Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

Satanaspa trampankunaman mana ishkinapaq alli tsarakushun

Satanaspa trampankunaman mana ishkinapaq alli tsarakushun

Satanaspa trampankunaman mana ishkinapaq alli tsarakushun

“Alli firmi tsaracuyanqui diablupa engañunman mana ishquiyänequipaq.” (EFE. 6:11.)

¿IMA NINKIMANRAQ?

¿Imataraq cristiänokuna rurayanman qellëta y cösaskunallata ashï mana jurkarinampaq?

¿Imaraq casado cristiänota yanapanqa mana majanwan punukï jutsaman mana ishkitsinampaq?

¿Imanötaq yanapamantsik imëkayoq këta mana ashinqantsik y piwampis lluta pununakï jutsaman mana ishkinqantsik?

1, 2. a) ¿Imanirtaq Satanasqa ciëlota ëwaqpaq kaqkunata y wakin kaq ‘ushakunata’ ankupantsu o llakipantsu? b) ¿Satanaspa ima trampankunapaqtaq kë yachatsikïchö yachakushun?

SATANASQA manam ichikllapis nunakunata ankupantsu o llakipantsu, masran Jehoväta sirweqkunatanäqa. Awmi, Patsachö kawëkaq ciëlota ëwaqkunatanäqa alläpam chikïkun (Apo. 12:17). Diospita yachatsikïchömi kë cristiänokunaqa kanan witsankuna punta puntachö kayan, y kë mundota Diablu gobernëkanqantam willakïkäyan. Jina Satanasqa, ciëlota ëwaqpaq kaq cristiänokunata yanapayaptin y pë oqrashqan mana wanushpa kawëta shuyaräyaptinmi, wakin kaq ‘üshäcunatapis’ alläpa chikïkun (Juan 10:16). ¡Rasuntachi alläpa piñashqa këkan! Ciëlochö o Patsachö kawanantsik kaptimpis, chikimaqnintsik Diabluqa imëkanöpapis tsarimënintsiktam procuran (1 Ped. 5:8).

2 Munëninta logranampaqqa tukï trampakunatam churashqa. Jehoväman mana creeq nunakunapa nawintam tsapashqa, tsëmi alli willakïkunapita yachakïta munayantsu ni Diablupa trampankunata rikäyantsu. Pero Diospa Gobiernompita yachakushqa kaqkunatapis wakintaqa tsarikanmi (2 Cor. 4:3, 4). Pasaq yachatsikïchömi yachakurqantsik kima trampakunapaq, tsëkunaqa kayarqan: 1) manaraq alli pensar parlë, 2) nunata mantsë y mana allita ruranapaq nimanqantsikta wiyakï, y 3) jutsata ruranqantsikkunaman yarparë. Kë yachatsikïchömi rikäshun ishkë trampakuna masta: qellëta y cösaskunallata ashi y mana majanwan punukï.

QELLËTA Y CÖSASKUNALLATA ASHIQA JURKARAMASHWANMI

3, 4. Kë mundochö imëkapaqpis yarpachakï, ¿imanöraq qellëta y cösaskunallata ashiman chätsimashwan?

3 Juk igualatsikïninchömi Jesusqa kashakuna rurinchö muru jeqanqampaq parlarqan. Entienditsikunqannömi, tsënö nunakunaqa “alli willaquita wiyarirnin creyicuyan; peru que patsacho imapaqpis yarpacacharmi y capoqyoq quepaq locuyarmi, alli willaquita manana wiyacurnin, ni imata Diospaqqa rurayantsu” (Mat. 13:22). Rikanqantsiknöpis, qellëta y cösaskunata ashiqa Chikimaqnintsikpa juk kaq trampanmi.

4 Ishkë cösaskunam kë ‘alli willaquitaqa’ ushakätsin. Juk kaqqa, “patsacho imapaqpis yarpaca[chëmi]”. “Allapa sasa cawaqui tiempucuna chämonqa[n]” witsanqa tukï cösaskunam yarpakachätsimashwan (2 Tim. 3:1). Imapis chaniyoq kaptin y trabajo mana kaptinmi qellë tinkuntsu killa ushëllamampis chänapaq. Y shamoq tiempokunapaqqa quizaschi kënö pensashwan: “Trabajo ushariptinqa, ¿kapamanqankuna tinkupamanqatsuraq kawanäpaq?”. Tsënö yarpachakurmi, shamoq tiempokunachö yanapananman pensar wakinkunaqa llapan puëdeyanqanmannö qellëta tarita procurayan.

5. ¿Imanirtaq nintsik imëkayoq kë munëqa esclävotanö tikratsikunqanta?

5 Alli willakïta ushakäratseq ishkë kaqqa, imapaqpis yarpakachëwan juntakarkur “capoqyoq quepaq locu[yëmi]”. Biblia yachatsikunqannöpis ‘qellëqa yanapakunmi’ (Ecl. 7:12). Pero qellëta tarillaman pensëkar kawëqa upa këmi kanman. Mëtsikaq nunakunam cuentata qokuyashqa, qellëta ashir karninqa, imëkayoq kë munëman más ishkiyanqanta. Tsënö kaptinmi wakinkunaqa tsëkunata ashichö imëka esclavo cuenta tikrayashqa (Mat. 6:24).

6, 7. a) ¿Imanötaq trabäjontsikchö qellëta y cösaskunata ashiman ishkirishwan? b) ¿Imakunatataq yarpänantsik más hörakuna trabajanantsik kaptinqa?

6 Qellëta más tarita munënintsikqa mana cuentata qokunqantsik höram illaqpita yuriramunman. Këllaman pensarï, patronniki chäramur kënö nirishunkiman: “¡Alli noticiakunam kan! Emprësaqa juk alli conträtotam firmarishqa. Qateqnin killakunaqa más hörakunam trabajanantsik, pero ama yarpachakïtsu mastam pagashqëki”. ¿Ima ninkimanraq? Rasumpa kaqchöqa, familiantsik imallatapis mikunampaq trabajëqa alläpam precisan, tsënö kaptimpis juk precisaq cösaskunapis kanmi (1 Tim. 5:8). Juk cösaskunamampis yarpachakunantsikmi. ¿Ëka tiempo masraq trabajanki? ¿Tiempïki kanqatsuraq congregacionchö reunionkunaman ëwanëkipaq y Familiachö Diosta Adorana Hörata ruranëkipaq?

7 ¿Imataraq más precisaqpaq churanki? ¿Qellëta más tarinëkipaq kaqtaku o Dioswan amigo kënikitaku? ¿Más qellëta tarita munartsuraq juk lädoman Diospa kaqta churarinkiman? Jehoväpa kaqchö familiëki y kikiki imanö këkäyanqëkita juk lädoman churariptikiqa, ¿musyankiku ima pasakunampaq kaqta? Y tsënöna këkarqa, ¿imataraq rurankiman qellëta y cösaskunallata ashï mana jurkarishunëkipaq? (Lei 1 Timoteu 6:9, 10.)

8. ¿Bibliachö pikunapaq willakunqantaq yanapamäshun kawënintsikwan imata rurëkanqantsikta tapukunapaq?

8 Qellëta y cösaskunallata ashiman mana ishkinëkipaqqa, hora hora alleq pensë kawënikiwan imata rurëkanqëkita. Ama Esaünöqa imëpis këtsu, pëqa rurëninkunawanmi Diospa kaqta desprecianqanta rikätsikurqan (Gén. 25:34; Heb. 12:16). Y Jesuswan parlanqan kapoqyoq nunanöqa këtsu, pëqa imëkankunata rantikïkur waktsakunata yanapanampa rantin y Jesuspa discïpulon këman chänampa rantinmi o trukanmi, “allapa llaquicur eucorqan; porqui allapa ricum carqan” (Mat. 19:21, 22). Imëkayoq këta alläpa kuyarninmi tsë nunaqa Jesuspa qateqnin këta oqrarirqan. Noqantsikpis tsë nunanölla Jesuspa qateqnin këta mana oqranapaqqa, alläpam cuidakunantsik qellëta y cösaskunallata ashiman mana ishkinapaq.

9, 10. ¿Imatataq Biblia yachatsikun imëkayoq këpaq?

9 Imëkayoq këpaq alläpa mana yarparäkunapaqqa, Jesus kënö consejakunqantam wiyakunantsik: “Ama yarpacachar llaquinashqa puriyanquitsu, ‘¿Imataraq micushun? ¿Imataraq upushun? ¿Imataraq yacacushun?’ nishpa. Tse cosascunapaqqa yarpacachäyan Diosta mana cäsucoq nunacunallam. Peru qamcunapa imequicunapis pishenqantaqa sielucho quecaq Dios Yayam musyan” (Mat. 6:31, 32; Luc. 21:34, 35).

10 Bibliata qellqëchö yanapakoq Agur jutiyoq nunam qellë yanapakunqanta musyarqan, tsënö kaptimpis manam tsëllana precisaq kanqantatsu rikarqan. Tsëmi Jehoväta kënö mañakurqan: “Ama waktsa këta ni rico këta qomëtsu. Dejamë noqapa kaqllata mikunäpaq” (Pro. 30:8). Noqantsikpis kallpachakushun pënölla pensanapaq. Kë mundochö imëkayoq kë y qellëllapaq locuyäkï Diospa kaqpita rakikäratsimänapaq kaqta yarpäshun. Imëkayoq këpaq alläpa yarpachakushqaqa, Diospa kaqchö rurapakunapaqmi tiemponnaq, kallpannaq y ganasninnaq quedarishun. Tsëqa alli churapakäshun Satanaspa trampan qellëta y cösaskunata ashiman mana ishkinapaq (lei Hebreus 13:5).

AMA ISHKISHUNTSU MANA MAJANTSIKWAN PUNUKÏMAN

11, 12. ¿Imanöraq juk cristiano mana majanwan punukï trampaman trabäjonchö ishkirinman?

11 Chukaru animalkunata tsareq nunakunaqa, jatun y atska kallpayoq animalkunataqa tsariyan puriyänan nänikunachö jatun uchkuta rurarïkur rämakunawan, raprakunawan y allpawan mana rikakoqlla tsapëkurmi. Tsë trampaqa Satanaspa más alli yarqapakunqan juk trampanwanmi igualan, tsëqa piwampis lluta pununakïmi (Pro. 22:14; 23:27). Kayashqam tsë uchkumannö ishkeq cristiänokuna, tsëqa pasakushqa jutsata raslla rurariyänampaq sitiokunaman churakäyaptinmi. Këllaman pensarishun, wakin casädokunaqa mana majanta cäsoparmi qallëkuyashqa, tsënöpam mana majanwan punukï jutsaman ishkiyashqa.

12 ¿Mëchöraq tsë cösaskuna qallanman? Jukqa trabäjochömi pasakunman. Tsëkunaman imanöpa chäyanqanta musyapakoq nunakunam, 100 warmikunapita 50 kaq, y 100 ollqukunapita 70 kaqkuna trabäjonkunachö majankunata engañashqa kayanqanta niyan. Quizaschi trabäjontsikchöqa warmikunawan o ollqukunawan atska tiempopa kantsik, ¿imanötaq pëkunata tratashwan? ¿Jukta mana pensayänampaqku alli tsarakuntsik y trabajo kaq cösaskunallapaqku parlantsik? Quizás juk cristiana pëwan trabajaq juk ollquta alläpa yachanarnin casado kawëninchö tukï problëmakunapa pasanqanta willanman. O quizás juk cristiano pëwan trabajaq warmita yachanarnin kënö pensar qallëkunman: “Kë warmiqa precisaqpaqmi ninqäkunata churan y parlaptïpis wiyamanmi. Pëmi sï rasumpa respetaman. ¡Imanö shumaqraq kanman wayïchö tsënö tratayämaptinqa!”. Tsënö pensarqa rasllachi ishkiriyanman mana majankunawan pununakï trampaman.

13. ¿Imanöraq congregacionchö jukta cäsopë qallëkunman?

13 Jina mana majanta cäsopëqa congregacionchöpis pasakunmanmi. Tsëtam rikätsikun Danielta y warmin Särata * pasanqan, pëkunaqa precursor regularmi kayarqan. Pëqa anciänom karqan, y imëkachöpis yanapakunampaq listo këkanqantam willakun. Jina Diospa kaqchö yanapakurmi pitsqa jövenkunata Bibliapita yachatseq. Pëkunapitaqa kimaqmi bautizakuyarqan y imachöpis kallpata qoyänantam necesitäyarqan. Congregacionchö Daniel cargoyoq karnin mëtsika rurëyoq kaptinmi, warmin Sara tsë jövenkunata imëpis yanapaq. Mëqampis yanapakïta necesitaptinqa warminmi yanapaq. Särapis yanapakïta necesitarqa, Daniel estudiatsishqan jövenkunapitam mëqampita karpis yanapakïta chaskeq. Trampaqa churashqallanam këkarqan tsëman ishkirkuyänampaq. ¿Imataq pasakurqan? Danielmi këta willakun: “Warmïqa atska killakunam pëkunata yanaparnin karqan y tsënö ruranqanmi Diospa kaqchö dëbilta tikraratsirqan y japallanta sientikatsirqan. Noqaqa warmïta manam alläpa cäsoparqätsu, tsënö kaptinmi Säraqa juk kaq jövenwan punukïkurqan. Rikarëkaptïmi Diospa kaqchö débil tikrarirqan, y tukï rurapakïyoq karninmi noqaqa ni cuentatapis qokurqätsu”. ¿Imataraq rurashwan tsënö mana pasamänantsikpaq?

14, 15. ¿Casakushqa cristiänokunata imataq yanapanqa mana majanwan punukï jutsaman mana ishkiyänampaq?

14 Jukwan punukï jutsaman mana ishkinapaqqa, casakunqantsik junaq awninakunqantsikman yarpëmi yanapamäshun. Jesusmi këta nirqan: “Dios juntashqantaqa mana[m] pipis raquinmantsu” (Mat. 19:6). Ama imëpis pensëtsu congregacionchö ruranëkipaq kaqkuna warmikipitapis más precisaq kanqanta. Imë hörapis alläpa mana precisaq cösaskunata rurar majëkipita rakikashqa kawarqa, cuidakï, quizaschi casado kawakïnikichö juk tentacionman apakoq y tsëpita jatun jutsata rurëman chätsikoq imallapis mana alli këkanman.

15 Anciano karqa, rasunllatachi yarpachakunki congregacionchö cristiano mayikikunapaq. Apóstol Pëdrum këta qellqarqan: “Üsha mitseq üshancunata cuidaqno qamcunapis Diosman creyicoqcunata cuidayë. Pecunata alli boluntaniquicunawan ricayë. Peru ama pipis mandayäshuptiquillaqa, tseno rurayëtsu; sinoqa Diosnintsic munashqanno ganas ganaslla rurayë, qellepaq mana erayashpa” (1 Ped. 5:2). Tsënö kaptinmi, congregacionchö kaqkunata yanapëta qonqarinëkitsu. Pero manam congregacionchö kaqkunaman yarparäkurllaqa familiëkita qonqarinkimantsu. Manachi allitsu kanman juk anciano congregacionchö kaqkunata atiendenanrëkur warminta Jehoväpa kaqchö mana atiendinqanqa. Parlanqantsik Daniel wawqim këta nin: “Manam allitsu congregacionchö kaqkunapaq yarpararnin familiata qonqarïqa”.

16, 17. a) ¿Imataraq casado cristiänokuna trabäjonkunachö rurayanman pipis mana pukllapänampaq? b) Mana majanwan punukï jutsaman mana ishkiyänampaq ima publicacionkuna yarqamunqanta willakaramï.

16 Täpakoq y ¡Despertad! revistakunaqa, casado kaqkuna, mana majanwan punukï jutsaman mana ishkiyänampaqmi atska precisaq consëjokunata jorqamushqa. Këllaman yarpärishun, 2006 watapaq, 15 de septiembre killa kaq La Atalaya nishqan revistam kënö nirqan: “Trabäjochö kar o juk lädochö karpis alläpa cuidakï pitapis alläpa mana cäsopänëkipaq. Këllaman pensarishun, trabajo ushariptin warmiwan kar o ollquwan karpis más hörakuna trabajëqa tentacionkunamanmi chätsikunman. Casado karmi, qamqa parlakïnikichö y portakïnikichö claro rikätsikunëki ni ichikllapis pitapis cäsopëta mana munanqëkita. Dios ninqanta wiyakurmi, pitapis pukllapankimantsu, ni vestikïnikiwan ni altsapäkïnikiwan juk cösaskunata pensatsinkimantsu. [...] Trabajanqëki sitiochö majëkipa y wamrëkipa fötonkunata katsinqëkim qamta yarpätsishunki y wakinkunatapis rikätsinqa qampaq pikuna más precisaq kayanqanta. Alleq churapakë pitapis mana pukllapänëkipaq, ni pipis mana pukllapäshunëkipaq”.

17 2009 wata abril killapaq ¡Despertad! revistachömi, “¿Qué implica realmente la fidelidad conyugal?” neq tïtuloyoq yachatsikï yarqamurqan, tsëchömi nirqan pipis mana majanwan pununakïman pensakoqqa, raslla tsë jutsaman ishkirinampaq kaqta (Sant. 1:14, 15). Alläpam precisan casado cristiänokuna kë yachatsikïpita ishkan yapë yachakuriyänan. Casado kawakïtaqa kikin Jehovämi churashqa. Tsëmi casädokuna Diospa kaqta más precisaqpaq churayanqanta rikätsikuyanqa, casado kawakïninkunapaq parlayänampaq tiempota rakirnin (Gén. 2:21-24).

18, 19. a) ¿Imakunapaqtaq pasayan mana majanwan pununakoqkuna? b) Majantsikta mana engañarqa, ¿ima bendicionkunatataq chaskishun?

18 Imëllapis pitapis cäsopëta munarqa, alleq yarpachakï jukwan pununakï jutsa alläpa llakikïman chätsikunqanta (Pro. 7:22, 23; Gal. 6:7). Mana majanwan punukoqkunaqa, Jehoväta y majankunatam alläpa llakitsiyan y kikinkunapis mana allimanmi chäyan (lei Malaquías 2:13, 14 *). Jina limpio shonquyoq kawakï tukï allikunata apamunqanman pensë. Manam mana wanushpa kawakïllatatsu shuyaranki, sinöqa kushishqa y limpio concienciëkiwanmi kanan witsampis kawakunki (lei Proverbios 3:1, 2 *).

19 Salmota qellqaq nunam kënö cantarqan: “Leynikita kuyaqkunapaqmi kushishqa kawakïqa, pëkunapaqqa manam imapis ishkitseqnin kantsu” (Sal. 119:165). Kanan witsankunaqa alläpam precisan cristiänokuna rasumpa kaqta kuyayänan y kë consëjota wiyakuyänan: “Ama upacunanoqa cawaquicayëtsu; sinoqa yachaq nunacunano cawacuyë” (Efe. 5:15, 16). Kawanqantsik mundochöqa tukï trampakunatam Satanás churashqa Diospa sirweqninkunata tsarinampaq. Pero Jehoväqa mana imawampis igualaq tsapäkïtam qomarquntsik. Awmi, “Diablupa engañunman mana ishqui[na]paq” y ‘flechancuna mana imanamänapaqmi’ Diosnintsik tukï yanapakïta qomarquntsik (Efe. 6:11, 16).

[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]

^ par. 13 Rasumpëpa jutinkunaqa jukmi.

^ par. 18 Malaquías 2:13, 14: “Y këmi ishkë kaq qamkuna rurayanqëki, tsërëkurmi Jehoväpa altarninqa weqiwan tsapashqa këkan, waqakïkunawan, llakikïwan, tsëmi qarënikikunata rikantsu o shonqun kushikunampaq makikikunachö imapis kantsu. Y qamkunanam niyarqunki: ‘¿Imarëkur?’. Kërëkurmi: Jehovämi rikashqa joven këkar casakunqëki warmikita traicionanqëkita, yanapashoqniki y contrato rurayanqëki warmiki këkaptin”.

^ par. 18 Proverbios 3:1, 2: “Wamrallä, ama leynïta qonqëtsu, y mandakunqäkunata shonqïki cäsokutsun, tsëta ruraptikiqa, atska junaqkuna y watakuna y kushishqa kawëmi yapakashqa kapushunki”.

[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]

[26 kaq päginachö dibüju]

Imëkayoq këta ashiqa Jehoväpa kaqchömi jurkaramashwan. Tsënö pasashunëkita ama dejëtsu

[29 kaq päginachö dibüju]

Pitapis pukllapashqa o pukllapämänata dejarqa, mana majantsikwan pununakï jutsamanmi ishkirishwan