Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Bɛsukoa Gyihova Nee Gyisɛse Abotane Ne

Bɛsukoa Gyihova Nee Gyisɛse Abotane Ne

Bɛzukoa Gyihova Nee Gyisɛse Abotane Ne

“Bɛde ɔ bo kɛ yɛ Awulae abotane ne le ngoanelielɛ maa bɛ.”—2 PITA 3:15.

KƐZI ƐBAYE Ɔ NLOA Ɛ?

Kɛzi Gyihova ɛhile kɛ ɔlɛ abotane ɛ?

Duzu ati a ɛnee ɔwɔ kɛ Gyisɛse nyia abotane mekɛ tendenle ɛ?

Duzu a yɛbahola yɛayɛ yɛamaa yɛ abotane kpalɛ ne ayɛ kpole ɛ?

1. Duzu a nɔhavoma bie mɔ ɛngola ɛnnwu ye a?

ADIEMA raalɛ ko mɔɔ vale nɔhalɛlilɛ gyinlanle ngyegyelɛ nloa wɔ ɛvolɛ dɔɔnwo anu la bizale kɛ, “Asoo mebanwu awieleɛ ne kolaa na meawu?” Menli mɔɔ ɛva ɛvolɛ dɔɔnwo ɛzonle Gyihova la bie mɔ biza edwɛkɛ ko ne ala. Yɛ nye la mekɛ mɔɔ Nyamenle bayɛ ninyɛne kɔsɔɔti fofolɛ na yeaye ngyegyelɛ mɔɔ yɛyia bɛ ɛnɛ yeavi ɛkɛ la ade. (Yek. 21:5) Ɔnva nwo kɛ yɛlɛ ninyɛne dɔɔnwo mɔɔ maa yɛdie yɛdi kɛ Seetan ewiade ne awieleɛ ɛbikye kpalɛ la, zɔhane kenle ne mɔɔ yɛbanyia abotane yɛahendɛ la bahola ayɛ se.

2. Nyamenle abotane ne anwo kpuyia boni mɔ a yɛbazuzu nwo a?

2 Noko Baebolo ne ka kɛ ɔwɔ kɛ yɛsi abotane. Kɛmɔ Nyamenle azonvolɛ mɔɔ bɛlumua la yɛle la, yɛ sa baha mɔɔ Nyamenle ɛva ɛbɔ ɛwɔkɛ la, saa yɛnyia diedi kpole na yɛfa abotane yɛkendɛ mekɛ mɔɔ zɔhane ɛwɔkɛ ne mɔ bara la a. (Bɛgenga Hibuluma 6:11, 12.) Gyihova mumua ne ɛnyia abotane. Anrɛɛ ɔbahola yeazɛkye ɛtanevolɛma wɔ mekɛ biala anu, noko ɔlɛkendɛ mekɛ kpalɛ. (Wulo. 9:20-24) Duzu ati a yezi abotane a? Kɛzi Gyisɛse yɛle abotane kpalɛ nwo neazo kɛnlɛma ɛ? Saa yɛnyia abotane kpalɛ ne a nvasoɛ boni a yɛbanyia a? Kpuyia ɛhye mɔ anwo mualɛ bahola aboa yɛ yeamaa yɛanyia abotane nee diedi kpole saa bɔbɔ yɛte nganeɛ kɛ Gyihova ɛlɛkyɛ a.

DUZU ATI A GYIHOVA SI ABOTANE Ɛ?

3, 4. (a) Duzu ati a Gyihova ɛzi abotane ɔlɛdi ye bodane mɔɔ ɔlɛ ye wɔ azɛlɛ ne anwo la anwo gyima ɛ? (b) Duzu a Gyihova yɛle ye wɔ Yidɛn atuadelɛ ne anwo a?

3 Debie kpalɛ bie ati a Gyihova si abotane a. Ɔle nɔhalɛ kɛ ɔlɛ tumi ɔtɛla awie biala wɔ ewiade ye ɛdeɛ; noko akee, Yidɛn atuadelɛ ne manle kpuyia bie mɔɔ ɔfane alesama kɔsɔɔti anwo la dwazole. Gyihova ɛzi abotane, ɔluakɛ ɔze kɛ ɔbalie mekɛ na yeabua zɔhane kpuyia ne mɔ kpalɛ. Kɛmɔ ɔze awie biala mɔɔ wɔ anwuma anzɛɛ azɛlɛ ye azo subane la ati, ɔlɛyɛ debie mɔɔ ɔbaboa yɛ la.—Hib. 4:13.

4 Ɛnee Gyihova bodane a le kɛ Adam nee Yive abozoamra bayi azɛlɛ ye. Mekɛ mɔɔ Seetan bɛlɛbɛlale Yive na Adam yɛle anzosesebɛ la, Nyamenle angakyi ye bodane ne. Ɔ nwo anwozo ye, yeampele ɔ nwo yeanzi kpɔkɛ, yeanyɛ yeamaa yeambo zo, anzɛɛ yeanye ɔ sa wɔ alesama abusua ne anwo zo. Emomu, ɔnwunle adenle mɔɔ ɔbalua zo yeali bodane mɔɔ ɔlɛ ɔmaa alesama nee Azɛlɛ ne anwo gyima la. (Aye. 55:11) Gyihova ɛhomo ɔ nwo zo kpalɛ yɛɛ yezi abotane, yeva ɛvolɛ apenle dɔɔnwo yehendɛ amaa yeali ye bodane nwo gyima yeabua ye tumililɛ benle wɔ adenle kpalɛ zo.

5. Nyilalɛ boni a Gyihova abotane ne bamaa yɛanyia a?

5 Debie bieko mɔɔ ɔdaye ti Gyihova ɛzi abotane la a le kɛ ɔbamaa menli dɔɔnwo ahola anyia dahuu ngoane. Kɛkala bɔbɔ ɔlɛyɛ nziezielɛ yealie “menli pemgbenleamgbe bie” ngoane. (Yek. 7:9, 14; 14:6) Gyihova dua edwɛkɛhanlɛ gyima ne azo ɔto ɛsalɛ ɔfɛlɛ menli ɔmaa bɛbasukoa ye Belemgbunlililɛ ne nee ye tenlene ngyinlazo ne mɔ anwo debie. Belemgbunlililɛ nrɛlaleɛ ne a le edwɛkɛ kpalɛ mɔɔ wɔ ɛkɛ maa alesama a—ɛhɛe, ɔle “Edwɛkpa.” (Mat. 24:14) Awie ko biala mɔɔ Gyihova kɛhwe ye la baboka ye ewiade amuala asafo ne mɔɔ agɔnwolɛma mɔɔ di nɔhalɛ na bɛkulo tenleneyɛlɛ la a wɔ nu la anwo. (Dwɔn 6:44-47) Yɛ Nyamenle ne mɔɔ lɛ ɛlɔlɛ la boa menli ɛhye mɔ ɔmaa bɛnyia ɔ nyunlu ɛlolɛ. Eza yekpa alesama bie mɔ mɔɔ bɛbayɛ ye anwuma arane ne anu amra a. Saa menli ɛhye mɔ mɔɔ ɛdu bɛ nwo ɛmaa la nyia bɛ anwuma gyinlabelɛ ne a, bɛbaboa alesama mɔɔ yɛ tieyɛ la bɛamaa bɛali munli na bɛanyia ngoane mɔɔ ɛnlɛ awieleɛ. Ɔda ali kɛ Gyihova ɛlɛkendɛ wɔ abotane nu bɔbɔ ɛdeɛ, noko ɔlɛyɛ gyima yeamaa ye ɛwɔkɛ ne mɔ ara nu—amaa nwolɛ ara yɛ nvasoɛ.

6. (a) Adenle boni azo a Gyihova zile abotane wɔ Nowa mekɛ zo a? (b) Kɛzi Gyihova ɛnyia abotane wɔ yɛ mekɛ ye anu ɛ?

6 Kɛzi Gyihova nee ɛtanevolɛma lile kolaa na Azuyilɛ ne ara la, maa yɛnwu kɛ ɔsi abotane ɔnva nwo ɛya biala mɔɔ bɛbaha ye la. Ɛbɛla ɛtane nee basabasayɛlɛ bule azɛlɛ ne azo, na ɛhye manle Gyihova lile “nyane.” (Mɔl. 6:2-8) Ɛnee ɔnrɛhola ɔnrɛmaa nyɛleɛ ɛtane zɔhane ɛnrɛhɔ zo dahuu, yemɔti ɔzile kpɔkɛ kɛ ɔbava azuyilɛ yeazɛkye alesama mɔɔ ɛndie ye la. Mekɛ mɔɔ ɛnee “Nyamenle ɛlɛkendɛ abotane nu ala yeamaa Nowa abobɔ ɛlɛne ne la,” Gyihova yɛle nziezielɛ mɔɔ ɔbalua zo yealie Nowa nee ye abusua ne ngoane la. (1 Pita 3:20) Gyihova lale ye kpɔkɛzilɛ ɛhye ali ɔhilele Nowa wɔ mekɛ mɔɔ ɔfɛta la anu na ɔmanle ɔbobɔle ɛlɛka kpole bie. (Mɔl. 6:14-22) Bieko, Nowa bɔle “pɛlepɛlelilɛ nwo nolo” zele ye mekɛ zo amra kɛ ɛzɛkyelɛ bie ɛbikye. (2 Pita 2:5) Gyisɛse hanle kɛ yɛ mekɛ ye le kɛ Nowa mekɛ ne la. Gyihova ɛzi mekɛ mɔɔ ɔbava yeazɛkye ewiade ɛhye la anwo kpɔkɛ. Dasanli biala “ɛnze kenle ne nee mekɛ ne” mɔɔ ɛhye bara la. (Mat. 24:36) Mekɛ ɛhye, Nyamenle ɛmaa yɛ gyima kɛ yɛbɔ menli kɔkɔ na yɛha kɛzi bɛbanyia ngoane la anwo edwɛkɛ yɛhile bɛ.

7. Asoo Gyihova kyɛ ye ɛwɔkɛ nwo? Kilehile nu.

7 Nɔhalɛ nu, Gyihova abotane ne ɛngile kɛ ɔmaa mekɛ aze ahɔ ala. Eza ɔnle kɛ yɛte nganeɛ ɛlɛ kɛ ye abotane ne kile kɛ ɛhwee ɛnvane ɔ nwo anzɛɛ ɔndwenle yɛ nwo! Noko, saa yɛlɛyɛ mgbanyinli anzɛɛ yɛlɛnwu amaneɛ wɔ ewiade ɛtane ɛhye anu a, ɔbahola yeayɛ se kɛ yɛbamaa edwɛkɛ ɛhye adɛnla yɛ adwenle nu. Wɔannea a yɛ sa nu bado anzɛɛ yɛbade nganeɛ kɛ Nyamenle kyɛ ye ɛwɔkɛ ne mɔ anwo. (Hib. 10:36) Mmamaa ɛ rɛle fi ye ɛlɛ kɛ debie kpalɛ bie ati a yenyia abotane a, na ɔlɛfa mekɛ ɛhye yeali gyima mɔɔ nwolɛ bara ye nɔhalɛ azonvolɛ nvasoɛ a. (2 Pita 2:3; 3:9) Bɛmaa yɛzuzu kɛzi Gyisɛse noko lale abotane kpalɛ ali la anwo.

GYISƐSE YƐLE ABOTANE NWO NEAZO KƐNLƐMA

8. Gyisɛse zile abotane wɔ gyinlabelɛ boni mɔ anu?

8 Gyisɛse ɛlɛyɛ Nyamenle ɛhulolɛdeɛ yɛɛ yevi ye ahonle nu yeva ɛvolɛ mgbe mgbe dɔɔnwo yeyɛ zɔ. Mekɛ mɔɔ Seetan dele atua la, Gyihova zile kpɔkɛ kɛ ɔ Ra kokye ne bara azɛlɛ ye azo kɛ Mɛzaya. Dwenle mɔɔ ɛnee ɛhye kile maa Gyisɛse la anwo nea—ɔvale abotane ɔhendɛle ɛvolɛ apenle dɔɔnwo kolaa na mekɛ ne adwu. (Bɛgenga Galeehyeama 4:4.) Wɔ mekɛ zɔhane kɔsɔɔti anu, yeandɛnla ɛkɛ ne mgbane; emomu, ɔyɛle gyima mɔɔ ɔ Ze vale manle ye la. Mekɛ mɔɔ akee ɔrale azɛlɛ ye azo la, ɛnee ɔze ye kɛ ɔbawu Seetan asa nu kɛmɔ bɛhanle bɛdole ɛkɛ la. (Mɔl. 3:15; Mat. 16:21) Ɔnyianle abotane ɔyɛle Nyamenle ɛhulolɛdeɛ ɔnva nwo kɛ ɛhye ɛyɛlɛ manle ɔnwunle amaneɛ la. Ye nɔhalɛlilɛ ne ɛnlɛ ye ɛsaso. Yeandwenle ye boɛyɛlɛ nee dibilɛ mɔɔ ɛnee ɔlɛ la anwo, yɛbahola yɛazukoa ye.—Hib. 5:8, 9.

9, 10. (a) Duzu a Gyisɛse yɛle wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee ɔlɛkendɛ Gyihova wɔ abotane nu la ɛ? (b) Adwenle boni a ɔwɔ kɛ yɛnyia ye wɔ Gyihova mekɛ ngyehyɛleɛ ne anwo a?

9 Wɔ Gyisɛse ewudwazo ne anzi, bɛvale anwuma nee aze tumi muala bɛmanle ye. (Mat. 28:18) Ɔfa zɔhane tumi ne ɔyɛ gyima ɔmaa Gyihova bodane ba nu kɛmɔ Nyamenle mekɛ ngyehyɛleɛ ne de la. Gyisɛse nyianle abotane hendɛlɛ wɔ Nyamenle asa fema zo ɔhɔdwule ɛvolɛ 1914 ɔmanle bɛvale ye agbɔvolɛ bɛwulale ɔ gyakɛ abo. (Edw. 110:1, 2; Hib. 10:12, 13) Ɔnrɛhyɛ ɔbazɛkye Seetan ngyehyɛleɛ ne. Noko kɛkala, Gyisɛse nee menli ɛlɛyɛ gyima wɔ abotane nu yeahile bɛ adenle yeahɔ “nzubula mɔɔ maa ngoane la anwo.”—Yek. 7:17.

10 Asoo ɛnwu adwenle mɔɔ ɔwɔ kɛ ɛnyia ye wɔ Gyihova mekɛ ngyehyɛleɛ ne anwo la wɔ Gyisɛse neazo ne anu? Kpolerazulɛ biala ɛnle nwo kɛ ɛnee Gyisɛse kulo kɛ ɔyɛ debie biala mɔɔ ɔ Ze baha la; noko, ɔhendɛle mekɛ mɔɔ Nyamenle kulo la. Mekɛ mɔɔ yɛlɛkendɛ Seetan ngyehyɛleɛ ɛtane ɛhye awieleɛ la, bɛmaa yɛnyia abotane kpalɛ, ɔnle kɛ yɛdumua Nyamenle anyunlu ɛlɛ anzɛɛ yɛmaa yɛ sa nu to. Duzu a yɛbahola yɛayɛ na yɛanyia zɛhae abotane kpalɛ ne a?

KƐ ƆKƐYƐ NA MEANYIA NYAMENLE ABOTANE NE BIE Ɛ?

11. (a) Adenle boni azo a diedi nee abotane lɛ abusuabɔlɛ a? (b) Duzu ati a yɛlɛ ninyɛne mɔɔ yɛbahola yɛagyinla zo yɛanyia diedi mɔɔ anu yɛ se ɛ?

11 Kolaa na Gyisɛse ara azɛlɛ ye azo la, ngapezoma nee nɔhavoma bie mɔ yɛle kɛzi menli mɔɔ ɛnli munli bɔbɔ kola nyia abotane la anwo neazo. Ɛnee abusuabɔlɛ titile bie wɔ bɛ diedi nee bɛ abotane ne avinli. (Bɛgenga Gyemise 5:10, 11.) Saa ɛnee bɛnlie mɔɔ Gyihova ɛha ɛhile bɛ la bɛnli anzɛɛ saa ɛnee bɛnlɛ diedi a, asoo anrɛɛ bɛbanyia abotane bɛahendɛ kɛ ye ɛwɔkɛ ne mɔ bara nu ɔ? Bɛyiale diedi nwo sɔnea fane dɔɔnwo, noko ɛnee bɛlɛ anwodozo kɛ Nyamenle bayɛ mɔɔ yeva yebɔ bɛ ɛwɔkɛ la. (Hib. 11:13, 35-40) Yɛlɛ ninyɛne dɔɔnwo mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛgyinla zo yɛnyia diedi wɔ Gyisɛse mɔɔ “ɔli yɛ nyunlu wɔ diedi nu” la anu a. (Hib. 12:2) Ɔmanle ngapezo rale nu na ɔlale Nyamenle bodane ali wɔ adenle mɔɔ bamaa yɛanyia diedi la azo.

12. Duzu a ɔwɔ kɛ yɛyɛ na yɛ diedi ne anu amia a?

12 Ninyɛne boni mɔ a yɛbahola yɛayɛ yɛamia yɛ diedi ne anu na yɛanyia abotane kpole ɛ? Ɔhyia kɛ yɛdi Nyamenle folɛdulɛ zo. Kɛ neazo la, suzu deɛmɔti ɔwɔ kɛ yɛmaa Belemgbunlililɛ ne dumua yɛ ɛbɛlabɔlɛ nu la anwo. Asoo ɛbahola wɔabɔ mɔdenle kpalɛ wɔali folɛdulɛ mɔɔ wɔ Mateyu 6:33 la azo? Ɛhye bahile kɛ ɛbava mekɛ dɔɔnwo wɔayɛ wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne anzɛɛ ɛbayɛ nzenzaleɛ wɔ wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu. Mmabu ɛ nye ɛgua kɛzi Gyihova ɛyila wɔ mɔdenlebɔlɛ zo toonwo yeradwu ɛnɛ la azo. Bie a yeboa wɔ yemaa wɔnyia Baebolo sukoavo fofolɛ anzɛɛ wɔnyia “Nyamenle [anzondwolɛ] ne mɔɔ bo sonla ndelebɛbo muala azo la.” (Bɛgenga Felepaema 4:7.) Zɔhane ati, saa ɛfa wɔ adwenle ɛkɔ nvasoɛ mɔɔ ɛdawɔ mumua ne wɔnyia wɔvi Gyihova adehilelɛ mɔɔ wɔli zo azo a, ɔbamaa abotane mɔɔ ɛlɛ la ayɛ kpole.—Edw. 34:8.

13. Kɛzi yɛbayɛ ngyehyɛleɛ mɔɔ ɔbamaa yɛ diedi nee yɛ abotane ayɛ kpole la anwo neazo ɛ?

13 Ngyehyɛleɛ ɛhye le kɛ abɔdeɛ nu ngyehyɛleɛ mɔɔ bɛnea zo bɛdua aleɛ, bɛmaa ɔso, na bɛbu la. Mekɛ biala mɔɔ ɛyazonlɛnli banyia aleɛ dɔɔnwo la, ɔnyia anwodozo mɔɔ ɔbamaa yealua ma dɔɔnwo wɔ mekɛ bieko anu la. Ɔwɔ kɛ ɔsi abotane ɔkendɛ ɛbuhenle ne ɛdeɛ, noko ɛhye ɛnzi ye adenle kɛ ɔbalua ma, bie bɔbɔ a ɔbalua ma wɔ ɛya dɔɔnwo anu yeadɛla alumua ne. Ɔlɛ anwodozo kɛ ɔbabu. Zɔhane ala a saa yɛtoa zo yɛsukoa Gyihova edwɛkɛ ne, yɛdi zo, na yɛnyia nvasoɛ wɔ zo a, yɛ anwodozo mɔɔ yɛlɛ wɔ Gyihova anu la noko yɛ kpole a. Yɛ diedi noko yɛ kpole na ɔmmaa ɔnyɛ se kɛ yɛbahendɛ nyilalɛ mɔɔ yɛze kɛ yɛbanyia la.—Bɛgenga Gyemise 5:7, 8.

14, 15. Adwenle boni a ɔwɔ kɛ yɛnyia ye wɔ amaneɛ mɔɔ alesama ɛlɛnwu ye la anwo a?

14 Adenle bieko mɔɔ yɛdua zo yɛnyia abotane la a le kɛ yɛbazuzu kɛzi ɔwɔ kɛ yɛbu ewiade ne nee yɛdayɛ mumua ne yɛ tɛnlabelɛ ne mɔ la anwo. Bɔ mɔdenle kɛ ɛbazuzu ninyɛne nwo kɛmɔ Gyihova yɛ ye la. Kɛ neazo la, suzu kɛzi ɔte nganeɛ wɔ amaneɛ mɔɔ alesama ɛlɛnwu ye anwo la anwo. Amaneɛ mɔɔ menli ɛlɛnwu ye la maa ɔdi nyane; noko nyanelilɛ ɛtɛdile ye kpalɛyɛlɛ ne azo konim. Ɔzoanle ɔ Ra kokye ne kɛ ɔrazɛkye “Abɔnsam gyima biala mɔɔ yeli la” na ɔyɛ debie biala mɔɔ Seetan ɛzɛkye ye la boɛ. (1 Dwɔn 3:8) Nɔhalɛ nu, amaneɛnwunlɛ le mekɛ ekyii nu debie, na mɔɔ Nyamenle bayɛ la anwo bara yɛ nvasoɛ dahuu. Yemɔti, ɔnle kɛ yɛmaa ngyegyelɛ mɔɔ Seetan ewiade ne fa ba nee awieleɛ ne anwo abotane mɔɔ menli ɛnlɛ la gyegye yɛ, emomu, bɛmaa yɛnyia diedi wɔ ninyɛne mɔɔ ɛnyelɛ ɛnnwu bɛ mɔɔ bɛwɔ ɛkɛ ne dahuu la anu. Gyihova ɛzi mekɛ mɔɔ ɔbaye amumuyɛyɛlɛ yeavi ɛkɛ la anwo kpɔkɛ, na ɔbali nwolɛ gyima wɔ ye mekɛ nloa.—Aye. 46:13; Nah. 1:9.

15 Wɔ awieleɛ mekɛ ɛhye mɔɔ amaneɛnwunlɛ dɔɔnwo wɔ nu la anu, bie a yɛbayia yɛ diedi ne anwo sɔnea mɔɔ anu yɛ se. Kɛ anrɛɛ yɛbava ɛya wɔ mekɛ mɔɔ awie kɛyɛ yɛ anzɛɛ yɛ kulovolɛ bie basabasa la, ɔwɔ kɛ yɛfa yɛ rɛle yɛwula Gyihova anu bɔkɔɔ. Yɛnli munli, yemɔti ɔnla aze kɛ yɛbayɛ ɛhye. Noko kakye mɔɔ Gyisɛse yɛle mɔɔ bɛhɛlɛ ye wɔ Mateyu 26:39 la.—Bɛgenga.

16. Duzu a ɔnle kɛ yɛyɛ ye wɔ mekɛ ɛhye mɔɔ ɛha la anu a?

16 Debie mɔɔ kola sɛkye yɛ abotane kpalɛ ne la a le kendɛ na nea debie subane. Duzu a ɛhye kile a? Bie a awie mɔɔ ɛnlɛ anwodozo kɛ awieleɛ ne ɛbikye la bahola abɔ ɔ bo ayɛ ngyehyɛleɛ gyɛne kɛ saa mɔɔ Gyihova ɛha la amaa a. Anzɛɛ bie a ɔbanyia adwenle kɛ, ‘Mekendɛ meanlea saa Gyihova edwɛkɛ ne le nɔhalɛ amgba a.’ Kɛ anrɛɛ ɔbava Nyamenle Belemgbunlililɛ ne yealumua la, bie a ɔbabɔ ɔ bo yeakpondɛ duma wɔ ewiade ɛhye anu, yeakpondɛ banebɔlɛ wɔ anwonyia nu, anzɛɛ yeava ɔ rɛle yeawula nwoma kpole ɛzukoalɛ nu kɛ yemɔ bamaa yeanyia asetɛnla kpalɛ. Noko, asoo nyɛleɛ ɛhye ɛngile kɛ ɔnlɛ diedi ɔ? Kakye kɛ Pɔɔlo dule yɛ folɛ kɛ yɛzukoa nɔhavoma mɔɔ bɛluale bɛ “diedi nee abotane” zo bɛnyianle Gyihova ɛwɔkɛ ne mɔ la. (Hib. 6:12) Gyihova ɛnrɛmaa ɛtane ewiade ɛhye ɛnrɛdɛnla ɛkɛ wɔ mekɛ mɔɔ ɔ nee ye bodane ɛnnyia la. (Hab. 2:3) Noko akee, ɔnle kɛ ɔba ye kɛ kɛmɔ ɔwɔ kɛ yɛsonle Gyihova la ati a yɛsonle ye a. Emomu, ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ nye da ɛkɛ na yɛyɛ gyima ɛsesebɛ wɔ edwɛkɛhanlɛ ne mɔɔ ɔbamaa yɛ ahonle adɔ yɛ azule nu wɔ mekɛ ɛhye bɔbɔ anu la anu.—Luku 21:36.

NYILALƐ BONI A ABOTANE MAA YƐNYIA A?

17, 18. (a) Nwolɛ adenle boni a yɛlɛ a? (b) Saa yɛnyia abotane a, nyilalɛ boni mɔ a yɛbanyia a?

17 Saa yɛva siane ekyi a yɛzonle Gyihova o, saa yɛva ɛvolɛ dɔɔnwo o, yɛkpondɛ kɛ yɛsonle ye dahuu. Ɔnva nwo mekɛ mɔɔ ɛha na ewiade ɛhye ahɔ ye awieleɛ la, abotane baboa yɛ yeamaa yɛagyinla kɔkpula kɛ yɛbanyia ngoanelielɛ. Gyihova ɛmaa yɛnyia nwolɛ adenle mɔɔ yɛbalua zo yɛahile kɛ yɛ rɛle wɔ ye kpɔkɛzilɛ ne mɔ anu bɔkɔɔ a, na saa ɔba ye kɛ ye duma nu ti yɛbanwu amaneɛ a, yɛlɛ ɛhulolɛ kɛ yɛbayɛ. (1 Pita 4:13, 14) Eza Nyamenle ɛlɛsiezie yɛ yeamaa yɛanyia abotane ne mɔɔ yɛhyia nwo na yɛanyia ngoanelielɛ la.—1 Pita 5:10.

18 Bɛva anwuma nee aze tumi kɔsɔɔti bɛmaa Gyisɛse, na debie biala ɛnrɛhola ɛnrɛlie wɔ ɛnrɛvi ɔ sa nu—kyesɛ ɛdawɔ mumua ne. (Dwɔn 10:28, 29) Ɔnle kɛ yɛsulo mɔɔ ɔbazi kenlebie la anzɛɛ ewule. Bɛdabɛ mɔɔ bɛbagyinla nu bɛahɔ awieleɛ la banyia ngoanelielɛ. Ɛhye ati, ɔwɔ kɛ yɛnea boɛ kɛ yɛnrɛmaa ewiade ɛhye ɛnrɛbɛlɛbɛla yɛ wɔ yɛ rɛle mɔɔ yɛva yɛwula Gyihova anu la anwo. Emomu, ɔwɔ kɛ yɛsika yɛ bo kɛ yɛbamaa yɛ diedi ayɛ kpole na yɛava Nyamenle abotanezilɛ mekɛ ne yɛali gyima nrɛlɛbɛ nu.—Mat. 24:13; bɛgenga 2 Pita 3:17, 18.

[Debiezukoalɛ kpuyia ne mɔ]