Muleumfwila Lesa pa Kuti Mukanonkelemo mu Malayo Alapa Ukufikilisha

“Apo [Lesa] tali na kulapa umbi uwamucila, ailapile umwine.”—HEB. 6:13.

BUSHE KUTI MWAYASUKA IFI IFIPUSHO?

Cinshi twingashininkishisha ukuti ukufwaya kwa kwa Lesa kukafikilishiwa?

Bulayo nshi Lesa alaile ilyo Adamu na Efa babembwike?

Tunonkelamo shani mu mulapo Lesa alapile pa kulaya Abrahamu?

1. Bushe ifyo Yehova alanda fyapusana shani ne fyo abantunse abashapwililika balanda?

YEHOVA ni “Lesa wa cishinka.” (Amalu. 31:5) Abantunse te lyonse balanda icishinka pantu tabapwililika, lelo ‘Lesa ena te kuti abepe.’ (Heb. 6:18; belengeni Impendwa 23:19.) Lyonse alafikilisha ifyo alaya abantunse. Ku ca kumwenako, ilyo Lesa alebumba ifintu, lyonse alelanda ifyo alacita kabili ifyo fine ‘e fyo caleba.’ Kanshi, ilyo ubushiku bwalenga 6 bwapwile, “Lesa amwene ifyo apangile kabili moneni! nafiwama nga nshi.”—Ukute. 1:6, 7, 30, 31.

2. Bushe ubushiku bwa kwa Lesa ubwa kutuusha bushiku nshi, kabili mulandu nshi ‘abulengele ukuba ubwa mushilo’?

² Ilyo Yehova Lesa apitulwike mu fyo abumbile, alandile ukuti ubushiku bwalenga 7 bwatendeka. Ubu te bushiku bwa ma-awala 24, lelo ciputulwa ca nshita icitali umo atuusha ku milimo ya kupanga ifintu pano calo. (Ukute. 2:2) Ubu bushiku bwa kwa Lesa ubwa kutuusha bwalitwalilila. (Heb. 4:9, 10) Baibolo tayalanda ilyo bwatendeke. Bufwile bwatendeke ninshi Lesa alibumba Efa, umukashi wa kwa Adamu, apapitile nomba nalimo imyaka 6,000. Mu Kuteka kwa kwa Yesu Kristu Ukwa Myaka Ikana Limo ukuli mupepi, ukufwaya kwa kwa Lesa ukwa kulenga icalo ukuba paradaise umukekala abantunse abapwililika, kukafikilishiwa. (Ukute. 1:27, 28; Ukus. 20:6) Bushe kuti mwacetekela ukuti mukekala mu calo ca musango yu icisuma? Ee kuti mwacetekela, pantu “Lesa apaalile ubushiku bwalenga 7 no kubulenga ukuba ubwa mushilo.” Ubu bwali bushininkisho bwa kutila ilyo ubushiku bwa kwa Lesa ubwa kutuusha bushilapwa, ukufwaya kwakwe kukafikilishiwa nangu kwingaba ifya kupumfyanya ifya musango nshi.—Ukute. 2:3.

3. (a) Ilyo Lesa atendeke ukutuusha, finshi fyacitike? (b) Cinshi Yehova alandile pa fyo aali no konaula bacipondoka?

 ³ Lelo ilyo ubushiku bwa kwa Lesa ubwa kutuusha bwatendeke, kwali icintu cimo icabipa icacitike. Satana, uwali malaika ku muulu, afwaile ukuti bambi balemupepa mu nshita ya kupepa Lesa. Alibepele Efa kabili ici calengele ukuti Efa apule mwi funde lya kwa Yehova. (1 Tim. 2:14) Efa na o alengele umwina mwakwe ukupula mwi funde lya kwa Lesa. (Ukute. 3:1-6) Uku kupondoka kwalibipile icine cine. Nangu ca kuti Satana atile Lesa wa bufi, Yehova ena tamwene ukuti calilingile pali ilya nshita ukulapa pa kuti bashininkishe ukuti akafikilisha ukufwaya kwakwe. Lelo alandile amashiwi ayali no kwishibikwa bwino ku ntanshi pa fyo ali no konaula bacipondoka. Atile: “Ndebika no bulwani pali iwe [Satana] no mwanakashi, na pa mwana obe no mwana wakwe. Ena [Umwana walailwe] akakufwanta ku mutwe nobe ukamusuma ku citende.”—Ukute. 3:15; Ukus. 12:9.

UMULAPO WALI CISHIBILO CA KUTI IFYALANDWA FYA CINE

4, 5. Bushe limo Abrahamu alecita shani pa kulangilila ukuti ifyo alelanda fya cine?

⁴ Ilyo Lesa abumbile Adamu na Efa, cimoneka kwati abantu tabalingile ukulalapa pa kuti bashininkishe ukuti ifyo balelanda fya cine. Abantu abapwililika, abatemwa Lesa kabili abamupashanya tabalapa; lyonse balanda icishinka kabili balacetekelana. Lelo ifintu fyalyalwike ilyo abantu babembwike. Apo nomba ubucenjeshi no bufi fyalifulile mu bantu, nga kuli imilandu iyacindama, imilapo yalefwaikwa pa kuti cishibikwe ukuti ifyo umuntu alanda fya cine.

⁵ Imilapo yali iyacindama sana kabili pa miku itatu Abrahamu alilapile ku kulangilila ukuti ifyo alelanda fya cine. (Ukute. 21:22-24; 24:2-4, 9) Ku ca kumwenako, Abrahamu alilapile ilyo abwelele ku kucimfya imfumu ya ku Elamu na bantu abaleyafwilisha. Imfumu ya ku Salemu na ku Sodomu baliile mu kumusengela. Melkisedeke, imfumu ya ku Salemu, ali ni “shimapepo wa kwa Lesa Wapulamo.” Apo ali ni shimapepo, apaalile Abrahamu kabili alumbenye Lesa pa kulenga Abrahamu ukucimfya abalwani. (Ukute. 14:17-20) Ilyo imfumu ya ku Sodomu yalefwaya ukulambula Abrahamu pa kupususha abantu ba iko ku balwani, Abrahamu alapile ati: “Naimya amaboko yandi no kulapa kuli Yehova Lesa Uwapulamo, Uwapangile umuulu ne sonde, nati, pa fintu fyobe fyonse nshabuulepo akantu nangu kamo, ubushishi nangu lushinga lwa ndyato, pa kuti wikatila, ‘Nine nacindamike Abramu.’”—Ukute. 14:21-23.

YEHOVA ALILAPILE PA KULAYA ABRAHAMU

6. (a) Finshi Abrahamu acitile ifyo twingamupashanya? (b) Tunonkelamo shani mu fyo Abrahamu ali ne cumfwila?

⁶ Yehova Lesa alalapa pa kuti abantunse abashapwililika bacetekele mu malayo yakwe. Abomfya amashiwi pamo nga “‘Na pali ne mwine,’ e fyasosa Shikulu Mulopwe Yehova.” (Esek. 17:16) Baibolo ilondolola ukuti Yehova Lesa alilapile ukucila pa miku 40 ilyo kwacitike ifintu ifyalekanalekana. Nalimo inshita twaishiba sana ni lilya Lesa alapile kuli Abrahamu. Pa myaka iingi, Yehova alipangene ifipangano na Abrahamu ifyalelangilila ukuti Umwana uwalailwe ali no kufuma muli Abrahamu ukupitila mu mwana wakwe Isaki. (Ukute. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Lyena Yehova alyeseshe Abrahamu ubwesho ubukalamba nga nshi, ubwa kutuula ilambo umwana wakwe uo atemenwe sana.  Ilyo line fye, Abrahamu alyumfwilile ifyo Lesa amwebele, kabili ilyo fye afwaile ukutuula Isaki ilambo, malaika wa kwa Lesa alimuleseshe. Lyena Lesa alapile ati: “Nailapa, . . . ukutila pa mulandu wa kuti wacita ici cintu kabili taukene ukumpeela umwana obe umwaume, umo fye mpo, ukupaala nkakupaala kabili ukufusha nkafusha abakafuma mu mwana obe nge ntanda sha mu muulu kabili ngo mucanga wa mu lulamba lwa bemba; kabili abakafuma mu mwana obe bakapoka impongolo sha balwani babo. Kabili mu mwana obe e mo inko shonse isha pe sonde shikaimwena amapaalo pa mulandu wa kuti naumfwa kwi shiwi lyandi.”—Ukute. 22:1-3, 9-12, 15-18.

7, 8. (a) Mulandu nshi Lesa alapiile umulapo kuli Abrahamu? (b) Bushe “impaanga shimbi” isha kwa Yesu bakanonkelamo shani mu mulapo Lesa alapile pa kulaya Abrahamu?

⁷ Mulandu nshi Lesa alapiile kuli Abrahamu ilyo alemulaya? Alefwaya ukukosha isubilo ne citetekelo ca bali no kuba impyani shinankwe isha kwa Kristu ababa ulubali ulwa “mwana” uwalailwe. (Belengeni AbaHebere 6:13-18; Gal. 3:29) Nga fintu umutumwa Paulo alandile, Yehova “alilapile no mulapo, pa kuti, muli ifi fintu fibili ifishaluka [umulapo wakwe no bulayo] umo Lesa ashingabepa, . . . tukoseleshiwe nga nshi pa kuti twikatishe isubilo ilyabikilwa ifwe.”

⁸ Te Bena Kristu basubwa fye abanonkelamo mu mulapo uo Lesa alapile kuli Abrahamu. Yehova alapile ukuti mu ‘mwana wa kwa Abrahamu e mo abantu ba mu nko shonse bakaimwena amapaalo.’ (Ukute. 22:18) Muli aba abakaimwena amapaalo mwaba ne “mpaanga shimbi” isha kwa Kristu, abakwata isubilo lya kwikala umuyayaya muli paradaise pano calo. (Yoh. 10:16) Nampo nga isubilo lyenu lya ku muulu nelyo nga lya kwikala pa calo, mulingile ‘ukwikatisha’ isubilo pa kutwalilila ukuba ne cumfwila kuli Lesa.—Belengeni AbaHebere 6:11, 12.

IMILAPO YA KWA LESA NA IMBI IYAKUMINE UBULAYO ALAILE ABRAHAMU

9. Mulapo nshi Lesa alapile ku batuntwike muli Abrahamu abali mu busha mu Egupti?

⁹ Ilyo papitile imyaka iingi, Yehova na kabili alilapile umulapo uwakumine ubulayo alaile Abrahamu ilyo atumine Mose ku kuyalanda na batuntwike muli Abrahamu abali mu busha mu Egupti. (Ukufu. 6:6-8) Ilyo Lesa atumine Mose, atile: “Mu bushiku nasalile Israele, . . . naimishe ukuboko kwandi no kulapa kuli  bena ukuti nkabafumya mu calo ca Egupti no kubatwala ku calo ico nabalengwilile, umwaba umukaka no buci.”—Esek. 20:5, 6.

10. Finshi Lesa alaile abena Israele pa numa ya kubalubula mu busha mu Egupti?

¹⁰ Ilyo Yehova alubwile abena Israele mu Egupti, abalaile ubulayo na bumbi ubwa kuti: “Nga mwakulaumfwa kwi shiwi lyandi kabili nga mwakulasunga icipangano candi, e lyo mukaba nge cipe candi ica mutengo pa bantu na bantu bonse, pantu isonde lyonse lyandi. Kabili mukaba ubufumu bwandi ubwa bashimapepo kabili uluko lwandi ulwa mushilo.” (Ukufu. 19:5, 6) Ala lyali lishuko ilikalamba nga nshi ilyo Lesa apeele abena Israele! Ici calolele mu kuti abena Israele nga baba ne cumfwila, baali no kukwata ishuko lya kuba ishamfumu kabili bashimapepo kabili inko shonse emo shali no kupaalilwa. Pa numa, ilyo Yehova alelondolola ifyo acitiile abena Israele ilyo abafumishe mu Egupti, atile: ‘E ico . . . nalapile umulapo kuli iwe no kupangana icipangano na iwe.’—Esek. 16:8.

11. Bushe abena Israele bacitile shani ilyo Lesa apangene nabo icipangano ca kuba abantu bakwe abasalwa?

¹¹ Pali ilya nshita, Yehova tapatikishe abena Israele ukulapa umulapo wa kuti bakulamumfwila, nelyo ukubapatikisha ukusumina ukuba abantu bakwe abaibela. Lelo bailandiile fye abene abati: “Fyonse ifyo Yehova asosele twakulacita.” (Ukufu. 19:8) Pa numa ya nshiku shitatu, Yehova Lesa alyebele abena Israele ifyo alefwaya ukuti abantu bakwe abo asalile balecita. Ica kubalilapo, alibapeele Amafunde 10, e lyo pa numa Mose alibebele amafunde na yambi ayaba mu Ukufuma 20:22 ukushinta ku Ukufuma 23:33. Bushe abena Israele bacitile shani? “Abantu bonse ba-aswike mwi shiwi limo no kutila: ‘Fyonse ifyo Yehova asosele natuitemenwa ukuficita.’” (Ukufu. 24:3) Lyena Mose alembele amafunde mwi “buuku lya cipangano” no kubelengela abantu pa kuti uluko lonse lwingayomfwa na kabili. Pa numa ya kubabelengela amafunde, abantu balilapile umuku walenga butatu abati: “Fyonse ifyo Yehova asosele natuitemenwa ukuficita no kumfwila.”—Ukufu. 24:4, 7, 8.

12. Bushe Yehova acitile shani pa fyo apangene na bantu asalile, bushe abantu bena bacitile shani?

¹² Mu kwangufyanya Yehova atampile ukufikilisha ifyo apangene na bena Israele ifyali mu cipangano ce Funde. Apekenye itenti lya kupepelamo abikako na bashimapepo abaleafwa abantu abashapwililika ukuba ifibusa fya kwa Lesa. Lelo tapakokwele, abena Israele balilabile ukuti bali-ipeele kuli Lesa kabili “bakalifye Uwa Mushilo wa kwa Israele.” (Amalu. 78:41) Ku ca kumwenako, ilyo Mose ali pa Lupili lwa Sinai alepoka amafunde na yambi, abena Israele balinakile ukulolela kabili balilekele ukutetekela Lesa pantu batontonkenye ukuti Mose nabasha. E ico bapangile umwana wa ng’ombe uwa golde kabili baebele abantu abati: “Uyu e Lesa obe, we Israele, uwakutungulwile ukukufumya mu calo ca Egupti.” (Ukufu. 32:1, 4) Lyena bacitile ico baleita ati “umutebeto kuli Yehova” kabili balefukama no kupeela amalambo ku cilubi ico bapangile. Ilyo fye Yehova amwene ifyalecitika, aebele Mose ati: “Bafuma bwangu mu nshila nabebele ukuyamo.” (Ukufu. 32:5, 6, 8) Ku ca bulanda, ukufuma iyi nshita abena Israele baleti nga balapa imilapo kuli Lesa, balefilwa ukufikilisha.—Impe. 30:2.

IMILAPO NA IMBI IBILI

13. Mulapo nshi uo Lesa alapile ku Mfumu Davidi, kabili wakuma shani Umwana walailwe?

¹³ Ilyo Imfumu Davidi yaleteka, Yehova alapile imilapo na imbi ibili kabili  abali no kumumfwila e bo ali no kupaala. Umulapo wa kubalilapo wali wa kuti icipuna ca kwa Davidi ica bufumu cikabako umuyayaya. (Amalu. 89:35, 36; 132:11, 12) Ici calolele mu kuti Umwana walailwe ali no kwitwa ati “Mwana Davidi.” (Mat. 1:1; 21:9) Apo Davidi ali uwaicefya, aitile uwali no kufuma mu lupwa lwakwe ati “Shikulu” pantu Kristu ali no kukwata icifulo icikalamba.—Mat. 22:42-44.

14. Mulapo nshi Yehova alapile uwalelanda pa Mwana uwalailwe, kabili tunonkelamo shani?

¹⁴ Umulapo walenga bubili waliko lintu Yehova ukupitila mu mupashi alengele Davidi ukusobela ukuti iyi Mfumu yaibela ikaba Shimapepo Mukalamba uwa bantu. Mu Israele imilimo ya shamfumu ne ya bashimapepo yalipusene icine cine. Bashimapepo balefuma mu mukowa wa kwa Lebi, lelo ishamfumu shena shalefuma mu mukowa wa kwa Yuda. Nomba ilyo Davidi alelanda pa wali no kumupyana, atile: “Yehova aeba Shikulu ati: ‘Ikala ku kwa kulyo kwandi mpaka nkalenge abalwani bobe ukuba nga kapuna ka kunyantapo amakasa yobe.’ Yehova nalapa, kabili takalanguluke, atile: ‘Ni we shimapepo umuyayaya nga filya fine Melkisedeke aali!’” (Amalu. 110:1, 4) Ubu busesemo bwalifikilishiwa pantu ino nshita, Yesu Kristu Umwana uwalailwe aleteka mu muulu kabili aba ku kulyo kwa kwa Lesa. E lyo kabili ni Shimapepo Mukalamba uwa bantu pantu alafwa abalapila ukuba ifibusa fisuma na Lesa.—Belengeni AbaHebere 7:21, 25, 26.

ISRAELE MUPYA UWA KWA LESA

15, 16. (a) Mabumba nshi yabili aya bena Israele ayo balandapo mu Baibolo, kabili bena Israele nshi abo Lesa apaala muno nshiku? (b) Lifunde nshi Yesu apeele abasambi bakwe ilyakuma ukulapa?

¹⁵ Apo abena Israele balikeene Yesu Kristu, Lesa alilekele ukubapaala kabili ishuko lya kutwalilila ukuba ‘ubufumu bwa bashimapepo’ lyalipwile. Pa mulandu ne fyo bacitile, Yesu aebele intungulushi sha baYuda ukuti: “Bakamupoka ubufumu bwa kwa Lesa no kubupeela ku luko ulutwala ifisabo fya buko.” (Mat. 21:43) Uluko ulupya lwapangilwe pa Pentekoste 33 C.E. ilyo umupashi wa kwa Lesa waishile pa basambi ba kwa Yesu 120 abalongene mu Yerusalemu. Aba e baishileba “Israele wa kwa Lesa,” kabili tapakokwele balifulile icine cine kabili bafumine mu nko shonse isha pe sonde.—Gal. 6:16.

¹⁶ Ababa muli ulu luko ulupya ulwa kwa Lesa balipusana sana no luko lwa bena Israele, bena balitwalilila ukutwala ifisabo ifisuma pantu balomfwila Lesa. Ifunde limo ilyo bakonka lyakuma ukulapa imilapo. Ilyo Yesu ali pano calo, abantu balelapa fye icilapelape, balelapa ifya bufi no kulapa pa fintu ifishicindeme. (Mat. 23:16-22) Yesu asambilishe abasambi bakwe ati: “Mwilalapa nakalya . . . Lekeni Ee wenu abe Ee, na Iyo wenu abe Iyo; pantu icacila pali ifi cafuma ku mubifi.”—Mat. 5:34, 37.

17. Mepusho nshi tukalanshanyapo mu cipande cikonkelepo?

¹⁷ Bushe ninshi lyonse fye calibipa ukulapa umulapo? Icipusho icacindama sana ca kutila, bushe calola mwi ukuleka Ee yenu ukuba Ee? Icipande cikonkelepo cikaasuka aya mepusho. Natutwalilile ukulatontonkanya pa Cebo ca kwa Lesa, ukucita ifi kukatucincisha ukulaumfwila Yehova, kabili na o akatupaala umuyayaya nge fyo umwine alapile pa kutulaya.

[Ifipusho]

[Amashiwi pe bula 26]

Ifyo Yehova alaya filafikilishiwa lyonse

[Icikope pe bula 24]

Nomba line Abrahamu ali no kwisamona uko Yehova akafikilisha ifyo alaya