Onlad karga

Onlad saray karga

Aligen so Pananisia Ra

‘Magalang ya Bii’

‘Magalang ya Bii’

PAPASPASEN ni nen Rut so sebadan atudtor tod sanagew. Mansirunget la kanian nagsisempet la ray nan-ani ed kaumaan na Betlehem, tan ontatatdang la rad dalan ya paloob ed syudad. Seguradon ansakisakit lay laman nen Rut lapud banal to, ta kabkabuasan ni et mantutudtor la. Balet agni tinmunda, intuloy toy panpapaspas tod saramay sebada pian onsian so ilik. Anggan antoy irap, malikeliket si Rut lapud mas ni ed iilaloan to so agawa.

Kasin wala lay inawan natatakiling na sayan ugaw nin balo ya Moabita? Sikatoy agsinmian ed katulangan ton si Noemi tan insipan ton agton balot taynan. Insipan to met ya dayewen toy Dios nen Noemi, si Jehova. Manlapud Moab, anempet ed Betlehem irayan abalo ya sankatulangan, tan naamtaan nen Rut ya diad Ganggan nen Jehova et wala ray praktikal tan balibalin probisyon parad saray mairap-bilay ed Israel, anggan saray dayo. * Tan anengneng ton mismo ya wala ray lingkor nen Jehova ya balibali ugali da lapud uunoren day Ganggan To. Lapud satan et atambal so singa asugatan ya puso  to.

Say sakey ed sikara et si Boaz, sakey ya mayaman a masiken ya akandalin ed samay pantutudtoran to. Singa ama so impideneng tod si Rut ed sayan agew. Anganko et makakaimis si Rut legan ton narerengel so pandinayew ed sikato nen Boaz lapud pangaasikaso tod akulaw lan katulangan to tan pinili toy manpasalimbeng ed silong na payak na tuan Dios, si Jehova.​—Rut 2:11-13.

Balet, nayarin sankanonot nen Rut no anto lay pansumpalay bilay to. Dayo labat, abalo la, tan anggapoy anak to, kanian iner so pangalaan toy pambilay dan dua nen Noemi diad saray onsabin taon? Nabilay ira kasid pantudtor labat? Tan siopay mangasikasod sikato no onakulaw met la? Natural labat ya problemaen to iratan. Diad panaon tayo, mairap so bilay kanian ontan met so problema na dakel. Legan tayon babasaen no panon ya asarag nen Rut iray problema to, makaaral tayod pananisia to.

Maliket a Pamilya

Nen nailik tan atipon lan amin nen Rut so atudtor ton sebada, manga sakey efa manayan amin, o manga 14 ya kilo! Nayarin pinunggos toy abel, insan to inagto, tan nanakar pasempet ed abung da legan ya onseselek so agew.​—Rut 2:17.

Seguradon malikeliket si Noemi kasempet na inad-aro ton manugang, tan anganko et mankelaw ed karakel na atudtor to. Angisempet met si Rut na naakan ya agto naupot ed samay intarya nen Boaz ed saray trabahador, tan nandem iran dua. Intepet nen Noemi: “Iner so nantudtoran mo ed saya ya agew, tan iner so nankimeyan mo? Bendito komon so angimaton ed sika.” (Rut 2:19) Malikas si Noemi; dakel so nisempet nen Rut ya sebada kanian atebek ton walay angasid sikato.

Inistorya nen Rut so kaabigan ya impanengneng nen Boaz. Aliketan si Noemi kanian imbaga to: “Nabendisyonan komon ed Jehova, ta agto pinaulyan so maabig a linawa to ed mabilay tan dia ed inatey.” (Rut 2:19, 20) Parad si Noemi, say kaabigan nen Boaz et nanlapud si Jehova ta Sikato so mamapakiwas ed saray lingkor to ya mangiter, tan insipan Ton bendisyonan to iramay totoon mangipapanengneng na kaabigan ed arum. *​—Uliran 19:17.

Sinimbawa nen Noemi si Rut ya unoren to imay imbaga nen Boaz ya diman labat mantudtor ed alog to tan ag-onsisian ed saray komikimey ton bibii pian aglokolokoen na saray manag-ani. Tinulok nen Rut iyan simbawa nen Noemi. Tan sikatoy nansiansian “akiayam ed katulangan to.” (Rut 2:22, 23) Diad sayan bersikulo, anengneng tayo lamet so makapadinayew ya kualidad nen Rut​—say matoor ya panangaro. Base ed satan ya alimbawa, maabig met no usisaen tayo no kasin rerespetoen tayoy uksoyan na pamilya, ya wadtan tayon lanang pian suportaan tan asikasoen iray inad-aro tayod bilay. Seguradon iimanoen nen Jehova so ontan ya matoor a panangaro.

Kasin agnatawag ya sankapamilya si Noemi tan Rut? Diad arum ya kultura, kaukolan a walay tatay, nanay, anak, laki, bai, tan arum ni pian nibagan pamilya ira. Balet nanengneng tayod istorya di Noemi tan Rut ya anggano aliwan kompleto so pamilya, magmaliw itan a maliket basta pansagpotan na balang sakey ya ipaliknay aro tan kaabigan. Kasin maliket ka ed pamilyam? Imbaga nen Jesus ed saray patumbok to a say Kristianon kongregasyon et nayarin magmaliw a pamilya na saramay andiay pamilya.​—Marcos 10:29, 30.

‘Sikatoy Sakey ed Saray Mananondon Tayo’

Wadman ya mantutudtor si Rut ed alog nen Boaz manlapud panagani sebada ed Abril anggad panagani trigo ed Hunyo. Diad ilalabas na agew, seguradon nononoten nin siansia nen Noemi no antoy naitulong tod inad-aro ton manugang. Nen wala ni rad Moab, imbaga ton anggapo lay nagawaan to pian naasaway Rut. (Rut 1:11-13) Balet natan et walay anonotan to. Kanian inasinggeran toy Rut tan inkuan to: “Ana’ko, agak ta mananap na kareenan a nipaakar ed sika?” (Rut 3:1) Say ugali da nensaman, ateng so mananap na napiasawaay anak da, tan si Rut et inturing la nen Noemi a peteg ya anak to. Labay ton iyanapay Rut na “kareenan”​—say seguridad tan proteksion ya niwalad sikato no miasawa. Anto kasi gawaen nen Noemi?

Nen inmunan naistorya nen Rut si Boaz, inkuan nen Noemi: “Say laki sikato so asingger a kanayon tayo, sakey ed saray kanayon [“mananondon,” NW] tayo.” (Rut 2:20) Antoy labay ton ibaga? Diad Ganggan na Dios ed Israel, walay balibalin tulong parad saray pamilyan maniirap tan inateyan. No abalo so sakey ya bii tan anggapoy anak to, pakaskasi kipapasen to lapud napultot lay poli na pamilya ra. Balet, unong ed Ganggan na Dios, nayarin sikatoy asawaen na bayaw to pian nawalaay anak a mangituloy ed poli na pamilya tan mangasikaso ed saray tawir. *​—Deuteronomio 25:5-7.

Walay naisip nen Noemi ya plano. Anganko et nabibigla si Rut legan ya idedetalye na katulangan to iray gawaen to. Agpamilyar si Rut ed Ganggan na Israel, tan balod sikato iray dakel ya ugali ra. Balet, dinengel ton maong so amin ya imbaga nen Noemi lapud baleg so respeto tod sikato. Say pagagawa nen Noemi et singa aliwdiwan nengnengen tan makapabaing ni ingen. Balet oniay mapaabeban imbaga nen Rut: “Amin ya inkuan mo gawaen ko.”​—Rut 3:5.

No maminsan, aglabay ya dengelen na saray kalangweran so simbawa na saray mas maedad o eksperiensyado. Iisipen dan agnatatalosan na saray maedad so problema tan situasyon na saray kalangweran. Naaralan tayod mapaabeban alimbawa nen Rut a maabig so idengel ed saray maedad lan mangaarod sikatayo ta say sankanonot da et say pankaabigan tayo. Balet, anto kasi pagagawa nen Noemi ed si Rut, tan talaga kasin pankaabigan to itan?

Si Rut Diad Panag-ilikan

Diad saman a labi, linmay Rut ed panag-ilikan​—sakey a patar tan aperper ya pasen a ditan aawiten na saray dumaralos so inani ra pian iliken tan nataepan. Say pipilien da parad satan et nipukdol pian maksil so dagem no ngarem anggad kasilunget. Manguusar ira na baleg a tinidor o pala ya pansuklar pian ipalir na dagem so taep tan dayami, tan napelag ed dalin so ilik.

Si Rut et agnampalikas ya wadman anggad labi lan impakasumpal na saray trabahador. Wadmay Boaz ya mamatbantay ed saray trabahador to anggad alusbo la ray ilik. Kayari ton nandem, indukol tod abay na sakey a lusbo. Onman ya talagay gagawaen da pian agmakaasingger iray matatakew o tulisan. Anengneng nen Rut ya dinmukol lay Boaz. Nagawaan to la may pagagawa nen Noemi.

Kalnakalnan inmasingger si Rut. Manpukal so pagew to. Sinegurado ton naugi-ugip lay Boaz, insan to impaliis so ules ed salian to tan dinmukol. Nanalagar kalamor si Rut. Linmabas so oras tan anganko et inisip to no anto kasi nagawa. Kasabi pegley labi, pinmigar si Boaz tan aliing lapud betel. Nayarin sasalien ton ulesan so sali to balet walay alikas to. Unong ed salaysay: ‘Walay biin akarukol ed salian to!’​—Rut 3:8.

“Siopa ka?” so kuan to. Inmebat si Rut, ya anganko et manggiwgiw so boses to: “Siak si Rut ya aripen mo kanian yules mo so saloy na kolibenben mo ed aripen mo, ta sika so asingger a kanayon [“mananondon,” NW].” (Rut 3:9) Wala ray mangibabaga natan ya diad samay ginawa tan imbaga nen Rut et singa to inakit si Boaz, balet aliwan tua itan lapud duaran rason. Unona, samay ginawa to et sikaton talagay kustombre da nensaman, kanian aliwan normal parad sikatayo. Agti sirin huhusgaan imay ginawa to base ed abebbeban moralidad na totoo natan. Komadua, nanengneng ed inyebat nen Boaz ya malinis tan aliwan makapabaing imay ginawa nen Rut.

Nansalitay Boaz, tan maseguron diad abeba tan mauyamon boses to et akainaway Rut. Inkuan to: “Nabendisyonan ka komon ed Jehova, ana’ko; impatnag mo so laot a kaabigan na linawa ed kaunoran ya anggan nen dia ed gapo, bangta agka tinmumbok ed saray tobonbalo a lalaki, odino duka odino mayaman.” (Rut 3:10) Say tutukoyen nen Boaz ya ginawa nen Rut “diad ed gapo” et say matoor a panangaro to sanen inibaan toy Noemi pasempet ed Israel tan inasikaso to. Samay “kaunoran” balet et sayay kakkayari ton ginawa. Amta nen Boaz ya mapmainomay nen Rut so makapiasawad mas ugaw, pobri man o mayaman. Balet, mapatnag ya labay nen Rut so manggaway kaabigan parad si Noemi tan ed inatey lan katulangan to, pian mantultuloy so poli na pamilya ra. Kampegan pandinayewan nen Boaz ta agto ninonot so sarilin pankaabigan to.

Onia ni inkuan nen Boaz: “Et natan, ana’ko agka antakot, gawaen ko ed sika so amin a kuan mo; ta amin a syudad na baley ko amta to a sika magalang ka a bii.” (Rut 3:11) Nalikas ed saya ya labay nen Boaz a magmaliw ya asawa toy Rut. Anganko et agmet tanto abigla ya sikato so apilin mananondon. Balet, matunong si Boaz tan agbastabasta kinmiwas unong ed labay to. Imbaga tod si Rut ya walay mas asingger a kanayon na inatey lan asawa nen Noemi, kanian tepetan to ni no labay ton sikatoy manondon tan magmaliw ya asawa nen Rut.

Imbaga nen Boaz ya ondukol ni Rut ed salian to insan no palbangon et onalis la pian anggapoy makanengneng ed sikato. Sankanonot toy reputasyon dan dua nen Rut, ta ompan inapen na totoo ya walay ginawa ran aliwa. Dinmukol lamet si Rut ed salian nen Boaz, tan natan et mas maligen lay nonot to lapud positiboy ebat nen Boaz. Nen palbangon la antis ya onliwawa, pinano nen Boaz na sebada so kolibemben nen Rut, insan la amawil ed Betlehem.

Seguradon makakaliket so puso nen Rut legan ton nononoten imay imbaga nen Boaz​—ya sikatoy balitadon ‘magalang a bii’! Ontan so reputasyon to lapud bulos-linawa ton kinabat tan nilingkoray Jehova. Maomaong met ed si Noemi tan ed saray kabaleyan to, akibagay ed saray ugali tan kultura da anggano aliwan onman so akasanayan to. Singa si Rut, gawaen tayoy anggaay nayarian tayon respetoen so arum, anggan sananey so kultura tan ugali da. No gawaen tayo itan, nawalaan itayo met na maabig a reputasyon.

“Kareenan” Parad si Rut

Kasabi nen Rut ed abung da, oniay tepet nen Noemi: “Siopa ka ana’ko?” Ompan ambilunget ni kanian agto abirbir, odino nayarin labay ya naamtaan nen Noemi no antoy agawa​—no kasin sikatoy asawaen nen Boaz odino andi. Inistoryan tampol nen Rut no antoy agawa. Impanengneng to met so sebadan inregalo nen Boaz parad si Noemi. *​—Rut 3:16, 17NW.

Diad saman ya agew, binagaan nen Noemi si Rut ya dia labat ed abung tan agni oonlan mantudtor. Oniay impaseguro to: “Say laki agmanpainawa, angga ed nasumpal to so bengatla ed sayan agew.”​—Rut 3:18.

Dugay iisipen nen Noemi. Linmay Boaz ed wangalan na syudad ya panmimitingan na saray mamasiken, tan inalagar ton dinmalan imay mas asingger a kanayon. Diad arap na saray tasi, impaamta nen Boaz a sayan laki so mas makanepegan ya manondon tan mangasawad si Rut. Balet, agto labay ta ompan napaulyan to kunoy dilin tawir to. Kanian indeklara nen Boaz diad arap na saray tasi ya sikato so manondon​—saliwen toy amin a kayarian na inatey lan asawa nen Noemi a si Elimelec, tan asawaen toy Rut, say balo nen Mahalon ya anak nen Elimelec. Imbaga nen Boaz ya gawaen to itan ta labay ton ‘ipaalagey so ngaran na samay inatey’ pian mansiansiad pamilya so tawir to. (Rut 4:1-10) Talagan matunong tan agmakasarili si Boaz.

Inasawa nen Boaz si Rut. Tan oniay agawa: “Si Jehova initer to ed [si Rut] so panlukon, tan angiyanak na sakey a laki.” Akiliket ed si Noemi iray bibiid Betlehem tan indayew day Rut lapud sikatoy magmaong nen say pitoran anak a lalaki. Diad inlabas na panaon, naamtaan tayon samay anak nen Rut et laki nen Arin David. (Rut 4:11-22) Tan diad poli nen David so nanlapuan nen Jesu-Kristo.​—Mateo 1:1. *

Talagan abendisyonan si Rut, ontan met ed si Noemi, ya tinmulong a nankomis tan amabaleg ed ugaw ya inturing ton anak ton peteg. Naaralan tayod istoryay bilay na sayan duaran bibii ya nanenengneng nen Jehova a Dios iramay mansasagpot pian nalegpet so pamilya ra tan matoor a manlilingkor ed sikato. Seguradoen ton nabendisyonan iramay manggagawa na maabig a ngaran ed sikato, ya singa si Rut.

^ par. 4 Nengnengen so artikulon “Aligen so Pananisia Ra​—‘Anggan Iner a Laen Mo, Onla Ak’” diad Hulyo 1, 2012 ya isyu na Say Panag-bantayan.

^ par. 10 Singa naimanod imbaga nen Noemi, say kaabigan nen Jehova et aliwa labat a parad saray mabilay noagta anggad saray inatey la. Inatey lay asawa tan duaran anak nen Noemi. Abalo met lay Rut. Sarayan taloran lalaki et seguradon inad-aro di Noemi tan Rut. Kanian no walay mangipanengneng na kaabigan ed sikaran dua, singa da met itan ginawa parad sarayan naandi lad bilay ya mangasikaso komon ed sikara.

^ par. 15 Malinew a say manunan walaan na kanepegan a mangasawa ed abalo et saray agagi na inatey insan saray sankaasinggeran a kanayon, singa met itan ed kanepegan ed tawir.​—Numeros 27:5-11.

^ par. 28 Inikdan nen Boaz si Rut na anemiran sukat na sebada pero aliwan espisipikoy kabelat to​—posiblin ipapaniring na saya ya asingger lan manampot so irap nen Rut bilang balo. Singa itan panampot na anemiran agew a say onsublay et painawad Sabaton, ta nainawaan lay Rut sano nawalaan lay asawa. Balet, nayarin anemiran sukat so inter nen Boaz ta atan labat so sarag nen Rut ya awiten.

^ par. 31 Si Rut so sakey ed saray limaran bibii ya abitlan kabiangan na polin nanlapuan nen Jesus. Say sakey et si Rahab, ya ina nen Boaz. (Mateo 1:3, 5, 16) Singa si Rut, aliwa met ya Israelita si Rahab.