Xoossau Azazetta—I Immanau Caaqqido Caaquwan Goˈetta
Xoossau Azazetta—I Immanau Caaqqido Caaquwan Goˈetta
“Xoossai . . . baappe aadhdhiya giti bainna gishshau, ba huuphiyan caaqqiis.”—IBR. 6:13.
HA OYSHATA ZAARANA DANDDAYAY?
Xoossaa halchoy polettennan attennaagaa nuuni ammanettana danddayiyoy aybissee?
Addaameenne Hewaana nagaraa ootti simmin, Xoossay ay oottanau qaalaa gelidee?
Xoossay Abrahaamayyo immanau caaqqido caaquwan nuuni goˈettiyoy ayba ogiyaanee?
1. Yihooway giyoobay nagarancha asay giyoobaappe dummatiyoy ayba ogiyaanee?
YIHOOWAY ‘tumaa Xoossaa.’ (Maz. 31:5) Asay nagarancha gidiyo gishshau ubbatoo ammanettenna; shin “Xoossai worddotanau danddayenna.” (Ibr. 6:18; Qoodaabaa 23:19 nabbaba.) I asaa naatu goˈˈau halchiyoobay polettees. Leemisuwau, Xoossay meretaa medhido gallassatu ubbaa doomettan hano giidobay “haniis.” Yaatiyo gishshau, usuppuntta gallassaa wurssettan, “Xoossai ba medhdhido ubbabaakka xeelliis; xeellidi daro lo77o gididoogaa be7iis.”—Doo. 1:6, 7, 30, 31.
2. Xoossaa shemppo gallassay aybee, qassi i he gallassaa geeshsha oottidoy aybissee?
2 Xoossaa Yihooway usuppun gallassatun oottidobay loˈˈo gidiyoogaa odi simmidi, laappuntta gallassay doommidoogaa yootiis. He gallassay 24 saatee deˈiyo gallassa gidennan, i saˈan hara meretaa medhiyoogaappe shemppiyo, keehi daro wode. (Doo. 2:2) Xoossay shemppiyo gallassay wuribeenna. (Ibr. 4:9, 10) Geeshsha Maxaafay he gallassay awude doommidaakko yootenna. He gallassay, Addaame machiyaa, Hewaana 6,000 gidiya layttappe kase meretta simmin guuttaa takkidi doommiis. Yesuus Kiristtoosa SHaˈu Layttaa Haaroy mata wode doommana; he wode, saˈay polo asay merinau deˈiyo gannate gidanaadan Xoossay halchidobay polettana. (Doo. 1:27, 28; Ajj. 20:6) Sinttappe hegaa mala ufayssiya wodee yaanaagaa ammanettana danddayay? Ee, danddayaasa! Ayssi giikko, “Xoossai laappuntta gallassaa anjjiisinne geeshsha oottiis.” Hegee, qoppennan ay metoy gakkikkokka, Xoossay shemppiyo gallassaa wurssettan ba halchido ubbabaa polanau qaalaa gelidoogaa bessiyaaba.—Doo. 2:3.
3. (a) Xoossaa shemppo gallassay doommi simmin denddida makkalay aybee? (b) Yihooway he makkalabaa xayssanau halchidobaa waati qonccissidee?
3 SHin, Xoossaa shemppo gallassay doommi simmin Xoossaa meretatuppe amaridaageeti a bolli makkalidosona. Saluwan kase Xoossaa kiitancha gidida Seexaanay, harati Xoossau goynniyoogaappe bau goynnanaadan oottanau maliis. I yootido koyro wordduwan Hewaano cimmin, a Yihoowau azazettennan ixxaasu. (1 Xim. 2:14) Hewaana qassi ba azinaykka makkalanaadan oottaasu. (Doo. 3:1-6) Hegaa mala iitabi mule hani erennaba gidikkokka, Xoossay tumancha gidiyoogaa xeelliyaagan oyshay denddido he wodekka, Yihooway ba halchoy polettennan attennaagaa caaqqidi yootanau koyibeenna. Hegaappe dumma ogiyan, i he metuwaa waati giigissanaakko keerido wodee gakkennan asay akeekana danddayennabaa hagaadan giis: “Taani nenanne [Seexaanaanne] maccaasiyo, ne zerettaanne i zerettaa morkke kessana; i [yaana giido Zerettay] ne huuphiyaa qoxxana; neenikka a qirbbiyaa dukkana.”—Doo. 3:15; Ajj. 12:9.
CAAQQIYOOGEE HIGGIYAARA GAYTTIDABAN GOˈˈIYAABA
4, 5. Abrahaami issi issitoo oottido, higgiyaara gayttidaagan goˈˈiyaabay aybee?
4 He wode gakkanaashin, issibay tuma gidiyoogaa yootanau caaqqiyoogee waayi koshshana. Xoossaa siiqiyaanne a leemisuwaa kaalliya polo meretati caaqqana koshshenna; eti ubbatoo tuma gididabaa haasayoosona; qassi eti issoy issuwan wozanaappe ammanettoosona. SHin asaa naati nagaraa ootti simmin hanotay laamettiis. Guyyeppe, asay worddotiyoogee, qassi issoy issuwaa cimmiyoogee meeze gidido gishshau, keehi koshshiya issi issibay tuma gidiyoogaa qonccissanau eti caaqqana koshshiis.
5 Israaˈeelatu aaway Abrahaami higgiyaara gayttidaagan maaddiyaabau, guuxxiis giishin heezzutoo caaqqiisinne caaqissiis. (Doo. 21:22-24; 24:2-4, 9) Leemisuwau, i Elaama kawuwaanne a maaddida hara kawota xoonidi simmido wode hegaadan oottiis. He wode Saleema kawoynne Sadooma kawoy Abrahaamaara gayttanau yiidosona. Saleema kawoy Malkki-Xedeqi “Ubbaappe Xoqqiya Xoossaa qeesiyaa.” I Abrahaama anjjiisinne Abrahaami ba morkketa xoonanaadan Xoossay maaddido gishshau Xoossaa galatiis. (Doo. 14:17-20) Qassi Sadooma kawoy ba asaa morkkiyaappe wozido gishshau Abrahaamassi woytuwaa immanau koyido wode, Abrahaami hagaadan giis: “Taani GODAASSI, Ubbaappe Xoqqiya Xoossaassi, saluwaanne sa7aa medhdhidaagaassi, ta kushiyaa denttada caqqaichchaas. . . . Neeni, ‘Abraama taani dureyaas’ mulekka geennaadan, taani nebaappe harai atto qunccuute woikko caamma qachchiyoobaanne ekkikke.”—Doo. 14:21-24.
YIHOOWAY ABRAHAAMASSI IMMANAU CAAQQIDOBAA
6. (a) Abrahaamee nuussi leemiso gidiyoy ayba ogiyaanee? (b) Abrahaamee oottidoban nuuni waani goˈettana danddayiyoo?
6 Xoossaa Yihooway nagarancha asaa naata maaddo giidi caaqqiyo wode issi issitoo, “Taani Ubbaa Haariya GODAI ta de7uwan caaqqais” yaagiis. (Hiz. 17:16) Geeshsha Maxaafay Xoossaa Yihooway 40ppe daro wode caaqqidoogaa yootees. Hegeetuppe keehi erettidaagee Xoossay Abrahaamayyo caaqqido caaquwaa. Yihooway daro layttaa giddon Abrahaamaara amarida maachaa maacettiis; he ubba maachay yaana giido Zerettay Abrahaama gulbbataappe Yisaaqa baggaara yelettanaagaa bessees. (Doo. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Hegaappe simmin, Yihooway Abrahaamee ba siiqiyo naˈaa yarshshanaadan azazidi a wolqqaama paace paacciis. Abrahaami sohuwaara azazettidi, Yisaaqa yarshshana hanishin Xoossaa kiitanchay a diggiis. Hegaappe simmin Xoossay hagaadan caaqqiis: “Hagaadan yaagada neeyyo taani ta huuphiyan caaqqais; neeni hagaa oottido gishshaunne ne mexi issi na7aakka tana diggabeenna gishshau, taani nena tumu anjjana; ne zerettaakka taani saluwaa xoolinttiyaa keenanne abbaa doona shafiyaa keeni oottada corayana. Ne zerettati bantta morkketu katamata laattana. Neeni taayyo azazettido gishshau, ha sa7aa kawotettati ubbai ne zerettaa baggaara anjjettana.”—Doo. 22:1-3, 9-12, 15-18.
7, 8. (a) Xoossay Abrahaamassi caaqqidoy aybissee? (b) Yesuusa ‘hara dorssati’ Xoossay immana giidi caaqqido caaquwan goˈettiyoy ayba ogiyaanee?
7 Xoossay ba oottana giidobay polettanaagaa Abrahaamau caaqqidoy aybissee? I caaqqidoy Kiristtoosaara laattiya, ‘zerettau’ naaˈˈantto shaaho gidanaageeta minttettanaassanne eta ammanuwaa minttanaassa. (Ibraawe 6:13-18 nabbaba; Gal. 3:29) Kiitettida PHauloosi yootidoogaadan, Yihooway “hegee tuma gididoogaayyo caaqqiis. Xoossai worddotanau danddayenna ha naa77u laamettenna yohotun [ba yootido hidootaaninne ba caaquwan], i immana giido nu sinttan de7iyaagaa oiqqanau . . . nuuyyo gita minttettoi de7ees.”
8 Xoossay Abrahaamayyo caaqqido caaquwan goˈettiyay tiyettida Kiristtaanetu xalla gidokkona. Abrahaama “zerettaa” baggaara ‘ha saˈaa asay ubbay anjjettana’ giidi Yihooway caaqqiis. (Doo. 22:18) He anjjettiyaageetu giddon saˈay gannate gidin merinau yan deˈanau hidootiya, Kiristtoosau azazettiya “hara dorssatikka” deˈoosona. (Yoh. 10:16) Ne hidootay saluwan deˈiyoogaa gidin saˈan deˈiyoogaa gidin, ubbatoo Xoossau azazettada deˈiyoogan hegaa mintta ‘oyqqa.’—Ibraawe 6:11, 12 nabbaba.
XOOSSAY ABRAHAAMAU CAAQQIDOBAARA GAYTTIDA HARA CAAQOTA
9. Abrahaama zerettay Gibxxen aylletettan deˈiyo wode Xoossay caaqqido caaqoy aybee?
9 Daro layttappe guyyiyan, Gibxxe biittan aylletettan deˈiya Abrahaama zerettatukko Muusa kiittido wode, Yihooway immana giido qommoora beˈidobatuura gayttidaagan zaarettidikka caaqqiis. (Kes. 6:6-8) He hanotaa xeelliyaagan Xoossay hagaadan giis: “Taani Israa7eela doorido wode, . . . ‘Taani inttena Gibxxeppe kessada, inttessi doorido biittaa, maattainne eessai goggiyo biittaa, biitta ubbaappe aadhdhida lo77o biittaa ehaana’ gaada caaqqaas.”—Hiz. 20:5, 6.
10. Xoossay Israaˈeelata Gibxxeppe kessi simmidi etau ay immana giidee?
10 Yaatidi, Israaˈeelati Gibxxe aylletettaappe naxa kiyi simmin, Yihooway etau immana harabaa hagaadan giidi caaqqiis: “Intte taayyo kumetta azazettikkonne ta maachchaa naagikko, kawotetta ubbaa giddon intte taayyo buzo gidana. Kumetta sa7ai tabaa gidikkonne intte taayyo qeesetu kawotettanne geeshsha kawotetta gidana.” (Kes. 19:5, 6) Xoossay Israaˈeelatussi hegaadan giidi gita maataa immiis. Hegee, Xoossay hara asaa anjjanau he biittaa asa gidida azazettiyaageeta kawokka qeesekka oottiyo hidootay deˈiyoogaa bessees. Guyyeppe, Yihooway Israaˈeelatussi he wode oottidobaa yootiiddi, “Taani neeyyo caaqqada nenaara maachchaa maacettin, neeni taaro gidadasa” yaagiis.—Hiz. 16:8.
11. Israaˈeeleti Xoossay doorido asa gididi aara maachaa maacettanaadan shoobbido wode woygidonaa?
11 He wode, Yihooway Israaˈeeleti azazettanau caaqqanaadan yootibeenna; woy qassi eti he dumma dabbotaa medhanaadan wolqqanttibeenna. Ubba eti bantta dosan, “GODAI giidobaa ubbaa nuuni oottana” yaagidosona. (Kes. 19:8) Heezzu gallassaappe guyyiyan, Xoossaa Yihooway ba doorido dere gidida Israaˈeelati oottanaadan koyiyoobaa etassi yootiis. Koyruwan, etau Tammu Azazota yootiis, qassi hegaappe simmin Kessaabaa 20:22ppe biidi Kessaabaa 23:33 gakkanaassi deˈiya hara azazota Muusee etau yootiis. Yootin, Israaˈeeleti woygidonaa? “Asai ubbai issi qaalan, ‘GODAI yootidobaa ubbaa nuuni oottana’ yaagidosona.” (Kes. 24:3) Hegaappe simmin, Muusee higgiyaa ‘Maachchaa Maxaafan’ xaafidi asay ubbay zaarettidi siyanaadan cenggurssaa xoqqu oottidi nabbabiis. Nabbabi simmin asay, “GODAI yootidobaa ubbaa nuuni oottana; nuuni azazettana” yaagidi heezzanttuwaa geppiis.—Kes. 24:4, 7, 8.
12. Yihoowaynne i doorido dere gidida Israaˈeelati maacettido maachaara gayttidaagan ay oottidonaa?
12 Yihooway gayttiyo dunkkaaniyaanne nagarancha asay akko shiiqanaadan maaddiya qeeseta giigissiyoogan Higgiyaa maachan i oottiyoobaa sohuwaara poliyoogaa doommiis. SHin, Israaˈeeleti Xoossau geppidobaa sohuwaara dogidi, “Israa7eela Geeshshaa hanqqetissidosona.” (Maz. 78:41) Leemisuwau, Muusee Siinaa Deriyaa kiyidi hara azazuwaa ekkiyo wode, Israaˈeelati Muusee banttana aggidi biidabadan qoppidi danddayancha gidennan aggiyoogan ammanuwan shuggidosona. Yaatiyo gishshau, worqqaappe maraa medhidi, “Israa7eelatoo, inttena Gibxxe biittaappe kessida intte xoossati hageeta” yaagidosona. (Kes. 32:1, 4) Yaatidi, “GODAA baalaa” giidi bonchidosona; qassi eti medhido marau goynnidosonanne yarshshidosona. Yihooway hegaa beˈidi Muuseyyo, “Taani eta azazido ogiyaappe eti eesuwan sher77i giichchidosona” yaagiis. (Kes. 32:5, 6, 8) Israaˈeeleti he wodeppe doommidi Xoossaayyo darotoo geppidosona, shin hegaa darotoo polibookkona.—Qoo. 30:2.
HARA NAAˈˈU CAAQOTA
13. Xoossay Kawuwaa Daawitayyo immana giidi caaqqidobay aybee, qassi hegee yaana geetettida Zerettaara gayttidaba gidiyoy ayba ogiyaanee?
13 Yihooway Kawuwaa Daawita haaruwaa wode, bau azazettiya ubbaa goˈˈiya hara naaˈˈubaa immanau caaqqiis. Koyruwan, Daawita kawotaa araatay merinau daanaagaa caaqqiis. (Maz. 89:35, 36; 132:11, 12) Hegee, yaana giido Zerettay ‘Daawita naˈa’ geetettanaagaa bessees. (Maa. 1:1; 21:9) Daawiti bana kawushshidi, sinttappe yaana Kiristtoosi xoqqa maatay deˈiyoogaa gidiyo gishshau, a ba “Godaa” yaagiis.—Maa. 22:42-44.
14. Yihooway, yaana geetettida Zerettaara gayttidaagan ay oottanau caaqqidee, qassi hegan nuuni goˈettiyoy ayba ogiyaanee?
14 Naaˈˈanttuwan, ha dumma Kawoy asaa naatuyyo qeese ubbatu halaqa gididi oottanaagaa yootanaadan, Yihooway Daawita ba ayyaanan denttettiis. Beni Israaˈeelen kawo gidiyaageetinne qeese gidiyaageeti issi zare gidokkona. Qeeseti Leewa zare; qassi kawoti Yihudaa zare. Leemiso hanotan sinttappe ba araataa laattiyaagaa xeelliyaagan Daawiti hagaadan giis: “GODAI ta godaa, ‘Taani ne morkketa neeni tohuwan yedhdha eqqiyoobaa oottana gakkanaassi, hagan taappe ushachcha baggaara utta’ yaagiis. GODAI, ‘Malkki-Xedeqi qeese gididoogaadan, neenikka merinau qeese gidana’ yaagidi caaqqiis; i ba qofaa laammenna.” (Maz. 110:1, 4) Yaana geetettida Zerettay, Yesuus Kiristtoosi haˈˈi saluwan haariyo gishshau, he hiraagay polettiis. I, nagaraappe simmiya asati Xoossaara dabbotanaadan maaddiyoogan qeese ubbatu halaqa gididikka oottees.—Ibraawe 7:21, 25, 26 nabbaba.
XOOSSAA ISRAAˈEELA OORATTAA
15, 16. (a) Geeshsha Maxaafay yootiyo naaˈˈu Israaˈeeleti awugeetee, qassi ha wodiyan Xoossay anjjiyoy etappe awugee? (b) Caaqqiyoogaa xeelliyaagan Yesuusi bana kaalliyaageeta woygidi azazidee?
15 Israaˈeele deree Yesuus Kiristtoosa ekkennan ixxido gishshau, eti Xoossan nashettiyoogeenne ‘qeesetu kawotetta’ gidiyo hidootay wurssettan etappe attiis. Yesuusi Ayhuda haymaanootiyaa kaalettiyaageetuyyo, “Xoossaa kawotettai intteppe ekettidi, lo77o aifiyaa immiya asau imettana” yaagiis. (Maa. 21:43) PHenxxaqosxxe gallassi 33 M.Ln Yerusalaamen issippe shiiqi uttida, Yesuusi erissiyo ashkkaratu 120tu bolli Xoossaa ayyaanay wodhido wode, he ooratta deree yelettiis. Hegeeti, ‘Xoossaa Israaˈeele’ geetettidosona; qassi alamiyan he wode ubba biittatuppe shiiqidi sohuwaara shaˈan qoodettiyaageeta gididosona.—Gal. 6:16, NW.
16 Israaˈeeletuugaappe dumma hanotan, he ooratta deree ubbatoo Xoossau azazettiyoogan muletoo loˈˈo ayfiyaa ayfees. He ooratta deriyaa asay azazettiyo higgiyaappe issoy caaqqiyoogaara gayttidaba. Yesuusi saˈan deˈiyo wode, asay pattennabau caaqqeesinne wordduwan caaqqees. (Maa. 23:16-22) Yesuusi bana kaalliyaageetussi, “Mulekka caaqqoppite; . . . ‘Ee’ woi, ‘CHii’ giite; hageetuppe hara caaqoi xalahe halaqaappe yees” yaagiis.—Maa. 5:34, 37.
17. Hagaappe kaalliya xannaˈiyo huuphe yohuwan beˈana oyshati awugeetee?
17 Yaatin, caaqqiyoogee ubbatoo balee? Qassi Ee giidobaa poliyoogee ay ay gujjii? Ha oyshata hagaappe kaalliya xannaˈiyo huuphe yohuwan beˈana. Xoossaa Qaalaa wotti dentti qoppiiddi, muletoo Yihoowayyo azazettanau koyiyaageeta gidoos. Yaatikko, ikka nuuyyo immanau caaqqidoogaadan nuna merinau anjjanau ufayttees.
[Oyshata]
[Sinttaa 25n deʼiya misiliyaa]
Yihooway immana giidobay polettiyoogaa Abrahaami mata wode beˈana
[Sinttaa 27n deʼiyaagaa]
Yihooway immana giidobay ubbatoo polettees
