Korapsiyon—Unsa Kini Ka Kaylap?
“Ang among kompaniya nagtaganag serbisyo sa usa ka lokal nga departamento sa gobyerno. Sagad maghulat mig duha o tulo ka bulan ayha madawat ang bayad niini. Apan, di pa dugay, gitawgan ko sa usa sa ilang mga empleyado. Siya miingon nga mapadali niya ang pagbayad—kon amo siyang hatagag padanglog.”—JOHN. *
NABIKTIMA ka na ba sa korapsiyon? Lagmit dili sa paagi nga nahisgotan dinhi, apan seguradong imong naagoman ang epekto niini.
Sumala sa 2011 Corruption Perceptions Index * sa Transparency International (TI), “ang kadaghanan sa 183 ka nasod ug teritoryo nga gisusi gigradohag ubos sa 5 sa sukod nga gikan sa 0 (labihan ka korap) ngadto sa 10 (matinud-anon kaayo).” Duha ka tuig una pa niana, giila sa TI nga sa 2009 tinuig nga report niini makita kon unsa ka kaylap ang korapsiyon: “Tataw nga walay dapit sa kalibotan nga walay korapsiyon.”
“Ang korapsiyon maoy pag-abuso sa gihatag nga gahom alang sa personal nga bentaha. Masakitan niini ang tanan kansang kinabuhi, panginabuhi o kalipay nagdepende sa pagkamatinud-anon sa mga tawong anaa sa awtoridad.”—TRANSPARENCY INTERNATIONAL
Sa pipila ka kahimtang, ang resulta sa korapsiyon makadaot gayod. Pananglitan, ang magasing Time nag-ingong ang “korapsiyon ug kawalay-pagtagad” sa bahin maoy nakaingon kon nganong daghan kaayo ang nangamatay sa makusog nga linog nga miigo sa Haiti niadtong 2010. Kini midugang: “Ang mga bilding sagad gitukod nga wala konsultaha ang mga inhenyero ug gihiphipag dako ang mga inspektor sa gobyerno.”
Posible bang mawala hangtod sa hangtod ang korapsiyon? Aron matubag kini, kinahanglang masabtan nato ang pangunang hinungdan sa korapsiyon. Hisgotan nato kini sa sunod nga artikulo.
