Maan e ɲin yi Ɲanmiɛn naan e ɲan nda ng’ɔ tali be’n be su ye

“Kɛ Nyanmiɛn wun-man sran nga i dan trɛ i naan w’a tɛ i nda’n, ɔ tɛli i bɔbɔ wun nda.”​—EBR. 6:13.

?AMUN KWLA TƐ SU?

?Ngue ti yɛ e kwla lafi su kɛ like nga Ɲanmiɛn sunnzunnin kɛ ɔ́ yó’n saan ɔ́ yó ɔ?

?Kɛ Adam nin Ɛvu be yoli sa tɛ’n, nda benin yɛ Ɲanmiɛn tali ɔ?

?Nda nga Ɲanmiɛn tali Abraamu’n i su ye benin yɛ é ɲɛ́n i ɔ?

1. ?Ngue ti yɛ ndɛ nga Zoova kan’n ɔ nin klɔ sran’m be liɛ’n timan kun ɔn?

 ZOOVA ti Ɲanmiɛn kun m’ɔ “di nanwlɛ” ɔ. (Mml. 32:4) Kɛ mɔ fɔ o klɔ sran’m be nun’n ti’n, nán cɛn ngba yɛ e kwla lafi ndɛ nga be kan’n su ɔ. Sanngɛ Ɲanmiɛn liɛ’n, “ɔ bua-man ato.” (Ebr. 6:18; an kanngan Kalɛ 23:19 nun.) Like ng’ɔ se kɛ ɔ́ yó mán klɔ sran mun’n, ɔ yo. Like kun m’ɔ kle sɔ’n yɛ: Ɲanmiɛn fali cɛn nsiɛn yili asiɛ’n nin i su ninnge mun. Cɛn sɔ’m be kwlaa be bo bolɛ’n nun’n ɔ kan like nga ɔ́ wá yó’n i ndɛ. Kpɛkun ɔ nian su yo i sɛsɛsɛ. Kɛ cɛn nsiɛn’m be sinnin’n, “Nyanmiɛn niannin ninnge ng’ɔ yoli’n be kwlaa, ɔ wunnin kɛ ɔ yoli kpa dan.”​—Bob. 1:6, 7, 30, 31.

2. ?Ngue yɛ be flɛ i Ɲanmiɛn i wunmiɛn lolɛ cɛn’n niɔn? ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn “sieli i ngunmin” ɔn?

² Kɛ Ɲanmiɛn Zoova seli kɛ ninnge ng’ɔ yili be’n be ti kpa dan’n, i sin’n ɔ kannin cɛn nso su’n i ndɛ. Cɛn sɔ’n ti i wunmiɛn lolɛ cɛn. Nán cɛn ba kun m’ɔ di dɔ 24 ɔn, sanngɛ ɔ ti blɛ tɛnndɛn kpa mɔ i nun’n Ɲanmiɛn lo wunmiɛn asiɛ’n su ninnge’m be yilɛ’n nun ɔn. (Bob. 2:2) Ɲanmiɛn i wunmiɛn lolɛ cɛn’n nin a wieman. (Ebr. 4:9, 10) Biblu’n kleman e blɛ trele nga cɛn sɔ’n boli i bo’n. Sanngɛ e si kɛ, kɛ Ɲanmiɛn yili Adam i yi Ɛvu’n, i sin yɛ cɛn sɔ’n boli i bo ɔ. Yɛ kusu ɔ yili Ɛvu i afuɛ kɔe 6.000 yɛ. Ɔ ka kan’n, Klist i afuɛ akpi famiɛn dilɛ blɛ’n bó i bo. Blɛ sɔ’n nun’n, Ɲanmiɛn yó like ng’ɔ sunnzunnin i asiɛ’n i lika’n. Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ asiɛ’n kaci mɛn klanman naan klɔ sran mɔ fɔ nunman be nun’n be tran su anannganman. (Bob. 1:27, 28; Ngl. 20:6) Amun kwla lafi su kɛ cɛn wie lele’n, amún kwlá dí aklunjuɛ sɔ’n wie. Afin “Nyanmiɛn fali cɛn sɔ’n yoli wunmiɛn-delɛ-cɛn, ɔ sieli i ngunmin.” I sɔ’n kle kɛ kannzɛ ɔ́ yó sɛ ɔ́ yó sɛ’n, lele mɔ Ɲanmiɛn i wunmiɛn lolɛ cɛn’n fá wíe’n, ɔ́ nían nun yó like ng’ɔ sunnzunnin’n i nuan su sa.​—Bob. 2:3.

3. (a) ?Kɛ Ɲanmiɛn i wunmiɛn lolɛ cɛn’n boli i bo’n sa benin yɛ ɔ juli ɔ? (b) ?Wafa nga Zoova wá bú ɲin kekle nga be yoli’n i nuan nɲa’n i su ndɛ benin yɛ ɔ kannin ɔn?

 ³ Kɛ Ɲanmiɛn i wunmiɛn lolɛ cɛn’n boli i bo’n sa kekle kun wa juli. Satan m’ɔ ti Ɲanmiɛn i anzi’m be nun kun’n ɔ kunndɛli kɛ be nga Ɲanmiɛn yili be’n be yaci Ɲanmiɛn lɛ naan be su i bɔbɔ. Ɔ buali ato klikli’n fa lakali Ɛvu. Ɔ maan Ɛvu yoli ɲin kekle Zoova su. (1 Tim. 2:14) Ɛvu kusu yoli maan i wun yoli ɲin kekle kunngba’n wie. (Bob. 3:1-6) Be ɲin kekle yolɛ sɔ’n yoli like tɛ kpa m’ɔ nin a junman le ɔ. Satan waan Zoova diman nanwlɛ, sanngɛ Zoova w’a buman kɛ i sɔ’n ti’n ɔ fata kɛ ɔ ta nda fa kle kɛ saan like ng’ɔ sunnzunnin i asiɛ’n i lika’n ɔ́ kpɛ́n su. Sanngɛ Ɲanmiɛn kannin ndɛ kun mɔ saan blɛ nga ɔ sieli’n jú ka naan sran’m b’a wun i wlɛ’n. Ɔ kannin wafa ng’ɔ́ bú ɲin kekle nga be yoli’n i nuan nɲa’n i ndɛ. Yɛle kɛ ɔ́ fá “kpɔlɛ” wlá Satan nin bla’n, ɔ nin Satan i osu’n nin bla’n i osu liɛ’n be afiɛn. Osu nga Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ bá’n ɔ́ kpɔ́tɔ Satan i “ti’n,” yɛ Satan kusu ɔ́ ‘kɛ́ i ja sin.’​—Bob. 3:15; Ngl. 12:9.

BE TA NDA FA KLE KƐ NDƐ KUN TI NANWLƐ

4, 5. ?Kɛ ɔ ko yo naan Abraamu w’a kle kɛ ndɛ ng’ɔ kannin’n ti nanwlɛ’n, ngue yɛ ɔ yoli ɔ?

⁴ Lele mɔ blɛ sɔ’n fá jú’n, sɛ sran kun kan ndɛ’n ɔ taman nda fa kleman kɛ ndɛ ng’ɔ kannin’n ti nanwlɛ. Ɔ nunman nun kɛ klɔ sran mɔ fɔ nunman be nun’n, mɔ be klo Ɲanmiɛn yɛ be niɛn i ajalɛ’n su’n be ta nda. Be di nanwlɛ titi yɛ be lafi be wiengu su kpa. Sanngɛ kɛ yasua nin bla klikli’n be yoli sa tɛ’n mɔ fɔ’n trannin be nun’n, ato bualɛ’n wa kacili klɔ sran’m be nzuɛn. Ɔ maan siɛn’n ndɛ nga be ti cinnjin’n be nun’n ɔ fata kɛ be ta nda fa kle kɛ be di nanwlɛ.

⁵ Abraamu tali nda fa kleli kɛ ndɛ ng’ɔ kannin’n ti nanwlɛ. Ɔ yoli sɔ kpɛ nsan tra su. (Bob. 21:22-24; 24:2-4, 9) I wie yɛle kɛ i nun m’ɔ nin Elamu famiɛn’n nin i sinfuɛ’m be ko kunnin alɛ m’ɔ kwlali be’n, ɔ tali nda. Salɛmu famiɛn’n nin Sodɔmu famiɛn’n be ko kpali Abraamu i atin. Salɛmu famiɛn Mɛlkizedɛki mɔ i kunngba’n ti “Nyanmiɛn b’ɔ o like’n kwlaa ti su’n i nyrun jranfuɛ’n” ɔ yrali Abraamu su. Yɛ ɔ manmannin Ɲanmiɛn, afin ɔ yoli maan Abraamu kwlɛli i kpɔfuɛ mun. (Bob. 14:17-20) I sin’n, Sodɔmu famiɛn’n kunndɛli kɛ ɔ́ fá ninnge wie mun yó Abraamu i mo. Afin ɔ deli i sran mun. Kɛ ɔ yoli sɔ’n Abraamu tali nda seli kɛ: “Min sa’n yɛ m’an man su m’an kle Anannganman Nyanmiɛn b’ɔ o like’n kwlaa ti su’n, b’ɔ yili nglo nin asiɛ’n yɛ. N su fa-man ɔ ninnge’m be nun like bɔ kaan sa, kannzɛ ɔ wie jese nyanman annzɛ ngbabua nyanman bɔbɔ o, n su fa-man. Ɔ yo sɔ-ɔ, á wá sé kɛ: ‘Abram i anyanbeun’n fin min.’”​—Bob. 14:21-23.

NDA NGA ZOOVA TALI ABRAAMU’N

6. (a) ?Ajalɛ benin yɛ Abraamu kleli e ɔ? (b) ?Like nga Abraamu yoli’n i su ye benin yɛ é ɲɛ́n i ɔ?

⁶ Ɲanmiɛn Zoova kusu tali nda wie naan sran’m be lafi kasiɛ ng’ɔ boli be’n be su. Kɛ ɔ́ tá nda sɔ mun’n wie liɛ ɔ se kɛ “min Anannganman Nyanmiɛn bɔ min nyin o su’n, ndɛ nga n kan yɛ,” annzɛ ɔ kɛn i wunsu ndɛ uflɛ wie mun. (Eze. 17:16) Biblu’n kle e kɛ Zoova tali nda sa fanunfanun nun. Ɔ yoli sɔ kpɛ 40 tra su. Atrɛkpa’n be nun kun nga sran’m be si i kpa’n yɛle ng’ɔ tali Abraamu’n. Lele mɔ Abraamu fá wú’n Zoova boli i kasiɛ kpanngban kpa. Kasiɛ sɔ’m be ti’n, Abraamu wunnin i wlɛ kɛ Osu nga Ɲanmiɛn waan ɔ́ wá bá’n ɔ́ yó i anunman’m be nun kun, naan i wa Izaaki i osu’n nun yɛ ɔ́ fín bá ɔ. (Bob. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Zoova seli Abraamu kɛ ɔ yo like kekle kpa kun. Ɔ seli i kɛ ɔ fɛ i wa m’ɔ klo i kpa’n yi tɛ mɛn i. Abraamu w’a sisimɛn i bo, ɔ fali ajalɛ kɛ ɔ́ yó like nga Ɲanmiɛn waan ɔ yo’n. Sanngɛ kɛ ɔ́ wá kún Izaaki  cɛ’n Ɲanmiɛn i anzi kun jrɛnnin i. Yɛ Ɲanmiɛn tali nda yɛ’n. Ɔ seli kɛ: “Ɔ nyin b’ɔ yi min ti’n, ɔ wa ba kunngba bɔ n srɛli wɔ’n, w’a se-man kɛ a man-man min, i ti ń yó maan ɔ osu’n ɔ́ trɛ́. I nunfuɛ’m bé sɔ́n kɛ nyanmiɛn su nzraama mun sa annzɛ kɛ jenvie nuan aunnyan’n sa. Wɔ anunman’m bé fá be kpɔfuɛ’m be klɔ mun. Min nuan ndɛ bɔ a fali’n ti, ń sín wɔ anunman’m be nun ń yó asiɛ’n su nvle-nvle’m be kwlaa be ye.”​—Bob. 22:1-3, 9-12, 15-18.

7, 8. (a) ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn tali Abraamu i nda ɔ? (b) ?Nda nga Ɲanmiɛn tali Abraamu’n i su ye benin yɛ Klist i “bua’m be wie” mun bé ɲɛ́n i ɔ?

⁷ ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn tali Abraamu i nda kɛ kasiɛ ng’ɔ boli be’n bé kpɛ́n su ɔ? Ɔ yoli sɔ naan ɔ́ fá wlá be nga be nin Klist bé dí famiɛn mɔ be yɛ be ti “osu’n” nga Ɲanmiɛn waan ɔ́ bá’n i nun sran onga mun’n be fanngan naan kusu be lafi i su kpa. (An kanngan Ebre Mun 6:13-18 nun; Gal. 3:29) Kɛ nga akoto Pɔlu fa kleli’n sa’n, like nga Zoova waan ɔ́ yó’n ɔ “tali su nda [...]. Ɔ maan ndɛ ng’ɔ kannin’n nin nda ng’ɔ tali’n, like nnyɔn sɔ’n ɔ kaci-man be, ɔ bua-man ato. I sɔ’n ti’n, ɔ wla e [...] fanngan kɛ e kplin e nyin naan e nyan like ng’ɔ sie e nyrun lɔ sieli ye’n, bɔ e wla o su kɛ é nyɛ́n i’n.”

⁸ Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n nán be ngunmin yɛ bé ɲán nda nga Ɲanmiɛn tali Abraamu’n i su ye ɔ. Afin Zoova tali nda kɛ ɔ́ sín Abraamu i “anunman’m” be nun ɔ́ “yó asiɛ’n su nvle-nvle’m be kwlaa be ye.” (Bob. 22:18) Klist i “bua’m be wie” mun mɔ be ɲin yi Ɲanmiɛn’n mɔ be wla o su kɛ bé trán asiɛ’n m’ɔ́ káci mɛn klanman’n su tititi’n, be o be nga bé ɲán ye sɔ’n be nun wie. (Zan 10:16) Ɔ maan kannzɛ amun o be nga bé kɔ́ ɲanmiɛn su’n annzɛ be nga bé trán asiɛ’n su’n be nun’n, ‘amun kplin amun nyin naan amun nyan’ like nga amun wla o su’n. Yɛle kɛ like kwlaa nga amún yó’n nun’n maan amun ɲin yi Ɲanmiɛn.​—An kanngan Ebre Mun 6:11, 12 nun.

NDA UFLƐ MƆ ƝANMIƐN FA UKALI NG’Ɔ TALI ABRAAMU LAA’N SU’N

9. ?I nun nga Abraamu i anunman’m be o kanga nun Ezipti lɔ’n, nda benin yɛ Ɲanmiɛn tali ɔ?

⁹ Kɛ Abraamu wuli mɔ afuɛ ya kpanngban kpa sinnin’n, Zoova tali nda ekun kɛ ɔ́ yía kasiɛ ng’ɔ boli Abraamu’n i nuan. I nun m’ɔ sunmannin Moizi kɛ ɔ ko kan ndɛ kle Abraamu i anunman mɔ be o kanga nun Ezipti lɔ’n, yɛ ɔ tali nda sɔ’n niɔn. (Tul. 6:6-8) Ɲanmiɛn kannin blɛ sɔ’n i ndɛ seli kɛ: ‘Cɛn nga bɔ ń fá Izraɛl’n, [...] m mannin min sa su n tali be nda kɛ ń fá be Ezipt lɔ ń kɔ́ mɛn kun bɔ i asiɛ’n yo like ye kpa bɔ i kunngba’n ti nnɛn tawlɛ klanman’n i nun.’​—Eze. 20:5, 6.

10. ?Kɛ Ɲanmiɛn deli Izraɛli nvle’n Eziptifuɛ’m be sa nun’n, nda benin yɛ ɔ tali be ɔ?

 ¹⁰ I sin, kɛ Zoova deli Izraɛli nvle’n Eziptifuɛ’m be sa nun’n, ɔ tali be nda kun ekun. Ɔ seli be kɛ: “Sɛ amun ti ndɛ nga n kan kle amun’n i kpa’n, sɛ amun nian aenguɛ nga e nin amun e tra’n su kpa’n, amún yó min nvle b’ɔ ti min liɛ klonglo nvle kun nga’m be afiɛn, afin asiɛ wunmuan’n ti min liɛ. Sanngɛ amun liɛ’n, amún wá yó min nyrun jranfuɛ’m be nvle. Amun nvle sɔ’n yó min liɛ klonglo.” (Tul. 19:5, 6) Nanwlɛ, aɲrunɲan like dan kpa yɛ Ɲanmiɛn fa sieli Izraɛlifuɛ’m be ɲrun ɔn! Nda sɔ mɔ Ɲanmiɛn tali’n i bo’n yɛle kɛ sɛ be ɲin yi Ɲanmiɛn titi’n, cɛn wie lele’n ɔ́ fá be yó nvle kun mɔ i nunfuɛ’m be ti famiɛn yɛ be ti i ɲrun jranfuɛ ɔ. Kpɛkun be ti’n klɔ sran onga’m bé ɲán ye. I sin’n kɛ Zoova kán like ng’ɔ yoli mannin Izraɛlifuɛ mun blɛ sɔ’n nun’n i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: ‘N tali nda kɛ n su kpɔci-man wɔ e nin wɔ e trali aenguɛ.’​—Eze. 16:8.

11. ?Kɛ Ɲanmiɛn seli Izraɛlifuɛ’m be kɛ ɔ nin be trá aenguɛ’n, ndɛ benin yɛ be kannin ɔn?

¹¹ Blɛ sɔ’n nun’n, Zoova w’a mianman Izraɛlifuɛ’m be kɛ be ta nda kɛ be ɲin yí i. Asa kusu’n, w’a mianman be kɛ be nin i tra aenguɛ. Be bɔbɔ be klunklo su be seli kɛ: “Like kwlaa nga Anannganman waan e yo’n, é yó.” (Tul. 19:8) I cɛn nsan su’n, like nga Ɲanmiɛn Zoova kunndɛ kɛ be m’ɔ fali be yoli i nvle ngunmin kun’n be yo’n, ɔ kleli be. Ɔ dun mmua mannin be Mmla blu’n, kpɛkun i sin Moizi kannin mmla onga nga be o Ezipt Lɔ Tulɛ 20:22 lele fa ju Ezipt Lɔ Tulɛ 23:33 nun’n kleli be. ?Kɛ Izraɛlifuɛ’m be tili mmla sɔ mun’n, be seli sɛ? “Be kwlaa be kɛnnin i likawlɛ kɛ: ‘É fá Anannganman i mmla’m be kwlaa be su.’” (Tul. 24:3) Moizi klɛli mmla mun “aenguɛ nga Ɲanmiɛn nin be trali’n i wun fluwa’n” nun, kpɛkun ɔ mɛnnin i nɛn’n su kanngannin nun naan nvle wunmuan’n i nunfuɛ’m be tie be ekun. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Izraɛlifuɛ’m be tali nda ekun. I kpɛ nsan su yɛle i sɔ’n. Be seli kɛ: “Like kwlaa nga Anannganman waan e yo’n, é nían su é yó i sekeseke kpan.”​—Tul. 24:4, 7, 8.

12. ?Kɛ Zoova nin Izraɛlifuɛ mun be trali aenguɛ’n, ngue yɛ Zoova yoli ɔ? ?Yɛ ngue yɛ Izraɛlifuɛ’m be yoli ɔ?

¹² Aenguɛ nga be trali’n i nuan like ng’ɔ fata kɛ be yo’n, Zoova kali lɛ boli i liɛ’n i yolɛ bo. Ɔ kpali i ɲrun jranfuɛ mun naan be di junman tannin sua kun m’ɔ ti i suwlɛ lika’n i nun. I ɲrun jranfuɛ sɔ’m bé úka klɔ sran mɔ fɔ o be nun’n naan b’a kwla fa be wun b’a mɛntɛn i. Sanngɛ Izraɛlifuɛ’m be liɛ’n, kannzɛ be fali be wun be mannin Ɲanmiɛn’n, ndɛndɛ kpa be yoli ɲin kekle i su. B’a yoman like nga be tali nda kɛ bé yó’n. “Be klɔklɔli i b’ɔ ti Izraɛl Nyanmiɛn’n.” (Jue. 78:41) I nun nga Moizi ɔli Sinai Oka’n su lɔ’n naan Zoova kle i ajalɛ wie mun ekun’n, Izraɛlifuɛ’m b’a kwlá tranman b’a minndɛman. Be Ɲanmiɛn sulafilɛ’n wa boli kpɔnzɔlɛ bo. Be buli i kɛ Moizi w’a yaci be w’a ɔ mlɔnmlɔn. I sɔ’n ti’n, be yoli sika ɔkwlɛ nannin ba kun kpɛkun be seli nvle’n nunfuɛ’m be kɛ: “Izraɛlfuɛ mun, amun like ng’ɔ fali amun Ezipt lɔ bali’n yɛ!” (Tul. 32:1, 4) Be kotoli nannin ba sɔ m’ɔ ti klɔ sran sa nuan like’n i bo, be yili tɛ be mɛnnin i kpɛkun be waan be su ‘di cɛn be man Anannganman.’ Kɛ Zoova wunnin i sɔ liɛ’n, ɔ seli Moizi kɛ: “B’a yaci atin nga n kleli be’n lɛ lalaa.” (Tul. 32:5, 6, 8) Kɛ ɔ fin lɛ’n, Izraɛlifuɛ’m be tali Ɲanmiɛn i nda kpanngban ekun, sanngɛ b’a yoman be nuan like.​—Kal. 30:3.

NDA NƝƆN EKUN

13. ?Nda benin yɛ Ɲanmiɛn tali Famiɛn Davidi ɔ? ?Yɛ ngue yɛ maan e si kɛ Osu ng’ɔ seli kɛ ɔ́ bá’n i ndɛ yɛ ɔ su kan ɔn?

¹³ I nun nga Davidi ti Izraɛli Famiɛn’n, Zoova tali nda nɲɔn ekun kɛ ɔ́ yó naan be kwlaa nga be ɲin yi i’n b’a di ye’n ti. I  klikli’n, ɔ tali Davidi i nda kɛ famiɛn bia’n kɛ́ i osu’n nun tititi. (Jue. 89:36, 37; 132:11, 12) I sɔ’n kle kɛ Osu nga Ɲanmiɛn waan ɔ́ bá’n ɔ́ yó Davidi i osu’n nunfuɛ, yɛ bé flɛ́ i ‘David i anunman.’ (Mat. 1:1; 21:9) Davidi kɛnnin i wun ase flɛli i osu’n nunfuɛ sɔ m’ɔ́ wá bá’n kɛ i “Min,” afin Klist ɲán ɲrun trɛ́ i.​—Mat. 22:42-44.

14. ?Osu nga Zoova waan ɔ́ bá’n i su nda benin yɛ ɔ tali ɔ? ?Nda sɔ’n i su ye benin yɛ e ɲɛn i ɔ?

¹⁴ I nɲɔn su’n, Zoova yili i nglo kleli Davidi kɛ Osu nga i waan ɔ́ bá’n ɔ́ yó Famiɛn. Sanngɛ i kunngba’n ɔ́ dí Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn junman mán klɔ sran mun. Laa Izraɛli lɔ’n, ɔ le be nga be di famiɛn’n yɛ ɔ le be nga be ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’n. Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be fin Levi osu’n nun yɛ famiɛn’m be fin Zida osu’n nun. Sanngɛ Davidi kannin Famiɛn sɔ’n m’ɔ́ wá ba’n i ndɛ seli kɛ: “Anannganman i nuan su ndɛ ng’ɔ kan kleli min Min’n yɛ. Ɔ seli i kɛ yo: ‘Tran ase min fama su wa lele maan n yi ɔ kpɔfuɛ’m be ase ɔ bo naan n fa be yo ɔ ja siesiewlɛ.’ Anannganman ɔ tali nda. Ɔ lɛ-man kɛ ɔ ko yo-man. I waan: ‘A ti Nyanmiɛn nyrun jranfuɛ bɔ á ká lɛ titi kɛ Mɛlkizedɛk liɛ’n sa.’” (Jue. 110:1, 4) Kɛ nga Davidi fa kannin’n sa’n, Zezi Klist mɔ i yɛle Osu nga Ɲanmiɛn waan ɔ́ bá’n, kɛ é sé yɛ’n, ɔ ti famiɛn ɲanmiɛn su lɔ. I kunngba’n ɔ di Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn junman man klɔ sran mun. Yɛle kɛ ɔ uka be nga be aeliɛ’n yo be nsisɔ’n naan be nin Ɲanmiɛn be nanti klanman.​—An kanngan Ebre Mun 7:21, 25, 26 nun.

ƝANMIƐN I IZRAƐLI NVLE UFLƐ’N

15, 16. (a) ?Izraɛli nvle nɲɔn benin yɛ Biblu’n kan be ndɛ ɔ? ?Yɛ be nun onin yɛ Ɲanmiɛn i klun jɔ i wun andɛ ɔ? (b) ?Nda talɛ’n i su mmla benin yɛ Zezi mɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ mun ɔn?

¹⁵ Kɛ mɔ Izraɛli nvle’n yili Zezi Klist i blo’n ti’n, i agualiɛ su’n, Zoova yili nvle sɔ’n i blo wie. Ɔ maan w’a kwlá kaciman i “nyrun jranfuɛ’m be nvle.” Zezi seli Zuifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛn’m be kɛ: “Bé wá dé Nyanmiɛn famiɛn dilɛ’n amun sa nun, bé fá mán nvle uflɛ bɔ bé wá yó sa kpa mɛ́n i’n.” (Mat. 21:43) Afuɛ nga be flɛ i 33 Pantekɔtu nun’n, kɛ Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mannin Zezi i sɔnnzɔnfuɛ kɔe 120 mɔ be yiali Zerizalɛmu lɛ’n, yɛ ɔ takali nvle uflɛ sɔ’n niɔn. Be wa flɛli sran sɔ’m be kɛ “Izraɛlfuɛ nga be ti Nyanmiɛn liɛ sakpa’n.” W’a cɛman, sran akpiakpi kpanngban mɔ be fin nvle fanunfanun nun’n be wa yoli Ɲanmiɛn i nvle uflɛ sɔ’n i nunfuɛ wie.​—Gal. 6:16.

¹⁶ Ɲanmiɛn i Izraɛli nvle uflɛ sɔ’n i nunfuɛ’m be timan kɛ Izraɛli nvle klikli’n i nunfuɛ mɔ be ɲin w’a yiman Ɲanmiɛn’n be sa. Be liɛ’n be ɲin yi Ɲanmiɛn tititi. Mmla nga be mannin nvle uflɛ sɔ’n i nunfuɛ mun’n be nun kun kan nda talɛ ndɛ. I nun nga Zezi o asiɛ’n su wa’n, sran’m be ta ato nda annzɛ be ta nda ngbɛnngbɛn. (Mat. 23:16-22) Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: ‘Nán an ta sran fi nda mlɔnmlɔn. Sɛ an se kɛ ɛɛn, maan ɔ ka su, yɛ sɛ an se kɛ cɛcɛ’n, maan ɔ ka su, afin ndɛ nga be kan gua su’n ɔ fin Klunwifuɛ’n.’​—Mat. 5:34, 37.

17. ?Kosan benin mun yɛ é tɛ́ be su like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun ɔn?

¹⁷ ?I sɔ’n kle kɛ nda talɛ’n timan kpa mlɔnmlɔn? ?I ng’ɔ ti cinnjin kpa’n, kɛ Zezi waan sɛ e se kɛ ɛɛn maan ɔ ka su’n, i bo’n yɛle benin? Like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun’n é wá tɛ́ kosan sɔ’m be su. Kɛ é bú Ɲanmiɛn Ndɛ’n i su akunndan é kɔ́’n, maan e lo e wun naan ɔ wla e fanngan naan e ɲin yi Zoova tititi. I liɛ’n Zoova yrá e su anannganman kɛ nga ɔ tali nda kɛ ɔ́ fá yó’n sa.

[Kosan mun]

[Ndɛ kwle, bue 27]

Kasiɛ nga Zoova bo be’n be kpɛn su titi.

[Foto, bue 25]

Ɔ ka kaan sa’n Abraamu wá wún Zoova i kasiɛ’m be su kpɛnlɛ’n.