Mu Utwe Mulimu Kuli Mu Tusiwe Ki Lisepiso Za Hae
Mu Utwe Mulimu Kuli Mu Tusiwe Ki Lisepiso Za Hae
“Bakeñisa kuli [Mulimu] naa sa koni ku konka ka u sili ya mu fita, a ikonka ka yena muñi.”—MAHEB. 6:13.
HA MU BONE NJI MWA KONA KU ALABA LIPUZO ZE:
Ki kabakalañi ha lu kona ku sepa kuli mulelo wa Mulimu u ka talelezwa?
Mulimu naa file sepiso mañi bo Adama ni Eva ha se ba ezize sibi?
Lu tusiwa cwañi ki sepiso ye ipitezi ya naa file Mulimu ku Abrahama?
1. Lisepiso za Mulimu li shutana cwañi ni lisepiso za batu?
JEHOVA ki “Mulimu wa niti.” (Samu 31:5) Bakeñisa kuli batu ha ba si ka petahala, fokuñwi ha lu koni ku kolwa ze ba bulela. Kono “Mulimu ha koni ku puma.” (Maheb. 6:18; mu bale Numere 23:19.) Ka nako kaufela, Mulimu wa talelezanga za sepisize batu. Ka mutala Mulimu naa bupile lika kaufela za fa lifasi mwa linako ze silezi ze bizwa kuli mazazi a pupo. Kwa makalelo a lizazi ni lizazi la pupo, Mulimu naa bulelanga za naa ka bupa. Mi a eza za naa sepisize luli. Kwa mafelelezo a mazazi a pupo, “Mulimu a bona kaufela za ezize kuli li lukile hahulu.”—Gen. 1:6, 7, 30, 31.
2. Lizazi la pumulo ya Mulimu ki nto mañi, mi ki kabakalañi ha naa li beile “kuli ibe le li kenile”?
2 Jehova Mulimu ha sa bulezi kuli za naa bupile kaufela li lukile hahulu, a talusa za lizazi la busupa. Leo ki lizazi la pumulo ya Mulimu. Haki lizazi la lihora ze 24, kono ki nako ye telele yeo Mulimu a pumuzi kwa ku bupa nto ifi kamba ifi fa lifasi. (Gen. 2:2) Lizazi la pumulo ya Mulimu ha li si ka fela. (Maheb. 4:9, 10) Bibele ha i lu buleleli luli nako fo ne i kalezi pumulo ya Mulimu. Kono lwa ziba kuli ne i kalile nakonyana hamulaho wa ku bupiwa kwa musalaa Adama yena Eva, ili lilimo ze bato eza 6,000 kwamulaho. Puso ya Lilimo ze Sikiti ya ku busa kwa Kreste i tuha i kalisa, mi mwa nako yeo Mulimu u ka taleleza mulelo wa hae ka za lifasi. Mulimu u bata kuli lifasi li be paradaisi mo batu ba ba petehile ba ka pila ku ya ku ile. (Gen. 1:27, 28; Sin. 20:6) Mwa kona ku kolwa kuli mu ka ba ba ba tabile kwapili. “Mulimu a fuyola lizazi la bu 7, mi a li beya kuli ibe le li kenile.” Ye ki yona sepiso ya naa sepisize Mulimu kuli ku si na taba ni ze ne ka ezahala, Mulimu naa boni teñi kuli mulelo wa hae wa talelezwa kwa mafelelezo a lizazi la pumulo ya hae.—Gen. 2:3.
3. (a) Kiñi ze ne ezahezi hamulaho wa ku kalisa kwa lizazi la pumulo ya Mulimu? (b) Jehova naa talusize cwañi mwa naa ka tatululela butata?
3 Kono pumulo ya Mulimu ha se i kalisize, ze ñwi za libupiwa za hae za mu kwenuhela. Satani ya naa banga lingeloi mwa lihalimu naa likile ku kukueza batu kuli ba mu lapele mwa sibaka sa ku lapela Mulimu. Satani naa kwashekile Eva kuli a si ke a utwa Jehova. (1 Tim. 2:14) Hamulaho wa fo, Eva a kukueza muunaa hae kuli a si ke a utwa Jehova. (Gen. 3:1-6) Bo luli ne li bona bukwenuheli bo bu maswe ka ku fitisisa bo bu kile bwa ezahala. Nihaike kuli Satani naa pumile kuli Jehova ha sepahali, Jehova naa si ka nahana kuli naa swanela ku konka ilikuli a bonise kuli naa ka peta mulelo wa hae ka za lifasi. Kono Jehova naa file sepiso ye ne ka utwisiswa hamulaho wa nako. Naa bulezi mwa naa ka tatululela butata bo. Naa ka beya “toyano,” kamba sitoyo, mwahalaa Satani ni musali ni mwahalaa peu ya Satani ni peu ya musali. Peu ye ne sepisizwe ne i ka pyata Satani kwa ‘toho,’ mi Satani naa ka i ‘luma fa lisito.’—Gen. 3:15; Sin. 12:9.
KU KONKA KI NZILA YE PAKA BUNITI BWA NTO YE ÑWI
4, 5. Abrahama naa ezizeñi kuli a bonise kuli taba ya naa bulela ki ya niti?
4 Pili sibi si si ka taha kale mwa lifasi, mwendi ne ku sa tokwahalangi kuli mutu a konke kuli a bonise kuli taba ye ñwi ki ya niti. Libupiwa ze petehile ze lata Mulimu ni ku mu likanyisa ha li tokwi ku konka. Nako kaufela libupiwa zeo li bulelanga niti mi za sepana mwahalaa zona ka ku tala. Kono muuna ni musali ba pili ha se ba ezize sibi ni ku ba ba ba si ka petahala, batu ne ba kalile ku bulelanga hahulu buhata. Kamukwaocwalo, batu ne se ba tokwa ku konkanga kuli ba bonise kuli taba ya butokwa ye ba bulezi ki ya niti.
5 Abrahama naa konkile mwa miinelo ye milaalu kamba ku fitelela. (Gen. 21:22-24; 24:2-4, 9) Ka mutala, Abrahama naa konkile ha sa fenyize Elami ni malena kaufela ba ne ba li kwa lineku la hae. Malena ba Salema ni Sodoma ne ba tilo katanyeza Abrahama. Melekisedeke, mulena wa Salema, naa li hape “muprisita wa Mulimu, Muambakani-ya-Pahami,” mi naa fuyauzi Abrahama ni ku lumbeka Mulimu bakeñisa ku tusa Abrahama kuli a fenye lila za hae. (Gen. 14:17-20) Ku zwa fo, mulena wa Sodoma ha naa bata ku fa Abrahama mupuzo bakeñisa ku pulusa batu ba mulena kwa limpi ze nee ba lwanisa, Abrahama a konka kuli: “Ni yemisa lizoho la ka ku Muñaa Bupilo, Mulimu, Muambakani-ya-Pahami, Muñaa mahalimu ni lifasi, ni li: Ha ni na ku nga se siñwi sa hao nihaili bwanda, nihaili kwele ya sikatulo, kuli u si ke wa li: Ni fumisize Abrame!”—Gen. 14:21-23.
JEHOVA NAA KONKILE HA NAA FA ABRAHAMA SEPISO YA BUTOKWA
6. (a) Abrahama naa lu tomezi mutala mañi? (b) Lu ka tusiwa cwañi ki za naa ezize Abrahama?
6 Jehova Mulimu ni yena wa konkanga ilikuli batu ba ba li baezalibi ba kolwe lisepiso za hae. Jehova wa konkanga ka ku itusisa lipulelo ze cwale ka “Ki Na Ya-pila, ku bulela Mulena Jehova, NW.” (Ezek. 17:16) Bibele i lu bulelela kuli Jehova naa konkile mwa miinelo ye bato fitelela 40. Ka mutala, ki nto ye zibahala hahulu kuli Mulimu naa konkile ku Abrahama. Jehova naa ezize litumelelano, kamba lisepiso ka nako kaufela ya naa pila Abrahama. Mwa litumelelano zeo, Abrahama naa utwisisize kuli Peu ye ne sepisizwe ne i ka zwa mwa lusika lwa hae ka mwanaa hae Isaka. (Gen. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Jehova a lika Abrahama ka tiko ye taata. Naa laezi Abrahama kuli a fe mwanaa hae ya naa lata sina sitabelo. Honafo Abrahama a itukiseza ku eza za naa mu laezi Jehova. Kono pili Abrahama a si ka fa kale Isaka sina sitabelo, lingeloi la mu tuhelisa. Mulimu cwale a konka kuli: “Ni konkile ka Na, kuli kakuli u ezize taba yeo, u sa ni haneli mwanaa hao wa libanda, kwa ku fuyola, ni ka ku fuyola, mi kwa ku atisa, ni ka atisa lusika lwa hao, lu be sina linaleli za lihalimu, ni sina lishabati le li fa likamba la liwate; mi bana ba hao ba ka luwa minyako ya lila za bona. Macaba kamukana a lifasi a ka fiwa mbuyoti ka lusika lwa hao, kakuli u utwile linzwi la ka.”—Gen. 22:1-3, 9-12, 15-18.
7, 8. (a) Ki kabakalañi Mulimu ha naa konkile ku Abrahama? (b) “Lingu ze ñwi” za Kreste li ka tusiwa cwañi ki sepiso ni buitamo bwa naa file Mulimu ku Abrahama?
7 Ki kabakalañi Mulimu ha naa konkile ku Abrahama kuli lisepiso za hae ne li ka talelezwa? Mulimu naa konkile kakuli ku eza cwalo ne ku ka susueza ni ku tiisa tumelo ya batu be ne ba ka ba kalulo ya bubeli ya “peu” ye ne sepisizwe ili batu ba ba ka busa ni Kreste. (Mu bale Maheberu 6:13-18; Magal. 3:29) Sina mwa naa taluselize muapositola Paulusi, Jehova a “tiisa linzwi la hae ka luci.” Kamukwaocwalo, ne ku naa ni lika ze peli ze ne sa koni ku cinciwa ze ne ka tusa ba ba tozizwe “ku fumana susuezo ye tuna ya ku kumalela kwa sepo ye beilwe fapilaa” bona. Lika ze peli zeo ne li sepiso ya Mulimu ni buitamo bwa hae zeo “Mulimu a sa koni ku puma ka zona.”
8 Bakreste ba ba tozizwe haki bona feela ba ba tusiwa ki buitamo bwa naa ezize Mulimu ku Abrahama. Jehova naa konkile kuli ka “peu” ya Abrahama, ‘macaba kamukana a lifasi naa ka fiwa mbuyoti.’ (Gen. 22:18) Batu bao ba ba zwa mwa “macaba kamukana” ba kopanyeleza “lingu ze ñwi” ze utwa Kreste, ili batu ba ba na ni sepo ya ku pila ku ya ku ile mwa Paradaisi fa lifasi. (Joa. 10:16) Ibe kuli mu Bakreste ba ba tozizwe kamba mu ba lingu ze ñwi, mu ‘kumalele kwa sepo’ ya mina. Seo si talusa kuli mu swanela ku sebeza ka taata kuli mu amuhele ze mu sepisizwe ka ku zwelapili ku utwa Mulimu mwa lika ze mu eza kaufela.—Mu bale Maheberu 6:11, 12.
BUITAMO BO BUÑWI BWA NAA EZIZE MULIMU KA ZA SEPISO YA NA FILE KU ABRAHAMA
9. Mulimu naa ezize buitamo mañi baikulu ba Abrahama ha ne ba li batanga mwa Egepita?
9 Lilimo-limo hamulaho wa lifu la Abrahama, Jehova naa konkile hape kuli naa ka taleleza lisepiso za naa file ku Abrahama. Naa ezize cwalo ka nako ya naa lumile Mushe kuli a yo bulela kwa baikulu ba Abrahama, be ne ba li batanga mwa Egepita. (Ex. 6:6-8) Hamulaho Mulimu naa talusize kuli naa eza buitamo ka nako yeo. Mulimu naa ize: “Na ba yemiseza lizoho, na li: Ni ka ba zwisa mwa naha ya Egepita, ni ba ise mwa naha ye ni ba batezi, mo ku buba mabisi ni linosi.”—Ezek. 20:5, 6.
10. Jehova naa sepisizeñi Maisilaele ha sa ba lukuluzi mwa Egepita?
10 Jehova ha sa lukuluzi Maisilaele mwa Egepita, naa ezize buitamo bo buñwi ka ku bulela kuli: “Haiba mu ka utwa Linzwi la ka luli, mwa mamela bulikani bwa ka, mu ka ba buswa bwa ka tota mwahalaa macaba a mañwi kaufela, kakuli lifasi kaufela ki la ka. Ku Na, mu ka ba mubuso wa baprisita, ni sicaba se si kenile.” (Ex. 19:5, 6) Kaniti, Maisilaele ne ba filwe sepiso ye ipitezi luli! Sepiso yeo ne i talusa kuli haiba Maisilaele ne ba ka utwa Jehova, naa ka ba eza mubuso wa baprisita ili be ne ba ka tahisa limbuyoti kwa batu kaufela. Hamulaho, Jehova naa talusize kuli naa konkile, kamba ku “itama,” ha naa file sepiso yeo.—Ezek. 16:8.
11. Maisilaele ne ba ezizeñi Mulimu ha naa ba sepisize kuli ne ba ka ba sicaba se si ipitezi?
11 Jehova naa si ka hapeleza Maisilaele ku konka kuli ne ba ka mu utwa. Mi naa si ka ba hapeleza kuli ba amuhele sepiso ya hae ye ipitezi. Kono ne ba bata ku konka kuli ba bonise kuli ne ba ka mu utwa. Maisilaele ne ba ize: “Zaa bulezi kaufela Muñaa Bupilo lu ka li eza.” (Ex. 19:8) Mazazi a malaalu ku zwa fo, Jehova Mulimu naa bulelezi Maisilaele za naa bata kuli ba eze ka ku ba sicaba sa hae sa naa ketile. Pili naa ba file Milao ye Lishumi mi hasamulaho a luma Mushe kuli a ba bulelele milao ye miñwi ye ñozwi kwa Exoda 20:22 ku isa Exoda 23:33. Maisilaele ne ba buleziñi ha se ba utwile milao yeo? “Mi sicaba sa alaba ka linzwi li li liñwi, sa li: Litaba kamukana zaa bulezi Muñaa Bupilo lu ka li eza.” (Ex. 24:3) Mushe hape a ñola milao yeo mwa “buka ya bulikani” ni ku bala milao yeo ka ku tumusa ilikuli sicaba kaufela si utwe hape. Hamulaho, sicaba sa sepisa hape lwa bulaalu kuli: “Muñaa Bupilo, zaa bulezi kamukana lu ka li mamela ni ku ya ka zona.”—Ex. 24:4, 7, 8.
12. Jehova naa ezizeñi hamulaho wa ku sepisa kuli naa ka eza Maisilaele ku ba sicaba se si ipitezi, mi batu ne ba ezizeñi hamulaho wa ku itama ku Mulimu?
12 Jehova kapili-pili a kalisa ku eza za naa sepisize mwa buitamo bwa naa ezize ni Maisilaele. Naa ketile baprisita be ne ba ka sebeleza kwa tende ye ipitezi ya ku lapelela. Baprisita ne ba ka tusa batu ba ba si ka petahala ku ba ni bulikani ni Mulimu. Nihaike kuli Maisilaele ne ba ineezi ku Mulimu, ne ba lobile mulao wa hae ku si ka fita nako ye telele. Ne ba si ka eza ze ne ba sepisize mi ne “ba utwisize ya Kenile wa Isilaele butuku.” (Samu 78:41, Bibele ye Kenile, Hatiso ya 1984) Ka mutala, ka nako yeo Mushe naa li fa Lilundu la Sinai inze a fiwa litaelo ze ñwi ki Jehova, Maisilaele ba palelwa ku ba ni pilu-telele mi ba tuhela ku ba ni tumelo ku Mulimu. Maisilaele ne ba ikutwile kuli Mushe naa ba yubekile. Kabakaleo, ba ikezeza siswaniso sa namani ya gauda mi ba bulelela batu kuli: “Wena Isilaele, ki wo mulimu wa hao o ku zwisize mwa naha ya Egepita.” (Ex. 32:1, 4) Mi ba kalisa ku kubamela siswaniso seo ni ku si ezeza matabelo, kono ne ba bulezi kuli ne ba lapela Jehova. Jehova ha naa boni kuli ne ba lapela siswaniso, naa bulelezi Mushe kuli: “Ki kale ba keluha nzila ye ni ba laelezi ku ya ka yona.” (Ex. 32:5, 6, 8) Mwa lilimo ze ne latelezi, Maisilaele ne ba zwezipili ku eza buitamo bo buñwi ku Mulimu, kono ne ba kuta-kutezi ku sa eza ze ne ba itamile kuli ba ka eza.—Num. 30:2.
BUITAMO BO BUÑWI BO BUBELI
13. Jehova naa itamile cwañi ku Davida, mi lu ziba cwañi kuli buitamo bo, ne bu ama Peu ye ne sepisizwe?
13 Davida ha naa li mulena wa Isilaele, Jehova naa ezize buitamo bo buñwi bo bubeli bo ne bu ka tusa batu kaufela ba ba mu utwa. Pili, naa konkile ku Davida kuli baikulu ba hae ne ba ka busa fa lubona lwa hae ku ya ku ile. (Samu 89:35, 36; 132:11, 12) Peu ye ne sepisizwe, ili ku talusa Kreste, naa ka ba yo muñwi wa baikulu ba Davida mi naa ka bizwa “Mwanaa Davida.” (Mat. 1:1; 21:9) Davida ka buikokobezo naa bizize Peu ye ne sepisizwe kuli ki ‘Mulenaa hae’ kakuli Kreste naa li yo mutuna ku yena.”—Mat. 22:42-44.
14. Jehova naa ezize buitamo mañi ka za Peu ye ne sepisizwe, mi lu tusiwa cwañi ki buitamo bo?
14 Ku zwa fo, Jehova naa susumelize Davida ku polofita kuli Mulena ya ipitezi yo naa ka sebeza hape sina Muprisita yo Mutuna. Ku ba Mulena ni Muprisita ka nako ye swana ne li buikalabelo bo bu ipitezi luli. Ka ku ya ka Mulao wa naa file Mulimu kwa Isilaele, baprisita ne ba swanela ku zwa kwa lusika lwa Livi, mi malena ne ba swanela ku zwa kwa lusika lwa Juda. Kamukwaocwalo, ka nako yeo ne ku sa konahali kuli mutu a li muñwi a be mulena ni muprisita ka nako ye swana. Kono Davida naa polofitile za Mulena ya naa taha kuli: “Muñaa Bupilo u ize ku Mulenaa ka: U ni ine ku la ka la bulyo, ku isa ha ni eza lila za hao Sipula sa faa hatela mautu a hao. Muñaa Bupilo u konkile, mi haa na ku kwenuha: U muprisita wa kamita, ka mukwa wa Melekisedeke.” (Samu 110:1, 4) Sina mwa naa polofitezi Davida, Jesu Kreste, ya li Peu ye sepisizwe, u busa sina Mulena mwa lihalimu. Jesu hape u sebeza sina Muprisita yo Mutuna wa batu, ya tusa batu ba ba bakile kuli ba be ni bulikani bo bunde ni Mulimu.—Mu bale Maheberu 7:21, 25, 26.
ISILAELE YO MUNCA WA MULIMU
15, 16. (a) Ki likwata lifi ze peli za Maisilaele ze bulezwi mwa Bibele, mi ki sikwata sifi sa Isilaele se si fuyaulwa ki Mulimu kacenu? (b) Jesu naa file balateleli ba hae taelo mañi ka za ku konka, kamba ku eza buitamo?
15 Bakeñisa kuli Maisilaele ne ba hanile Jesu Kreste, Jehova ni yena hamulaho wa nako a ba hana, mi ne ba latehezwi ki tohonolo ya ku ba “mubuso wa baprisita.” Jesu naa bulelezi baeteleli ba bulapeli bwa Sijuda kuli: “Mubuso wa Mulimu u ka zwiswa ku mina ni ku fiwa sicaba se si beya miselo ya ona.” (Mat. 21:43) Sicaba se sinca seo sa naa bulezi Jesu ne si tomilwe fa Pentekota ya silimo sa 33 C.E. Ka nako yeo, Mulimu naa sululezi moya wa hae fahalimwaa balutiwa ba Jesu ba ba bato eza 120 ba ne ba kopani mwa Jerusalema. Balutiwa bao ne ba tilo ba “sicaba” se sinca, se ne si tilo bizwa “Isilaele wa Mulimu.” Nakonyana ku zwa fo, batu ba bañata ba ne ba zwa mwa macaba a mañwi ni bona ne ba tilo ba kalulo ya Isilaele wa Mulimu.—Magal. 6:16.
16 Ka ku shutana ni Maisilaele ba kwaikale ba ne ba sa utwi Mulimu, batu ba ba mwa Isilaele yo munca wa Mulimu ba zwelapili ku utwa Mulimu. Mulao o muñwi kwa milao ye ne filwe ku Isilaele wa Mulimu ne li wa ku eza buitamo. Jesu ha naa li fa lifasi, batu ne ba ezanga buitamo ka za lika ze ne si za niti mi hape ne ba ezanga buitamo ka za lika ze ne si za butokwa. (Mat. 23:16-22) Jesu naa lutile balateleli ba hae kuli ba si ke ba konkanga ni hanyinyani. Na ize: “Kono ha mu li ‘eni,’ i be eni honacwalo, mi ‘awa’ ya mina, i be awa honacwalo, kakuli se si ekezwa kwateñi si zwa ku ya maswe.”—Mat. 5:34, 37.
17. Ki lipuzo mañi ze ka alabiwa mwa taba ya ku ituta ye tatama?
17 Kana Jesu naa talusa kuli ku fosahalile ku ezanga buitamo? Manzwi ao a kuli “ha mu li ‘eni,’ i be eni honacwalo” a talusañi? Lu ka fumana likalabo za lipuzo zeo mwa taba ya ku ituta ye tatama. Ku zwelapili ku kengeyela Linzwi la Mulimu ku swanela ku lu susueza ku utwa Jehova ka nako kaufela. Jehova u ka lu fuyola ku ya ku ile, sina feela mwa naa sepiselize ni mwa naa konkezi.
[Lipuzo za Tuto]
[Manzwi a fa likepe 26]
Lisepiso za Jehova kamita za talelezwanga
[Siswaniso se si fa likepe 24]
Abrahama a tuha a bona lisepiso za Jehova ha li talelezwa
