Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

‘Nebanufute bua midimu yenu’

‘Nebanufute bua midimu yenu’

‘Nebanufute bua midimu yenu’

MUKALENGE ASA uvua ku mutu kua tshiluilu tshiende, bumuka ku mikuna ya Yudaya bapueka mu tshibandabanda tshidi kumpenga kua mâyi. Padibu bafika mu tshibandabanda, Asa udi wikisha. Kuinshi kua tshibandabanda kudi tshiluilu tshinene tshia baluishi bende bena Éthiopie. Tshiluilu tshia baluishi aba tshivua tshienza ne basalayi muliyo mujima. Basalayi ba Asa bavua buobu bapite kakese pa binunu nkama itanu.

Asa uvua mua kuikala muenze tshinyi kumpala kua mvita mikole kutuadijayi? Uvuaku ne bua kuambila banene ba basalayi bende tshivuabu ne bua kuenza anyi? Uvuaku ne bua kukankamija tshiluilu tshiende anyi? Uvuaku ne bua kufundila bena mu dîku diende mikanda anyi? Nansha kakese. Kumpala kua nsombelu mukole eu, Asa wakasambila.

Kumpala kua tuetu kukonkonona disambila divua Asa muenze ne kumona tshivua tshienzeke, tuanji kumanya tshivuaye. Ntshinyi tshivua tshimusake bua kuenza malu mushindu eu? Bivuaku bikumbane bua yeye kukeba diambuluisha kudi Nzambi anyi? Muyuki wa Asa udi utulongesha tshinyi bua mushindu udi Yehowa ubenesha midimu idi batendeledi bende bamuenzela?

NSOMBELU WA ASA

Mu bidimu 20 biakalonda diabuluka dia Isalele mu makalenge abidi, bukalenge bua Yuda buakanyanguka bikole ne bilele bia bisamba bikuabu. Pavua Asa mutuadije kukokesha mu 977 kumpala kua Yezu, bakavua batendelela nzambi ya bufuke ya bena Kanâna too ne mu lubanza lua mukalenge. Kadi muyuki wa bukokeshi bua Asa udi uleja ne: Asa ‘wakenza malu akadi mimpe ku mêsu kua Yehowa Nzambi wende. Wakumusha bioshelu bia bantu ba bende ne bitendelelu biakadi pa mutu pa mikuna, wakabutula makunji, wakatapa mitshi ya Bashela.’ (2 Kul. 14:2, 3) Asa wakipata kabidi mu bukalenge bua Yuda ‘balume bavua benda tshiendenda’ tshia balume ne balume nabu mu dîna dia ntendelelu wabu. Asa wakenza kabidi malu makuabu a bungi. Wakakankamija bantu bua ‘kukebabu Yehowa Nzambi wa bankambua babu ne kutumikila mikenji ne mêyi ende.’​—1 Bak. 15:12, 13, MMV; 2 Kul. 14:4.

Bu muvua malu avua Asa muenze ne tshisumi bua ntendelelu mulelela masankishe Yehowa, wakamupesha bidimu bia ditalala. Nunku mukalenge wakamba ne: ‘Tuetu tuakakeba Yehowa Nzambi wetu; tuakamukeba, ne yeye wakutupa ditalala ku nseke yonso.’ Mu tshikondo etshi, bantu bakakolesha bimenga bia mu bukalenge bua Yuda. Bible udi wamba ne: “Nunku bakasa misoko, bakadi ne diakalengele.”​—2 Kul. 14:1, 6, 7.

MU MVITA

Bua bidi bitangila nsombelu wa Asa, katuena mua kukema bua muvuaye musambile pavuaye kumpala kua tshiluilu tshinene tshitukadi bakuile. Asa uvua mumanye ne: Nzambi udi ufuta muntu udi wenza malu adi amusankisha. Mukalenge wakalomba Yehowa diambuluisha mu disambila. Asa uvua mumanye ne: yeye mueyemene Nzambi ne mumulombe diambuluisha, nansha baluishi bende bikale ba bungi anyi ne bukole, kabavua mua kuenza bualu. Bu muvua mvita eyi itangila dîna dia Yehowa, Asa wakasambila bua bualu abu. Mukalenge wakalomba ne: ‘Utukuatshishe, Yehowa Nzambi wetu; bualu bua tuetu tudi tukueyemena, tuakuluila mu dîna diebe bua kuluangana ne tshisumbu etshi tshinene. Yehowa, wewe udi Nzambi wetu; kuitabuji bua bantu bakupite bukole.’ (2 Kul. 14:11) Uvua anu bu uvua wamba ne: ‘Yehowa, bena Éthiopie badi bakuluisha. Kuitabuji bua bantu badi kabayi ne bukole batshimune bantu badi ne dîna diebe, bua dîna diebe kadipendeshibu.’ Nunku ‘Yehowa wakatekesha bena [Éthiopie] kumpala kua Asa ne kua bena Yuda; bena [Éthiopie] bakanyema.’​—2 Kul. 14:12.

Lelu batendeledi ba Yehowa batu ne baluishi ba bungi ba bukole. Katuena mua kuluangana nabu ne bia mvita bia ku mubidi to. Kadi tudi mua kuikala bajadike ne: Yehowa neambuluishe bantu bonso badi bamulamate badi baluangana mvita ya mu nyuma mu dîna diende bua kutshimuna. Mvita itudi tuluangana eyi idi mua kuikala bua kukandamena lungenyi lua kulonda bikadilu bibi bidi bitangalake, kuluangana ne butekete buetu anyi bua kuepula dîku dietu ku malu mabi. Nansha tuetu batuilangane ne buluishi bua mushindu kayi, disambila divua Asa muenze didi ditukolesha. Pavua Asa mutshimune, Yehowa ke uvua mutshimune. Disambila edi didi dileja tshidi bantu bonso badi beyemena Nzambi mua kutekemena. Kakuena tshiluilu tshidi mua kuimana kumpala kua Yehowa.

DIKANKAMIJA NE DIDIMUIJA

Pakafuma Asa ku mvita, wakasambakena ne Azaya. Muprofete Azaya wakamukankamija ne kumudimuija ne: ‘Umvuayi, Asa ne bena Yuda ne bena Benyamina; Yehowa udi nenu panutshidi nende; binuamukeba, nenumupete; kadi binuamulekela yeye neanulekele. Nuikale ne [dikima, NW], kanutekeshi maboko enu; bualu bua nebanufute bua midimu yenu.’​—2 Kul. 15:1, 2, 7.

Mêyi aa adi akolesha ditabuja dietu. Adi aleja ne: Yehowa neikale netu tuetu tumuenzela mudimu ne lulamatu. Patudi tumudidila bua atuambuluishe, tudi ne bua kuikala bajadike ne: udi ututeleja. Azaya wakamba ne: ‘Nuikale ne dikima.’ Bidi bilomba kuikala ne dikima dia bungi bua kuenza malu mimpe, kadi tudi bamanye ne: tudi mua kuenza nunku Yehowa yeye mutuambuluishe.

Asa wakatuilangana ne nsombelu mukole; uvua ne bua kumbusha kakuende mukaji Mâka mu nkuasa wa bukalenge bualu ‘wakenzela Bashela lupingu lua bundu.’ Wakatantamena lutatu alu ne kuoshaye kabidi ne lupingu. (1 Bak. 15:13) Yehowa wakamubenesha bua bivuaye muenze ne bua dikima diende. Tudi petu ne bua kulamata Yehowa ne dikima ne kutumikila mikenji yende miakane nansha bikala balela betu balamate Nzambi anyi bamubenge. Tuetu benze nunku, Yehowa neatufute bua malu mimpe atudi tuenza ne lulamatu.

Mu malu mimpe avua Nzambi mufute Asa, wakamona muvua bena Isalele ba bungi banyema mu bukalenge bua ku Nord buvua butombokele Yehowa bua kusombabu mu bukalenge bua Yuda bualu bakamona ne: Yehowa uvua nende. Bu muakanyishabu bikole ntendelelu mukezuke, bakitaba bua kushiya nzubu yabu bua kusomba ne batendeledi balelela ba Yehowa. Pashishe bua disanka, Asa ne bena Yuda bonso bakapunga ‘tshipungidi bua kukeba Yehowa ne mitshima yabu yonso ne mioyo yabu yonso.’ Tshiakenzeka ntshinyi? ‘Bakapeta Yehowa, wakabapa ditalala ku nseke yonso.’ (2 Kul. 15:9-15) Tutu tumvua disanka dia bungi patu bantu badi banange bulelela babuela mu ntendelelu mukezuke wa Yehowa.

Mu mêyi avua muprofete Azaya muambe muvua kabidi didimuija. Wakamba ne: ‘Binualekela [Yehowa], yeye neanulekele.’ Bualu bua nunku kabutuenzekedi nansha kakese, bualu budi mua kutufikisha ku bipeta bibi. (2 Pet. 2:20-22) Bible kena uleja bua tshinyi Yehowa wakadimuija Asa nunku to, tshidibi mukalenge eu kakatumikila didimuija adi nansha.

‘WEWE WAKUENZA BUPOTE’

Mu tshidimu tshia 36 tshia bukokeshi bua Asa, Bâsha mukalenge wa Isalele wakalua bua kuluisha bukalenge bua bena Yuda. Bâsha wakatuadija kuibaka mikalu ya tshimenga tshia Lama tshivua mu mutantshi wa kilometre 8 ku Nord kua Yelushalema, pamuapa bua kupangisha bantu bavua ku bukokeshi buende bua kabalamatshi Asa ne ntendelelu mukezuke. Pamutu pa Asa kukeba diambuluisha kudi Nzambi bu muvuaye muenze pavuaye kumpala kua tshiluilu tshia bena Éthiopie, wakakeba diambuluisha kudi bantu. Wakatumina mukalenge wa Sulia bintu umulomba bua aluishe bukalenge bua Isalele bua ku Nord. Pavua bena Sulia baye kuluisha bena Isalele abu, Bâsha wakalekela kuibaka Lama.​—2 Kul. 16:1-5.

Yehowa wakatuma muprofete Hanani bua kuambila Asa ne: kavua musanke bua tshivuaye muenze to. Bu muvua Asa mumanye malu avua Yehowa muenzele bena Éthiopie, uvua ne bua kuikala mumanye ne: ‘Mêsu a Yehowa adi akenzakana ku nseke yonso ya buloba bua kuleja bukole buende kudi bantu badi ne mitshima miakane kudiye.’ Asa uvua pamuapa mupete mibelu mibi anyi mupepeje Bâsha ne tshiluilu tshiende wela meji ne: uvua mua kumutshimuna yeye nkayende. Tshidibi Asa uvua muele meji a buntu ne mubenge kueyemena Yehowa. Hanani wakamuambila ne: ‘Wewe wakuenza bupote mu bualu ebu, kubangila mu dituku edi wewe newikale ne mvita.’​—2 Kul. 16:7-9.

Pakumvua Asa mêyi aa, wakenza bualu bubi. Bu muvuaye ne tshiji, wakelesha Hanani mu buloko. (2 Kul. 16:10) Asa uvua mua kuikala mudiambile ne: ‘Bidiku bimpe bua kumbelabu meme muntu udi muenzele Nzambi mudimu ne lulamatu munkatshi mua bidimu bia bungi anyi?’ Bu mukavuaye mukulakaje, lungenyi luende luvuaku luenda luteketa anyi? Bible kena wamba bualu nansha bumue to.

Mu tshidimu tshia 39 tshia bukokeshi buende, wakasama bikole disama dia makasa. Bible udi wamba ne: ‘Mu disama diende yeye kakakeba Yehowa, kadi wakakeba bangangabuka.’ Tshikondo atshi bidi bimueneka ne: ditabuja dia Asa dikavua diteketa. Bushuwa mu nsombelu mubi au, Asa wakafua mu tshidimu tshia 41 tshia bukokeshi buende.​—2 Kul. 16:12-14.

Nansha nanku, bidi bimueneka ne: ngikadilu mimpe ya Asa ne tshisumi tshiende bua ntendelelu mulelela bivua ne mushinga wa bungi kupita bilema bivuaye muenze. Kavua mulekele kuenzela Yehowa mudimu to. (1 Bak. 15:14) Bualu ebu budi mua kutulongesha tshinyi? Budi mua kutuambuluisha bua kumanya ne: tudi ne bua kuela meji bua mushindu uvua Yehowa mutuambuluishe, bualu kuvuluka malu aa kudi kutusaka bua kumulomba diambuluisha patudi tupeta ntatu. Nunku katuena mua kuela meji ne: bu mutukadi benzele Nzambi mudimu ne lulamatu bidimu bia bungi katuena dijinga ne mibelu ya mu Bible to. Nansha tuetu tukadi benze malu mimpe a mushindu kayi, tudi anu dijinga ne mibelu ya Yehowa patudi tuenza tshilema. Tudi ne bua kuitaba dinyoka ne budipuekeshi bua diodi kutuambuluisha. Bualu bua mushinga budi ne: Tatuetu wa mu diulu neikale netu tuetu batungunuke ne kumulamata. Mêsu a Yehowa adi atangila pa buloba bujima bua kumona aba badi bamulamate ne muoyo mujima. Udi ubafuta padiye ukuata mudimu ne bukole buende bua kubambuluisha. Ke tshiakenza Yehowa bua Asa, ne neatuenzele petu bia muomumue.

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 9]

Yehowa udi ufuta bantu badi bamulamate badi baluangana mvita ya mu nyuma

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 10]

Tudi ne bua kuikala ne dikima bua kuenza malu adi Yehowa wanyisha