciis. I guutta wodiyau Amarkkaa biittan deˈishin, Yihoowa Markkati a soo biidosona. Anwaari banttana Kiristtaane giyaageeti daro suuttaa gussidoogaa siyido gishshau, “He wode taani Kiristtaane haymaanootiyaa dosikke. . . . Gidikkokka, taani issibaa eranau koyiya asa gidiyo gishshau, Geeshsha Maxaafaa xannaˈanau maayaas” yaagiis. Daro takkennan Anwaari ba biitti simmido gishshau, Yihoowa Markkatuura gayttana danddayibeenna. Daro layttappe guyyiyan Awurooppaa biitta biidi, Geeshsha Maxaafaa zaarettidi xannaˈiyoogaa doommiis. Guyyeppe, ‘Geeshsha Maxaafaa hiraagati polettidoogee, Geeshsha Maxaafaa kumettau waanna qofay issuwaa gidiyoogee, a giddon deˈiya qofay phalqqettennaageenne Yihoowayyo goynniyaageeti siiqettiyoogee taani Geeshsha Maxaafay Xoossaappe yiidoogaa ammananaadan oottiis’ yaagiis. Anwaari 1998n xammaqettiis.

15 Aysho giyo 16 laytta naˈiyaa Hinddu haymaanootiyaa mintti kaalliya keettan diccaasu. A, ‘Taani beeta maqidasiyaa biyo wode woykko metootiyo wode xallan woossays. SHin tana metoy gakkenna wode Xoossaabaa qoppa erikke. Issi gallassi Yihoowa Markkati ta soo yin ta deˈoy muleera laamettiis’ yaagaasu. Aysha Geeshsha Maxaafaa xannaˈada Xoossaa dabbo gidaasu. Geeshsha Maxaafay Xoossaa ayyaanaa kaaletuwan xaafettidoogaa a ammananaadan oottiday aybee? A hagaadan gaasu: “Taani oychiyo oysha ubbau Geeshsha Maxaafaappe zaaruwaa demmaas. Geeshsha Maxaafay taani Xoossaa beˈennan, giishin beeta maqidasiyaa baada eeqaayyo goynnennan an ammananaadan maaddiis.”

16 Paula Kaatolike haymaanootiyan diccaasu, shin a gasttiyo wode Xoossay deˈiyoogaa siriyoogaa doommaasu. Hegaappe simmin hanidabaa a hagaadan gaasu: ‘Taani daro aginau beˈabeenna issi laggiyaara gayttaas. He wode daro asay huuphiyaa dicheesinne jallissiya xaliyaa goˈettees. Gidikkokka, i laamettiis. I ba buuchaa meediis, ba huuphiyaa qanxxettiis, qassi ufayttiyaaba milatees. Yaatiyo gishshau, i waanidaakko, qassi awan takkidaakko oychaas. I Yihoowa Markkatuura Geeshsha Maxaafaa xannaˈiiddi takkidoogaa yootiis, taayyookka markkattiis.’ Kase Xoossay deˈiyoogaa siriya ha maccaasiyaa Geeshsha Maxaafaa tumau hegaa keena wolqqay deˈiyoogaa beˈido gishshau, Geeshsha Maxaafay yootiyoobaa eranau koyaasu, qassi i Xoossaappe yiidoogaa ammanaasu.

“NE QAALAI TA GEDIYAASSI XOMPPE”

17. Neeni Xoossaa Qaalaa galla galla nabbabiyoogaaninne yereriyoogan ayba goˈˈaa demmana danddayay?

17 Geeshsha Maxaafay Yihooway ba ayyaanaa baggaara nuussi immido dumma imota. Neeni a galla galla ufayssan nabbabikko, anne a Immidaagaa kaseegaappe aaruwan siiqana. (Maz. 1:1, 2) Nabbabiyo wode ubban Xoossaa ayyaanay kaalettanaadan woosan doomma. (Luq. 11:13) Geeshsha Maxaafan deˈiyay Xoossaa qofaa; yaatiyo gishshau, a giddon deˈiya qofaa neeni yereriyo wode, ne qofay Xoossaagaa mala gidana danddayees.

18. Neeni Geeshsha Maxaafaa ubbatoo xannaˈana koyiyoy aybissee?

18 Neeni tumaa gujja gujja eriyo wode, he eridobaara moggiya ogiyan deˈa. (Mazamure 119:105 nabbaba.) Geeshsha Maxaafaa nabbabiyoogee heregaa xeelliyoogaa mala. Neeni nabbabiyo wode giigissana koshshiyaabay deˈiyoogaa akeekikko, giigissa. (Yaaq. 1:23-25) Xoossaa Qaalay biso mala. Neeni ammaniyoobaappe phalqqettiyaabaa oychiyaageetuyyo zaaranaunne suuretu wozanan deˈiya worddo timirttiyaa xayssanau a goˈettana danddayaasa. (Efi. 6:17) Neeni hegaadan oottiyo wode, hananabaa yootiyaageetanne Geeshsha Maxaafaa xaafidaageeta ‘geeshsha ayyaanay kaalettido’ gishshau, Xoossaa galata.

[Tohossa qofata]

^ MENT. 3 E Giriik-Inggilish Leksikan of zi Niwu Testtament end Azer Erly Kristtiyan Litrecher.

^ MENT. 14 Issi issi sunttati laamettidosona.

[Oyshata]

[Sinttaa 32n deʼiya misiliyaa qonccissuwaa]

Geeshsha Maxaafaa galla galla nabbaba, neeni yaatikko a Immidaagaa kaseegaappe aaruwan siiqana

[Sinttaa 29n deʼiya misiliyaa qonccissuwaa]

Asay issi dabddaabbee a bolli paramida uraappe yiidobadan qoppees