1. Ko e heigoa kua manamanatu e falu ia lautolu ne fakamooli ki ai?

 KO E matakainaga fifine ne fakauka ke he loga e paleko he tau tau loga ne hūhū fakatokolalo, “To kitia nakai e au e fakaotiaga ato mate au?” Falu ne leva e fekafekau ki a Iehova kua manamanatu ke he mena ia foki. Kua manako lahi a tautolu ke he aho ka fakafoou he Atua e tau mena oti, utakehe e tau lekua kua fehagai mo tautolu mogonei. (Fakakite. 21:5) Pete he lahi e kakano ha tautolu ke talitonu ko e fakaotiaga he fakatokaaga ha Satani kua tata lahi mai ti liga uka ai ke fakatali fakauka ma e aho ia.

2. Ko e heigoa e tau hūhū hagaao ke he fakauka faka-Atua ka fakatutala a tautolu ki ai?

² Ka e, fakakite he Tohi Tapu kua lata ia tautolu ke fakauka. Tuga e tau fekafekau fakamua atu he Atua ia tautolu, to moua e tautolu e mena ne mavehe he Atua kaeke ke tua malolō mo e fakatali fakauka a tautolu ke he magaaho haana ke fakamooli e tau maveheaga ia. (Totou Heperu 6:11, 12.) Ne fakauka lahi a Iehova. Maeke a ia ke fakaotioti e mahani kelea he ha magaaho, ka e fakatali a ia ke he magaaho tonu. (Roma 9:20-24) Ko e ha ne fakauka lahi a ia? Kua eke fēfē a Iesu mo fifitakiaga he fakauka faka-Atua? Ko e heigoa e tau aoga ka moua e tautolu ka feaki e tautolu e fakauka faka-Atua? Ko e tau tali ke he tau hūhū nei ka lagomatai a tautolu ke atihake e fakauka mo e tua malolō, pete ni kua liga mule a Iehova ki a tautolu.

3, 4. (a) Ko e ha ne fakakite e Iehova e fakauka he taute e finagalo haana ma e lalolagi? (e) Tali fēfē a Iehova ke he totokoaga i Etena?

³ Fai kakano mitaki a Iehova he fakakite e fakauka. Mooli kua ha ha ia ia e pule oti kana ke he lagi mo e lalolagi katoatoa he tau magaaho oti; ka e fakatupu agaia he totokoaga i Etena e tau matakupu he aoga he lagi mo e  lalolagi katoatoa. Kua fakauka a Iehova, he iloa to fai magaaho ai ke tali fakamitaki e tau hūhū ia. He moua e iloilo katoa he tau gahua mo e tau aga he tau mena momoui he lagi mo e lalolagi, kua taute e ia e tau mena mitaki mooli ma tautolu.—Hepe. 4:13.

⁴ Ko e finagalo ha Iehova ke he tau hologa ha Atamu mo Eva ke fakapuke e lalolagi. He fakataki e Satani a Eva ti liuliu foki a Atamu, ne nakai tiaki he Atua e finagalo haana. Ne nakai ofo a ia, taute e tau fifiliaga mafiti, po ke molea e tali atu, he tiaki e magafaoa tagata. Ka e, moua e ia e puhala ke fakamooli e mena ne finagalo e ia ma e tau tagata mo e Lalolagi palaneta. (Isaia 55:11) Ke fakamooli e finagalo mo e fakatokoluga e pule katoatoa ha Iehova, ne fakagahuahua e ia e mahani fakalatalata mo e fakauka lahi, pete he totou tau foki ma e falu vala he finagalo haana ke gahuahua ke he tau puhala mitaki lahi.

5. Fakaatā he fakauka ha Iehova e monuina fe?

⁵ Ko e taha kakano ne fakatali fakauka a Iehova ke maeke he tau tagata tokologa ke moua e moui tukulagi. Mogo tonu nei, kua taute e ia e tau fakatokatokaaga ke fakahao e “moto tagata tokologa.” (Fakakite. 7:9, 14; 14:6) Kua hokotia atu a Iehova ke he tau tagata he puhala he gahua fakamatala ha tautolu, he uiina a lautolu ke fakaako hagaao ke he Kautu haana mo e tau tuaga tututonu haana. Ko e fekau he Kautu kua mitaki lahi mahaki ma e tau tagata—e, ko e “tala mitaki” a ia. (Mata. 24:14) Igatia e tagata ne futiaki e Iehova ne eke mo vala he fakapotopotoaga he lalolagi katoa he tau kapitiga mooli kua fiafia ke he mena hako. (Ioane 6:44-47) Lagomatai he Atua fakaalofa ha tautolu a lautolu ia ke moua e taliaaga haana. Kua fifili foki e ia mai he tau tagata a lautolu kua lata ma e fakatufono haana he lagi. He moua e tuaga ha lautolu he lagi, ko lautolu nei ne fakamooli to lagomatai e tau tagata omaoma ke hoko atu ke he mitaki katoatoa mo e moui nakai fai fakaotiaga. Maaliali ai, pete kua fakatali fakauka a Iehova, kua gahua a ia ke fakamooli e tau maveheaga haana ma e mitaki ha tautolu.

6. (a) He puhala fe ne fakakite e Iehova e fakauka he vahā ha Noa? (e) Fakakite fēfē e Iehova e fakauka he vahā ha tautolu?

⁶ Kua fakauka a Iehova pete ne tau fakaita lalahi, he kitia e tautolu mai he puhala ne fehagai a ia mo e mahani kelea ato hoko e Fakapuke. Ne puke e lalolagi mogoia he mahani faivao mo e favale, ti “mamahi foki hana [Iehova] finagalo” ha ko e kelea he tuaga he tagata. (Kene. 6:2-8) To nakai fakauka tukulagi a ia ke he tuaga ia, ti fifili a ia ke fakahoko e fakapuke ke he tau tagata faliuliu. Ha kua “fakatalitali mai e fakauka he Atua i tuai ke he vaha kia Noa,” ne taute e Iehova e tau fakatokatokaaga ke fakahao a Noa mo e magafaoa haana. (1 Pete. 3:20) He magaaho kua latatonu, ne tala age e Iehova e fifiliaga haana ki a Noa mo e kotofa a ia ke tā e vaka. (Kene. 6:14-22) He lafi ki ai, ko Noa ko e “ogo he tututonu,” ti tala age ke he tau katofia haana e moumouaga hane hoko mai. (2 Pete. 2:5) Ne pehē a Iesu ko e magaaho ha tautolu kua tatai foki ke he vahā ha Noa. Kua fitā he fifili e Iehova e magaaho ke fakahoko e moumouaga he fakatokaaga kelea nei. Nakai fai tagata kua iloa e “aho ia mo e magaaho ia” ka hoko mai. (Mata. 24:36) He magaaho nei, kua moua e tautolu e gahua ne foaki mai he Atua ke hataki e tau tagata mo e tala age ki a lautolu e puhala ka fakahao a lautolu.

7. Kua fakatuai kia a Iehova ke fakamooli e tau maveheaga haana? Fakamaama.

⁷ Maaliali ai, kua nakai kakano e fakauka a Iehova ko e fakatali noa ni a ia he magaaho ke mole. Nakai, kua lata ia tautolu ke maama mitaki e fakauka haana kua nakai teao noa po ke nakai fai fakaalofa! Ka e uka ai ke tokaloto e mena nei he fuakau fakahaga a tautolu po ke matematekelea he fakatokaaga kelea nei. Kua liga loto lolelole a tautolu po ke logona hifo kua fakatuai e Atua ke fakamooli e tau maveheaga haana. (Hepe. 10:36) Ua nimo kua fai kakano mitaki a ia he fakauka ti kua finagalo a ia ke he magaaho ke fakalava mai ke lata mo e tau fekafekau fakamooli haana. (2 Pete. 2:3; 3:9) Manamanatu  foki ke he puhala ne fakagahuahua e Iesu e fakauka faka-Atua.

8. He tau tuaga fe ne fakakite e Iesu e fakauka?

⁸ Kua taute e Iesu e finagalo he Atua mo e taute fakamakai ai ke he loga e tau tau. He totoko a Satani, ne fifili a Iehova ke hau e Tama fuataha haana ke he lalolagi ke eke mo Mesia. Manamanatu ke he kakano he mena ia ma Iesu—he fakatali fakauka ke he afe e tau tau ato hoko mai e magaaho. (Totou Kalatia 4:4.) Nakai fakatali teao a ia he magaaho ia; ka kua lavelave a ia he gahua ne kotofa he Matua haana ki a ia. He hau ai a ia ke he lalolagi, ne iloa e ia to mate a ia he tau lima ha Satani, tuga he perofetaaga. (Kene. 3:15; Mata. 16:21) Ne fakauka a ia ke taute e finagalo he Atua, pete kua kakano e mena nei ko e mamahi lahi mahaki. Ko e mahani fakamooli haana kua mua ue atu. Nakai hagaaki a ia ki a ia ni mo e haana tuaga, ti maeke a tautolu ke aoga mai he mena ia.—Hepe. 5:8, 9.

9, 10. (a) Ko e heigoa kua taute e Iesu he fakatali fakauka ke he gahuahuaaga ha Iehova? (e) Kua lata ke onoono fēfē a tautolu ke he magaaho fafati ha Iehova?

⁹ He mole e liu tu mai ha Iesu, ne moua e ia e pule he lagi mo e lalolagi. (Mata. 28:18) Ne fakaaoga e ia e pule nai ke fakamooli e finagalo ha Iehova kua fakatatau ke he magaaho fafati ne fakatoka he Atua. Ne fakatali fakauka a Iesu he faahi matau he Atua ato hoko e 1914 ma e tau fī haana ke eke mo fakatuaga hui haana. (Sala. 110:1, 2; Hepe. 10:12, 13) Nakai leva to gahua a ia ke fakahoko e moumouaga ke he fakatokaaga ha Satani. Ka ko e mogonei, kua gahua fakauka a Iesu mo e tau tagata mo e takitaki a lautolu ke he “tau vaipuna he moui.”—Fakakite. 7:17.

¹⁰ Kitia nakai e koe e fifitakiaga ha Iesu ke he puhala kua lata ia koe ke onoono ke he magaaho fafati ha Iehova? Nakai fakauaua kua taute e Iesu e tau mena oti kana ne ole e Matua haana ki a ia; kua makai agaia a ia ke fakatali ke he magaaho he Atua. He fakatali a tautolu ke he moumouaga he fakatokaaga kelea ha Satani, kua lata oti a tautolu ke moua e fakauka faka-Atua, ke aua neke tomua atu ki mua he Atua po ke mahala ha kua loto lolelole a tautolu. Ko e heigoa ha tautolu ka taute ke ati hake e fakauka faka-Atua pihia?

11. (a) He puhala fe kua ha ha i ai e matutakiaga he tua mo e fakauka? (e) Ko e ha kua ha ha ia tautolu e tau kakano aoga he malolō e tua?

¹¹ Ato hau a Iesu ke he lalolagi, ko e tau perofeta mo e falu fekafekau tua fakamooli ne fakatoka e fifitakiaga he puhala ka fakauka fakamanavalahi foki e tau tagata nakai mitaki katoatoa. Ha ha i ai e matutakiaga hako he tua ha tautolu mo e fakauka ha lautolu. (Totou Iakopo 5:10, 11.) Ka nakai talitonu mooli a lautolu ke he mena ne tala age e Iehova ki a lautolu—ka nakai tua a lautolu—to fakatali fakauka kia a lautolu ke he fakamooliaga he tau maveheaga haana? He tau magaaho, ne feleveia a lautolu mo e tau kamatamata matakutakuina po ke paleko ke he tua, mauokafua to fakahiku ke taute he Atua e mena ne mavehe e ia. (Hepe. 11:13, 35-40) Ha ha foki ia tautolu e kakano ke moua e malolō ke he tua, ha kua eke a Iesu mogonei mo ‘Katoatoaaga he tua’ ha tautolu. (Hepe. 12:2) Ne fakamooli e ia e perofetaaga ti fakakite e tau finagalo he Atua he puhala kua foaki ki a tautolu e tau kakano aoga he moua e tua.

12. Ko e heigoa kua liga taute e tautolu ke ati hake e tua ha tautolu?

¹² Ko e heigoa e tau lakaaga aoga ka taute e tautolu ke fakamalolō e tua ha tautolu, he ati hake e fakauka ha tautolu? Ko e kei ke fakagahua e tautolu e fakatonuaga he Atua. Tuga anei, fakakite e tau kakano kua tuku fakamua e koe e Kautu he moui haau. Maeke nakai a koe ke eketaha fakalahi ke fakagahua e fakatonuaga ia Mataio 6:33? Liga kakano e mena ia ko e fakaaoga fakalahi e magaaho  he gahua he fonua po ke hikihiki falu puhala he moui haau. Ua tiaki noa e puhala ne fakamonuina e Iehova e tau laliaga haau ke hoko mai mogonei. Liga fakaatā e ia a koe ke taute e fakaakoaga foou he Tohi Tapu po ke lagomatai a koe ke moua e “[mafola] foki mai he Atua kua mua ue atu ke he tau mena oti kua manamanatu ki ai.” (Totou Filipi 4:7.) He hagaaki a koe ke he tau aoga kua moua e koe fakatagata mai he muitua ke he tau fakatonuaga ha Iehova, to fakatupu ki mua e koe e loto fakaaue haau ma e fakauka.—Sala. 34:8.

13. Fakatātā fēfē e tautolu e fakaholoaga he ati hake e tua mo e fakauka?

¹³ Ko e fakaholoaga nei kua tuga e fakatokaaga he tufugatiaaga pauaki he lalolagi he gana, feaki, mo e helehele. He tau magaaho takitaha ne fua loga e heleheleaga he tagata gahua fonua, ne mauokafua lahi a ia ke gana e tau tega he vahā i mua. Mooli, kua fakatali fakauka mogoia a ia ke he heleheleaga, ka e nakai oti e tō e ia e tau tega, liga he gana e ia e tau tega ke he fonua lahi, nakai tuga he mogo fakamua. Ne falanaki a ia to helehele e ia. Pihia foki, he fatiaki tumau e tautolu e fakaholoaga nei he fakaako e fakatonuaga ha Iehova, muitua ai, ti helehele e tau fua, kua tupu e falanaki ha tautolu ki a Iehova. Kua tupu pihia foki e tua ha tautolu, ti mukamuka lahi ke fakatali ma e tau monuina kua iloa e tautolu to hoko mai.—Totou  Iakopo 5:7, 8.

14, 15. Kua lata ia tautolu ke moua e onoonoaga fe ke he matematekelea he tagata?

¹⁴ Taha puhala foki ke feaki e fakauka ko e manamanatu ke he puhala kua lata ia tautolu ke onoono ke he lalolagi mo e tau tuaga fakatagata ha tautolu. Lali ke kitia e tau mena tuga ne kitia e Iehova. Ma e fakatai, manamanatu ke he puhala kua onoono a ia ke he matematekelea he tau tagata. Leva tuai e mamahi he finagalo haana he matematekelea e tau tagata; ka e, nakaila fahia a ia mai he maanu, he nakai maeke ke taute e mena mitaki. Ne fakafano mai e ia e Tama fuataha haana ke “moumou . . . e tau gahua he  tiapolo” mo e utakehe e tau kelea oti kana ne tamai e Satani ke he tau tagata. (1 Ioa. 3:8) Mooli ai, ko e matematekelea kua eke mo mena fakakū, ka ko e tali he Atua kua tukulagi. Pihia foki, he nakai fakaatā e tautolu a tautolu ke molea e tupetupe he kelea lahi mahaki mogonei he pule po ke nakai fakauka ke he magaaho ka moumou a Satani, kia tua a tautolu ke he tau mena nakai kitia ka tumau tukulagi. Kua fakatoka tuai e Iehova e fakakaupāaga pauaki ma e tau mahani kelea, mo e to gahuahua a ia he magaaho tonu.—Isaia 46:13; Nahu. 1:9.

¹⁵ He tau aho uka fakahiku nei he fakatokaaga nai, kua liga logona e tautolu e tau paleko pauaki ke he tua ha tautolu. He nakai taui vale atu ka eke a tautolu mo tau tagata ne lauia noa he favale po ke matematekelea e tau fakahele ha tautolu, kua lata ia tautolu ke fifili ke falanaki katoatoa ki a Iehova. Kua nakai mitaki katoatoa a tautolu ti nakai mukamuka ke taute pihia. Manatu foki e mena ne taute e Iesu ne fakamau ia Mataio 26:39.—Totou. 

16. Kua lata ia tautolu ke kalo kehe he taute e heigoa he vala magaaho ne toe?

¹⁶ Ko e mena ne fakatauhele aki e fakakite ha tautolu he fakauka faka-Atua ko e aga fakatali mo e kitia. Ko e heigoa e kakano he mena ia? Ko e tagata kua temotemoai e mauokafua kua tata mai e fakaotiaga kua liga kamata ke taute e falu fakaholoaga, neke nakai fakamooli e tau mena ne talahau e Iehova to tutupu. Ke he falu kupu foki, liga manamanatu a ia, ‘Fakatali mo e kitia e au kaeke ke fakamooli e Iehova e kupu haana.’ Liga lali mogoia a ia ke taute e higoa ma haana he lalolagi nei, ke tutuli e haohao fakatupe ka e nakai tuku fakamua e Kautu he Atua, po ke falanaki ke he fakaakoaga tokoluga ke paletua e moui tokotoko mitaki mogonei. Mooli mogoia, to nakai kia ko e kitiaaga a ia he temotemoai he tua? Manatu kua tomatoma e Paulo a tautolu ke eke mo tau fifitaki he tau tagata fakamooli ia ne moua e tau maveheaga mai ia Iehova “ke he tua mo e fakauka.” (Hepe. 6:12) Nakai fakaatā e Iehova e fakatokaaga kelea nei ke fakatūleva ke he latatonu moolioli he finagalo haana. (Hapa. 2:3) He mogo tonu nei, kua latatonu ia tautolu ke kalo kehe he fano ni ke he tau logonaaga he fekafekau ki a Iehova. Ka kia lata ia tautolu ke fakatumau e mataala mo e gahua fakamalolō he fakamatala e tala mitaki, ko e punaaga haia he makona hololoa mogonei foki.—Luka 21:36.

17, 18. (a) Kua ha ha ia tautolu mogonei e magaaho fe kua putoia e fakauka? (e) Ko e heigoa e tau monuina ka moua e tautolu he fakakite e fakauka mogonei?

¹⁷ He fekafekau a tautolu ke he Atua ke he tau mahina gahoa po ke loga e tau tau, kua manako a tautolu ke fekafekau tukulagi ki a ia. Lagomatai he fakauka a tautolu ke fakamanavalahi ato moua e tautolu e fakamouiaga, pete ne magaaho ne toe he fakatokaaga nei. Kua tuku mai e Iehova mogonei ki a tautolu e magaaho ke fakamooli e falanaki katoatoa ha tautolu ke he tau fifiliaga haana—ti ka lata—kia makai ke matematekelea ke he mamahi ke lata mo e higoa haana. (1 Pete. 4:13, 14) Kua tuku mai foki he Atua ki a tautolu e fakamahaniaga ke lagomatai aki a tautolu ke moua e fakauka kua lata ma e fakamouiaga.—1 Pete. 5:10.

¹⁸ Ha ha ia Iesu e pule oti kana he lagi mo e lalolagi, ti nakai fai mena ke hamuti kehe a koe mai he levekiaga puipui haana—ka ko koe ni. (Ioane 10:28, 29) Nakai lata ke matakutaku ke he vahā anoiha po ke mate foki. Ko lautolu kua fakauka fakamanavalahi ke hoko ke he fakaotiaga to fakamoui. Ti lata ia tautolu ke iloa tonu kua nakai fakaatā e tautolu e lalolagi ke fakataki a tautolu mo e taofi e falanakiaga ha tautolu ki a Iehova. Ka kua lata ia tautolu ke fakamakamaka ke tupu ke he tua mo e fakaaoga fakapulotu e magaaho he fakauka he Atua.—Mata. 24:13; totou 2 Peteru 3:17, 18.