Zende koyikaramo

Zende koyikaramo

Limburukwa Karunga o gwane uwa momatumbwidiro gendi

Limburukwa Karunga o gwane uwa momatumbwidiro gendi

“Yeeyi pa pilire gomunene asi a mu gane, yiyo ga liganene mwene [Karunga].”—HEB. 6:13.

JEHOVA KARUNGA age “Munasili.” (Deut. 32:4) Kapi tatu vhuru kuhuguvara vantu morwa awo kapi va sikilira mo, nye Karunga kapi a “vhuru kukumbagera.” (Heb. 6:18; resa Numeri 23:19.) Karunga narunye kusikisa mo eyi a tumbwidire vantu. Pasihonena, nayinye eyi ga tente Karunga asi ta yi rugana apa ga tamekere kusita yininke “tayi kara po,” moomu ga yi uyungire. Mezuva lyautano-nalimwe lyesito, “Karunga eyi ga tara nayinye eyi ga rugene, tayi mu zi komutjima.”—Gen. 1:6, 7, 30, 31.

2. Yisinke ezuva lyepwizumuko lyaKarunga, ntani morwasinke ga ‘pongwerere’ ezuva olyo?

2 Apa Jehova Karunga ga mene kutara nayinye eyi ga sitire, yipo ga tumbwire ezuva lyautano-nauvali ezuva lyepwizumuko, yipo ga tamekere kupwizumuka mokusita yininke yepevhu. Alyo kapisi ezuva limwe tupu. (Gen. 2:2) Ezuva lyepwizumuko lyaKarunga simpe kapi lya haga. (Heb. 4:9, 10) Bibeli kapi za tumbura nawa-nawa apa ga tamekere kupwizumuka. Nye twa diva asi konyima apa va ungire Eva, mukadaAdamu, kwa pita po konyara nomvhura 6 000. Ntaantani ngali tameke Epangero lyoNomumvho Eyovi lyaJesus Kristusa, omu nga ka sikisa mo Karunga sitambo sendi kevhu sokulininka li kare paradisa omu ngava ka paruka narunye vantu. (Gen. 1:27, 28; Ehor. 20:6) Kara nehuguvaro asi ngayi ka sika mo oyo. Morwa Karunga “kwa tungikire ezuva lyautano-nauvali, ta li pongora.” Eli kwa kere etumbwidiro asi sitambo saKarunga ngasi ka sika mo kehagero lyezuva lyepwizumuko lyendi nampili pa horoke maudigu gongandi.—Gen. 2:3.

3. (a) Apa lya tamekere epwizumuko lyaKarunga, udigu musinke wa horokere po? (b) Yisinke ga uyungire Jehova omu nga kohonona po udigu owo?

 3 Apa lya tamekere epwizumuko lyaKarunga tapa horoka udigu. Satana, muengeli gemeguru, kwa here kulitura mwene karunga. Age kwa tente yimpempa yokuhova nokukumbagera Eva a dire kulimburukwa kwaJehova. (1 Tim. 2:14) Eva nage ga ninkisire mugara gwendi a dire kulimburukwa kwaJehova. (Gen. 3:1-6) Nampili ngomu Satana ga rundilire Jehova asi munayimpempa, Jehova kapi ga yi tere asi hepero a ture po mugano gokusikisa mo sitambo sendi. Nye age kwa uyungire nonkango edi va ya kwete egano vantu konyima asi: “Ngani pa ka unkore pokatji koge [Satana] nomukadi pokatji koruvharo roge noru rwendi. Aro [Ruvharo rwetumbwidiro] ngaru myona mutwe goge, ove ngo ru huma kosinsinsina saro.”—Gen. 3:15; Ehor. 12:9.

EYI ATU GANENE

4, 5. Yisinke ga rugene Abirahamu pokutura po matumbwidiro?

4 Yisitwa yokusikilira mo eyi ya hara Karunga nokumuhonena kapisi hepero kwawo kugana morwa awo nkenye apa kuuyunga usili. Yipo nye, apa Adamu naEva va va ungire, kapi ya kere hepero kwawo kugana. Nye apa Adamu naEva va zonene, yimpempa kwa lihanenene movantu. Yipo ya ya kere hepero kovantu kutura po mugano koyininke yomulyo.

5 Pokutura po matumbwidiro, Abirahamu kwa gene konyara yikando yitatu yokulisiga. (Gen. 21:22-24; 24:2-4, 9) Pasihonena, eyi kwa horokere apa Abirahamu ga ka fundire hompa Kedorarawomeli gwaEramu novahompa vakwawo. Vahompa vaSaremu naSodoma kwa wizilire Abirahamu. Merekisedeki hompa gwaSaremu kwa kere hena “mupristeli gwaKarunga gekeguru-guru.” Age kwa tungikire Abirahamu nokufumadeka Karunga ogu ga vaterere Abirahamu a funde nonkore dendi. (Gen. 14:17-20) Apa hompa gwaSodoma ga here kupa Abirahamu yininke morwa ga parwire vantu vendi, Abirahamu kwa gene asi: “Ame kuna gana kwaHOMPA, Karunga gekeguru-guru musiti geguru nevhu, asi kapi nani gusa yoge, nongodi si noliva si rononkaku rooru, neisi ngo tanta asi: ‘Abiramu nyame na mu tungika.’”—Gen. 14:21-23.

JEHOVA KWA GENE KWAABIRAHAMU

6. (a) Sihonena musinke ga tulire po Abirahamu? (b) Mauwa musinke ngatu gwanena mo kweyi ga rugene Abirahamu?

6 Mokuninka asi vantu wokudira kusikilira mo va ture epuro momatumbwidiro gendi, Jehova Karunga ga gene asi: “HOMPA Mupangeli tanta asi: ‘Yosili moomu na kara Karunga goMunamwenyo.’” (Hes. 17:15) Bibeli kwa tumbura yikando yokupitakana po-40 omu Jehova Karunga ga tulire po mugano. Sihonena esi twa diva nawa kuna kara apa Jehova ga tumbwidilire Abirahamu. Jehova kwa tumbwidilire ndi kwa tulire po magwanekero naAbirahamu yikando yoyinzi, ago kwa likidire asi Ruvharo rwetumbwidiro ngaru ya tundilira kupitira mwaIsaka munwaAbirahamu. (Gen. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Konyima Jehova ta heteke Abirahamu a zambe munwendi. Ga hana kulikata-kata, Abirahamu ga limburukwire, nye apa tupu ga here kuzamba munwendi muengeli ta mu kava. Makura Karunga yipo ga gene asi: “Ame kuna gana asi, moomu ono yi rugana eyi, o dire kunyokera nge munoge,  empogwe lyoge, tani ku tungike unene. Ruvharo roge ngaru vhuka ru hure ponombungururu dekeguru ndi ngwendi muheke gwekefuta; oro ruvharo roge hena ngaru gusa yitata yovanyengi varo. Moruvharo roge yimo ngava tungikira nombunga nadinye domouzuni, morwa ono purakene ezwi lyange.”—Gen. 22:1-3, 9-12, 15-18.

7, 8. (a) Morwasinke Karunga ga ganenene kwaAbirahamu? (b) ‘Nonzwi dapeke’ daJesus, uwa musinke ngadi ka gwanena mo momugano ogu ga gene Karunga kwaAbirahamu?

7 Morwasinke Karunga ga ganenene kwaAbirahamu asi nga sikisa mo matumbwidiro gendi? Mokukorangeda nokunkondopeka epuro lyowo ngava ka pangera naKristusa ava ava hamena moruha rwauvali ‘roruvharo’ rwetumbwidiro. (Resa Vahebeli 6:13-18; Gar. 3:29) Ngwendi moomu ga yi fatwilire mupositoli Paurusa asi Jehova kwa ‘ganene hena mugano, a gu gwede ko komatumbwidiro. Ayi tu koreke yininke yivali, eyi ayi dili kurunduruka, mweyi ga ha vhuru kukumbagera Karunga. Yipo tu radipe nye unene mokukwaterera kehuguvaro lyeyi lya tu kara komeho.’

Abirahamu nga ka mona matumbwidiro gaKarunga kuna kusika mo

8 Vakriste wovagwavekwa kapisi velike ngava gwanena mo uwa momugano ogu ga gene Karunga kwaAbirahamu. Jehova kwa gene asi kupitira “moruvharo” rwaAbirahamu “yimo ngava tungikira nombunga nadinye domouzuni.” (Gen. 22:18) Owo ngava tungika kwa kwatera mo ‘nonzwi dapeke,’ edi adi limburukwa Kristusa da kara nehuguvaro lyokukaparuka narunye pevhu moparadisa. (Joh. 10:16) Li kare asi ehuguvaro lyoge lyokukaparukira meguru ndi pevhu, ‘kwaterera’ kehuguvaro olyo pokutwikira kulimburukwa kwaKarunga.—Resa Vahebeli 6:11, 12.

NOMUGANO DIMWE DAKARUNGA KWAABIRAHAMU

9. Mugano musinke ga tumbwidilire Karunga ruvharo rwaAbirahamu oru rwa kere moupika moEgipite?

9 Jehova ga ya gene hena kusikisa mo etumbwidiro eli ga geve kwaAbirahamu, eyi kwa horokere apa ga tumine Mosesa a ka uyungise ruvharo rwaAbirahamu, oru rwa kere moupika moEgipite. (Ex. 6:6-8) Karunga kwa tente asi: “Apa na horowere Vaisraeli. . . . Ame kwa va tumbwidilire asi, tani va gusa mo moEgipite ni va tware kosirongo esi na va horowera, sirongo sougawo sevhu lyewa.”—Hes. 20:5, 6.

10. Apa Vaisraeli va va mangwilire mo moEgipite yisinke ga gene Karunga?

 10 Apa Vaisraeli va va mangwilire mo moEgipite, Jehova kwa gene hena asi: “Nsene nye ngano mu purakena ezwi lyange, mu sikise mo malikwatakano gange, ngano ngomu kara emona lyange monombunga nadinye, yeeyi yirongo nayinye yange. One ngomu kara wosirongo soupristeli nombunga zokupongoka.” (Ex. 19:5, 6) Ozo kwa kere mfumwa zonene va va pere Vaisraeli! Eyi kwa tente asi nsene va limburukwa kwaKarunga age nga va tura va kare sirongo soupristeli yipo vantu navenye va gwanene mo uwa. Konyima, Jehova kwa ya fatwilire asi age kwa tulire po mugano ndi ‘etumbwidiro.’—Hes. 16:8.

11. Yisinke va uyungire Vaisraeli apa Karunga ga va tanterere asi tava kara muhoko ogu ga horowere?

11 Jehova kapi ga sininikire Vaisraeli va gane asi ngava mu limburukwa, ntani age kapi ga va sininikire va kare nelikwatakano nendi. Nye, awo kwa uyungire meharo lyavene asi: “Nayinye eyi ana tanta HOMPA yiyo ngatu rugana.” (Ex. 19:8) Konyima zomazuva gatatu, Jehova kwa tanterere Vaisraeli eyi nava rugana ngomuhoko ogu ga horowere. Pomuhowo age kwa va pere Yipango murongo, makura Mosesa ta va tantere hena yipango yimwe eyi va tjanga moExodus 20:22 dogoro Exodus 23:33. Yisinke gwa limbwilire muhoko goVaisraeli? “Mbunga nazinye tazi limburura simwe asi: ‘Nayinye eyi ana tanta HOMPA, ngatu yi rugana.’” (Ex. 24:3) Makura Mosesa ta tjanga noveta ‘mobuke zomalikwatakano” nokudiresa kuziguruka yipo muhoko nagunye gu zuvhe ko hena. Konyima zoyo, sikando sautatu vantu kwa gene asi: “Nayinye eyi ga uyunga HOMPA, ngatu yi rugana oku tatu yi limburukwa.”—Ex. 24:4, 7, 8.

12. Konyima zokugana koVaisraeli, yisinke ga rugene Jehova, ntani yisinke va rugene Vaisraeli konyima zokugana kwaKarunga?

12 Jehova ga tamekere kusikisa mo mugano gwendi koVaisraeli pokuhorowora vapristeli ava ngava rugana moNkongoronzugo va vatere vantu va tulise po elikwatakano naKarunga. Nye Vaisraeli va ya divarere mugano gwawo kwaKarunga ntani ‘va handukisire Mupongoki gwaIsrael.’ (Epis. 78:41) Pasihonena, apa Mosesa ga zire koNdundu zaSinayi a ka mu pe Karunga mapukururo gamwe, Vaisraeli va rorokere kundindira makura tava zumbanesa ehuguvaro mwaKarunga nokugazara asi Mosesa ana va zumbu. Awo kwa liruganene ntana zongorodo nokutantera vantu asi: “Israeli, ogu yige Karunga goge ogu ga ku gusa moEgipite.” (Ex. 32:1, 4) Makura tava rugana “sipito sokufumadeka HOMPA,” tava tongamene nokuzambera ntana ozo. Apa ga yi mwene Jehova ta tantere Mosesa asi: “Vana genderere kuzumba nzira ezi nava tantera asi va zi kwame.” (Ex. 32:5, 6, 8) Kutunda opo Vaisraeli ngava gana kwaKarunga nye kapi ngava yi sikisa mo.—Num. 30:2.

NOMUGANO MBALI HENA

13. Yisinke Jehova ga gene kwahompa Ndafita, ntani ngapi gwa likwatakana noRuvharo rwetumbwidiro?

13 Apa Ndafita ga kere hompa gwaIsraeli, Jehova ga gene hena ruvali yipo va gwanene mo uwa vantu ava ava mu limburukwa. Mugano gokuhova, Jehova kwa gene kwaNdafita asi ruvharo rwendi ngaru pangera narunye nanarunye. (Epis. 89:35, 36; 132:11, 12) Eyi kwa likidire asi Ruvharo rwetumbwidiro  ndi Kristusa ngava mu tumbura asi “munwaNdafita.” (Mat. 1:1; 21:9) Ndafita ga linunupikire pokutumbura ruvharo rwendi rokomeho asi “Hompa” morwa Kristusa kwa ya pitakanene Ndafita.—Mat. 22:42-44.

14. Mugano musinke ga tulire po Jehova kuhamena Ruvharo rwetumbwidiro ntani ngapi natu gwanena mo uwa mwago?

14 Mugano gwauvali, Jehova ga tanterere Ndafita asi Ruvharo rwetumbwidiro kapi ngaru kara tupu Hompa nye hena Mupristeli goMunene. Kuliza noveta ezi ga pere Karunga Vaisraeli, vapristeli va hepere kutunda mezimo lyoVarevhi ano vahompa mezimo lyoVajuda. Nye Ndafita kwa pumbire kuhamena hompa gokomeho asi: “HOMPA kwa tanterere hompa gwange asi, ‘Yo hingire oku korulyo rwange, dogoro noku ngani tura nonkore doge konhi zonompadi doge.’ HOMPA ga mana kugana, kapi nga yi rundurura asi: ‘Ove ngo kara mupristeli gwanarunye pomukaro goupristeli waMerekisedeki.’” (Epis. 110:1, 4) Mokusikisa mo uporofete owo, Jesus Kristusa, Ruvharo rwetumbwidiro, ngesi kuna kupangera meguru. Age hena kuna kara Mupristeli goMunene ogu ana kuvatera vantu va kare nelikwatakano lyewa naKarunga.—Resa Vahebeli 7:21, 25, 26.

MUHOKO GOMUPE GWAKARUNGA

15, 16. (a) Nomuhoko musinke mbali daKarunga va tumbura moBibeli ntani gupi po ana kutungika naina Karunga? (b) Mpangera musinke ga geve Jesus kovasikuli vendi kuhamena kutura po mugano?

15 Morwa muhoko goVaisraeli kwa nyokere Jesus Kristusa, yipo gwa zumbanesere mpito zokukara ‘sirongo soupristeli.’ Jesus kwa tantererere vampitisili woVajuda asi: “Untungi waKarunga ngava u mu gusa, va u pe muhoko peke, ogu ngagu yima yiyima yawo.” (Mat. 21:43) Muhoko ogo gomupe kwa gu tulisire po poPentekoste momvhura 33, apa Karunga ga powomwenene mpepo zendi povarongwa vaJesus wokusika po-120 ava va pongere moJerusarema. Awo kwa ya kere ‘muhoko gwaKarunga,’ ano mayovi govantu wokonomuhoko dapeke kwa ya lipakerera nawo.—Gar. 6:16.

16 Muhoko gomupe gwaKarunga, ago kutwikira kulimburukwa kwendi, kapisi ngwendi muhoko gwanare goVaisraeli. Simwe soyipango agu limburukwa muhoko gomupe kuna kara kutura po mugano. Apa ga kere Jesus pevhu, vantu ngava tura po nomugano doyimpempa ndi ngava gana koyininke yokudira mulyo. (Mat. 23:16-22) Nye Jesus kwa rongere vasikuli vendi asi: “Nokugana walye omu gana. . . Omu ninke tupu asi ‘Nhi’, ndi asi ‘Hawe’. Ano eyi ya pita opo kwa tunda moMudona.”—Mat. 5:34, 37.

17. Mapuro musinke ngatu ka ga zogera mosirongwa sokukwama ko?

17 Ngoso kuna kutanta asi ayo epuko kutura po mugano ndi? Ntani yisinke ayi tanta kuninka tupu asi “Nhi”? Mapuro aga ngatu ka ga zogera mosirongwa sokukwama ko. Ngomu tuna kutwikira kuteda ko koNonkango daKarunga ngano yi tu tumangede tu twikire kulimburukwa Jehova. Ano age nga tu tungika narunye ngamoomu ga yi gene.

Matumbwidiro gaJehova nkenye apa kusika mo