Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

Diosta cäsokï y awnikunqankuna cumplikaqtam rikanki

Diosta cäsokï y awnikunqankuna cumplikaqtam rikanki

“Dios Yayaga quiquinpa shutinchömi jurargan, mana pipis paypita mas mandacuyog captin.” (HEB. 6:13, NTCN)

1. ¿Imanirtaq igualantsu nunakunapa awnikïnin Diospa awnikïninwan?

JEHOVÄQA ‘rasumpa kaq Diosmi’ (Sal. 31:5). Nunakunaqa jutsasapa karmi ima awnikuyanqantapis chipyëpa cumplïtaqa puëdeyantsu, pero “Diosqa manam ulicuntsu” o llullakuntsu (Heb. 6:18; lei Números 23:19 *). Nunakunarëkur imatapis rurëta munanqanqa llapanmi imëpis cumplikan. Këllaman pensarishun, cada junaq qallananchö imatapis kamanampaq patsätsinqanqa “ninqannömi rurakarqan”, tsëmi joqta kaq junaq ushariptinqa “Dios rikarqan llapan ruranqanta y, ¡rikë!, alläpa allim karqan” (Gén. 1:6, 7, 30, 31).

2. ¿Imataq Diospa jamë junaqnin, y imanirtaq sagrado kanampaq churanqan?

2 Llapan kamanqanta usharirmi Jehoväqa willakurqan qanchis kaq junaqnin qallananta. Manam 24 hörayoq junaqpaqtsu parlëkarqan, sinöqa Patsachö imatapis mana kamarninna atska tiempopa jamanqampaqmi (Gén. 2:2). Tsë jamanqan ‘junaqqa’ manaran ushashqaraqtsu (Heb. 4:9, 10). Bibliaqa manam alleqllaqa willakuntsu tsë junaq imë qallanqanta, pero musyantsikmi Adanpa warmin Ëvata kamarinqampitaraq qallanqanta, tsëpitaqa pasashqa 6.000 watakunanönam. Kë Patsataqa Diosnintsik kamashqa karqan jutsannaq nunakuna imëkamayaqpis kawakuyänampaqmi, pero tsënö kawakï chämunampaqqa shuyarantsik Waranqa Watapa Jesus Gobernamunampaq kaqtaran (Gén. 1:27, 28; Apoc. 20:6). ¿Tsënö shumaq kawakïchö kashuntsuraq? Awmi, “Diosmi qanchis kaq junaqta bendecirqan y sagrado kanampaq churarqan”. Tsëwanmi rikätsikurqan, imëka pasakuptimpis, jamë junaq ushananchö llapanta altsamunampaq kaqta (Gén. 2:3).

3. a) ¿Imataq pasakurqan Diospa jamakïnin junaq qallanqanchö? b) ¿Chikeqninta imanö ushakätsinampaq kaqtataq Jehová willakurqan?

3 Tsë jamë junaq qallarinqanllachömi juk desgracia pasakurqan. Satanasmi, Diospa juk angelnin, diostukurnin Diospa contran sharkur Ëvata uliparqan o llullaparqan y mana cäsonampaq jutsaman ishkiratsirqan (1 Tim. 2:14). Y Ëvanam nunanta awniratsirqan pëpis Diosta mana wiyakunampaq (Gén. 3:1-6). Dios awnikunqanta mana kaqpaq churariyanqampita ciëlochö y Patsachö llakikï këkaptimpis, Jehoväpaqqa manam precisarqantsu awnikunqankuna cumplikänampaq kaqman markäkuyänampaq o yärakuyänampaq juramentänanraq. Tsëpa rantinqa o trukanqa, claro willakurqan pë disponishqan tiempochö contran churakaqta imanö ushakätsinampaq kaqtam. Satanastam kënö nirqan: “Warmitawan qamtam chikinatsikushqëki, qampa mirënikita pëpa mirënintawan. Pëmi [awnikunqan Mirë] jalushunki peqachö y qamnam atakanchö kaninki” (Gén. 3:15; Apoc. 12:9).

ALLÄPA YANAPAKOQMI JURAMENTO RURËQA

4, 5. ¿Höraqa imatataq Abrahan rurarqan?

4 Nuna kawar qallanqan witsankunaqa manachi precisarqantsu imatapis cumpliyänampaq juramentëqa. Diosta kuyaq jutsannaq angelkuna o nunakunaqa manam imapaqpis jurëta necesitäyantsu, porque imëpis rasun kaqtam parlayan y juknimpis juknimpis creinakuyanmi. Pero tsë llapanqa cambiarirqan nunakuna jutsaman ishkiriyaptin y jutsayoq tikrariyaptinmi. Tiempowannam, ulikï o llullakuy y mana rasun kaqta parlëqa nunakunachö alläpa mirarirqan, tsëmi ima niyanqantapis creiyänampaqqa jurakïraq alläpa precisarqan.

5 Abrahanpis kima kutichömi tsëta rurarqan (Gén. 21:22-24; 24:2-4, 9). Juk kutiqa karqan Elampa reyninta y yanaqinkunata ushakäratsir kutirëkarmi. Bibliam willakun, kutirëkämuptin, Salempa y Sodömapa reyninkuna taripaq yarquyanqanta. Salempa reynin Melquisedecqa “Altísimo Diospa Sacerdötinmi” karqan, tsëmi Abrahanta bendecirqan y chikeqninkunata vencinampaq yanapanqampita Diosta alabarqan (Gén. 14:17-20). Tsënam, chiki tröpakunapa makimpita nunankunata salvamunqampita Sodömapa reynin paguëta munaptin Abrahan kënö nir contestarqan: “Rasumpëpam makïta pallarir jurä ciëlotapis y patsatapis Kamaq Altísimo Diosman, y jurämi, manam, manam juk hïlota ni llanqipa watunllatapis qampa kaqtaqa tsarishaqtsu, ‘Abrahantaqa noqam rïcoyätsïrqö’ mana ninëkipaq” (Gén. 14:21-23).

JURAMENTOTA RURAR ABRAHANTA JEHOVÁ AWNINQAN

6. a) ¿Imatataq Abrahanpita yachakuntsik? b) ¿Ima bendiciontataq chaskishun Abrahan wiyakoq kanqampita?

6 Awnikunqankuna cumplikänampaq kaqman markäkunapaq yarparmi, Jehoväqa juramentokunata rurarqan, kënö neq palabrakunata utilizar: “Rasumpa noqa kawanqä jinam —këtam nin ciëlochöpis y patsachöpis autoridadyoq Jehová—” (Ezeq. 17:16). Bibliachöqa 40 kutipitapis masmi Jehová juramentanqanta tarintsik, capaz más reqishqa kaqqa Abrahanta jurar awninqanchi. Watakuna pasanqannömi Jehoväqa tukïta awnishqa karqan Abrahanta, y tsë llapanqa rikätsikurqan kastampita, Isaacpita awnikushqan Mirë shamunampaq kaqtam (Gén. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12). Tsënam Jehoväqa Abrahanta juk pruëbaman churarqan, kuyashqa tsurinta sacrificiotanö pëpaq kayänampaq o rupachinampaq mañarnin. Abrahanqa wiyakurqanmi y wanutsinampaqna këkaptinmi juk ángel michärirqan. Tsënam Abrahanta Diosqa kënö juramentarqan: “Kikïrëkurmi rasumpa jurä [...] tsëta ruranqëkipita, y wamrëkita mana michakunqëkipita, japallan tsurikita, noqaqa bendecishqëkim y ciëlochö qoyllurkunatanö y lamar kuchunchö aqushatanömi mirënikitapis miratsishaq; y mirënikim chikeqninkunata vencinqa. Y mirënikiwanmi patsachö llapan nacionkuna bendecishqa kayanqa, ninqäta wiyakunqëkirëkur” (Gén. 22:1-3, 9-12, 15-18).

7, 8. a) ¿Imarëkurtaq Abrahanta Dios jurarqan? b) ¿Imataraq wakin kaq üshakuna chaskiyanqa Diosnintsik jurar awnikunqampita?

7 ¿Imanirtaq Jehoväqa awnikunqankuna cumplikänampaq kaqta rikätsirnin Abrahanta jurarqan? Cristuwan herenciata chaskeqpaq kaqkuna, juk parlakïchöqa tsë mirëchö kaqkuna markäkuyänampaq o yärakuyänampaqmi (lei Hebreus 6:13-18; Gal. 3:29). Apóstol Pablu entiendetsikunqannömi, Jehoväqa “äniquininta shuyacoqcuna cuentata qocuyänanpaq juramentuta rurar änicorqan. Y manam ‘¿Cumplenqatsuraq o manatsuraq?’ nir, caquicanantsictsu. Diosqa manam ulicuntsu. Juramentupa änimashqantsicta cumplenqam. Tsemi peta asheq caqcunaqa y salbasionninta chasquishqa caqcunaqa, cushishqa shuyacunantsic Diosnintsic änimashqantsicta ime öra carpis cumplinanpaq caqta”.

Ichikllachönam Jehová awnikunqankunata cumplikaqta Abrahan rikanqa

8 Manam ciëlopaq akrashqa kaqkunallatsu jurar awnikunqampita bendicionkunata chaskiyan. Jehoväqa jurar awnikurqan Abrahanpa ‘mirëninwan’ “patsachö llapan nacionkuna bendecishqa” kayänampaqmi (Gén. 22:18). Tsë bendicionkunata chaskeqpaq kaqchömi këkäyan shumaq Patsachö kawëta shuyaraq Cristupa wakin kaq wiyakoq üshankunapis (Juan 10:16). Ciëlochö o Patsachö kawanantsik kaptimpis, llapan kawënintsikchö Diosta wiyakurninmi, tsë awnikïta sinchipa alli tsaraq cuenta markäkïkänantsik (lei Hebreus 6:11, 12).

ABRAHANTA AWNINQANKUNAPITA DIOS JURANQANKUNA

9. Abrahanpa mirëninkuna Egiptochö esclavo kayanqan witsan, ¿imatataq Jehová jurarnin awnikurqan?

9 Atska pachak watakuna pasarinqanchömi, punta awnikunqankunapita yapë jurarnin, Moisesta Jehová mandarqan Egiptochö esclävonö këkaq Abrahanpa mirëninta parlapänampaq (Éx. 6:6-8). Tsëpaq yarparmi Dios kënö nirqan: “Israelta akranqä junaqmi [...] pëkunata jurar makïta pallarirqä, pëkunapaq rikapakunqä markaman Egipto markapita jorqamunäpaq, lëchepis y mielpis kaq markaman” (Ezeq. 20:5, 6).

10. ¿Imatataq israelïtakunata Jehová awnirqan Egiptochö esclavo kayanqampita jorqaramurnin?

10 Israelïtakunata Egiptochö esclavo këninkunapita jorqaramurmi, Jehová yapë jurar awnirqan: “Si qamkunakush llapan ninqäta mana pantashpa wiyakuyanki y awninakunqantsikta respetayanki, tsëqa, llapan markakunapitapis, noqallapanam kuyanqä marka kayanki, porque entero patsapis noqallapam. Y qamkunaqa gobernaq sacerdötekuna y santo nacionmi noqapaq kayanki” (Éx. 19:5, 6). ¡Imanö kushikïpaqmi kë awnikïqa karqan! Tsë nacionchö këkaqkuna Dios ninqanta wiyakushqa karqa, wakinkunaqa gobiernonchömi sacerdötenö y reynö yanapakurnin nunakunapaq bendicionkunata ramayämunman karqan. Tiempowannam, tsë witsan pëkunapaq ruranqanta entiendetsirnin Jehová kënö nirqan: “Jurarmi parlaparqaq y qamwan juk conträtota rurarqä” (Ezeq. 16:8).

11. ¿Imatataq israelïtakuna rurayarqan akrashqa markan kayänanrëkur Jehová juk conträtoman yëkuyänampaq invitaptin?

11 Jehoväqa manam israelïtakunata obligarqantsu pëta wiyayänampaq jurayänanta ni pëwan juk shumaq conträtoman yëkuyänampaqpis. Kikinkuna munarmi kënö niyarqan: “Jehová llapan parlamunqanta wiyakuyänäpaqmi listo këkäyä” (Éx. 19:8). Tsëpita kima junaq pasariptinllam, akrashqan marka tikrariyaptin, imata rurayänampaq kaqta Jehová parlaparqan. Puntataqa wiyayarqan Chunka Mandamientokunatam, tsëpitanam Moises willarqan wakin mandamientokunata (Éx. 20:22–23:33). ¿Imatataq rurayarqan? “Llapan markam juk shimilla kënö niyarqan: ‘Jehová llapan parlamunqanta wiyakuyänäpaqmi listo këkäyä’.” (Éx. 24:3.) Tiempo pasariptinnam Moisesqa “contrato libroman” tsë leykunata qellqarqan y entero marka wiyayänampaqmi sinchipa yapë leirqan. Leir ushariptinllam, entero marka kima kutipana kënö nir awnikurqan: “Jehová llapan parlamunqanta wiyakuyänäpaqmi listo këkäyä” (Éx. 24:4, 7, 8).

12. ¿Imatataq rurayarqan Jehová y akrashqa markan conträtota rurayanqanwan?

12 Jehoväqa contrato ruranqanta rasllam cumplir qallëkurqan. ¿Imanö? Adorayänampaq carpa wayita ruratsir y sacerdötekuna kayänampaq patsätsir. Tsënöpam jutsasapa nunakunaqa pëman witita puëdeyaq. Pero israelïtakunaqa rasllam qonqariyarqan Diosllapaq kayänampaq kaqta awnikuyanqanta. Rurëninkunawanmi “llakitsiyarqan Israelpa Santo Diosninta” (Sal. 78:41). Këllaman yarpärishun, Sinaí jirkachö Moises mandamientokunata chaskinqanyaqmi pëkunaqa pensayarqan dejarishqa kanqanta, tsënam yarpachakurnin Diosman markäkuyarqannatsu o yärakuyarqannatsu. Tsënö këkarnam öropita juk becërrota rurarir kënö niyarqan: “Këmi Diosniki oh Israel, Egipto markapita witsätsimushoqniki” (Éx. 32:1, 4). Tsënam tsë imägenman qonqurïkur y sacrificiota rurarnin ‘Jehoväpa fiestanmi’ nir celebrar qallëkuyarqan. Tsëta rikëkurnam Moisesta Jehová kënö nirqan: “Rasllam yaqäkuriyashqa ëwayänampaq kaq mandanqä nänipita” (Éx. 32:5, 6, 8). Tsëpita patsëmi israelïtakunaqa yachakäriyarqan awnikuyanqanta mana cumplita (Núm. 30:2).

ISHKË JURAMENTO MÁS

13. ¿Imatataq Jehoväqa Davidta jurarnin awnirqan, y imanirtaq nintsik awnikunqan Mirëpaq parlanqanta?

13 David mandakunqan witsanmi, llapan wiyakoq sirweqninkunata bendecinampaq Jehová ishkë juramentokunata rurarqan. Puntataqa Davidtam jurar awnirqan mandakïnin imëyaqpis kanampaq (Sal. 89:35, 36; 132:11, 12). Tsëwanmi rikätsirqan pëpa kastampita awnikunqan Mirë shamunampaq kaqta, tsëmi, ‘Davidpa mirenin’ nishpa reqishqa kanan karqan (Mat. 1:1; 21:9). Tsëmi kë reyqa humilde karnin pëpita más precisaq cargoyoq kanampaq kaqta rikätsikurnin “Señornïmi” nirqan shamoqpaq kaq mirëninta (Mat. 22:42-44, NTCN).

14. ¿Imatataq Jehová jurarqan awnikunqan Mirëpaq, y imanötaq noqantsikta yanapamantsik?

14 Ishkë kaqchönam, Davidta Jehová yanaparqan tsë Rey nunakunata yanapaq Sacerdötekunapa Mandaqnin kanqanta willakunampaq. Israelchöqa reykunawan sacerdötekunaqa manam juk kastallapitatsu kayaq. Sacerdötekunaqa Leví kastapitam kayaq y reykunanam Juda kastapita. Pero shamoq tiempochö kastampita mandakunampaq kaqpaqmi David kënö nir willakurqan: “Jehová Diosmi Señornïta nirqan: ‘Derecha kaq lädoman täkaramï, chikishoqnikikunata chakiki jarunanman churamunqäyaq’. Jehoväqa jurashqam y manam pësakunqatsu: ‘¡Qammi Melquisedecnö sacerdote imëkamayaqpis kanki!’” (Sal. 110:1, 4). Kë cumplikaptinmi, Dios awnikunqan Mirë Jesucristuqa, Diospa derecha kaq lädonchö ciëlochö mandakïkanna. Jinamampis nunakunata yanapaq Sacerdötekunapa Mandakoqninmi, tsënö këninwanmi yanapan arrepentikoq nunakuna Dioswan alli këta tariyänampaq (lei Hebreus 7:21, 25, 26).

DIOSPA MUSHOQ ISRAEL MARKAN

15, 16. a) ¿Ima ishkë Israel nacionpaqtaq Biblia parlan, y mëqan kaqtaq Diospa bendicionninta chaskikan? b) Jurë asuntopaq parlarnin, ¿imatataq qateqninkunata Jesus mandarqan?

15 Jesucristuta despreciayanqampitam, israelïtakunaqa Diospa rikëninchö precisaq këninkunata y “gobernaq sacerdötekuna” kayänampaq kaqta oqrariyarqan. Jesusmi pëkunata kënö nirqan: “Mana cäsucuyanqequirecurmi, Diospa mandaquininman yecuyanquitsu; peru caru marca nunacunam siqa, cäsucuyänqanrecur tse mandadunman yecuyanqa” (Mat. 21:43). Tsë mushoq nacionqa yurimurqan 33 wata Pentecostes fiestapa, Jerusalenchö juntarëkaq 120 Jesuspa qateqninkunaman Diosnintsik santo espïrituta ramamunqan o machimunqan witsanmi. Tsë grüpotam ‘Diospa rasonpa israel nunancuna’ nir reqiyarqan, tsë grüpomanmi entero nacionkunapita tsë witsankunachö atska waranqa cristiänokuna yapakäyarqan (Gal. 6:16).

16 Unë Israel kaq markapitaqa, Diospa mushoq kaq Israelqa, Diosta wiyakurmi alli rurëkunata dejashqatsu. Tsëchö kaqkunaqa juramentokuna rurëpaq mandätota chaskiyanqantam wiyakuyan. Patsachö Jesus kawanqan witsanqa, mëtsikaq nunakunam ardëlla o mana precisaq cösaskunallapaq jurayaq (Mat. 23:16-22). Pero Jesusqa qateqnikunata kënö nirmi yachatsirqan: “Ama imata änicurpis juramentuta rurayanquitsu [...]. Antis ‘aumi’ niyanquilla, y mana cumpliyänequi captenqa ‘manam’ niyanqui. Porqui jurarqa, diablu munashqantam rurecayanqui” (Mat. 5:34, 37).

Jehoväpa awnikïninkunaqa imëpis cumplikanmi

17. ¿Ima tapukïkunapitataq qateqnin yachatsikïchö yachakushun?

17 ¿Juramento rurë mana alli kanqantaku Jesus nikarqan? Y tsëpitapis más precisaqqa, ¿imanötaq rikashwan awmi nir awnikunqantsikkunata? Qateqnin kaq yachatsikïchömi kë tapukïkunapita yachakurishun. Biblia ninqankunaman yarparanqantsikqa yanapëkamäshun Diosta imëpis wiyakunapaqmi. Tsëmi juranqankunaman yarpar pëqa alläpa kushikunqa imëpis bendecimarnintsik.

[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]

^ par. 1 Números 23:19: “Diosqa manam nunatsu imatapis ulikunampaq [llullakunampaq], ni manam nunapa tsurintsu ninqankunapita pësakunampaq. ¿Pëmi nishqa, manatsuraq ruranqa, y parlashqam, manatsuraq cumplinqa?”.