1. Fu san ede wi kan frutrow Gado moro libisma?

YEHOVAH na „a Gado di no e fruteri lei” (Ps. 31:5). A no ala ten wi kan frutrow sondu libisma, ma wi kan frutrow Gado fu di a „no man lei kwetikweti”. (Hebr. 6:18; leisi Numeri 23:19.) Ala ten Gado e du san a pramisi fu du gi libisma. Fu eksempre, Gado meki ala sani na grontapu na ini siksi dei noso pisi ten. Na a bigin fu ibri dei a taki san a ben o meki. Dan a du soifri soleki fa a taki. Bijbel taki dati na a kaba fu ibri dei „Gado si taki ala den sani di a meki, ben de heri bun”.​—Gen. 1:6, 7, 30, 31.

2. San na a rostudei fu Gado èn fu san ede a „taki dati a de wan santa dei”?

² Baka di Yehovah Gado taki dati ala den sani di a meki de heri bun, a taki dati wan di fu seibi dei ben o bigin. Disi na a dei di Gado bigin rostu. Disi a no wan trutru dei fu 24 yuru, ma a de wan langa pisi ten. Na ini a pisi ten disi a rostu, noso a tapu fu meki sani na grontapu (Gen. 2:2). Te now ete a dei noso a pisi ten disi no kon na wan kaba (Hebr. 4:9, 10). Bijbel no e taki krin o ten a dei disi bigin. Ma san wi sabi, na taki a bigin sowan 6000 yari pasa, baka di Gado meki Eva, a wefi fu Adam. Heri esi Krestes o bigin tiri 1000 yari èn na a ten dati, ala den sani di Gado pramisi fu du na grontapu o kon tru. Gado wani taki grontapu tron wan paradijs pe libisma kan libi fu têgo èn sondro sondu (Gen. 1:27, 28; Openb. 20:6). Yu kan de seiker taki yu srefi kan abi so wan moi tamara! Fu san ede wi e taki dati? We, „Gado blesi a di fu seibi dei èn a taki dati a de wan santa dei”. Disi na wan dyaranti taki na a kaba fu a rostudei fu Gado, ala sani o de soleki fa a abi na prakseri. Wi kan de seiker taki disi o kon tru, awinsi san pasa.​—Gen. 2:3.

3. (a) San pasa baka di a rostudei fu Gado bigin? (b) Fa Yehovah ben o lusu a problema disi soleki fa a taki?

 ³ Ma baka di a rostudei fu Gado bigin, wan tu sma trangayesi en. Satan di ben de wan yeye manpikin fu Gado, pruberi fu meki sma anbegi en na presi fu Gado. A fruteri a fosi lei fu kori Eva èn na so Eva trangayesi Gado tu (1 Tim. 2:14). Baka dati Eva meki en masra trangayesi Gado tu (Gen. 3:1-6). Disi ben de a moro ogri sani di pasa. Ma srefi na a ten dati di Satan taki dati Yehovah na wan leiman, Yehovah no ben feni en fanowdu fu sweri taki a ben o du ala san a abi na prakseri fu du. A taki nomo fa a ben o lusu a problema disi. Bakaten sma kon frustan fa a ben o du dati. A taki: „Mi o meki yu [Satan] nanga na uma tron feanti èn yu pikin nanga en pikin o de feanti. A pikin fu na uma [noso a pramisi Pikin] o masi yu ede èn yu o gi a pikin fu na uma mankeri na en bakafutu.”​—Gen. 3:15; Openb. 12:9.

4, 5. San Abraham du fu sori taki a ben o du san a taki?

⁴ Soleki fa a sori, dan fosi libisma sondu na ini Eden a no ben de fanowdu fu sweri taki wan sani tru. Ala den engel nanga libisma ben lobi Gado, den ben abi den fasi noso maniri fu en, èn den no ben abi sondu. Sobun, ala ten den ben e taki san tru èn den ben e frutrow makandra dorodoro. Ma baka di a fosi trowpaar sondu, libisma ben kon abi a gwenti fu lei. Dati meki bakaten a ben kon de fanowdu fu meki sweri. Na so wan sma ben kan gi wan trawan a dyaranti taki a ben o du trutru san a pramisi. Nofo tron te wan sma no ben hori ensrefi na wan sweri, a ben kisi strafu.

⁵ Wi sabi fu sowan dri leisi di Abraham meki wan sweri (Gen. 21:22-24; 24:2-4, 9). Fu eksempre, baka di a wini a kownu fu Elam nanga ala den tra kownu di ben de nanga a kownu dati, a meki wan sweri di a drai kon na oso baka. Den kownu fu Salem nanga Sodom ben kon miti Abraham. Melkiseidek ben de a kownu fu Salem èn a ben de „priester fu a Moro Hei Gado”. A ben blesi Abraham èn a ben prèise Gado fu di Gado ben yepi Abraham fu wini den feanti fu en (Gen. 14:17-20). A kownu fu Sodom ben wani gi Abraham gudu fu di Abraham ben frulusu en pipel fu den legre di ben kon feti nanga den. Ne Abraham sweri: „Mi e opo mi anu go na loktu fu sweri na Yehovah, a Moro Hei Gado, Mekiman fu hemel nanga grontapu, taki mi no o teki noti fu yu, nowan pisi titei noso wan susu banti srefi, so taki yu no o man taki bakaten: ’Na mi meki Abram kon gudu.’”​—Gen. 14:21-23.

6. (a) San wi kan leri fu Abraham? (b) Fa wi o kisi wini fu di Abraham gi yesi na Gado?

⁶ Son leisi Yehovah meki sweri tu, so taki sondu libisma kan bribi taki trutru a o du san a taki. Te Yehovah e meki sweri, dan nofo tron a e taki sani soleki: „Yehovah taki: ’Mi e sweri na mi eigi libi’” (Yes. 49:18). Bijbel e fruteri fu moro leki 40 okasi pe Yehovah Gado meki sweri. Wan tu fu den okasi disi di furu sma sabi, na den sani di Gado sweri fu du gi Abraham. Yehovah meki wan tu frubontu nanga Abraham pe a pramisi en son sani. Nanga yepi fu den frubontu disi Abraham ben kon sabi taki a pramisi Pikin ben o kon nanga yepi fu en manpikin Isak (Gen. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12). Bakaten Yehovah aksi Abraham fu du wan  sani di ben hebi srefisrefi. A ben musu gi en manpikin di a ben lobi so te, leki wan ofrandi na Yehovah. Sondro fu draidrai Abraham gi yesi. Leti fosi a ben o gi Isak leki wan ofrandi, wan engel fu Gado tapu en. Dan Gado sweri: „Fu di yu du a sani disi èn fu di yu ben de klariklari fu gi mi yu wan-enkri manpikin, meki mi e sweri na misrefi taki mi o blesi yu trutru. Mi o meki yu bakapikin kon furu leki den stari na hemel èn leki den aisanti na sesyoro. Yu bakapikin o teki a portu fu den feanti fu en abra. Na yu bakapikin o meki taki ala den pipel fu grontapu man kisi blesi trutru, fu di yu arki mi.”​—Gen. 22:1-3, 9-12, 15-18.

7, 8. (a) Fu san ede Gado sweri fu du son sani gi Abraham? (b) Fa den „tra skapu” fu Yesus o kisi wini fu a sweri di Gado meki?

⁷ Fu san ede Gado sweri gi Abraham taki a ben o du san a pramisi? Gado du disi fu gi son sma a dyaranti taki a o du san a pramisi èn fu tranga a bribi fu den. Den sma disi na den wan di o tiri makandra nanga Krestes èn di de bakapikin fu Abraham tu (Leisi Hebrewsma 6:13-18; Gal. 3:29). Na apostel Paulus sori taki di Yehovah meki a sweri, tu sani ben kon de di ben o gi den salfuwan ’furu deki-ati’, fu di den sani dati ’no man kenki èn den e sori taki Gado no man lei kwetikweti’. Den sani disi na a pramisi èn a sweri di a meki taki a o du san a taki.

⁸ A no den salfu Kresten wawan o kisi wini fu den sani di Yehovah sweri fu du gi Abraham. Yehovah sweri taki a „bakapikin [fu Abraham ben] o meki taki ala den pipel fu grontapu man kisi blesi trutru” (Gen. 22:18). „Ala den pipel fu grontapu” na den „tra skapu” fu Krestes tu di e gi yesi na en èn di abi a howpu fu libi fu têgo na ini wan paradijs na grontapu (Yoh. 10:16). Awinsi yu abi a howpu fu libi na hemel noso na grontapu, „hori steifi na a howpu” fu yu. Disi wani taki dati yu musu du muiti fu gi yesi na Gado ala ten.​—Leisi Hebrewsma 6:11, 12.

9. Sortu sweri Gado meki di den bakapikin fu Abraham ben de srafu na ini Egepte?

⁹ Hondrohondro yari baka a ten fu Abraham, Yehovah sweri baka taki a ben o du san a pramisi Abraham. A du disi di a ben seni Moses fu taki nanga den bakapikin fu Abraham di ben tron srafu na ini Egepte (Eks. 6:6-8). Bakaten Gado taki dati a ben meki wan sweri na a ten dati. A  ben taki: „Di mi teki Israel leki a pipel fu mi, . . . mi opo mi anu fu sweri gi den taki mi o puru den na ini a kondre Egepte fu tyari den go na wan kondre di lai merki nanga oni. Mi ben seni sma go luku a kondre na wan kibri fasi.”​—Esek. 20:5, 6.

10. San Gado pramisi den Israelsma, baka di a frulusu den fu Egepte?

¹⁰ Baka di Yehovah frulusu den Israelsma fu Egepte, a pramisi den wan tra sani: „Efu unu e du finifini san mi taigi unu èn unu e hori mi frubontu, dan unu sa tron wan spesrutu gudu gi mi na mindri ala tra pipel, bika heri grontapu na fu mi. Unu sa tron wan kownukondre fu priester èn wan santa pipel gi mi” (Eks. 19:5, 6). A ben gi den na okasi fu kisi wan bigi grani trutru! Sobun, efu a pipel disi ben o gi yesi na Yehovah, a ben o teki wan tu fu den fu seti wan kownukondre fu priester di ben o blesi ala tra libisma. Bakaten Yehovah taki dati a pramisi disi na wan sweri. A taki: „Mi meki wan sweri èn wan frubontu nanga yu.”​—Esek. 16:8.

11. San Israel du di Gado ben wani meki den tron a pipel fu en?

¹¹ Yehovah no dwengi Israel fu sweri taki den ben o gi yesi na en. A no dwengi den tu fu teki a spesrutu grani fu de en pipel. Na den srefi sweri fu du dati di den taki: „Wi o du ala san Yehovah taki” (Eks. 19:8). Dri dei baka dati Yehovah Gado taigi Israel san den ben musu du leki a pipel fu en. A fosi sani di a du, na fu gi den, den Tin Komando. Dan a taigi Moses fu taigi den, den tra komando di skrifi na ini Eksodes 20:22 te go miti Eksodes 23:33. San Israel taki di den yere ala den sani disi? „A heri pipel piki leki wán man: ’Wi o du ala san Yehovah taki’” (Eks. 24:3). Baka dati Moses skrifi den wèt na ini „a buku fu a frubontu” èn a leisi den nanga wan tranga sten, so taki a heri pipel ben kan yere den baka. Baka dati a pipel sweri fu a di fu dri leisi: „Wi o du ala san Yehovah taki èn wi o gi yesi na en.”​—Eks. 24:4, 7, 8.

12. San Yehovah du baka di a pramisi den Israelsma taki den ben o de a spesrutu pipel fu en? San den Israelsma du baka di den pramisi Gado fu gi yesi na en?

¹² Wantewante baka dati Yehovah bigin du san a pramisi na ini a frubontu di a meki nanga Israel. A teki wan grupu Israelsma fu wroko leki priester na ini a spesrutu tenti pe den ben musu kon anbegi en. Den priester disi ben musu yepi sondu libisma fu tron mati fu Gado. Ma den Israelsma frigiti heri esi taki den ben gi densrefi abra na Gado. Den trangayesi Gado èn den „meki a Santawan fu Israel firi sari” (Ps. 78:41). Fu eksempre, di Moses ben de na tapu Sinai-bergi fu arki tra sani di Yehovah ben abi fu taki, den Israelsma no ben man wakti en. Ne den bigin lasi bribi na ini Gado èn den ben denki taki Moses gowe libi den. Fu dati ede den meki wan gowtu pikin kaw èn den taki: „Israel, disi na yu Gado di tyari yu komoto na ini a kondre Egepte” (Eks. 32:1, 4). Dan den taki dati den o hori ’wan fesa gi Yehovah’. Na a fesa dati den ben e boigi èn tyari ofrandi gi a pikin kaw di den ben meki. Di Yehovah si dati, a taigi Moses: „A no teki langa fosi den bigin trangayesi den komando fu mi” (Eks. 32:5, 6, 8). A de wan sari sani fu si taki sensi a ten dati den Israelsma ben e pramisi Gado ala sortu sani, ma toku den no du san den pramisi.​—Num. 30:2.

13. San Yehovah sweri fu du gi Kownu David? Fa wi du sabi taki a sweri disi abi fu du nanga a pramisi Pikin?

¹³ Di David ben e tiri leki kownu, Yehovah meki ete tu sweri di ben o tyari wini kon gi ala sma di e gi yesi na en.  A fosi sweri, na di a taigi David taki den bakapikin fu en o tiri fu ala ten (Ps. 89:35, 36; 132:11, 12). Disi ben wani taki dati a pramisi Pikin ben o de wan fu den bakapikin fu David èn sma ben o kari en „a Manpikin fu David” (Mat. 1:1; 21:9). Nanga sakafasi David ben kari a pramisi Pikin, noso Krestes, en „Masra” fu di a hei moro en.​—Mat. 22:42-44.

14. Sortu sweri di abi fu du nanga a pramisi Pikin Yehovah meki? Fa wi e kisi wini fu a sweri disi?

¹⁴ Di Yehovah meki a di fu tu sweri, a taigi David taki a pramisi Pikin no ben o de Kownu nomo, ma a ben o de Granpriester tu. Disi ben de wan spesrutu sani, bika a Wèt di Gado gi Israel ben taki dati den priester ben musu de fu a lo fu Leifi èn den kownu ben musu de fu a lo fu Yuda. Sobun, na a ten fu den Israelsma, nowan sma ben kan de kownu nanga priester na a srefi ten. Ma David ben taki fu a Kownu di ben musu kon ete: „Yehovah taigi mi Masra: ’Sidon na mi reti-anusei, teleki mi poti yu feanti leki wan bangi gi yu futu.’ Yehovah meki wan sweri (èn a no o kenki en prakseri). A taki: ’Yu na wan priester fu têgo neleki Melkiseidek!’” (Ps. 110:1, 4) Soleki fa David ben taki na fesi, dan Yesus Krestes di de a pramisi Pikin e tiri now leki Kownu na hemel. A de wan Granpriester tu di e yepi den sma di abi berow fu tron mati fu Gado.​—Leisi Hebrewsma 7:21, 25, 26.

15, 16. (a) Fu sortu tu Israel Bijbel e taki èn sortuwan fu den Gado feni bun na ini a ten disi? (b) Sortu sani Yesus taigi den bakaman fu en fu a meki di sma e meki sweri?

¹⁵ Fu di Israel drai baka gi Yesus Krestes, meki Yehovah drai baka gi den tu te fu kaba. Na so den lasi na okasi fu tron „wan kownukondre fu priester”. Yesus taigi den fesiman fu den Dyu: „Gado o puru en Kownukondre na un anu èn a o gi en na wan pipel di e du san a wani” (Mat. 21:43). A nyun pipel dati kon de di Gado en santa yeye kon na tapu sowan 120 disipel fu Yesus di ben kon makandra na ini Yerusalem gi a Pinksterfesa na ini a yari 33. Na den sma disi tron a nyun pipel di den kari „na Israel fu Gado”. A no langa baka dati wan tu dusun sma fu tra kondre tron memre tu fu „na Israel fu Gado”.​—Gal. 6:16.

¹⁶ A nyun Israel fu Gado no de leki a pipel Israel di ben trangayesi Gado. Den e gi yesi na Gado ala ten. Wan fu den wèt di den kisi fu Gado abi fu du nanga a meki di sma e meki sweri. Di Yesus ben de na grontapu, sma ben e meki sweri fu sani di no tru èn di no prenspari (Mat. 23:16-22). Yesus ben taigi den bakaman fu en: „Un no musu sweri kwetikweti. . . . Te unu taki ’iya’, dan meki a tan iya. Te unu taki ’nôno’, dan meki a tan nôno. Bika ala tra sani di yu o taki e kon fu na ogriwan.”​—Mat. 5:34, 37.

17. Sortu aksi o kisi piki na ini na artikel baka a wan disi?

¹⁷ Ma yu denki taki disi wani taki dati ala ten a fowtu fu meki sweri? Sosrefi, san Yesus ben wani leri wi di a taki: „Te unu taki ’iya’, dan meki a tan iya”? Na artikel baka a wan disi o gi piki tapu den aksi disi. Meki wi go doro fu prakseri seryusu fu den sani di wi leri fu Gado Wortu èn meki disi gi wi deki-ati fu gi yesi na Yehovah ala ten. Efu wi du dati, a o blesi wi fu têgo soleki fa a pramisi èn sweri fu du.