Kop Uyo Abasi Nyụn̄ Bọ Ufọn To Mme Un̄wọn̄ọ Esie
Kop Uyo Abasi Nyụn̄ Bọ Ufọn To Mme Un̄wọn̄ọ Esie
“Sia [Abasi] mîkemeke nditomo owo eke okponde akan, enye otomo idemesie.”—HEB. 6:13.
SE M̀MÊ EMEKEME NDIBỌRỌ:
Nso inam nnyịn inịm ke mme un̄wọn̄ọ Abasi idikpụhu?
Nso un̄wọn̄ọ ke Abasi akanam ke Adam ye Eve ẹma ẹkenam idiọkn̄kpọ?
Didie ke nnyịn ibọ ufọn ito un̄wọn̄ọ emi Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ Abraham?
1. Didie ke ikọ Jehovah okpụhọde ye eke mme anana-mfọnmma owo?
JEHOVAH edi “Abasi akpanikọ.” (Ps. 31:5) Idịghe kpukpru ini ke mme anana-mfọnmma owo ẹsitịn̄ akpanikọ, edi “Abasi [ikemeke] ndisu nsu.” (Heb. 6:18; kot Numbers 23:19.) Enye esinam kpukpru se enye aduakde ndinam nnọ ubonowo. Ke uwụtn̄kpọ, kpukpru se Abasi akaduakde ndinam ke ntọn̄ọ usen edibot n̄kpọ kiet kiet okonyụn̄ “edi ntre.” Ntem, ke utịt ọyọhọ usen itiokiet emi Abasi okobotde n̄kpọ, enye ama “okụt kpukpru se enye akanamde, ndien sese! ẹfọn etieti.”—Gen. 1:6, 7, 30, 31.
2. Nso idi usen nduọkodudu Abasi, ndien ntak emi Abasi ‘akanamde usen oro edi edisana’?
2 Ke Jehovah Abasi ama akafiak ese se enye okobotde, enye ama ọdọhọ ke ọyọhọ usen itiaba ọtọn̄ọ. Usen emi idịghe usen emi edide hour 24, edi edi anyan ini emi enye ọkọduọkde odudu ndibot n̄kpọ ke isọn̄. (Gen. 2:2) Edi usen nduọkodudu Abasi itreke. (Heb. 4:9, 10) Bible itịn̄ke ata nnennen ini emi usen oro ọkọtọn̄ọde. Ekedi ke enye ama okobot Eve an̄wan Adam, ke n̄kpọ nte isua 6,000 emi ẹkebede. Nnyịn itie ibet Tọsịn Isua Ukara Jesus Christ, emi edinamde isọn̄ akabade nsinsi Paradise emi mfọnmma owo ẹdụn̄de, nte Abasi akaduakde ke ini enye okobotde isọn̄. (Gen. 1:27, 28; Edi. 20:6) Ndi afo emekeme nditiene ndu ini oro? Ih, emekeme! Koro “Abasi [ama] ọdiọn̄ ọyọhọ usen itiaba onyụn̄ anam enye edi edisana.” Emi okowụt ke inamke n̄kpọ m̀mê nso mfịna oro owo mîdorike enyịn ekpetịbe, ke uduak Abasi oyosu ke utịt usen nduọkodudu esie.—Gen. 2:3.
3. (a) Didie ke ẹkesọn̄ ibuot ye Abasi ke usen nduọkodudu esie ama ọkọtọn̄ọ? (b) Didie ke Jehovah eketịn̄ nte iduakde nditre nsọn̄ibuot oro?
3 Edi mfịna ama ọtọn̄ọ ke usen nduọkodudu Abasi ama ọkọtọn̄ọ. Satan, kiet ke otu mme angel Abasi, ama oyom ndida itie Abasi. Enye ama osu ata akpa nsu emi akanam ẹsude onyụn̄ abian̄a Eve anam ọsọn̄ ibuot ye Jehovah. (1 Tim. 2:14) Ekem Eve ama anam ebe esie etiene ọsọn̄ ibuot ye Abasi. (Gen. 3:1-6) Idem ke ata idiọk idaha oro ke ekondo, emi ẹkedọhọde ke Abasi itịn̄ke akpanikọ, Jehovah ama okụt ke ufọn idụhe ndida un̄wọn̄ọ n̄wụt ke uduak imọ oyosụk osu. Edi enye ama etịn̄ ikọ emi ekedide edin̄wan̄a owo nte ini akakade; enye eketịn̄ aban̄a nte ẹditrede nsọn̄ibuot oro ete: “Nyesịn usua ke ufọt fo [Satan] ye n̄wan ye ke ufọt mfri fo ye mfri esie. Enye [Mfri oro ẹken̄wọn̄ọde] ayanuak fi ibuot, afo oyonyụn̄ anuak enye nditịn̄ikpat.”—Gen. 3:15; Edi. 12:9.
NDIDA UN̄WỌN̄Ọ —AKPAN N̄KPỌ KE IBET
4, 5. Nso ke Abraham akanam utịm ikata?
4 Mbemiso Adam ye Eve ẹkesọn̄de ibuot ye Abasi, itiehe nte ndin̄wọn̄ọ n̄kpọ man ẹwụt ke ẹtịn̄ akpanikọ ama esịne ke otu ikọ emi Abasi okoyomde mmọ ẹtịn̄. Mme mfọnmma owo emi ẹmade Abasi, emi ẹnyụn̄ ẹkpebede Abasi inyeneke ndin̄wọn̄ọ n̄kpọ koro mmọ ẹsitịn̄ akpanikọ kpukpru ini ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹbuọt idem ye kiet eken. Edi n̄kpọ ama okpụhọde ke ini mme owo ẹkenamde idiọkn̄kpọ ẹnyụn̄ ẹkabade mme anana-mfọnmma. Ke akpatre, ke ini nsu ye abian̄a ẹkedide ọsọ n̄kpọ ke otu ubonowo, ama ediyom mme owo ẹsin̄wọn̄ọ n̄kpọ man ẹwụt ke itịn̄ akpanikọ.
5 Abraham ama enyịme ẹda un̄wọn̄ọ ke nsụhọde n̄kaha utịm ikata man ẹwụt ke ẹyenam se ẹtịn̄de. (Gen. 21:22-24; 24:2-4, 9) Ke uwụtn̄kpọ, enye ama anam emi ke ini enye ọkọnyọn̄de ndikan edidem Elam ye mbon esie edi. Edidem Salem ye edidem Sodom ẹma ẹkesobo ye enye. Melchizedek, edidem Salem, ekedi “oku Ata Edikon̄ Abasi.” Ntre, enye ama ọdiọn̄ Abraham onyụn̄ otoro Abasi ke ndin̄wam Abraham akan mme asua esie. (Gen. 14:17-20) Ekem, ke ini edidem Sodom okoyomde ndinọ Abraham n̄kpọ ke ndinyan̄a ikọt esie nsio ke ubọk mme asua, Abraham ama ọn̄wọn̄ọ ete: “Mmemenede ubọk mi ke enyọn̄ n̄n̄wọn̄ọ nnọ Jehovah Ata Edikon̄ Abasi, Andinam enyọn̄ ye isọn̄, nte ke ndibọhọ n̄kpọ ndomokiet eke enyenede fi ọtọn̄ọde ke ndidi tutu esịm urụk ikpaukot, mbak afo ududọhọ ete, ‘Ami n̄kanam Abram oforo.’”—Gen. 14:21-23.
SE JEHOVAH ỌKỌN̄WỌN̄ỌDE ỌNỌ ABRAHAM
6. (a) Nso uwụtn̄kpọ ke Abraham ekenịm ọnọ nnyịn? (b) Nso ufọn ke idibọ ke ntak n̄kopuyo Abraham?
6 Ke ntak mme anana-mfọnmma owo, Jehovah Abasi ama ada un̄wọn̄ọ n̄ko, utọ nte ndidọhọ, “‘Ma uwem mi,’ uyo Jehovah Akakan Ọbọn̄ Andikara edi emi.” (Ezek. 17:16) Jehovah Abasi ada un̄wọn̄ọ ebe utịm ike 40 ke Bible. Etie nte mbon emi nnyịn inen̄erede ifiọk ẹdi mbon emi enye okotomode idemesie ọnọ Abraham. Ke ediwak isua emi ẹkebede, Jehovah ama anam mme ediomi, m̀mê un̄wọn̄ọ, ọnọ Abraham, ndien kpukpru un̄wọn̄ọ emi ẹkewụt ke Mfri oro ẹken̄wọn̄ọde edito ubon Abraham, ebe ke Isaac eyen esie. (Gen. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Ekem Jehovah ama odomo Abraham akamba idomo, ọdọhọ enye ada edima eyen esie akawa ọnọ imọ. Abraham ikabiatke ini, enye ama okop uyo Abasi ndien ke ini enye okoyomde ndiwa Isaac, angel Abasi ama akpan enye ndiwot eyen oro. Ekem, Abasi ama ọn̄wọn̄ọ ete: “Mmotomo idemmi, nte, koro afo akanamde n̄kpọ emi mûkonyụn̄ usịnke ndinọ mi ikpọn̄-ikpọn̄ eyen fo, ke akpanikọ nyọdiọn̄ fi ndinyụn̄ ntreke ndinam mfri fo awak nte ntantaọfiọn̄ ke ikpaenyọn̄ ye nte ntan mbeninyan̄; ndien mfri fo ayada inuaotop mme asua esie enyene. Kpukpru mme idụt isọn̄ ẹyebọ edidiọn̄ eke otode mfri fo koro afo okokopde uyo mi.”—Gen. 22:1-3, 9-12, 15-18.
7, 8. (a) Ntak emi Abasi akadade un̄wọn̄ọ ke ini enye ekenemede nneme ye Abraham? (b) Didie ke “mme erọn̄ en̄wen” ẹbọ ufọn un̄wọn̄ọ Abasi emi?
7 Ntak emi Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ Abraham ke mme un̄wọn̄ọ imọ ẹyesu? Enye akanam emi man mme anditiene Christ nnyene udeme, oro ẹnyụn̄ ẹdide udiana ubak “mfri” oro ẹken̄wọn̄ọde ẹnen̄ede ẹnịm se enye ọkọn̄wọn̄ọde onyụn̄ ọsọn̄ọ mbuọtidem mmọ. (Kot Mme Hebrew 6:13-18; Gal. 3:29) Nte apostle Paul eketịn̄de, Jehovah “ada un̄wọn̄ọ ke ikọ esie, man okpoto ke n̄kpọ iba emi mîkemeke ndikpụhọde [ikọ ye un̄wọn̄ọ esie] emi Abasi mînyụn̄ ikemeke ndisu nsu mban̄a, nnyịn . . . ikpọbọ akwa nsịnudọn̄ ndisọn̄ọ mmụm idotenyịn emi ẹnịmde nnyịn ke iso n̄kama.”
8 Idịghe mme Christian emi ẹyetde aran kpọt ẹbọ ufọn un̄wọn̄ọ emi Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ Abraham. Jehovah ama ọn̄wọn̄ọ ke iyada “mfri” Abraham inam ‘kpukpru mme idụt isọn̄ ẹbọ edidiọn̄.’ (Gen. 22:18) “Mme erọn̄ en̄wen” emi ẹkopde uyo Christ ẹnyụn̄ ẹnyenede idotenyịn ndidu uwem ke nsinsi ke Paradise ke isọn̄, ẹsịne ke otu mbon emi ẹdiọn̄de. (John 10:16) Edide enyene idotenyịn ndika heaven m̀mê ndidu ke isọn̄, ka iso ‘mụm’ idotenyịn emi kama ke ndikop uyo Abasi.—Kot Mme Hebrew 6:11, 12.
MME UN̄WỌN̄Ọ ABASI EN̄WEN EMI ẸNYENEDE EBUANA
9. Nso ke Abasi ọkọn̄wọn̄ọ ke ini nditọ Abraham ẹkedide ifịn ke Egypt?
9 Ke ediwak isua ikie ẹma ẹkebe, ke ini Jehovah ọkọdọn̄de Moses eketịn̄ ikọ ye nditọ Abraham emi ẹkedude ke ufụn ke Egypt, Jehovah ama afiak anam un̄wọn̄ọ emi ekenyenede ebuana ye mme un̄wọn̄ọ emi enye akanamde ọnọ Abraham. (Ex. 6:6-8) Abasi eketịn̄ ntem aban̄a edinam oro, ete: “Ke usen oro n̄kemekde Israel, . . . mma mmenede ubọk mi n̄n̄wọn̄ọ nnọ mmọ nte ke nyada mmọ n̄wọrọ ke isọn̄ Egypt ndi isọn̄ oro n̄keyepde nnọ mmọ, enye emi ọfiọrọde mmọn̄eba ye aranọkwọk.”—Ezek. 20:5, 6.
10. Nso un̄wọn̄ọ ke Abasi akanam ọnọ Israel ke ama akafak mmọ osio ke Egypt?
10 Ekem, ke ini Jehovah akafakde Israel osio ke Egypt, enye ama anam un̄wọn̄ọ en̄wen ọnọ mmọ, ete: “Edieke mbufo ẹditịmde ẹkop uyo mi, ẹdinyụn̄ ẹnịmde ediomi mi, mbufo ẹyekabade ẹdi akpan inyene mi ke otu kpukpru mme owo, koro ofụri isọn̄ enyenede mi. Ndien mbufo ẹyekabade ẹdi obio ubọn̄ mme oku ye edisana idụt ẹnọ mi.” (Ex. 19:5, 6) Nso akwa ifet ke Abasi ọkọnọ Israel ntem! Oro ọkọwọrọ ke edieke mmọ ẹkpekopde uyo Abasi, ke enye ekpekemek mme owo emi ẹtode idụt oro ete ẹdi obio ubọn̄ mme oku man ẹkpediọn̄ ofụri ubonowo. Nte ini akakade, Jehovah ama etịn̄ se enye akanamde ọnọ Israel ke ini enye akanamde un̄wọn̄ọ oro, ete: “Ami . . . n̄n̄wọn̄ọ un̄wọn̄ọ nnọ fi nnyụn̄ ndụk ediomi ye afo.”—Ezek. 16:8.
11. Israel ẹkenam n̄kpọ didie ke ini Abasi ọkọdọhọde mmọ ẹdụk ediomi ye imọ man ẹkpedi ndimek ikọt imọ?
11 Ini oro, Jehovah ikọdọhọke Israel ẹn̄wọn̄ọ ke mmimọ iyokop uyo; Abasi ikonyụn̄ inyịkke-nyịk nditọ Israel ẹdụk ediomi ye imọ man ẹkpedi ndimek ikọt esie. Utu ke oro, mmọ ẹketịn̄ ke idemmọ ẹte: “Nnyịn imenyịme ndinam kpukpru se Jehovah ọdọhọde.” (Ex. 19:8) Usen ita ke oro ebede, Jehovah Abasi ama asian Israel se enye okoyomde ndimek ikọt esie ẹnam. Akpa, ẹma ẹsian mmọ Ibet Duop, ndien ekem Moses ama etịn̄ mme ibet eken emi ẹwetde ke Exodus 20:22 esịm Exodus 23:33 ọnọ mmọ. Nso ke Israel ẹkenam? “Kpukpru owo ẹbọrọ ke uyo kiet ẹte: ‘Nnyịn imenyịme ndinam kpukpru se Jehovah ọdọhọde.’” (Ex. 24:3) Ekem Moses ama ewet mme ewụhọ emi ke “n̄wed ediomi” onyụn̄ okot mmọ uyo ọwọrọ man ofụri idụt oro ẹkpefiak ẹkop. Ke oro ebede, mmọ ẹma ẹfiak ẹn̄wọn̄ọ ọyọhọ ikata ẹte: “Nnyịn imenyịme ndinam kpukpru se Jehovah ọdọhọde nnyụn̄ n̄kop uyo esie.”—Ex. 24:4, 7, 8.
12. Didie ke Jehovah ye ndimek ikọt esie ẹkenam n̄kpọ ẹban̄a ediomi emi mmọ ẹkedụkde?
12 Jehovah ama ọtọn̄ọ inikiet inikiet ndinam udeme esie ke Ibet ediomi ke ndinam ndutịm man ẹbọp ataya utuakibuot ẹnyụn̄ ẹnyene mme oku emi ẹdin̄wamde mme anana-mfọnmma owo ẹkeme ndisan̄a n̄kpere imọ. Edi nditọ Israel ẹma ẹsọsọp ẹfre ke mmimọ ima iyak idem inọ Abasi ẹnyụn̄ “ẹnam Edisana Abasi Israel okop ubiak.” (Ps. 78:41) Ke uwụtn̄kpọ, ke ini Moses okodude ke Obot Sinai ọbọ mme ewụhọ, nditọ Israel ẹma ẹnana ime ye mbuọtidem ke Abasi, ẹkere ke Moses ọkpọn̄ mmimọ. Ntre, mmọ ẹma ẹnam eyenenan̄ o-gold ẹnyụn̄ ẹdọhọ ẹte: “Emi edi Abasi fo, emi akadade fi ọwọrọ ke isọn̄ Egypt.” (Ex. 32:1, 4) Ekem mmọ ẹma ẹdọhọ ke inam ‘usọrọ inọ Jehovah,’ ẹtuak ibuot ẹnyụn̄ ẹwa uwa ẹnọ mbiet oro. Ke ini Jehovah okokụtde se mmọ ẹkenamde oro, enye ama ọdọhọ Moses ete: “Mmọ ẹmewara ẹwaha ẹkpọn̄ usụn̄ oro n̄ketemede mmọ nte ẹsan̄a.” (Ex. 32:5, 6, 8) Ọdiọk etieti ndifiọk nte ke ọtọn̄ọde ke ini oro, nditọ Israel ikesinamke se mmọ ẹken̄wọn̄ọde ẹnọ Abasi.—Num. 30:2.
UN̄WỌN̄Ọ IBA EN̄WEN
13. Nso ke Abasi ọkọn̄wọn̄ọ ọnọ Edidem David, ndien nso ebuana ke oro enyene ye Mfri oro ẹken̄wọn̄ọde?
13 Ke ini ukara Edidem David, Jehovah ama anam un̄wọn̄ọ iba en̄wen man ẹkpediọn̄ kpukpru mbon oro ẹkopde uyo esie. Akpa, enye ama ọn̄wọn̄ọ ọnọ David ete ke ebekpo esie edibịghi ke nsinsi. (Ps. 89:35, 36; 132:11, 12) Oro ọkọwọrọ ke ẹdikot Mfri oro ẹken̄wọn̄ọde “eyen David.” (Matt. 1:1; 21:9) David ama osụhọde idem okot owo emi editode ubon esie mi “Ọbọn̄” sia Christ oyokpon itie akan enye.—Matt. 22:42-44.
14. Nso un̄wọn̄ọ ke Jehovah akanam aban̄a Mfri oro ẹken̄wọn̄ọde, ndien nso ufọn ke nnyịn ibọ ito emi?
14 Ọyọhọ iba, Jehovah ama ọnọ David odudu spirit ada etịn̄ ke san̄asan̄a Edidem emi edidi n̄ko Akwa Oku ọnọ ubonowo. Ke Israel, mbon emi ẹkedide ndidem ikekemeke ndidi oku. Mme oku ẹketo esien Levi, ndidem ẹnyụn̄ ẹto esien Judah. Edi David eketịn̄ ntem aban̄a akwa owo emi editiede ke ebekpo esie ke ini iso, ete: “Jehovah ọdọhọ Ọbọn̄ mi ete: ‘Tie mi ke ubọk nnasia tutu nda mme asua fo nnịm nte udoriukot fo.’ Jehovah ọmọn̄wọn̄ọ (ndien idituaha n̄kpọfiọk) ete: ‘Afo edi oku ke nsinsi ke ukem usụn̄ oro Melchizedek ekedide!’” (Ps. 110:1, 4) Jesus Christ, kpa Mfri emi ẹken̄wọn̄ọde, osu ntịn̄nnịm ikọ oro ke nditie ke heaven n̄kara idahaemi. Ke adianade do, enye ke anam utom nte Akwa Oku ọnọ ubonowo ke ndin̄wam mbon oro ẹkabarede esịt ẹtie ke emem ye Abasi.—Kot Mme Hebrew 7:21, 25, 26.
OBUFA ISRAEL ABASI
15, 16. (a) Ewe Israel iba ke ẹtịn̄ ẹban̄a ke Bible, ndien ewe ke Abasi ọdiọn̄ mfịn? (b) Nso ewụhọ ke Jesus ọkọnọ mme anditiene enye aban̄a edida un̄wọn̄ọ?
15 Ke ntak emi idụt Israel ẹkesịnde Jesus Christ, mmọ ikedịghe aba akpan inyene Abasi, ikonyụn̄ inyeneke aba idotenyịn edikabade ndi “obio ubọn̄ mme oku.” Jesus ọkọdọhọ ikpọ owo mme Jew ete: “Ẹyebọ mbufo obio ubọn̄ Abasi ẹnyụn̄ ẹyak enye ẹnọ idụt oro on̄wụmde mfri esie.” (Matt. 21:43) Obufa idụt emi ọkọtọn̄ọ ke Pentecost 33 E.N., ke ini ẹken̄wan̄ade spirit Abasi ẹduọk mbet Jesus 120 oro ẹkesopde idem ke Jerusalem. Ẹkedidiọn̄ọ mmọ nte “Israel Abasi,” ndien ikebịghike mmọ ẹma ẹtọt ẹsịm ediwak tọsịn emi ẹtode kpukpru idụt oro ẹkefiọkde ini oro.—Gal. 6:16.
16 Obufa idụt eke spirit emi itiehe nte ata idụt Israel, mmọ ẹka iso ẹn̄wụm eti mfri ke ndika iso n̄kop uyo Abasi. Kiet ke otu ewụhọ emi mme andibuana ke obufa idụt emi ẹnịmde aban̄a edida un̄wọn̄ọ. Ke ini Jesus okodude ke isọn̄, mme owo ẹkesida un̄wọn̄ọ nte ẹmama; ẹda un̄wọn̄ọ ke nsu ye ke ata n̄kpri n̄kpọ. (Matt. 23:16-22) Jesus ekekpep mme anditiene enye ete: “Ẹkûtomo baba n̄kpọ kiet . . . Yak ikọ mbufo Ih edi Ih, Ihih mbufo edi Ihih; koro se ikande emi oto andidiọk.”—Matt. 5:34, 37.
17. Mme mbụme ewe ke ẹdibọrọ ke ibuotikọ oro etienede?
17 Ndi emi ọwọrọ ke ifọnke ndida un̄wọn̄ọ? Akan oro, nso ke ndiyak Ih nnyịn edi Ih ọwọrọ? Ẹyebọrọ mme mbụme emi ke ibuotikọ oro etienede. Nte nnyịn ikade iso itie ikere se nnyịn ikpepde ke Ikọ Abasi, nnyịn ikpakam ika iso ikop uyo Jehovah. Enye n̄ko oyokop idatesịt ndidiọn̄ nnyịn ke nsinsi nte ekemde ye mme ọsọn̄urua un̄wọn̄ọ esie.
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 26]
Kpukpru un̄wọn̄ọ Jehovah ẹsisu
[Ndise ke page 24]
Ibịghike Abraham oyokụt nte mme un̄wọn̄ọ Jehovah ẹsude
