Lekeni Yehova Amulenge Ukuba no Buntungwa Bwine Bwine

“[Ulelolesha] mu mafunde ayapwililika ayatulenga ukuba abantungwa.”—YAKO. 1:25.

BUSHE KUTI MWALONDOLOLA?

Mafunde nshi ayatungulula abantu ku buntungwa bwine bwine, kabili ni bani banonkelamo?

Cinshi cingamwafwa ukukwata ubuntungwa bwine bwine?

Buntungwa nshi ubo bonse abatwalilila ukumfwila Yehova bakakwata?

1, 2. (a) Finshi filecitika ku buntungwa bwa bantu kabili mulandu nshi? (b) Buntungwa nshi ababomfi ba kwa Yehova bakakwata?

TWIKALA mu nshita ilyo abantu bacililemo ukuba abaitemwa, bampulamafunde kabili abalukakaala. (2 Tim. 3:1-5) Calilenga amabuteko ukulundako amafunde no kwingishishapo bakapokola na bambi incito e lyo no kubikako amakamera ya kumwenako bampulamafunde. Mu fyalo fimo, abantu balabika mu mayanda indibu isha kuti nga kwaisa abalwani shalila e lyo bambi nabo balabika amaloko na yambi e lyo bambi nabo balabika ulupango lwa malaiti ica kuti uwaikatako aikatwa. Abantu abengi balatiina ukwenda ubushiku nelyo ukuleka abana babo ukula-angalila pa nse akasuba nelyo ubushiku. Kanshi abantu tabalekwata sana ubuntungwa kabili cilemoneka kwati cakulaba fye ifi fine.

² Mwi bala lya Edeni, Satana atile icingalenga abantu ukuba no buntungwa bwine bwine, kulaiteka abene ukucila ukulatekwa na Yehova. Ala ubu bwali bufi ubwafiita fititi! Abantu nga baletwalilila fye ukusuula amafunde ya kwa Lesa, e lyo ifintu fibipilako mu bwikashi. Na lyo line, tulasubila ukuti tukalubulwa ku busha bwa kubola e lyo tukaba “abana ba kwa Lesa.” (Rom. 8:21) Na kuba, Yehova alitampa kale ukupekanya ukuti ababomfi bakwe bakalubulwe. Bushe alepekanya shani?

3. Mafunde nshi Yehova apeela abasambi ba kwa Kristu, kabili mepusho nshi ayo twalalandapo?

³ Pa kusambilisha abantu bakwe, Yehova alebomfya amafunde ayo kalemba wa Baibolo Yakobo aitile ati “amafunde ayapwililika ayatulenga ukuba abantungwa.” (Belengeni Yakobo 1:25.) Ama Baibolo yambi yeta aya mafunde ati “amafunde ayatulenga  tube abantungwa” (Ukulingana na Baibolo ya The New English Bible) e lyo na ‘ifunde ilyapwililika ilitulenga tube abantungwa’ (Ukulingana na Baibolo ya Icipangano cipya). Ilingi line abantu bamona kwati ukukonka amafunde kulabalenga ukuba abasha. Bushe “amafunde ayapwililika ayatulenga ukuba abantungwa” mafunde nshi? Bushe aya mafunde yatulenga shani ukuba abantungwa?

AMAFUNDE AYATULENGA UKUBA ABANTUNGWA

4. Bushe “amafunde ayapwililika ayatulenga ukuba abantungwa” mafunde nshi, kabili ni bani yalenga ukuba abantungwa?

⁴ “Amafunde ayapwililika ayatulenga ukuba abantungwa” te Mafunde ya kwa Mose pantu amafunde ya kwa Mose yalengele abena Israele beshibe ukuti babembu kabili Kristu e wafikilishe amafunde ya kwa Mose. (Mat. 5:17; Gal. 3:19) Mafunde nshi Yakobo alelandapo? Alelanda pe “funde lya kwa Kristu” ilitwa no kuti “ifunde lya citetekelo” nelyo “ifunde lya bantungwa.” (Gal. 6:2; Rom. 3:27; Yako. 2:12) Kanshi “amafunde ayapwililika” yalanda pali fyonse ifyo Yehova afwaya ukuti tulekonka. Aya amafunde yalalenga Abena Kristu basubwa ne “mpaanga shimbi” ukuba abantungwa.—Yoh. 10:16.

5. Cinshi twingalandila ukuti amafunde ayalenga abantu ukuba abantungwa tayayafya?

⁵ “Amafunde ayapwililika” yalipusana na mafunde ya fyalo ifingi ayakosa ukukonka kabili ayayafya ukumfwa. (1 Yoh. 5:3) Yesu atile, “ikoli lyandi talyafina ne cipe candi calyanguka.” (Mat. 11:29, 30) Na kabili, mu “mafunde ayapwililika” tamwaba ifibindo ifingi nangu ukupeela abantu imilandu pantu yashimpwa pa kutemwa kabili tayalembwa pa mabwe lelo yalembwa mu mitima.—Belengeni AbaHebere 8:6, 10.

IFYO “AMAFUNDE AYAPWILILIKA” YALENGA TWABA ABANTUNGWA

6, 7. Finshi twingalanda pa mafunde ya kwa Yehova, kabili yatwafwa shani?

⁶ Amafunde ayo Yehova apeela abantu yalabacingilila no kubafwa. Tontonkanyeni pa mafunde ayatungulula ifintu mu muulu na pano calo. Abantu tabailishanya pali aya mafunde, lelo balayakonka pantu yalabaafwa. Ifi fine, e fyaba na mafunde ayo Yehova afwaya ukuti abantu balekonka ayaba mu “mafunde ayapwililika” aya kwa Kristu.

⁷ Amafunde ayatulenga ukuba abantungwa yalatucingilila e lyo yalalenga tuleipakisha ifintu fyonse ifisuma ukwabula ukuti tuiletelele kabili yalalenga tulecindika abantu. Kanshi icingalenga twaba abantungwa icine cine kufwaya ukulacita ifyalungama ifyo Yehova afwaya. E co tulingile ukutemwa ifyo Yehova atemwa no kupata ifyo apata kabili ifi e fyo amafunde ayatulenga ukuba abantungwa yatusambilisha.—Amose 5:15.

8, 9. Bushe amafunde ayatulenga ukuba abantungwa yafwa shani abayakonka? Langilileni.

⁸ Apo tatwapwililika, ilingi line cilatwafya ukucita ifisuma. Nangu cibe ifyo, ukukonka amafunde ayatulenga ukuba abantungwa kuti kwatwafwa na pali ino ine nshita. Ku ca kumwenako: Ba Jay abatendeke ukusambilila Baibolo, balikwete ubwafya bwa kupeepa sana fwaka. Ilyo basambilile ukuti Lesa tafwaya abapeepa fwaka, baletontonkanya pa fyo balingile ukucita. Bushe bali no kutwalilila ukupeepa nelyo bali no kukonka ifyo Yehova afwaya? Nangu ca kuti balekwata sana icilaka ca fwaka, basalilepo ukukonka amafunde ya kwa Lesa. Bushe baumfwile shani ilyo balekele ukupeepa fwaka? Batile, “Nalyumfwile bwino sana kabili naumfwile ukuti nindubuka.”

⁹ Ba Jay balisambilile ukuti ubuntungwa ubo abantu ba mu calo bakwata bulenga ukuti ‘baletontonkanya ififwaya  imitima’ yabo kabili bubalenga fye ukuba abasha, lelo ubuntungwa ubwafuma kuli Yehova bwena bulenga abantu “ukutontonkanya ifya kwa Lesa” ifilubula abantu no kubatungulula “ku mweo na ku mutende.” (Rom. 8:5, 6) Cinshi cayafwile ba Jay ukulubuka ku busha bwa kupeepa fwaka? Tabailekeele fye abene, lelo ni Lesa e wabafwile. Batile, “lyonse nalesambilila Baibolo no kulomba umupashi wa mushilo kabili bamunyinane mu cilonganino balinjafwile.” Ifi ba Jay balandapo kuti fyatwafwa na ifwe pa kuti tube abantungwa icine cine.

MULELOLESHA MU CEBO CA KWA LESA

10. Bushe cipilibula cinshi ‘ukulolesha’ mu mafunde ya kwa Lesa?

¹⁰ Pali Yakobo 1:25 patila: “Uulolesha mu mafunde ayapwililika ayatulenga ukuba abantungwa no kulayakonka, . . . akaba uwa nsansa ilyo alecita ifyo fine.” Ishiwi lya ciGriki ilyapilibulwa ukuti “uulolesha” lipilibula “ukwinamina pa cintu no kucilolekesha” kanshi ili shiwi lipilibula ukubikako amano. E co nga tulefwaya amafunde ayatulenga ukuba abantungwa ukutwafwa, tufwile ukusambilila Baibolo lyonse e lyo no kulatontonkanya sana pa fyo tulebelenga no kulapepa ukuti tulecita ifyo tulebelenga.—1 Tim. 4:15.

11, 12. (a) Finshi ifyo Yesu alandile ifilanga ukuti tulingile ukulakonka sana ifyo icine cilanda? (b) Nga fintu cilangililwe, finshi ifyo abacaice bashilingile ukucita?

¹¹ Nga tulefwaya ukulacita ifyo Icebo ca kwa Lesa cilanda tufwile no ‘kulakonka’ amafunde ya kwa Lesa. Ifi fine e fyo Yesu aebele na bantu bamo abasumine  muli ena, atile: “Nga mwaikalilila mu fyo nsosa, ninshi ca cine muli basambi bandi, kabili mukeshiba icine, ne cine cikamulenga ukuba abantungwa.” (Yoh. 8:31, 32) Icitabo cimo citila, ishiwi lya kuti “mukeshiba” lipilibula no kutemwa icintu pantu “ico umuntu alefwaisha ‘ukwishiba’ ninshi nacicindama kuli ena.” Kanshi ‘twishiba’ bwino icine nga tulekonka ifyo icebo ca kwa Lesa cilanda. E lyo twingalanda ukuti “icebo ca kwa Lesa” e “cilebombela” muli ifwe pa kuti tukwate imibele isuma iyo Shifwe wa ku muulu akwata.—1 Tes. 2:13.

¹² Yipusheni amuti, ‘Bushe nalishiba bwino icine? Bushe ndacita ifyo cilanda? Nelyo bushe ncili ndafwaya ukukwata “ubuntungwa” ubwaba mu calo?’ Nkashi umo uwakulile mu lupwa lwa Bena Kristu alandile ukuti: “Nga ulekulila mu ng’anda umo abafyashi ni bakapepa kuti wasumina muli Yehova lelo nalimo te kuti umwishibe bwino bwino. Ine nshamwishibe bwino Yehova. Nalecita ifyo ashifwaya. Nshaishibe ukuti taletemwa ifyo nalecita. Kabili nga ndi no bwafya nshalepepa kuli ena. Nalecita fye ifyo nalefwaya, ino nshita nalishiba ukuti kanshi nalelufyanya.” Icawemeko ca kuti uyu nkashi alilwike ukuti ifyo alecita tafyali bwino, e co alilekele ifyo alecita, atendeka no kubomba bupainiya.

UMUPASHI WA MUSHILO KUTI WAMULUBULA

13. Bushe umupashi wa kwa Lesa utwafwa shani ukuba abantungwa?

¹³ Pali 2 Abena Korinti 3:17 patila: “Ukuli umupashi wa kwa Yehova, e kuli ubuntungwa.” Bushe umupashi wa mushilo utwafwa shani ukuba abantungwa? Ulatwafwa ukukwata imibele isuma pamo nga “ukutemwa, ukusekelela, umutende, ukushishimisha, icikuuku, ubusuma, icitetekelo, ukufuuka no kuilama.” (Gal. 5:22, 23) Nga tatukwete iyi imibele, sana sana ukutemwa, te kuti tube abantungwa, kuti twaba fye nga bantu ba mu calo. Ilyo Paulo alandile pa fisabo fya mupashi alundilepo no kuti: “Takuli ifunde nangu limo ililesha ifya musango yu.” Bushe aloseshe mwi? Takwaba ifunde ilingalesha ukuti tutwalilile ukukwata ifisabo fya mupashi. (Gal. 5:18) E co kanshi te kuti kube ifunde lya musango uyu. Yehova afwaya ukuti lyonse tulepashanya Kristu imibele.

14. Ni mu nshila nshi umupashi wa calo uutekela abantu ubusha?

¹⁴ Abatemwa sana ukucita ifya mu calo limbi kuti baletontonkanya ukuti bantungwa pantu balacita ififwaya imitima yabo. (Belengeni 2 Petro 2:18, 19.) Nomba ififumamo tafiwama. Pa kuti tabalecita sana ifyabipa, kulaba ukubikako amafunde ayengi. Paulo atile, “ifunde talipangilwa umulungami, lelo lipangilwa bampulamafunde na bashinakila.” (1 Tim. 1:9, 10) Na kabili aba bantu balatekwa ubusha ku lubembu pantu bafwaya ukucita ‘ifyo imibili yabo ifwaya.’ (Efes. 2:1-3) Aba bantu, baba kwati fishiishi ifile-enda mu lunweno lwa buci. Pa mulandu wa lunkumbwa, baisanga fye mu bwafya nga filya ifishiishi ifiikatwa mu buci.—Yako. 1:14, 15.

IFYO TWINGABA ABANTUNGWA MU CILONGANINO

15, 16. Busuma nshi bwaba mu kuba pamo na bamunyinefwe mu cilonganino, kabili buntungwa nshi tukwata nga tuleampana nabo?

¹⁵ Ilyo mwatendeke ukulongana ne Nte sha kwa Yehova tacali kwati mwaingila mu kabungwe ka mangalo. Lelo mwaishile mu cilonganino pantu Yehova alimukulile. (Yoh. 6:44) Cinshi calengele amukule? Bushe Lesa amwene ukuti mwali abalungami abalemutiina? Limbi kuti mwatila, “Awe te fyo amwene!” Nga kanshi cinshi calengele Lesa amukule?  Amwene ukuti mwali no mutima uwingakonka amafunde yakwe kabili kuti mwacita ifyo afwaya. Ukupitila mu cilonganino, Yehova alimulubula ku fisambilisho fya bufi na ku kukonka imipashi yabipa kabili alimusambilisha no kukwata imibele iya kwa Kristu. (Belengeni Abena Efese 4:22-24.) E calenga ukuti mube pa bantu “abantungwa” mu calo conse.—Yako. 2:12.

¹⁶ Tontonkanyeni pali ici: Nga muli na bantu abatemwa Yehova ne mitima yabo yonse, bushe muba fye mwenso mwenso kwati pali abalwani? Ilyo mulelanda na bamunyinenwe pa Ng’anda ya Bufumu, bushe mulatiina ukuti balamwibila? Awe nakalya! Tamumfwa umwenso, lelo muyumfwa abantungwa. Bushe ifi fine e fyo mwingomfwa nga muli ku fifulo fimbi na bantu abashipepa Yehova? Awe te fyo mwingomfwa! Na kuba ubuntungwa mukwata nga muli na bantu ba kwa Lesa cilangililo ca fyo mukaba abantungwa ku ntanshi.

‘UKULUBUKA NO KUBA ABANA BA KWA LESA’

17. Bushe ukulubuka kwa bantu kwa-ampana shani no ‘kusokololwa kwa bana ba kwa Lesa’?

¹⁷ Ilyo Paulo alelanda pa buntungwa ubo Yehova akapeela abantu bakwe pano isonde, atile: “Pantu ifibumbwa filalolela nga nshi ukumona ilyo Lesa akasokolola abana bakwe.” Na kabili atile: “Pantu ifibumbwa fyalengelwe ukunakila ku kuicusha fye, te ku kuitemenwa iyo lelo ku wafilengele ukunakila, pa mulandu wa kusubila ukuti ifibumbwa na fyo fikalubuka ku busha bwa kubola no kuba abana ba kwa Lesa.” (Rom. 8:19-21) Ishiwi lya kuti “ifibumbwa” lilosha ku bantu abakekala pe sonde abakanonkelamo mu ‘kusokololwa’ kwa bana ba kwa Lesa abasubwa no mupashi wa mushilo. Uku ukusokololwa, ku katendeka ilyo “abana” ababushiwa ukuya ku muulu bakabombela pamo na Kristu ukufumyapo ifyabipa pe sonde e lyo no kupususha “ibumba ilikalamba” no kubengisha mu calo cipya.—Ukus. 7:9, 14.

18. Bushe buntungwa nshi abantunse abacumfwila bakakwata, kabili bukafulilako shani?

¹⁸ Abantunse abakalubulwa bakaba abantungwa icine cine pantu bakalubulwa ku kusongwa na Satana ne fibanda fyakwe. (Ukus. 20:1-3) Ala kwena bakalubulwa icine cine! Pa numa ba 144,000, imfumu shinankwe isha kwa Kristu kabili bashimapepo bakalubula abantunse, bakabomfya ilambo lya cilubula ukufumyapo ulubembu lwa kwa Adamu e lyo no kukanapwililika. (Ukus. 5:9, 10) Pa numa ya kushipikisha amesho, abantu bakaba abapwililika nge fyo Yehova alefwaya ukuti ‘bakalubuke no kuba abana bakwe.’ Elenganyeni ifyo cikawama! Takwakabe uo cikalayafya ukucita ifyo Lesa afwaya pantu tukaba abapwililika ne mibele yesu ikawama pantu tukalapashanya sana Lesa.

19. Finshi tulingile ukulacita pa kuti tutwalilile ukuba no buntungwa bwine?

¹⁹ Bushe mulafwaisha ‘ukulubuka no kuba abana ba kwa Lesa’? Nga ca kuti mulafwaisha ukulubuka, twalilileni ukukonka “amafunde ayapwililika ayatulenga ukuba abantungwa.” Mulingile ukulasambilila sana Baibolo. Mulecita ifyo Baibolo ilanda. Mulelomba umupashi wa mushilo. Lyonse nga mwaya mu kulongana mulebikako amano kabili mulebika na mano ku fya kulya fya ku mupashi ifyo Yehova amupekanishisha. Tamulingile ukuleka Satana alemubepa nga filya abepele Efa ukumulenga ukutontonkanya ukuti amafunde ya kwa Lesa yalyafya. Ukulanda fye icishinka, Satana ni ncenjeshi. Nga fintu tukasambilila mu cipande icikonkelepo, tatulingile ukuleka “Satana atucimfya, pantu twalishiba amapange yakwe.”—2 Kor. 2:11.

[Ifipusho]

[Ifikope pe bula 9]

Bushe ncili ndakumbwa “ubuntungwa” ubwakwata abantu ba mu calo?

[Ifikope pe bula 9]

Bushe ndacita ifyo Baibolo ilanda?