Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Dulika kuKalunga u mone ouwa momaudaneko aye

Dulika kuKalunga u mone ouwa momaudaneko aye

‘Kalunga okwe lianena Ye mwene, shaashi kapa li shimwe shi mu dule e shi anene.’ — HEB. 6:13.

1. Eendjovo daJehova oda yooloka ko ngahelipi kwaado dovanhu ovalunde?

JEHOVA ‘oKalunga koshili.’ (Eps. 31:5, NW) Ovanhu inava wanenena itatu dulu oku ve lineekela alushe, ashike ‘Kalunga iha dulu okufufya.’ (Heb. 6:18; lesha Numeri 23:19.) Kalunga oha wanifa po alushe osho a udanekela ovanhu. Pashihopaenenwa, keshe osho a li a popya kutya ote ke shi ninga pehovelo lefiku keshe lomafiku ahamano okushita, ‘osho naanaa a li a ninga.’ Onghee hano, pexulilo lefiku etihamano lokushita, “Kalunga a tala aishe ei e i ninga, ndele yo ya li ya wapala unene.” — Gen. 1:6, 7, 30, 31.

2. Efiku laKalunga letulumuko oshike, nomolwashike ‘e li yapula’?

2 Konima eshi Jehova Kalunga a popya kutya oinima aishe e i shita oiwa, okwa li vali a popya shi na sha nokuhovela kwefiku etiheyali, olo tali ulike komukokomoko wefimbo lile ndele hakeevili ashike 24, eshi a tulumukwa koilonga yaye yokushita oinima kombada yedu. (Gen. 2:2) Efiku laKalunga letulumuko inali xula natango. (Heb. 4:9, 10) Ombibeli inai popya kondadalunde kutya efiku olo ola hovela naini. Ndele otashi dulika la hovela konima eshi omukulukadi waAdam, Eva, a shitwa, omido 6 000 lwaapo da pita. Epangelo lOmido Eyovi laJesus Kristus oli li pokuhovela, nopefimbo opo Kalunga ota ka wanifa po elalakano laye lokushita edu li kale oparadisa fiyo alushe nomu kalwe kovanhu va wanenena. (Gen. 1:27, 28; Eh. 20:6) Kala wa shilipalekwa kutya oto dulu oku ka mona onakwiiwa oyo ihafifa. Ombibeli oya ti: “Kalunga okwa nangeka noupuna efiku eti-7 nokwe li yapula.” Osho oshi li eshilipaleko kutya kashi na nee mbudi kutya oshike tashi holoka po, eudaneko laKalunga otali ka wanifwa po pexulilo lefiku letulumuko laye. — Gen. 2:3.

3. (a) Konima eshi efiku letulumuko laKalunga la hovela, ounashibofa ulipi wa li wa holoka po? (b) Jehova okwa li a yelifa ngahelipi nghee ta ka xulifa po ounashibofa?

 3 Eshi ashike efiku laKalunga lokutulumukwa la hovela, ovashitwa vaye vamwe ova li ve mu tukululila oshibofa. Satana, oo a li omweengeli waKalunga, okwa li a kendabala okuningifa ovashitwa vakwao ve mu longele ponhele yokulongela Kalunga. Okwa li a popya oipupulu nokuningifa Eva a kale ina dulika kuJehova. (1 Tim. 2:14) Opo nee, Eva naye okwa li a ningifa omushamane waye aha dulike kuJehova. (Gen. 3:1-6) Nokuli nopomhito opo, pehovelo elela londjokonona yeshito eshi Satana a li a lundila Jehova kutya ke fi omunashili, Jehova ka li e wete a pumbwa okwaana opo a koleke kutya elalakano laye otali ka wanifwa shili. Ndele ponhele yaasho, okwa li a popya kutya omunashibofa ota ka hanaunwa po ngahelipi, eendjovo odo da li tadi ka udiwa ko ashike peufwafimbo laye, a ti: ‘Ohandi ka tula outondanhu pokati koye [Satana] nomwalikadi, nokoludalo loye nokoludalo laye. Ye [oludalo la udanekwa] ota ka nyanyaula omutwe woye ndele ove oto ke mu twa moshififinwa.’ — Gen. 3:15; Eh. 12:9.

OKWAANA OKU LI ONGHEDI YOPAVETA YOKUKOLEKA OUSHILI WOSHINIMA SHONHUMBA

4, 5. Abraham okwa li a ninga shike omafimbo amwe shi li onghedi yopaveta?

4 Okudja pehovelo londjokonona yovanhu, otashi dulika kasha li sha pumbiwa okwaana kutya oshinima shonhumba oshoshili. Ovashitwa va wanenena ovo ve hole Kalunga nohave mu hopaenene, kava li hava ane molwaashi ova li hava popi alushe oshili nove lineekelafana filufilu. Ndele oinima oya li ya lunduluka konima eshi ovalihomboli votete va nyona. Okudja opo, eshi oipupulu nokukengelelafana kwa hapupala, ovanhu ova li va pumbwa okwaana opo va koleke oushili woinima oyo ya fimana.

5 Abraham okwa li a ana lwoikando itatu peemhito da yoolokafana, shi li onghedi yopaveta. (Gen. 21:22-24; 24:2-4, 9) Pashihopaenenwa, okwa li a ana eshi a li a finda ohamba yOvaelam neehamba adishe odo da li tadi lu pamwe nayo. Ohamba yaSalem noyaSodom oda li de uya okushakeneka Abraham. Melkisedek, ohamba yaSalem, okwa li yo “omupristeri waKalunga wOkombadambada” nokwa li a nangeka noupuna Abraham nokutanga Kalunga eshi a kwafela Abraham a finde ovatondi vaye. (Gen. 14:17-20) Opo nee eshi ohamba yaSodom ya li ya hala okupa Abraham ondjabi molwaashi a xupifa ovanhu vayo momake ovatondi, Abraham okwa li a ana a ti: “Ohandi yelula eke lange [nokwaana, NW] kOmwene Kalunga wOkombadambada, Omushiti weulu nedu. Oshili itandi kufa nande okangodi ile omwiya wonghaku, heeno, itandi kufa sha mwaaishe ei yoye opo uha shiive kutya: nda ninga Abram oshipuna.” — Gen. 14:21-23.

JEHOVA OKWA LI A ANA ESHI A UDANEKELA ABRAHAM EUDANEKO LE LIKALEKELWA

6. (a) Abraham okwe tu tulila po oshihopaenenwa shilipi? (b) Ongahelipi hatu dulu okumona ouwa mwaasho Abraham a li a ninga?

6 Omolwouwa wovanhu ovalunde, Jehova Kalunga okwa li yo a ana ta longifa omautumbulilo ngaashi: “Oshili ngaashi Ame ndi nomwenyo, Omwene Kalunga ta ti.” (Hes. 17:16) Ombibeli oya ulika kutya Jehova okwa li a ana lwoikando 40 peemhito da yoolokafana. Oshihopaenenwa shi shiivike nawa oshosho eshi Jehova a li a anena Abraham. Momukokomoko womido dihapu, Jehova okwa li a udanekela Abraham lwoikando omaudaneko oo okupitila muo a ulika kutya Oludalo la udanekwa ola li tali ka dja muye [Abraham] nosho yo momona waye Isak. (Gen. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Opo nee Jehova okwa li a yeleka Abraham neyeleko lidjuu, a li e mu lombwela a yambe po omona waye omuholike. Abraham  okwa li a dulika nopehe na okwoongaonga nofimbo a li pokuyamba po omona waye, omweengeli waKalunga okwa li e mu kelela ehe shi ninge. Kalunga okwa li a ana ta ti: “Ame ohandi lianene muame mwene . . . ove eshi we shi ninga noino anyena nge omumwoye ewifa, nokutya Ame ohandi ke ku nangeka noupuna unene noludalo loye ohandi li hapupalifa unene ngaashi eenyofi dokeulu nongaashi eheke pomunghulo wefuta. Noludalo loye tali ka nangala oivelo yovanaita nalo. Noiwana aishe kombada yedu tai ka nangekwa noupuna moludalo loye, osheshi ove wa uda ondaka yange.” — Gen. 22:1-3, 9-12, 15-18.

7, 8. (a) Omolwashike Kalunga a li a anena Abraham? (b) Ongahelipi “eedi dimwe” daJesus tadi ka mona ouwa meudaneko olo Kalunga a ana kutya ote ke li wanifa po?

7 Omolwashike Kalunga a li a anena Abraham kutya omaudaneko aye ote ke a wanifa po shili? Okwa li a ninga ngaho opo a ladipike nokupameka eitavelo laavo tava ka pangela pamwe naKristus, ovo ve li oshitukulwa oshitivali ‘sholudalo’ la udanekwa. (Lesha Ovaheberi 6:13-18; Gal. 3:29) Ngaashi omuyapostoli Paulus a yelifa, Jehova ‘okwe i pameka neano, opo tu tuwe shili ouladi koinima oyo ivali itai lunduluka, [eudaneko neano laye] muyo Kalunga ina dula okufufya, fye tu kanyatele keteelelo li li komesho.’

Mafiku Abraham ota ka mona omaudaneko aJehova taa wanifwa

8 Ovakriste ovavaekwa havo aveke tava mono ouwa meano olo Kalunga a ningila Abraham. Jehova okwa li a ana kutya ovanhu ‘vomoiwana aishe kombada yedu otava ka nangekwa noupuna okupitila moludalo’ laAbraham. (Gen. 22:18) Ovanhu ovo tava ka nangekwa noupuna ova kwatela mo “eedi dimwe” daKristus diduliki, odo di na eteelelo loku ka kala nomwenyo fiyo alushe kombada yedu moparadisa. (Joh. 10:16, NW) Kashi na nee mbudi kutya otu na eteelelo lomeulu ile olokombada yedu, natu li “kanyatele” mokutwikila okudulika kuKalunga moinima aishe. — Lesha Ovaheberi 6:11, 12.

KALUNGA OKWA LI A ANA LWOIKANDO

9. Kalunga okwa li a ninga eano lilipi eshi oludalo laAbraham la li moupika wOvaegipti?

9 Konima yomido omafele, Jehova okwa li vali a ana kutya ota ka wanifa po omaudaneko oo a li a udanekela Abraham eshi a li a tuma Moses a ka popye noludalo laAbraham, olo la li moupika wOvaegipti. (Ex. 6:6-8) Kalunga okwa popya shi na sha naashi a li a ninga eano pefimbo opo a ti: ‘Mefiku linya Ame nda hoolola Israel, Ame onde va yelulila eke lange [nokwaana] ndi va pitife mo noku va twala koshilongo, nde shi va kongela, oshilongo shi yadi omashini nomaadi eenyiki.’ — Hes. 20:5, 6.

10. Kalunga okwa li a udanekela Ovaisrael shike konima eshi va mangululwa moupika wOvaegipti?

 10 Konima eshi Ovaisrael va li va mangululwa moupika wOvaegipti, Jehova okwa li e va ningila vali eano limwe a ti: “Ngenge tamu pwilikine ondaka yange ndee tamu diinine ehangano lange, nye mokati koiwana aishe, mu nokukala oshiwana shange mwene, osheshi edu alishe olange. Ndele nye otamu ka kalela nge ouhamba wovapristeri noshiwana shiyapuki.” (Ex. 19:5, 6) Kalunga ka li tuu a pa Ovaisrael oufembanghenda we likalekelwa! Osho osha li sha hala okutya ngeenge ova kala ovaduliki, vamwe vomoshiwana osho otava ka kala ve na eteelelo loku ka longifwa kuKalunga ve li ouhamba wovapristeri, naasho otashi ka etela ovanhu aveshe omanangeko noupuna. Lwanima, Jehova okwa li a yelifila Ovaisrael osho e va ningila, a ti: ‘Onde ku anena ndele nda ninga ehangano naave.’ — Hes. 16:8.

11. Ovaisrael ova li ve linyenga ngahelipi eshi Kalunga a li e va pula va ninge oshiwana shaye oshihoololwa?

11 Pefimbo opo, Jehova ka li a pula Ovaisrael va ninge eano kutya otava ka dulika noka li e va fininika va tambule ko oufembanghenda we likalekelwa oo a li e va pa. Ndele ovo vene va li va ana tava ti: “Ashishe osho Omwene e shi tonga fye ohatu shi ningi.” (Ex. 19:8) Konima yomafiku atatu, Jehova okwa li e va lombwela kutya okwa hala oshiwana shaye oshihoololwa shi ninge shike. Tete, okwa li e shi pa oipango 10 nokonima Moses okwa li e shi lombwela oipango imwe ya wedwa po oyo i li muExodus 20:22 fiyo 23:33. Mbela Ovaisrael ova li ve linyenga ngahelipi? Ombibeli oya ti: “Ovanhu aveshe va nyamukula nondaka imwe ndee tava ti: Eendjovo adishe da popiwa kOmwene ohatu ke di wanifa.” (Ex. 24:3) Opo nee Moses okwa li a shanga eemhango odo ‘moramata yehangano’ noku di lesha pombada opo oshiwana ashishe shi di ude vali. Konima yaasho, oshiwana osha li vali sha ana oshikando oshititatu sha ti: “Ashishe eshi Omwene e shi tonga, ohatu ke shi wanifa nokudulika kusho.” — Ex. 24:4, 7, 8.

12. Jehova okwa li a ninga po shike eshi a li a ninga ehangano noshiwana shaye oshihoololwa, noshiwana osha li she linyenga ngahelipi?

12 Jehova okwa li a hovela diva okuwanifa po eudaneko laye eshi a ninga ehangano nOvaisrael mokuhoolola ovapristeri va kale tava longo metwalihangano; novapristeri ovo ova li tava ka kwafela ovanhu ovalunde va kale nekwatafano liwa naYe. Ndele nande ongaho, Ovaisrael ova li va dimbwa diva kutya ove liyapulila Kalunga, nova li va “handukifa Omuyapuki waIsrael.” (Eps. 78:41) Pashihopaenenwa, fimbo Moses a li e lipyakidila kOmhunda yaSinai ta pewa omalombwelo a wedwa po, Ovaisrael ova li va loloka okuteelela nova li va hovela okukanifa eitavelo muKalunga, tava diladila kutya Moses okwe va ekelashi. Onghee hano, ova li va ninga oshihongwafano shoshingoli shi li molupe lonhana ndele tava lombwele ovanhu tava ti: “Oyo kalunga koye, Israel, e ku pitifa mo medu laEgipti.” (Ex. 32:1, 4) Ova li va ninga osho ve shi ifana “oshivilo shefimano lOmwene,” tave linyongamene nokuyambela oshihongwafano. Eshi Jehova e shi mona, okwa lombwela Moses ta ti: “Ova kanduka mo mondjila oyo nde i va lombwela.” (Ex. 32:5, 6, 8) Shinyikifa oluhodi, okudja opo Ovaisrael ova kala hava anene Kalunga lwoikando ndele inava kala ovadiinini keano lavo. — Num. 30:2.

JEHOVA TA ANE VALI LWOIKANDO IVALI

13. Kalunga okwa li a ningila David eano lilipi, notu shi shii ngahelipi kutya eano olo oli na sha noludalo la udanekwa?

13 Pefimbo lepangelo lohamba David, Jehova okwa li a ana vali lwoikando ivali omolwouwa waaveshe ovo tava dulika kuye. Tete, okwa li a anena David kutya olukalwapangelo laye otali kala fiyo alushe. (Eps. 89:36, 37; 132:11,  12) Osho osha hala kutya Oludalo la udanekwa ola li tali ka ifanwa “Omona waDavid.” (Mat. 1:1; 21:9) David okwa li a popya nelininipiko kutya oludalo laye olo lomonakwiiwa oli li “Omwene” waye molwaashi Kristus okwa li ta ka kala e na ondodo yopombada. — Mat. 22:42-44.

14. Jehova okwa li a ninga eano lilipi kombinga yoludalo la udanekwa, nongahelipi hatu dulu okumona ouwa meano olo?

14 Oshitivali, Jehova okwa li a nwefa mo David a xunganeke kutya ohamba oyo ye likalekelwa oya li yo tai ka longa i li omupristeri omukulunhu. Pefimbo lOvaisrael, kasha li sha pitikwa omunhu a kale ohamba ye omupristeri. Ovapristeri ova li hava di mepata lOvalevi, ofimbo eehamba da li hadi di mepata lOvajuda. Ndele David okwa li a xunganeka shi na sha nOhamba oyo yomonakwiiwa a ti: “Kala omutumba kolulyo lange, fiyo handi ningi ovatondi voye [oshilyatelo] shokeemhadi doye. Omwene okwa ana, ndee ite shi lundulula: Oove omupristeri fiyo alushe opanghedi yaMelkisedek.” (Eps. 110:1, 4) Ngaashi ashike David a li a xunganeka, Jesus Kristus, oo e li oludalo la udanekwa, paife ota pangele meulu. Natango, ota longo e li omupristeri omukulunhu, oo ta kwafele ovanhu ovo ve livela ombedi va kale ve na ekwatafano liwa naKalunga. — Lesha Ovaheberi 7:21, 25, 26.

ISRAEL SHIPE SHA-KALUNGA

15, 16. (a) Ombibeli oya popya kombinga yaIsrael yopavali ilipi, na shilipipo Kalunga ta nangeke noupuna kunena? (b) Oshipango shilipi Jesus a li a pa ovashikuli vaye shi na sha nokwaana?

15 Molwaashi oshiwana shOvaisrael kasha li sha tambula ko Jesus Kristus, xuuninwa Jehova naye okwa li e shi ekelashi, nosha li sha kanifa oufembanghenda wokuninga “ouhamba wovapristeri.” Jesus okwa li a lombwela ovawiliki vOshijuda a ti: “Ouhamba waKalunga otau mu kufwa ndele tau pewa ovanhu, hava imike oiimati yawo.” (Mat. 21:43) Oshiwana osho shipe osha li sha totwa po poPentekoste yomo 33 O.P., eshi omhepo yaKalunga ya li ya tililwa kombada yovahongwa vaJesus 120 lwaapo ovo va li va ongala muJerusalem. Ovahongwa ovo ova li va ninga ‘Israel yaKalunga’ nomokweendela ko kwefimbo ovanhu omayovi va dja moiwana aishe ova li va ninga oshitukulwa shaIsrael yaKalunga. — Gal. 6:16.

16 Mepingafano naIsrael shopambelela, oshiwana shaKalunga shipe shopamhepo osha kala tashi imike oiimati iwa mokukala tashi dulika kuKalunga. Shimwe shomoipango oyo Israel shopamhepo sha kala tashi dulika kusho oshi na sha nokwaana. Okwaana okwa li haku longifwa nai pefimbo opo Jesus a li kombada yedu, molwaashi ovanhu ova li hava ane kombinga yoinima ihe fi yoshili ile inai fimana. (Mat. 23:16-22) Jesus okwa li a honga ovashikuli vaye a ti: ‘Inamu ana nandenande ndele eendjovo deni nadi tye: Heeno, heeno, ile: ahowe, ahowe. Odo da wedwa ko, oda dja momunawii.’ — Mat. 5:34, 37.

Omaudaneko aJehova alushe ohaa wanifwa po

17. Omapulo elipi hatu ka kundafana moshitukulwa tashi landula?

17 Mbela osho osha hala kutya osha puka alushe okwaana? Epulo vali limwe la fimana ole li kutya: Oshike sha kwatelwa mokuulika kutya oheeno yetu otai ti heeno? Omapulo oo otaa ka kundafanwa moshitukulwa tashi landula. Eshi hatu twikile okudilonga kEendjovo daKalunga, nashi tu linyengife tu kale hatu dulika kuye. Opo nee ote ke tu nangeka noupuna fiyo alushe, ngaashi ashike a udaneka nokwaana kutya osho ta ka ninga.