Thiagai na Mĩthiĩre ya Raiya A Ũthamaki!
Thiagai na Mĩthiĩre ya Raiya A Ũthamaki!
‘Mũthiage na mĩthiĩre ĩrĩa yaganĩrĩire na ũhoro-ũrĩa-mwega.’—AFIL. 1:27.
ŨNGĨCOKIA ATĨA?
Nĩ a mangĩtuĩka raiya a Ũthamaki?
Tũrabatara gwĩka atĩa ũhoro-inĩ wĩgiĩ mwarĩrie wa Ũthamaki, historĩ yaguo, na mawatho maguo?
Raiya a Ũthamaki monanagia atĩa atĩ nĩ mendete ithimi cia Ngai?
1, 2. Ũtaaro wa Paulo warĩ na ũndũ wa mwanya harĩ kĩũngano kĩa Filipi nĩkĩ?
MŨTŨMWO Paulo eekĩrire ngoro arĩa maarĩ kĩũngano kĩa Filipi ‘mathiage na mĩthiĩre ĩrĩa yaganĩrĩire na ũhoro-ũrĩa-mwega.’ (Thoma Afilipi 1:27.) Kiugo gĩa Kĩgiriki kĩrĩa Paulo aahũthĩrire kuuga “mũthiage” ningĩ no gĩtaũrũo “gũthiaga ta raiya.” Ciugo icio ciarĩ na ũndũ wa mwanya harĩ kĩũngano kĩa Filipi. Nĩkĩ? Tondũ haroneka ta Filipi yarĩ ĩmwe ya taũni iria aikari a cio metĩkĩrĩtio gũtuĩka raiya a Roma. Raiya a Roma kũu Filipi o na kũrĩa kũngĩ guothe Roma yaathanaga, nĩ meerahagĩra ũraiya wao na magakenera ũgitĩri wa mwanya rungu rwa watho wa Roma.
2 Arĩa maakoragwo kĩũngano-inĩ kĩa Filipi maarĩ na gĩtũmi kĩnene makĩria gĩa kwĩrahĩra. Paulo aamaririkanirie atĩ marĩ Akristiano aitĩrĩrie maguta ũraiya wao warĩ ‘kũrĩa igũrũ.’ (Afil. 3:20) Maarĩ raiya, a Ũthamaki wa Ngai, no ti ũthamaki wa andũ. Nĩ ũndũ ũcio, maarĩ na ũgitĩri na irathimo itangĩgereka.—Ef. 2:19-22.
3. (a) Nĩ a marĩ na mweke wa gũtuĩka raiya a Ũthamaki? (b) Tũkwarĩrĩria maũndũ marĩkũ gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?
3 Ũtaaro ũcio wa Paulo atĩ ‘mũthiage na mĩthiĩre ĩrĩa yagĩrĩire’ mũno ũkoniĩ arĩa magaathana na Kristo kũrĩa igũrũ. (Afil. 3:20) No ningĩ nĩ ũkoniĩ arĩa magakorũo marĩ raiya a Ũthamaki wa Ngai gũkũ thĩ. Nĩkĩ? Tondũ Akristiano arĩa othe meyamũrĩire Ngai matungatagĩra Mũthamaki ũmwe, Jehova, na no mũhaka othe maathĩkĩre ithimi o imwe. (Ef. 4:4-6) Ũmũthĩ, andũ nĩ merutanagĩria mũno nĩguo metĩkĩrĩke gũtuĩka raiya a mabũrũri marĩa magacĩrĩte. Githĩ tũtiagĩrĩirũo gũtĩa mweke witũ wa gũkorũo tũrĩ raiya a Ũthamaki o na makĩria! Nĩguo tũtĩe mweke ũcio witũ makĩria-rĩ, rekei twarĩrĩrie maũndũ marĩa maringaine harĩ mũndũ gwĩtĩkĩrĩka atuĩke raiya wa thirikari cia andũ na gũtuĩka raiya wa Ũthamaki wa Ngai. Nĩ tũgũcoka tũthuthurie maũndũ matatũ arĩ o mũhaka twĩke nĩguo tũtũũrie gĩtĩo gĩa gũkorũo tũrĩ raiya a Ũthamaki.
MAŨNDŨ MARĨA MABATARANAGIA HARĨ GŨTUĨKA RAIYA
4. Mwarĩrie ũrĩa mũtheru nĩ ũrĩkũ, na ‘twaragia’ naguo na njĩra ĩrĩkũ?
4 Kwĩruta rũthiomi. Thirikari imwe cia andũ ciendaga arĩa maroria gũtuĩka raiya a kũu makorũo moĩ kwaria rũthiomi rũrĩa rũhũthagĩrũo mũno bũrũri-inĩ ũcio. O na thutha wa kũheo ũraiya, andũ no mabatare kwĩrutanĩria mĩaka mĩingĩ kũmenya rũthiomi rũu rwerũ wega. Mahota kũhiũha kwĩruta ũrĩa rwaragio, ĩndĩ no moe ihinda inene mangĩkamenya gũtamũka ciugo wega. O naguo Ũthamaki wa Ngai nĩ ũbataraga raiya aguo merute kĩrĩa Bibilia ĩĩtaga “mwarĩrie ũngĩ mwega [mũtheru].” (Thoma Zefania 3:9.) Mwarĩrie ũcio nĩ ũrĩkũ? Nĩ ma ĩrĩa ĩkoniĩ Ngai na mĩoroto yake ta ũrĩa ĩtaarĩirio thĩinĩ wa Bibilia. ‘Twaragia’ na mwarĩrie ũcio mũtheru rĩrĩa mĩthiĩre itũ yatwarana na watho na ũrutani wa Ngai. Raiya a Ũthamaki wa Ngai mahota kwĩruta ũrutani wa mũthingi wa Bibilia na ihenya na mabatithio. No o na thutha wa kũbatithio, no mũhaka merutanĩrie gũthiĩ na mbere ‘kwaria’ na mwarĩrie ũcio wega makĩria. Na njĩra ĩrĩkũ? O ũmwe witũ nĩ arabatara kwĩrutanĩria kũhũthĩra morutani ma Bibilia to kũmamenya.
5. Twagĩrĩirũo kwĩruta maũndũ marĩa mothe tũngĩhota megiĩ ithondeka rĩa Jehova nĩkĩ?
5 Kwĩruta historĩ ya bũrũri ũcio. Mũndũ ũrerirĩria gũtuĩka raiya wa thirikari cia andũ-rĩ, no abatare kwĩruta historĩ ya bũrũri ũcio. No taguo arĩa meriragĩria gũtuĩka raiya a Ũthamaki mabataraga kwĩruta maũndũ marĩa mothe mangĩhota megiĩ Ũthamaki wa Ngai. Ta wĩcirie kĩonereria kĩa ariũ a Kora, arĩa maatungataga thĩinĩ wa Isiraeli ya tene. Nĩ maakenagĩra mũno Jerusalemu na kũrĩa gwekagĩrũo ũthathaiya, o na gũtaarĩria maũndũ ma tene megiĩ taũni ĩyo. Ti mĩako yamakenagia mũno ĩndĩ nĩ kĩrĩa taũni ĩyo na gĩikaro kĩu kĩa ũthathaiya ciarũgamĩrĩire. Jerusalemu nĩyo yarĩ “gĩtũũro kĩa Mũthamaki ũrĩa mũnene,” Jehova, amu nĩyo yarĩ gĩikaro kĩnene kĩa ũthathaiya wa ma. Kũu nĩkuo Watho wa Jehova warutanagĩrũo. Andũ arĩa maathamakagĩrũo nĩ Mũthamaki wa Jerusalemu nĩo Jehova onagia wendo na ũtugi. (Thoma Thaburi 48:1, 2, 9, 12, 13.) Hihi wee nĩ wĩriragĩria o tao kwĩruta na kwĩra andũ arĩa angĩ maũndũ makoniĩ gĩcunjĩ gĩa gũkũ thĩ gĩa ithondeka rĩa Jehova? O ũrĩa ũreruta ũhoro wĩgiĩ ithondeka rĩa Ngai makĩria o na ũrĩa Jehova ateithagia andũ ake, noguo ũgwĩtĩkia Ũthamaki wa Ngai makĩria. Wendi waku wa kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega wa Ũthamaki nĩ ũkuongerereka.—Jer. 9:24; Luk. 4:43.
6. Nĩkĩ nĩ ũndũ mwagĩrĩru Jehova gũtanya twĩrute na twathĩkĩre mawatho na morutani ma Ũthamaki wake?
6 Kũmenya watho wa bũrũri ũcio. Thirikari cia andũ nĩ ciendaga raiya a cio maathĩkĩre mawatho ma bũrũri. Kwoguo nĩ ũndũ mwagĩrĩru, Jehova gũkorũo agĩtanya twĩrute na twathĩkĩre mawatho na morutani marĩa matongoragia raiya othe a Ũthamaki. (Isa. 2:3; Joh. 15:10; 1 Joh. 5:3) Mawatho ma andũ kaingĩ nĩ makoragwo na mahĩtia na makaaga kĩhooto. Mũgarũ na ũguo, “kĩrĩra kĩa Jehova nĩ gĩkinyanĩru.” (Thab. 19:7) Hihi nĩ tũkenagĩra watho wa Ngai na tũkaũthoma o mũthenya? (Thab. 1:1, 2) Njĩra ĩrĩa iki tũngĩmenya watho wa Ngai nayo nĩ kwĩruta watho ũcio ithuĩ ene. Gũtirĩ mũndũ ũngĩ ũngĩtwĩkĩra ũguo.
RAIYA A ŨTHAMAKI NĨ MENDETE ITHIMI CIA NGAI
7. Raiya a Ũthamaki mathĩkagĩra watho mena gĩtũmi kĩrĩkũ kĩega makĩria?
7 Nĩguo tũtũũre tũrĩ raiya a Ũthamaki, tũtirabatara o kũmenya ithimi cia Ngai, ĩndĩ nĩ nginya gũcienda. Raiya aingĩ a thirikari cia andũ nĩ moigaga atĩ nĩ metĩkanĩtie na watho na ithimi cia bũrũri ũrĩa maikaraga. O na kũrĩ ũguo, rĩrĩa watho mũna wamaritũhĩra na makamenya atĩ hatirĩ mũndũ ũramona, nĩ mawagararaga. Kaingĩ andũ acio makoragwo makĩenda ‘mendwo nĩ andũ.’ (Kol. 3:22, New Kikuyu Bible) Raiya a Ũthamaki mathĩkagĩra watho mena gĩtũmi kĩega makĩria. Nĩ tũkenagĩra gwathĩkĩra mawatho ma Ngai, o na rĩrĩa hatarĩ mũndũ ũratuona. Nĩkĩ? Tondũ nĩ twendete ũcio Mũtũhei watho.—Isa. 33:22; thoma Luka 10:27.
8, 9. Ũngĩmenya atĩa kana nĩ wendete kũna mawatho ma Ngai?
8 Ũngĩmenya atĩa kana nĩ wendete watho wa Ngai kũna? Thuthuria ũrĩa wĩkaga rĩrĩa warũngwo ũndũ-inĩ ũrĩa ũrona atĩ nĩwe wagĩrĩirũo gwĩthuurĩra—ta ũhoro-inĩ wĩgiĩ nguo na mĩĩhumbĩre. Ũtanatuĩka raiya wa Ũthamaki, no gũkorũo weendete kwĩhumba o ũguo kana na njĩra ĩngĩarahũra meciria moru. No o ũrĩa wendo waku harĩ Ngai waakũrire, nĩ werutire kwĩhumba na njĩra ĩramũtĩithia. (1 Tim. 2:9, 10; 1 Pet. 3:3, 4) No gũkorũo rĩu nĩ wonaga ũkĩĩhumba wega. No ĩ mũthuri wa kĩũngano angĩkũgwetera atĩ mwĩhumbĩre ũrĩa wendete nĩ ũrakaragia mũno ahunjia amwe thĩinĩ wa kĩũngano? Ũngĩka atĩa? Hihi ũngĩambĩrĩria gwĩtetera, ũrakare, kana ũng’athie. Watho ũmwe wa mũthingi harĩ raiya othe a Ũthamaki wa Ngai nĩ atĩ megerekanagie na Kristo. (1 Pet. 2:21) Mũtũmwo Paulo aandĩkire ũũ igũrũ rĩgiĩ kĩonereria kĩa Jesu: “O mũndũ nĩakenagie ũrĩa ũngĩ na ũhoro ũrĩa ũngĩmwagĩrĩra, nĩ getha ongererũo hinya. Nĩ gũkorũo Kristo o nake ndaacaragia ũrĩa angĩĩkenia we mwene.” (Rom. 15:2, 3) Nĩ ũndũ wa thayũ wa kĩũngano, Mũkristiano mũgima kĩĩroho nĩ etĩkagĩra kũgarũrĩra, nĩguo ndagatuurie thamiri cia andũ arĩa angĩ.—Rom. 14:19-21.
9 Ta wĩcirie maũndũ mangĩ merĩ ma bata: mawoni maitũ kwerekera ngomanio na kĩhiko. Arĩa matatuĩkĩte raiya a Ũthamaki wa Ngai no metĩkĩrie ngomanio cia arũme kwa arũme, moige atĩ gwĩkenia na maũndũ ma ũũra thoni ti kũũru, o na mecirie atĩ ũtharia na ndigano nĩ itua rĩa mũndũ kĩũmbe. Raiya a Ũthamaki nĩ matiganĩte na mĩerekera ta ĩyo ĩtarĩ na ũmenyo na ya mwĩyendo. O na gũtuĩka Akristiano aingĩ maarĩ na mĩthiĩre mĩũru tene, ũmũthĩ monaga ngomanio na kĩhiko irĩ kĩheo kuuma kwĩ Ngai. Nĩ matĩaga ithimi ndũgĩru cia Jehova na magetĩkĩra na ngoro yothe atĩ arĩa meingĩragia ngomanio-inĩ itaagĩrĩire matiagĩrĩire gũkorũo marĩ raiya a Ũthamaki. (1 Kor. 6:9-11) O na kũrĩ ũguo, nĩ moĩ atĩ ngoro nĩ ĩheenanagia. (Jer. 17:9) Nĩ ũndũ ũcio nĩ makenaga kũheo mĩkaana ĩrĩa ĩngĩmateithia gũtũũria ithimi ndũgĩru cia mĩtugo.
RAIYA A ŨTHAMAKI NĨ MONAGA MĨKAANA ĨRĨ YA BATA
10, 11. Nĩ mĩkaana ĩrĩkũ ya ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire tũheagwo nĩ Ũthamaki wa Ngai, na ũiguaga atĩa kwerekera mĩkaana ĩyo?
10 Thirikari cia andũ no ihe raiya a cio mĩkaana ĩgiĩ irio na ndawa. Nĩ ma, ti irio na ndawa ciothe njũru. No kĩndũ ta kĩu kĩngĩoneka no kĩrehe ũgwati, thirikari yahota kũheana mĩkaana yagĩrĩire nĩguo ĩgitĩre raiya ayo. Thirikari ĩngĩaga gwĩka ũguo, ĩngĩkorũo na mahĩtia ma kwaga kũruta wĩra wayo. No taguo Ũthamaki wa Ngai ũtũheaga mĩkaana ĩgiĩ maũndũ marĩa mangĩtũthũkia kĩĩmĩtugo na kĩĩroho. Kwa ngerekano-rĩ, Intaneti nĩ ĩtuĩkĩte njĩra nene ya gũkinyanĩria ũhoro, gĩthomo, na maũndũ ma gwĩkenia. Ithondeka rĩa Ngai nĩ rĩhũthagĩra Intaneti kũhingia maũndũ maingĩ mega. O na kũrĩ ũguo, ciarĩro nyingĩ cia Intaneti no ithũkie mũndũ kĩĩroho na kĩĩmĩtugo. Hatarĩ nganja Ciarĩro iria igaathagĩrĩria maũndũ ma ũũra thoni no ithũkie raiya a Ũthamaki kĩĩroho. Kwa mĩaka mĩingĩ, itari rĩa ngombo ĩrĩa ĩĩhokekete na njũgĩ nĩ rĩtũheete mĩkaana ĩgiĩ ciarĩro ta icio. Githĩ tũtikenaga mũno nĩ kũheo mĩkaana ĩyo ya gũtũgitĩra kĩĩroho!
11 Mĩaka ya ica ikuhĩ, harĩ rĩarĩro rĩmwe rĩgĩĩte igweta mũno—rĩarĩro rĩngĩteithia rĩngĩhũthĩrũo na kĩharĩro kĩnene. No ciarĩro icio, iria ciũĩkaine ta social networking, kana Ciarĩro cia kwaranĩria na arata, o nacio no ithũkie mũndũ. No itũme mũndũ aingĩre thiritũ-inĩ njũru. (1 Kor. 15:33) Nĩkĩo ithondeka rĩa Ngai rĩkoretwo rĩgĩtũhe mĩkaana yagĩrĩire ĩgiĩ kũhũthĩra ciarĩro ta icio. Hihi nĩ ũthomete ũhoro ũrĩa wothe ngombo ĩrĩa ĩĩhokekete na njũgĩ ĩcabithĩtie wĩgiĩ ũhũthĩri wa ciarĩro icio? Githĩ to ũkorũo ũrĩ ũndũ wa kwaga ũũgĩ mũno kũhũthĩra ciarĩro ta icio ũtaambĩte gũthoma ũhoro ũcio! a Gwĩka ũguo no ta kũnyua ndawa ĩrĩ na hinya mũingĩ ũtambĩte gũthoma maũndũ marĩa mandĩkĩtwo cuba-inĩ.
12. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa ũrimũ kũhũthia mĩkaana?
12 Arĩa mahũthagia mĩkaana ĩrĩa ngombo ĩrĩa ĩĩhokekete na njũgĩ ĩtũheaga nĩ megeraga ngero o ene na endwa ao. Amwe nĩ memenyeretie kwĩrorera maũndũ ma ũũra thoni kana makaingĩra ngomanio-inĩ itaagĩrĩire magacoka makeheenia atĩ Jehova ndonaga kĩrĩa mareka. Kaĩ nĩ ũrimũ gwĩciria atĩ no tũhithe Jehova mĩtugo itũ-ĩ! (Thim. 15:3; thoma Ahibirania 4:13.) Ngai nĩ endaga gũteithia andũ ta acio na nĩkĩo arahũthĩra ithondeka rĩake kũgeria kũmateithia. (Gal. 6:1) Ĩndĩ, o ta ũrĩa thirikari cia andũ ingĩniina ũraiya wa mũndũ angĩka mahĩtia mamwe, Jehova no aniine ũraiya wa arĩa magararaga ithimi ciake cia ũthingu matekwĩrira. b (1 Kor. 5:11-13) O na kũrĩ ũguo, nĩ arĩ tha. Arĩa meriraga na makagarũrĩra mĩthiĩre yao no metĩkĩrĩke nĩ Jehova na matũũre marĩ raiya a Ũthamaki. (2 Kor. 2:5-8) Githĩ ti gĩtĩo kĩnene gũtungatĩra Mũthamaki ta ũcio wĩ wendo!
RAIYA A ŨTHAMAKI NĨ MEKĨRĨIRE GĨTHOMO
13. Raiya a Ũthamaki monanagia atĩa atĩ nĩ matĩĩte gĩthomo?
13 Thirikari nyingĩ cia andũ nĩ ciĩrutanagĩria mũno gũthomithia raiya a cio. Nĩ ibangaga gũkorũo na cukuru cia kũruta andũ gũthoma na maũndũ mangĩhũthĩra makĩruta wĩra. Raiya a Ũthamaki nĩ makenagĩra cukuru icio na makerutanĩria mũno kũmenya gũthoma, kwandĩka, na gwĩcarĩria mabataro. Nĩ matĩĩte o na makĩria gĩthomo kĩrĩa maheagwo marĩ raiya a Ũthamaki wa Ngai. Kũgerera kĩũngano gĩa Gĩkristiano, Jehova nĩ ateithagia andũ kũmenya gũthoma na kwandĩka. Aciari nĩ mekĩragwo ngoro gũthomagĩra ciana ciao iria nyinyi. O mweri, ngombo ĩrĩa ĩĩhokekete na njũgĩ ĩcabithagia maratathi maingĩ ma ũhoro wĩhocetie harĩ Bibilia thĩinĩ wa Mũrangĩri na Amkeni! Mũrangĩri nĩ yonekaga na rũthiomi rwa gĩkũyũ na ũngĩthoma tũratathi tũigana ũna o mũthenya o mweri, nĩ ũrĩhotaga gũtwarana na mũtaratara ũcio wa bata wa gĩthomo kĩa Ũthamaki.
14. (a) Tũrutagwo na njĩra irĩkũ? (b) Nĩ motaaro marĩkũ megiĩ hwaĩ-inĩ wa Ũthathaiya wa Famĩlĩ ũkeneire kũhũthĩra?
14 O kiumia, raiya a Ũthamaki nĩ marutagwo mĩcemanio-inĩ yao ya kĩũngano. Kwa ngerekano-rĩ, Cukuru ya Ũtungata wa Gĩtheokrasi ĩkoretwo ĩgĩteithia arutwo gũtuĩka arutani ega a Kiugo kĩa Ngai kwa ihinda rĩa mĩaka makĩria ma mĩrongo ĩtandatũ. Hihi wee nĩ wĩyandĩkithĩtie thĩinĩ wa cukuru ĩyo? Mĩaka-inĩ ya ica ikuhĩ, ngombo ĩrĩa ĩĩhokekete na njũgĩ nĩ ĩkoretwo ĩkĩarĩrĩria mũno hwaĩ-inĩ wa Ũthathaiya wa Famĩlĩ wa o kiumia. Mũbango ũcio nĩ wĩkĩraga famĩlĩ hinya. Hihi nĩ ũhotete kũhũthĩra ũtaaro ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa mabuku maitũ? c
15. Gĩtĩo kĩmwe kĩnene tũrĩ nakĩo nĩ kĩrĩkũ?
15 Raiya a thirikari cia andũ nĩ magathagĩrĩria ciama cia gĩũteti, o na magathiĩ nyũmba kwa nyũmba gwĩka ũguo. Raiya a Ũthamaki nĩ maragĩrĩria Ũthamaki wa Ngai na njĩra nene makĩria, marĩ barabara-inĩ na nyũmba kwa nyũmba. Ti itherũ, o ta ũrĩa gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrĩ mbere kĩgwetete, Mũrangĩri, ĩrĩa yanagĩrĩra Ũthamaki wa Jehova, rĩu nĩyo ngathĩti ĩrĩa ĩkinyagĩra andũ aingĩ mũno thĩinĩ wa thĩ! Gĩtĩo kĩmwe kĩnene mũno twĩna kĩo nĩ gĩa kwĩra andũ arĩa angĩ ũhoro wĩgiĩ Ũthamaki wa Ngai. Hihi wee nĩ ũhunjagia ũrĩ na kĩyo?—Mat. 28:19, 20.
16. Ũngĩonania atĩa atĩ wĩ raiya mwega wa Ũthamaki wa Ngai?
16 Ihinda rĩtarĩ coho Ũthamaki wa Ngai nĩguo thirikari ĩrĩa iki ĩrĩkorũo ĩgĩthamaka thĩ. Ũkaarũgamĩrĩra maũndũ mothe makoniĩ ũtũũro wa o mũthenya, to ma kĩĩroho no nĩ nginya ma bũrũri. Hihi wee nĩ ũgakorũo wĩ raiya mwega wa Ũthamaki wa Ngai hĩndĩ ĩyo? Rĩrĩ nĩrĩo ihinda rĩa kuonania kana nĩ ũgatuĩka. Matua-inĩ marĩa mothe ũtuaga o mũthenya, ĩkaga maũndũ mothe nĩguo ũgoocithie Jehova na njĩra ĩyo ũkonania atĩ nĩ ũrathiĩ na mĩthiĩre ya raiya mwega wa Ũthamaki wa Ngai.—1 Kor. 10:31.
[Ũhoro wa magũrũ-inĩ]
a Kwa ngerekano, rora Amkeni! ya Julaĩ 2011, karatathi ka 24-27; Agosti 2011, karatathi ga 10-13; na Februarĩ 2012, karatathi ga 3-9.
b Rora ngathĩti ya Mnara wa Mlinzi ya Machi 15, 2012, karatathi ka 30-31.
c Rora ngathĩti ya Mnara wa Mlinzi, ya Agosti 15, 2011, karatathi ga 6-7 na Ũtungata Witũ wa Ũthamaki wa Janũarĩ 2011, karatathi ga 3-6.
[Ciũria cia wĩruti]
[Mbica karatathi ka 14]
Hihi nĩ wathĩkagĩra mĩkaana ĩrĩa ĩĩhocetie harĩ Bibilia ĩgiĩ Intaneti?
[Mbica karatathi ka 12]
Hihi nĩ ũkenagĩra ũthathaiya wa ma na historĩ yaguo ta ariũ a Kora?
[Mbica karatathi ka 15]
Hwaĩ-inĩ wanyu wa Ũthathaiya wa Famĩlĩ no ũgũteithie mũno wee na endwa aku mũtuĩke raiya ega a Ũthamaki
