Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Belesela Nzambi u Katule Mbote mu Ikanenu iê

Belesela Nzambi u Katule Mbote mu Ikanenu iê

Belesela Nzambi u Katule Mbote mu Ikanenu iê

‘Kuma kana-ku dingi muthu ua mu tundu, phala ku loka ku pholo iê, Nzambi ua di loko mu diê muene.’ —JIHE. 6:13.

TALA SE U TENA O KU TAMBUIJILA:

Mukonda diahi tua dielela kuila Nzambi ua-nda kumbidila o ikanenu iê?

Ihi ia kanena Nzambi kioso Adá ni Eva kia te o kituxi?

Mbote iahi i tu katula mukonda dia Nzambi ku lokela Mbalahamu?

1. Kiebhi o izuelu ia Jihova, ki i difu ni izuelu ia athu a ituxi?

JIHOVA muéne o “Nzambi ia kidi.” (Jisá. 31:5) O athu a ituxi ka tena ku a dielela, maji ‘Nzambi ka tena ku tanga makutu.’ (Jihe. 6:18; tanga Dialuilu 23:19.) Ioso ia kanena ku athu phala o mbote iâ, u i kumbidila. Mu kifika, ima ioso ia zuela Nzambi kuila ueji i bhanga kioso kia bhange o ima mu ngongo, “anga ki di bhanga kienhiki.” Kienhiki, mu kizuua kia kasamanu, kia zubha o ku bhanga o ima mu ngongo, “Nzambi anga u mona ima ioso ia iudika, kuma ia uabha muene kiavulu.”—Dim. 1:6, 7, 30, 31.

2. Ihi ilombolola o kizuua kia ku nhoha kia Nzambi, mukonda diahi ua bhange o kizuua kiki, kála ‘kizuua kikola?’

2 Kioso kia tungununa o ibhangelu iê, Jihova Nzambi ua tange o dimatekenu dia kizuua kia kasambuadi—ki kizuua kia 24 a ji ola, maji o kithangana kia nhoha mu ku bhanga o ima mu ixi. (Dim. 2:2) O kithangana kia Nzambi kia ku nhoha, kiluua ki bhua. (Jihe. 4:9,10) O Bibidia ki i tange o kizuua kia mateka Nzambi o ku nhoha. Nange, mu kithangana kioso kia bhange o muhatu ua Adá, a mu ixana Eva mu 6.000 ja mivu ia bhiti. Tua kingila ima ku hádia mu Utuminu ua Midi ia Mivu mua-nda tumina Jezú Kristu, ku tua dielela kuila Nzambi ua-nda kumbidila o ikanenu iê ia ku bhanga o ixi palaízu, mua-nda kala o athu a iuka. (Dim. 1:27, 28; Dij. 20:6) Ua dielela kuila ku hádia ua-nda zediua? Eie ua-nda zediua! ‘Nzambi anga u zediuisa o kizuua kia kasambuadi, anga u ki kôlesa.’ Kiki ki bhana kidielelu kia kuila o ikanenu ioso ia Nzambi, ia-nda dikumbidila mu kizuua kiê kia sukina kia ku nhoha.—Dim. 2:3.

3. (a) Kioso kia mateka o kizuua kia Nzambi ku nhoha, ihi ia bhiti? (b) Ihi ia zuela Jihova phala ku zubha o ku bhukumuka?

3 Kioso kia mateka o kizuua kia ku nhoha kia Nzambi, kua moneka maka a bhekela unguma. Satanaji, uexile mon’a Nzambi ku diulu, ua kituka nguma iê mu ku di bhanga nzambi. Muéne ua tange makutu mu ku nganala Eva, phala ku bhukumukina Jihova. (1 Tim. 2:14) Eva ua bhangesa ué muadi uê ku bhukumuka. (Dim. 3:1-6) Né muene kia mateka o maka a ku xonguena o ungana ua Nzambi, Jihova ka loka mu kuzuela kuila o ikanenu iê ieji di kumbidila. Maji o izuelu iê eji i tendela mu kithangana kia tokala kia Nzambi, muéne uambe ngó kiebhi kieji zubha o ku bhukumuka: “Nga-nda kuta unguma bhu kaxi ké eie [Satanaji] ni muhatu, ni bhu kaxi ka mbutu ié-eie ni mbutu iê-muéne; muéne [o Mbutu ia kanena] ua kà ku bula o mutue, eie ua kà mu numata o kasende.”—Dim. 3:15; Dij. 12:9.

KIKANENU—KIALA NI VALOLO IA DIKOTA

4, 5. Ihi ia loka Mbalahamu?

4 Ku dimatekenu, kioso kia bhange o athu, Nzambi ka longo Adá ni Eva o ku loka. O athu a iuka a zola Nzambi, a kaiela o phangu iê, ka bhingi ku loka; a zuela ngó o kidi, a di dielela mudiâ. Maji kioso kia te o kituxi, o athu a texi o ku iuka, kienhiki o ima ia lunguluka. Kioso ki kua moneka o makutu, kua bhingile kiá ku loka.

5 Mbalahamu ua loka mu veji jitatu, iu ua katula-ku mbote. (Dim. 21:22-24; 24:2-4, 9) Kiki kia bhiti kioso kia zubha ku tolola o sobha ia Idomo ni makamba mê. O jisobha ja Saleme ni Sodoma ejile mu di sanga ni Mbalahamu. Melekizedeke o sobha ia Saleme, uexile ué ‘mukunji ua Nzambi, o Suke-ku.’ Kienhiki, muéne ua besoala Mbalahamu iu ua ximana Nzambi mukonda dia ku bhana o kikoué kua Mbalahamu. (Dim. 14:17-20) Kioso o sobha ia Sodoma kia mesenene ku bhana kisakidilu kua Mbalahamu mukonda dia ku bhulula o athu ku jinguma, Mbalahamu ua loka: “Nga zangula lukuaku luami kua Jihova, Nzambi Suke-ku, ua’vu o diulu ni ixi, kuma ko kué ki ngi tambula-ku kima né ngó ludinha mba lungoji lua kukutila hai, phala hádia kua kèle kuma: Mbalahamu eme muene nga mu muesa o jimbongo.”—Dim. 14:21-23.

JIHOVA UA LOKA O KIKANENU KIA BHANGE KUA MBALAHAMU

6. (a) Phangu iahi ia tu xila Mbalahamu? (b) Mbote iahi i tu katula mukonda dia ku belesela kua Mbalahamu?

6 Phala o mundu ua ituxi ku katula mbote, Jihova Nzambi ua tu lokela ué mu izuelu kála, ‘ni kidi kioso kala eme ki nga loko.’ (Ize. 17:16) O Bibidia i tanga kuila Jihova Nzambi ua loka 40 a ji veji, ndenge. Mu kifika, nange o phangu i tua beta kuijiia, o ukamba ua Nzambi ni Mbalahamu. Mu mivu iavulu Jihova ua bhange ikutu iavulu ni Mbalahamu ia sukina ni Mbutu ia kanena Mbalahamu kuila ieji kuijila bhu kaxi ka mon’ê Izake. (Dim. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Jihova ua polovala Mbalahamu, ua mu tumina o ku mu satela o mon’ê ua kazola. Mbalahamu ua belesela, ka laleka mu ku satela Izake kioso kia mu fidisa kuala o anju ia Nzambi. Mu kusuka-ku Nzambi ua loka: ‘Nga di lokela mu dijina diami muene, ki ua bhang’iki, o mon’ê ua diiala, mon’ê umoxi-élele, kua tena ku ng’imina-nê. Nga-nda ku ku zediuisa kiavulu muene, ngi ku sokolola kinéne-nene, mbutu iê ivula kala jithéthembua ku diulu, kála o museke bhu mbandu ia kalunga; mbutu iê i tambula mielu ia jinguma jâ; ku mbutu iê kuene kua ka zediuila ifuxi ioso mu ixi; mukonda ua belesela o dízui diami.’—Dim. 22:1-3, 9-12, 15-18.

7, 8. (a) Ihi ia lokela Nzambi kua Mbalahamu? (b) Kiebhi o ‘jimbudi ja mukuá’ ja Jezú, kia-nda katula mbote ku kikanenu kia Nzambi?

7 Mukonda diahi Nzambi ua lokela Mbalahamu kuila, ueji kumbidila o ikanenu ia mu bhangele? Kiki kiexile kidielelu phala ió eji tumina kumoxi ni Kristu, eji tokala ku mbandu ia kaiiadi ia “mbutu” ia kikanenu, ni kuila kiki kieji suínisa o kixikanu kiâ. (Tanga Jihebeleu 6:13-18; Nga. 3:29) Kala kia londekesa o poxolo Phaulu, Jihova ‘ua loka muene phala bhu kale ima iiadi ki i lunguluka [o kikanenu kiê ni ku loka kuê], mukonda Nzambi ka tena ku tá makutu, kiki . . . ki tu suínisa mu ku kingila mu kidielelu kia ikanenu ia tu bhana.’

8 O Jikidistá a a undu, kene ngó a katula mbote mu kikanenu kia bhange Nzambi kua Mbalahamu. Bhu kaxi ka “mbutu” ia Mbalahamu, Jihova ua kanena kuila kuene kueji “zediuila ifuxi ioso mu ngongo.” (Dim. 22:18) O eji tambula o mabesá enhá, o ‘jimbudi ja mukuá’ ja Kristu ja belesela, a kingila ku tambula o muenhu ua kalelaku mu palaízu mu ixi. (Nzu. 10:16) Se ua kingila o muenhu ku diulu mba mu ixi, ‘kuata o ku dielela’ mu ku kolokota mu ku belesela Nzambi.—Tanga Jihebeleu 6:11, 12.

NZAMBI U LOKA

9. Ihi ia lokela Nzambi ku mbutu ia Mbalahamu exile abhika mu Ijitu?

9 Mu ku bhita hama ja mivu, Jihova ua loko dingi ia lungu ni kikanenu ki tua tange kiá, kioso kia tumikisa Mozé phala kuzuela ni mbutu ia Mbalahamu, exile abhika mu Ijitu. (Mak. 6:6-8) Mu kuzuela ia lungu ni kithangana kieniókio, Nzambi uambe: “Mu kizuua ki nga solele Izalaiele, . . . nga a zanguila o lukuaku luami, hé nga a lokela ngixi: nga-nda ku mi katula m’oxi ia Ijitu ni ngi mi bheka mu ixi i nga dianga ku mi muena, ixi i zunzumuka lete ni uiki.”—Ize. 20:5, 6.

10. Ihi ia lokela Nzambi ku akua Izalaiele kioso kia a katula mu Ijitu?

10 Kioso kia tundu akua Izalaiele mu Ijitu, Jihova ua a lokela dingi: ‘Se mu tumaka muene dízui diami, se mu kuata o kikutu kiami, mu kala mu ana’mi, mua di tungula ku miji ioso; kuma ioso mu ngongo eme muene ia ngi tokala. Enu-phe mu ngi kala mu akunji mu utuminu, mundu uami ua zele.’ (Mak. 19:5, 6) Nzambi ua bhana ujitu ua dikota ku akua Izalaiele! Kiki kilombolola kuila se ene a beleselele, Nzambi ueji ku a bhana o ujitu ua ku kala akunji mu utuminu phala ku zediuisa o mundu uoso. Phala ku jimbulula ia bhangele akua Izalaiele, Jihova uambe: “Anga . . . nga ku lokela, eme nga bokona mu kikutu ni eie.”—Izek. 16:8.

11. Kiebhi kia tambuijila akua Izalaiele kioso Nzambi kia a bhana o ujitu ua ku kala mundu uê ua solo?

11 Mu kithangana kieniókio, Jihova ka jijila akua Izalaiele ku loka phala ku mu belesela; Nzambi ka a jijila ué ku xikina ku kala mundu uê. Maji ene a mu lokela mu vondadi iâ: “Ioso ia tange Jihova, iene i tua-nda kubhanga.” (Mak. 19:8) Mu ku bhita izuua itatu, Jihova Nzambi ua tangela akua Izalaiele ihi ia mesenene ku mundu uê ua solo. Kia dianga, ene a tokalele ku kumbidila o Dikuinhi dia Ijila, Mozé anga u a tangela dingi o ijila i tu sanga mu divulu dia Makatukilu 20:22 ndu mu divulu dia Makatukilu 23:33. Kiebhi kia tambuijila akua Izalaiele? “Mundu uoso anga etaia ni dízui dimoxi, exi: ‘Maka oso a tange Jihova, ene muene u tua-nda bhanga.’” (Mak. 24:3) Mu kusuka-ku, Mozé ua soneka o ijila mu “divulu dia kikutu,” iu ua a tangela-diu ni dízui dia suína phala o kifuxi kioso ku kivua dingi. Mu veji ia katatu o mundu ua xikina dingi: “Ioso ia tange Jihova, iene i tu bhanga, tu tumaka muene.”—Mak. 24:4, 7, 8.

12. Ihi ia bhange Jihova ni mundu ué ua solo ia lungu ni kikutu kia bhangele nau?

12 Mu kithangana kieniókio Jihova ua mateka ku kumbidila mbandu ia kikutu kia Kitumu, mu ku bhanga balaka ia ubhezelu ni akunji phala ku bhangesa o athu akua ituxi ku kala ni ukamba ni muéne. Maji o akua Izalaiele a di jimbile kuila a di bhakuile kua Nzambi, anga a ‘luualesa o Dilemba dia Izalaiele.’ (Jisá. 78:41) Mu kifika, kioso Mozé kia kexile mu tambula o milongi ku Mulundu ua Sinai, o akua Izalaiele ka kexile ni muanhu ua ku kingila, a kambele kixikanu kua Nzambi mu ku banza kuila Mozé ua a xisa. Kienhiki ene a bhangele kiteka kia ngombe, muéne uambela o mundu kuila: ‘Íii iene o Nzambi ienu, enu mu Izalaiele, ia mi katula m’oxi dia Ijitu.’ (Mak. 32:1, 4) Kienhiki, ene a bhangele fesa, a iexana “fesa ia Jihova,” a fukamene, ia a satela o kiteka kiâ. Kioso kia mono kiki, Jihova anga uambela Mozé uixi: “Kindal’iki a bhambuka kiá mu njila i nga a tumina kuenda.” (Mak. 32:5, 6, 8) O akua Izalaiele akexile ni ukexilu ua ku lokela Nzambi, maji mu ku bhita kithangana ene ka kexile mu ki kumbidila.—Dia. 30:2.

JIHOVA ANGA U LOKA LUIIADI

13. Ihi ia kanena Nzambi kua Sobha Davidi, ni kiebhi kia lungu ni Mbutu ia kanena?

13 Mu utuminu ua Sobha Davidi, Jihova ua kanene ima iiadi phala o mbote ia athu oso a mu belesele. Kia dianga, muéne ua kanena Davidi kuila, o utuminu uê ueji nangenena katé ku hádia. (Jisá. 89:35, 36; 132:11, 12) Kiki kilombolola kuila o Mbutu ia kanena, eji ku ixana “Mon’a Davidi.” (Mat. 1:1; 21:9) Ni ku lenduka kuoso Davidi uexana o mbutu íii, “Ngana,” mukonda Kristu ueji tambula o ungana.—Mat. 22:42-44.

14. Ihi ia loka Jihova ia lungu ni Mbutu ia kanena, ni mbote iahi i tu katula?

14 Kaiiadi, Jihova ua tumina Davidi ku tanga kuila, o Sobha ia suku-ko ieji kala Mukunji ua Dikota phala o mundu. Mu Izalaiele o ukunji ki u difuile ni usobha. O akunji a tokalele ku muiji ua Levi, o jisobha a tokalele ku muiji ua Juda. Maji Davidi ua soneka ia lungu ni sobha ia dikota: “Jihova ua ki ambe kua Ngana iami, uixi: Xikama ku mbandu iami ia madilu, katé ki ngi bhangesa o jinguma jê ku kala kibaka kié kia kutula inama. Jihova ua loka (muéne ka-nda diela): Kuma eie uala u mukunji unangenena, kála kiexile Melekizedeke!” (Jisá. 110:1, 4) Mu ku kumbidila o kikanenu kiki, Jezú Kristu, o Mbutu ia kanena, ua mu tumina kiá ku diulu. Muéne ua mu sidivila kala Mukunji ua Dikota ua mundu, mu ku kuatekesa o athu a diela ku kala ni ukamba ni Nzambi.—Tanga Jihebeleu 7:21, 25, 26.

IZALAIELE IA UBHE IA NZAMBI

15, 16. (a) A nanhi o Izalaiele jiiadi ia tange mu Bibidia ni iebhi iene mu besoala Nzambi lelu? (b) Kitumu kiahi kia bhana Jezú kia lungu ni ku loka?

15 Mukonda dia ku dituna Jezú Kristu, o akua Izalaiele a texile o ukamba uâ ni Nzambi, ni ujitu ua ku kala ‘akunji mu utuminu.’ Kala kiambe Jezú, ku atumeni a Jijudé, kuila: “Utuminu ua Nzambi a-nda ku mi tambula na-u, n’a u bhane athu engi a bhana idima iê.” (Mat. 21:43) O kifuxi kia ubhe kia moneka mu Pendekoxi ku muvu ua 33 K.K., kioso kia tula o nzumbi ia Nzambi ku thandu dia 120 athu a diongekele mu Jeluzaleme. O athu enhó a exana ‘Izalaiele ia Nzambi,’ kienhiki o mundu uenhó ua kituka nzungule, ua tundu ku ifuxi ioso, a ejiia ku mundu uoso.—Nga. 6:16.

16 O Izalaiele ia Nzambi ki i difu ni Izalaiele iokulu, mukonda ene a mu bhana ibundu mu ku belesela Nzambi. O itumu iene mu belesela ia lungu ni ku loka. O ku loka kua xonguena akua Izalaiele kia kexile Jezú mu ixi, akexile mu loka ni makutu, mba ku loka-loka ngó mu ima ki bhingile ku loka. (Mat. 23:16-22) Jezú ua longo o akaiedi’ê: ‘Kana ku loka mu ima ioso . . . O ku dikunda kuenu-phe ku kale kua kuila: Kiene, kiene; kana, kana; ioso i di bandekesa-ku, kima kia tundu ku dimonho.’—Mat. 5:34, 37.

17. Ibhuidisu iebhi i tua-nda di longa mu milongi ia-nda kaiela?

17 O kuila kiki kilombolola kuma ki tu tokala ku loka? Ihi ilombolola o kizuelu kietu Kiene, ni ki kala Kiene? O ibhuidisu íii tua-nda di longa-iu mu milongi ia kaiela. Mu ku xinganeka mu Mak’â Nzambi, tua tokala ku kolokota mu ku belesela Jihova. Muéne ué ua-nda tu besoala katé ku hádia, kála kia tu lokela.

[Ibhuidisu ia ku dilonga]

[Kilombuelelu ku mbandu 27]

O ikanenu ia Jihova i di kumbidila

[Foto ku mbandu 25]

Kua kambe ngó bhofele, Mbalahamu ua-nda mona o ikanenu ioso ia Jihova ku di kumbidila