Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Vulika kuKalunga wu ka mone uuwanawa momauvaneko ge

Vulika kuKalunga wu ka mone uuwanawa momauvaneko ge

‘Sho kaapwa li ngoka omunene e mu vule, Kalunga okwa gana kedhina lye mwene.’ — HEB. 6:13.

1. Oohapu dhaJehova odha yooloka ko ngiini kwaandhoka dhaantu aalunde?

JEHOVA “omudhiginini,” nenge tu tye, Kalunga koshili. (Eps. 31:5) Aantu aalunde ito vulu oku yi inekela aluhe, ihe ‘Kalunga iha vulu a fundje.’ (Heb. 6:18; lesha Numeri 23:19.) Omauwanawa agehe ngoka u uvanekela aantu ohe ga gwanitha po. Pashiholelwa, kehe shimwe shoka a popi kutya ote shi ningi petameko lyesiku kehe lyokushita “osho sha ningwa.” Kungawo, lwopehulilo lyesiku etihamano lyeshito, “Kalunga okwa tala eshito lye alihe nokwe li mono lyo opala lela.” — Gen. 1:6, 7, 30, 31.

2. Esiku lyaKalunga lyokuvululukwa oshike, nomolwashike a li ‘e li yapula’?

2 Konima sho Jehova Kalunga a tala eshito lye, okwa popi kutya esiku etiheyali olya tameke uunake. Esiku ndyoka ka li shi esiku lyoowili 24, ihe oli li omukokomoko gwethimbo ele ndyoka a li a vululukwa kiilonga yokushitila iinima kevi. (Gen. 2:2) Esiku lyaKalunga lyokuvululukwa inali hula natango. (Heb. 4:9, 10) Ombiimbeli inayi popya kondandalunde kutya esiku ndyoka olya li lya tameke uunake. Ihe olya tameke ngaa konima sho Eva a li a shitwa, ngashingeyi pwa pita oomvula 6 000 lwaampo. Ngashingeyi otwa tegelela Elelo lyOomvula Eyuvi lyaJesus Kristus, pethimbo mpoka elalakano lyaKalunga lyokuninga evi oparadisa tali ka gwanithwa po, moka tamu ka kala aantu ya gwanenena. (Gen. 1:27, 28; Eh. 20:6) Mbela ito vulu okuninga ngaashi to vulu wu ka kale nonakuyiwa ndjoka ombwanawa? Oto shi vulu. Oshi li eshilipaleko kutya kashi na nduno mbudhi kutya opu ka holoke omaupyakadhi geni, elalakano lyaKalunga otali ka gwanithwa pehulilo lyesiku lye lyokuvululukwa molwaashoka ‘Kalunga, okwa li a yambeke esiku etiheyali e te li yapula.’ — Gen. 2:3.

3. (a) Konima owala sho esiku lyaKalunga lyokuvululukwa lya tameke, uunashipotha wuni wa li wa holoka po? (b) Jehova okwa li a popi shike shoka tashi ulike kutya oku na elalakano lyokuhulitha po omunashipotha?

 3 Konima owala sho esiku lyaKalunga lyokuvululukwa lya tameke, iishitwa ye yimwe oya li ye mu tukulile oshipotha. Satana, ngoka a li omuyengeli gwaKalunga, okwa li i iningi kalunga opo aantu ye mu galikane, pehala lyokugalikana Kalunga. Satana oye a li a fundju tango sho a heke Eva, na Eva okwa yono oshipango shaJehova. (1 Tim. 2:14) Eva okwa pe wo omusamane gwe, nomusamane okwe mu wayimine muunashipotha mboka. (Gen. 3:1-6) Nokuli nopompito ndjoka mondjokonona yeshito alihe, sho Jehova Kalunga a li a patanekwa ngele omunashili, ka li a mono sha pumbiwa a shilipaleke negano kutya elalakano lye otali ka gwanithwa. Pehala lyaashono, okwa li e shi popi noohapu ndhoka dha li owala tadhi ka uviwa ko mokweendela ko kwethimbo. Okwa li a popi nkene omunashipotha ta ka hulithwa po sho a ti: “Otandi tula etondathano pokati keni nomukiintu, nopokati koluvalo lwoye noluvalo lwe. Oluvalo lwe otalu nyanyula omutse gwoye, ongoye noto mu tsu moshithi shompadhi ye.” — Gen. 3:15; Eh. 12:9.

EGANO OLI LI EULIKO LYOPAVETA KUTYA EUVANEKO OTALI KA GWANITHWA SHILI

4, 5. Oshinima shini shopaveta Abraham a li a longitha omathimbo gamwe?

4 Petameko lela lyondjokonona yaantu, osha yela kutya Jehova nosho wo Adam naEva kaya li ya pumbwa okukala haya gana yu ulike kutya shoka taya popi oshoshili. Iishitwa ya gwanenena mbyoka yi hole Kalunga nohayi mu holele kaya li ya pumbwa okugana; oya kala aluhe hayi lombwelathana oshili noya li yi inekelathana. Ihe iinima oya ka lunduluka sho aantu ya yono e taya kanitha egwaneneno. Mokweendela ko kwethimbo okupopya iifundja nokupopya iinima ya penga okwi ihanene maantu, nosha li sha pumbiwa pu kale hapu ningwa egano opo yu ulike kutya shoka taya popi oshoshili.

5 Tatekulululwa Abraham okwa li a gana lwiikando itatu ya yoolokathana u ulike kutya shoka ta popi ote ke shi gwanitha. (Gen. 21:22-24; 24:2-4, 9) Pashiholelwa, shimwe oosho a li a sindi omukwaniilwa gwaElam pamwe niilongo mbyoka ya li tayi ambidhidha omukwaniilwa ngoka. Aakwaniilwa yaSalem naEdom oya li ye ya okutsakaneka Abraham. Melkisedek, omukwaniilwa gwaSalem, okwa li wo “omuyambi gwaKalunga kokombandambanda.” Molwaashoka okwa li omuyambi, okwa yambeke Abraham e ta tanga Kalunga sho a pe Abraham esindano. (Gen. 14:17-20) Konima sho omukwaniilwa gwaSodom a li a hala okupa Abraham ondjambi sho a hupitha aantu yomukwaniilwa mboka ya li ya kondekwa komatanga, Abraham okwa gana a ti: “Otandi gana koshipala shOMUWA, Kalunga kokombandambanda, omushiti gwegulu nevi, kutya itandi tindile sha shoye, nando okashona, nando oluthipathipa nenge omuya gwoongaku, opo waa tye, owa yambapaleke Abram.’” — Gen. 14:21-23.

JEHOVA OKWA LI A GANA SHO U UVANEKELE ABRAHAM SHA

6. (a) Abraham okwe tu tulila po oshiholelwa shini? (b) Ongiini tatu vulu okumona uuwanawa omolwevuliko lyaAbraham?

6 Omolwuuwanawa waantu aalunde, Jehova Kalunga okwa li wo ha gana ngele u uvaneke sha, ta ti: “‘Oshili ngaashi ngame Kalunga omunamwenyo,’ OMUWA Omupangeliawike ta popi.” (Hes. 17:16) Ombiimbeli oya popya lwiikando yi vulithe po 40 ya yoolokathana mpoka Jehova Kalunga a li a gana. Otashi vulika tu shi nawa oshiholelwa shankene Kalunga a li a ungaunga naAbraham. Momukokomoko gwoomvula odhindji dha pita, Jehova okwa li a ningi omahangano gontumba naAbraham ngoka tage tu kwathele tu mone kutya oluvalo lwu uvanekwa olwa li talu ka za muAbraham okupitila momwanamati Isak. (Gen. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5,  18; 21:12) Opo ihe Jehova okwa li a makele Abraham nemakelo lya kwata miiti, sho e mu lombwele a yambe po omwanamati omuholike. Abraham ina kwatakwata, ihe okwa li a vulika. Sho a li e li pokuyamba po omwana, omuyengeli gwaKalunga okwe mu keelele. Kalunga okwa li a gana, a ti: “Otandi iganene mwene — OMUWA osho ta ti — otandi ke ku yambeka. Molwashoka wa ningi shika noino tindila ndje omumwoye epona, otandi uvaneke kutya otandi ku pe oluvalo olwindji lwa fa oonyothi dhokegulu nenge ehekevi lyomooha dhefuta. Oluvalo lwoye otalu ka sinda aatondi yalwo. Omungoye nomoluvalo lwoye aantu yomiigwana ayihe otaa ka lalekwa nuuyamba, oshoka owa vulika kelombwelo lyandje.” — Gen. 22:1-3, 9-12, 15-18.

7, 8. (a) Omolwashike Kalunga a li a gana sho a ningi euvaneko kuAbraham? (b) ‘Oonzi dhilwe’ dhaJesus otadhi ka mona uuwanawa wuni okupitila meuvaneko lyaKalunga ndyoka a ninga pamwe negano?

7 Omolwashike Kalunga a li a gana kuAbraham kutya shoka u uvaneka otashi ka gwanithwa? Okwa li e shi ningi molwaashoka osha li tashi ka ladhipika nokukoleka eitaalo lyaamboka taya ka ninga oshitopolwa oshitiyali ‘sholuvalo’ lwu uvanekwa ndwoka talu ka pangela pamwe naKristus. (Lesha Aahebeli 6:13-18, yelekanitha OB-1954; Gal. 3:29) Omuyapostoli Paulus okwe shi yelitha kutya Jehova “okwe li koleke negano, opo tu tsuwe omukumo kiinima mbyoka iyali [itaayi] lunduluka, mumbyoka Kalunga ina wapa okufundja, otse . . . tu dhame etegameno li li komeho.”

Masiku Abraham ota ka mona nkene omauvaneko gaJehova taga gwanithwa po

8 Aakriste aagwayekwa hayo owala taya ka mona uuwanawa megano ndyoka Kalunga a ningila Abraham. Jehova okwa li a gana kutya “aantu yomiigwana ayihe otaa ka lalekwa nuuyamba” okupitila ‘moluvalo’ lwaAbraham. (Gen. 22:18) Aantu mboka taya ka lalekwa nuuyamba muyo omwa kwatelwa ‘oonzi dhilwe’ dhaKristus ndhoka dhi na etegameno lyoku ka kala nomwenyo sigo aluhe kombanda yevi moparadisa. (Joh. 10:16) Kutya nduno owu na etegameno lyoku ka kala megulu nenge okombanda yevi, kala wa ‘dhama’ mulyo e to tsikile okukala omuvuliki kuKalunga. — Lesha Aahebeli 6:11, 12.

OMAUVANEKO GALWE NGOKA KALUNGA A LI U UVANEKELE ABRAHAM E TA GANA

9. Kalunga okwa li a ningi egano lini sho oluvalo lwaAbraham lwa li muupika muEgipiti?

9 Omimvo omathele dha ka pita, Jehova okwa li a gana natango kutya ota ka gwanitha po omauvaneko ngoka ga tumbulwa metetekelo sho a tumu Moses a ka popye noluvalo lwaAbraham ndwoka lwa li muupika muEgipiti pethimbo ndyoka. (Eks. 6:6-8) Kalunga okwa li a popi kombinga yaashoka a ti: “Sho nda hogolola Israeli, . . . [onda  gana, NW] ndi ya tembudhe mo muEgipiti, ndi ya fale kevi nde li ya hogololela lya tondoka omahini nomagadhi goonyushi.” — Hes. 20:5, 6.

10. Kalunga okwa li u uvanekele Aaisraeli shike sho ya zi muupika muEgipiti?

10 Konima sho Aaisraeli ya zi muupika muEgipiti, Jehova okwa li e yu uvanekele ishewe sha, e ta gana ta ti: “Ngele otamu vulika kungame e tamu dhiginine ehangano lyandje, otamu ningi aantu yandje mwene. Evi alihe olyandje, ihe ne otamu ka ninga oshigwana shandje sha hogololwa, oshigwana sha yapulilwa ndje ngame awike, notamu ka ninga onkwaniilwa yaayambi.” (Eks. 19:5, 6) Kalunga ka li tuu a pe Aaisraeli uuthembahenda wi ikalekelwa! Shoka osha hala okutya, ngele oya kala aavuliki, oohandimwe moshigwana shoka oya li taya kala ye na etegameno lyoku ka ninga aakwaniilwa nosho wo aayambi yaKalunga nokweetela aantu ayehe omalaleko nuuyamba. Konima yethimbo Jehova okwa li a yelitha shoka a ningila Aaisraeli pompito ndjoka a ti: ‘Onde ku uvanekele nonda ningi ehangano nangoye.’ — Hes. 16:8, yelekanitha NW.

11. Aaisraeli oya li yi inyenge ngiini sho Kalunga a li a ningi nayo ehangano ye li oshigwana she oshihogololwa?

11 Jehova ka li a thiminike Aaisraeli ya gane kutya otaya ka vulika kuye, ye ine ya kondjithila ekwatathano ndyoka li ikalekelwa. Ihe oyo yene ya li ya ti: “Otatu gwanitha ashihe shoka OMUWA a popi.” (Eks. 19:8) Konima yomasiku gatatu, Jehova Kalunga okwa li a lombwele Aaisraeli shoka a tegelela kuyo ye li oshigwana she oshihogololwa. Tango, okwe ya pe Iipango Omulongo, nokonima Moses okwa li e ya lombwele iipango yilwe mbyoka ya nyolwa okutameka muEksodus 20:22 sigo omuEksodus 23:33. Aaisraeli oya li yi inyenge ngiini? Ombiimbeli otayi ti: “Aantu ayehe noya yamukula ya ti: ‘Otatu ningi ayihe mbyoka OMUWA a popi.’” (Eks. 24:3) Opo ihe Moses okwa nyola oompango ndhoka ‘membo lyehangano’ nokwe dhi lesha mokule opo oshigwana ashihe shi dhi uve. Konima yaashono, oshigwana osha gana oshikando oshititatu tashi ti: “Otatu vulika kOMUWA e tatu ningi ashihe sho ta ti.” — Eks. 24:4, 7, 8.

12. Jehova okwa li a ningi shike sho a hangana nAaisraeli, noshigwana osha li shi inyenge ngiini?

12 Jehova okwa li a tameke nziya okugwanitha po shoka u uvanekela Aaisraeli. Okwa li a langeke po aayambi mboka ya li haya yakula metsalihangano opo aantu aalunde ya vule oku mu galikana. Ihe Aaisraeli oya li ya dhimbwa kutya oyi iyapulila Kalunga, oshinima shoka osha li sha “geyitha Kalunga kaIsraeli omuyapuki.” (Eps. 78:41) Pashiholelwa, Aaisraeli oya li ya geye noya tameke okukanitha eitaalo muKalunga, sho Moses a li ta pewa omalombwelo kOndundu Sinai. Oya li taya dhiladhila nokuli kutya Moses okwe ya ekelahi. Onkee ano, oya li ya tholoma ontana yoshingoli, e taya lombwele aantu taya ti: “Israeli, kalunga koye oye ngu e ku tembudha muEgipiti!” (Eks. 32:1, 4) Opo nduno oya ningi oshituthi shoka ya li yi ithana ‘oshituthi shOMUWA’ aniwa e tayi inyongamene nokuningila oshikalunga shoka sha ningwa komuntu omafikilondjambo. Sho Jehova a mono shono ya ningi, okwa lombwele Moses a ti: “[Aaisraeli] oye etha ondjila ndjoka nde ya lombwele ye yi lambe.” (Eks. 32:5, 6, 8) Shi yemateka, oshigwana shaIsraeli osha kala nokuningila Kalunga omauvaneko, ihe osha kala noku ga teya. — Num. 30:2.

OMAUVANEKO GALWE GAALI NGOKA KALUNGA A LI A NINGI E TA GANA

13. Kalunga okwa li u uvanekele shike omukwaniilwa David e ta gana, noshi na ekwatathano lini nOluvalo lwu uvanekwa?

13 Pethimbo lyelelo lyomukwaniilwa David, Jehova okwa li a ningi omauvaneko gaali mokugana omolwuuwanawa waayehe mboka haya vulika kuye. Tango, okwa li u uvanekele David ta gana kutya uukwaniilwa we otawu ka kala sigo aluhe. (Eps. 89:35, 36; 132:11, 12) Shika osha li tashi ka tya, Oluvalo  lwu uvanekwa olwa li talu ki ithanwa “omuna gwaDavid.” (Mat. 1:1; 21:9) David okwa li i ithana neifupipiko oluvalo ndwoka lwomonakuyiwa a ti kutya “Omuwa” gwandje, molwaashoka Kristus okwa li ta ka pewa ondondo ya shiga ko. — Mat. 22:42-44.

14. Euvaneko lini Jehova a li a ningi pamwe negano kombinga yOluvalo lwu uvanekwa, nongiini tatu vulu okumona mo uuwanawa?

14 Oshitiyali, Jehova okwa li a nwetha mo David a hunganeke kutya omukwaniilwa ngoka i ikalekelwa okwa li wo ta ka yakula aantu e li Omuyambi Omukuluntu. MuIsraeli, omuntu ngoka omukwaniilwa ka li ha vulu okukala omuyambi. Aayambi oya li haya zi mezimo lyaLevi, omanga aakwaniilwa ya li haya zi mezimo lyaJuda. David okwa li a hunganeke kombinga yomukwaniilwa ngoka a tumbala ta ka thigulula uukwaniilwa monakuyiwa, a ti: “OMUWA okwa lombwele omuwa gwandje, omukwaniilwa: ‘Kuutumba mpaka kolulyo lwandje, sigo tandi tula aatondi yoye kohi yoompadhi dhoye.’ OMUWA okwa gana egano lya kola ye ite li lundulula; ‘Ngoye oto ka ninga omuyambi gwaaluhe palandulathano lyopaMelkisedek.’” (Eps. 110:1, 4) Ngaashi naanaa David a hunganeka, Jesus Kristus, Oluvalo lwu uvanekwa, ota pangele ngashingeyi okuza megulu. Ota longo wo e li Omuyambi Omukuluntu mokukwathela mboka yi iyela ombedhi ya vule okukala nekwatathano ewanawa naKalunga. — Lesha Aahebeli 7:21, 25, 26.

OSHIGWANA OSHIPE, ISRAELI YAKALUNGA

15, 16. (a) Aaisraeli yopaali yeni ya popiwa mOmbiimbeli, na Kalunga okwa yambeka po Israeli guni kunena? (b) Jesus Kristus okwa pa aalanduli ye oshipango shini shi na ko nasha nokugana?

15 Molwaashoka Aaisraeli yopanyama oya li ye ekelehi Jesus Kristus, Kalunga ina kala we e ya hokwa noya li ya kanitha etegameno lyawo lyokuninga “onkwaniilwa yaayambi.” Jesus okwa li a lombwele aawiliki Aajuda a ti: “Otamu ka kuthwa [uukwaniilwa waKalunga e tawu, NW] ka pewa aantu haa imike iiyimati mbyoka ya pumbiwa.” (Mat. 21:43) Oshigwana shoka osha li sha totwa po poPentekoste yo 33 E. N., sho ombepo yaKalunga ya li ya tililwa aalongwa yaJesus 120 lwaampo mboka ya li ya gongala muJerusalem. Oshigwana shika osha tseyika shi li ‘Israeli yaKalunga’ nomwaalu gwasho ogwa li tagu ki indjipala e tagu ningi aantu omayuvi ya za miigwana ayihe muuyuni. — Gal. 6:16NW.

16 Oshigwana shoka oshipe shopambepo osha kala nokwiimika iiyimati iiwanawa mokutsikila tashi vulika kuKalunga kasho, ihe inashi fa Aaisraeli yopanyama. Shimwe shomiipango mbyoka ya li ya pewa Aaisraeli osha li shi na ko nasha nokugana ngele taya uvaneke sha shoka taya ka ninga. Sho Jesus a li kombanda yevi, aantu oya li haya longitha nayi okugana. Oya li haya gana taya fundju nenge taya gana kombinga yiinima kaayi na oshilonga. (Mat. 23:16-22) Jesus okwa li a lombwele aalanduli ye a ti: ‘Inamu gana nando okuli. Oohapu dheni nadhi tye: “Eeno, eeno,” nenge “aawe, aawe,” oondhoka tadhi gwedhwa ko, otadhi zi muMwiinayi.’ — Mat. 5:34, 37.

Jehova oha gwanitha aluhe omauvaneko ge

17. Omapulo geni tatu ka kundathana moshitopolwa tashi landula?

17 Mbela shika otashi ti kutya osha puka aluhe okugana ngele to ningi euvaneko? Oshike ishewe sha simana sha kwatelwa mokuningitha oEeno yetu yi tye Eeno? Omapulo ngaka otaga ka kundathanwa moshitopolwa shokukonakonwa tashi landula. Sho tatu tsikile nokutedhatedha kOohapu dhaKalunga, nashi tu inyengithe tu tsikile nokuvulika kuJehova. Ngele otwa ningi ngaaka, ote ke tu yambeka sigo aluhe ngaashi a li a gana sho e shi uvaneke.