Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Ariñagarügü humá anha o uá

Ariñagarügü humá anha o uá

“Ariñagarügü humá ‘anha’ o ‘uá.’” (MAT. 5:37)

1. Ka lariñagubei Hesusu luagu échuni lánina lafiñurúniwa, ani ka uagu?

LIBE-AGEI dan, memegeiruntiña kristiánugu inarünitiña háfiñurun inarüni lan le hariñagubei, lugundun gaganbaditiña lun le lariñagubei Hesusu: “Ariñagarügü humá ‘anha’ o ‘uá’”. Le labusenrubei lariñagun, lunti lan wagunfuliruni wererun. Lubaragiñe lariñaguni lira, ariñagaali buga Hesusu: “Moun lumuti [...] háfiñurun ni ka uagu”. Ítara liña lasiadiruni échuni le meha hawagubei saragu gürigia lánina háfiñurun luagu furumiñeguarügü katei, lau sun masaminarungubei hamá hagunfulirun lau le füramase habéi. Le linarün katei, buídurügüti lau wariñagun anha o uá dan le füramase wamá wadügüba lan somu katei. Gürigia le ariñaguti “furumiñeguarügü amu katei [...] luéi lira” másiñati larufuduñein lan luagu siñá lan lafiñerúniwa luagu ani lábugiñeñein lan lubafu “Mafia” (aliihoualá Matéu 5:33-37).

2. Ka uagu mama lubéi súnwandan wuriba lan lun lafiñurúniwa?

2 Lariñaguña san Hesusu lau lira wuriba lan lafiñurúniwa? Chóuruti mama lan ligía labusenrubei lariñagun. Kei wafurendeiruni lidan arütíkulu le ásügürübei, adügati meha dandu Heowá kei Abüraámü, lubúein le richabei, áfiñuruni lidan burí ókaasion súdiniti. Ani ariñawagúati meha lidan Lilurudun Bungiu lunti lan ladügǘniwa áfiñuruni lubá laransehóun somu turóbuli (Afu. 22:10, 11; 1 Lur. 5:19, 21, 22). Ligíati, háfuga mosu lan láfiñurun aban kristiánu lariñagubei lan inarüni lidan aban gusei. O háfuga ñeinbei lan dan mosu lan ladügüni lun lachoururagüdüni ka lan lasaminarubei ladügün o laransehabei lan somu turóbuli. Aban hénpulu, dan le ladügünbei fádiri íñutimati lun lariñaguni Hesusu inarüni lábugiñe fiñú lidan liñun-agei halurudun huríu, mamaharunti Hesusu ani ariñaga lumuti inarüni (Mat. 26:63, 64). Lau sun memegeirun lan meha láfiñurun ni ka uagu. Íbini ítara, libe-agei dan gumese lumuti meha le lariñagubei lau dimurei burí móubawati le: “Ninarün hau”, le giñe gayarabei lásügürawagüdüniwa kei “lau inarüni, lau inarüni nariñaga hun” (Huan 1:51; 13:16, 20, 21, 38). Ariha waméi ka lan gayarabei wafurendeiruni lídangiñe hénpulu le líchugubei Hesusu, luma le líchugubei Pábulu hama amu gürigia ha meha gúnfulibaña lau hererun.

HESUSU, HÉNPULU LE BUÍDUTIMABEI

3. Ka füramase lubéi Hesusu lun Lúguchi le siélubei, ani ida liña lóunabun Heowá?

3 “Nǘbuinhadina [...] lun nadügüni bugundan, Bungiu.” (Ebü. 10:7.) Lau burí dimurei súdiniti le, lachülüra Hesusu ligibugiñoun Bungiu lun lagunfuliruni sun meha le ariñawagúaalibei lidan burí profesía luáguti Adügawaguni le füramasewaalibei, íbini líchuguba lan buga Satanási aban buleseiti luagu ‘lihilin lugudi’ (Agu. 3:15). Úagili amu gürigia íchaaguti lungua lun lagunfulirun lau aban buligasion hǘrüti kei le, luéidigia Hesusu. Ariñaga lumuti Heowá siélugiñe afiñe lan sunsuinagubei luagu lagunfulirubei lan buga Liráü füramasei le adüga láalibei lun ani mama la mosu láfiñurun (Luk. 3:21, 22).

4. Darí halía lébeda lagunfulirun Hesusu lau lererun?

4 Winwan lumuti meha Hesusu le larufudahabei, lugundun súnwandan meha lagunfuliruni lererun. Mígirunti meha Hesusu lun ñein lan eredehati luéi lagunfuliruni wadagimanu le líchugubei Lúguchi lun: lapurichihani uganu buiti luáguti Larúeihan Bungiu luma larufudahan houn ha layarafadagüdübaña Bungiu lun (Huan 6:44). Darí halía lébeda lagunfulirun Hesusu lau lererun? Arufuda tumuti Bíbülia lau burí dimurei subudiwati le: “Lidan Kristu lagunfulira sun le füramase lubéi Bungiu” (2 Ko. 1:20). Chóuruti, Hesusu lan íchugubalin hénpulu le buídutimabei lau lagunfulirun lau le füramase lubéi lun Lúguchi. Guentó ayanuha wamá luagu aban gürigia le adügübalin sun liyaraati lun láyeihani Hesusu.

PÁBULU, ABAN WÜGÜRI GÚNFULITI LAU LERERUN

5. Ka meha hénpulu líchugubei apostolu Pábulu woun?

5 “Kábagia nadüga, Nabureme?” (Adü. 22:10.) Lau dimurei furanguti le lóunabei Pábulu, le meha subudiwabei kei Saulu, adundehani le líchugubei Wabureme Hesusu lun lárigiñe láguyugun, le arufudagubei lungua lun lidan aban arufudúni lun masigirun lan éibaahaña lani disipulugu. Aba lasakürihan Saulu luagu meha katei burí le ladügübei, aba labadiseirun, ábati lánharun lun wadagimanu espechaliti lánina lapurichihoun luagu Hesusu houn néchanigu. Sigiti Pábulu agúara lun Hesusu “Nabureme” ani gaganbadi ligía lun darí lounwen (Adü. 22:6-16; 2 Ko. 4:5; 2 Tim. 4:8). Mítaranti meha kei gürigia ha únbaña lariñaga Kristu: “Ka san uagu hariñaga luagu au lan ‘Haburemebei’ ani madügün humuti le nubeibei?” (Luk. 6:46). Le linarün katei, agurabati Hesusu hagunfulirun ha eresibiruti keisi Habureme lau hererun, ítara kei meha ladügüni apostolu Pábulu.

6, 7. a) Ka uagu ladarasahei Pábulu luéiyasun Korintun? b) Ka uagu maricha habéi meha gürigia ha ariñagubaña siñati lan lafiñerúniwa luagu Pábulu? c) Ida luba wóuseruniña gürigia ha anuadirúbaña lun hadundehaniwa?

6 Lau ubebeni apurichiha lumuti Pábulu uganu buiti luáguti Larúeihan Bungiu lidan sun Liraüraü Asia luma burí lidan fiú fulasu Yuropa, le ñein lubéi lagumesera saragu damuriguaü ani giribuya ligía abisidahei. Anirein meha dan larihin megei lan lachoururuni le labürühabei lau aban áfiñuruni (Gal. 1:20). Dan le hariñagunbei fiú korintuna luagu siñati lan lafiñerúniwa luagu Pábulu, adimurehati luéigiñegua lau burí dimurei le: “Gefenti Bungiu luagu mariñagun wamá aban katei hun lau bián saminaü, anha luma uá” (2 Ko. 1:18). Lidan dan ligía, lásügürüña meha Pábulu Masedóniagiñe dan le laweiyasuhaña lubéi Éfesugiñe lun Korintun. Furumiñe, saminati yebe lagiribudun Korintun lubaragiñe lidin Masedónia (2 Ko. 1:15, 16). Gama lumoun, ítara kei lasuseredun houn óunigirutiña sirkuitu lidan burí somu dan, mosu meha lasansiruni Pábulu luéiyasun lun letenirun lun aban turóbuli sódiniti, mama lun letenirun lun katei burí le lani lungua o katei burí le lóuguati lisudinin. Adügati katei le, lun ladarasaraguni Pábulu luéiyasun Korintun lun gayara lan hasagarun lílana damuriguaü le ñeinbei buiti. Ariha waméi ka lan uagu.

7 Murusun dan lárigiñe ladügün Pábulu aransehani lun lidin Korintu, dan le anihagua lubéi Éfesu, aba líchugun fe luagu anihein lan múarani luma magíaguni lidan damuriguaü le Korintubei (1 Ko. 1:11; 5:1). Lun laransehani turóbuli le, aba labürüdünu furumiñetu ligaradan houn korintuna. Lárigiñe, lubaragiñe láfayahan Éfesugiñe sügülügü Korintun, aba desidírü lan líchugun dan houn líbirigu lun hafalaruni eweridihani le líchugubei houn, lun gayara lan líchugun dǘgüdaguaü houn danme le lachülürün abisidahaña. Lun lachoururagüdüni houn luagu ligía lan lébunabei mabisidahan lágiña lan, aba labürühan houn tidan tibiaman ligaradan: “Ánheinti mídingidina lubéi Korintu arihaün kei yebe naritaguni ladügarügü hugudemen nun; gefenti Bungiu luagu lira. Anhein mama lubéi liña, aransetina lun nóunabun lau nibagari guánarügü” (2 Ko. 1:23). Mítaran wamá kei meha ha ayanuhabaña wuriba luagu Pábulu; lubaragiñe lira, arufuda wamá aban lueirin inebesei hawagu gürigia ha anuadirúbaña lun hadundehaniwa. Buiti wáyeihani Pábulu, ítara kei meha láyeihani lani Kristu hénpulu (1 Ko. 11:1; Ebü. 13:7).

AMU BURÍ LUBUIDUN HÉNPULU

8. Ka hénpulu tíchugubei Rebeka woun?

8 “Busentibu bidin luma gürigia le? Aba tóunabuniña: ‘Anha’.” (Agu. 24:58.) Lau dimurei sensiyuti le, tarufudei Rebeka tun túguchu luma lun tati aranseñutiña lan lun tidin túbiñegiñe weyuméme ligía, lun taweiyasuhan 800 kilometuru luma aban gürigia le ibidiñeti tun lun tidin amarieida luma Isaakü le liráü Abüraámü (Agu. 24:50-58). Gúnfulitu Rebeka lau tererun, ani ñǘbuintu lun aban tan würi maríeitu to úaraguatu ani inebehabutu lun Bungiu. Lúmagiñe dan ligía lun lubaruaguoun, wínwantu tidan kianpu kei aban terencha lidan Fulasu Füramasewati. Resibitu afayeiruahaü ladüga tarufudun úaraguni, lugundun ñǘbuintu lun ábanboun lan hádangiñe lagüchagu Hesukrístu, Adügawaguni le füramasewaalibei (Ebü. 11:9, 13).

9. Gúnfulitu san Rudu lau le tariñagubei?

9 “Wéibuga buma bageiroun!” (Rudu 1:10.) Anihán meha dimurei burí le ariñageina habéi bián würiña moábüna hilaaña úmari gíritiña Rudu tuma Orufá tun hágürü Noemí, to meha giñe hilaaruboun úmari, dan le tagiribuduña lubéi Moábügiñe lidoun uburugu Belén. Kei weiri lubéi tadügüdarun Noemí hawagu lun herederun Moabü, aba tagiribudun Orufá tageiroun. Ánhounti Rudu arufuda tumuti mama lan teyeehaña dan le tariñagunbei téibuga lan tuma (aliihoualá Rudu 1:16, 17). Lau úaraguni aba tidin Rudu tuma Noemí, aba tígiruniña tiduheñu luma relihión mama inarüniti le Moábübei. Seremei sigí tan áhuduragua lun Heowá lau úaraguni, ibiha tumuti lubuidun chansi lun tiridúniwa haganagua séingürügü würiña ha líridubaña Matéu hadan linebanfangu Kristu (Mat. 1:1, 3, 5, 6, 16).

10. Ka uagu ru lubéi Isaíasi aban buiti hénpulu woun?

10 “Anahán ya óunahabana.” (Isa. 6:8.) Lubaragiñebei lariñaguni Isaíasi dimurei burí le, ibihati aban arufudúni le wéiriguti luagu Heowá ñun luagu lálana larúeihan tóugiñe ténpulu to Ísüraeliboun. Lidan arufudúni ligía, aba laganbuni Isaíasi Heowá álügüdaha: “Kaba san nóunaha? Kaba ñüdün lau uganu?”. Ladügüña meha Heowá aban amisurahani lun somu gürigia le busenti ladimurehan lidan liri lun líchuguni luganute houn lumutuniña ha meha díreihañabaña luéi. Gúnfuli lumuti meha Isaíasi lererun, luma luádigimari kei profeta lidan lóugiñe bián-wein-sesi irumu le ídanbei lasubudiragüda uganu dǘgüdati lánina asiadirúni luma giñe lubuidun burí füramasei lánina lagiribudagüdübei lan Heowá áhuduraguni inarüniti Ísüraelin.

11. a) Ka uagu súdini lubéi wagunfulirun lau le wariñagubei? b) Ka burí gürigia íchugubaña hénpulu le moun lubéi wáyeihani?

11 Ka uagu ladüga Heowá lun lerederun hénpulu burí le bürüwañu tidan Lererun? Ka uagu súdini lubéi wagunfulirun lau wererun? Furanguti tariñaguni Bíbülia “lunti lan hounwen” ha “magunfulirun hamuti hererun” (Rom. 1:31, 32). Lurúeite Ehiptu, Sedekíasi le lurúeite Hudá, luma Ananíasi tuma Safira, sun hagía hénpulu hani gürigia ha magunfulirunbaña lau hererun. Luriban burí resultóu le lanügübei ligaburi hóuserun, arufuda lumuti woun moun lumuti lan wadügüni ligiaméme (Afu. 9:27, 28, 34, 35; Ese. 17:13-15, 19, 20; Adü. 5:1-10).

12. Kaba íderaguawa lun wagunfuliruni wererun?

12 Lidan burí “lagumuhóun dan” le, geyegu waña hau gürigia múarantiña ha afamurubaña ‘kamá gúnfulitiña luma Bungiu gama lumoun arihúati luagu iyeeni lan lau ligaburi habagaridun’ (2 Tim. 3:1-5). Ligíati mosu lubéi díseñaha wamá hawéi hawuyeri gürigia ha, adamuridagua wagíame estodi hama gürigia ha áfaagubaña lun hagunfulirun lau hererun (Ebü. 10:24, 25).

ANHA LE SÚDINITIMABEI

13. Ka füramasei súdinitimabei lídangiñe sun füramasei le hadügübei lani Hesusu disipulugu?

13 Lederegeragun aban gürigia lungua lun Bungiu ligía füramasei súdinitimati le gayarabei ladügüni. Ǘrüwañein chansi hama gürigia ha busenbaña lun lani hamá Hesusu disipulugu lun hóunabun anha dan le hálügüdüniwa anhein busén habéi tídangiñe sun hanigi hafalaruni Kristu (Mat. 16:24). Dan le hálügüdaguni bián wéiyaaña lidan afiñeni aban gürigia le busenbei lun aban lan apurichihati mabadiseirungili, álügüda hamuti: “Le san lúgubu busén humá aban humá gefenti luagu Heowá?”. Dan lárigiñe, dan le awanseeli lidan leseriwidun lun Heowá ani amuriaha ligía lun labadiseirún, ábanya hóundaragun wéiyaaña lidan afiñeni luma, aba hálügüdüni: “Adügaadün san aban afurieiduni lun hederegeragun hungua lun Heowá?”. Lagumuhóun, weyu le lunbei habadiseirun ábanya halügüdǘniwa ha lúnbaña habadiseirun: “Lau lubafu lani Hesukrístu sákürifisiu, asakürihaadün san luagu hifigoun ani deregeguaadün hungua lun Heowá lun hadügüni Lugundan?”. Ábati lóunabun kada gürigia anha libügürü füramasei le ladügübei lun Bungiu luagu leseriwiduba lan lun lun súnwandan, ani adüga lumuti hagibugiñe saragu gefentiña.

14. Ka lunbei wálügüdagun woungua dan luagun dan?

14 Málügili lan yebe lúmagiñe habadiseirun o lüha lan, súdiniti lun hadügün álügüdahani kéiburi le húniwagua dan luagun dan: “Anahagua san agunfulira lau füramasei le súdinitimabei lídangiñe sun füramasei le adüga náalibei, ítara kei meha ladügüni Hesusu? Gaganbadigidina san lun Hesusu lau níchuguni wadagimanu lánina lapurichihóun Larúeihan Bungiu luma hadügǘn disipulugu lidan furumiñeti lúgaaru?” (aliihoualá 2 Korintuna 13:5).

15. Ka idan súdini lan wagunfulirun lau wererun?

15 Lun wagunfulirun lau füramasei le wadügübei lun Bungiu dan le wederegeragunbei woungua lun, mosu giñe úaragua wamá lidan burí amu katei súdiniti. Ariha wamá fiú hénpulu. Marieihadün san? Anhein ítara liña lubéi, lunti hasigirun agunfulirei füramasei sagüráuti le adüga humaalibei luagu harufuduba lan ínsiñeni tun o lun gürigia le úmabei hamarieida ani hóunigiraguba lan húniwagua. Séinihadün san aban daradu lun somu bísinisi o aban gárada lun heseriwidun lidan somu wadagimanu espechaliti lidan lóundarun Heowá? Anhein ítara liña lubéi, gúnfuli humá lau buligasion le hibihubei. Ánharadün san lun hidin eiga lúbiñe somu gürigia gudemeti? Anhein ítara liña lubéi, masansira huméi hisaminan ánhadün agunbirahóua lidoun amu fulasu le buídutimati. Füramasehaadün san lun somu gürigia le hadarirubei lidan apurichihani hagiribuduba lan lun híderaguni aganwoundagüdei lisubudin luagu Bungiu? Anhein ítara liña lubéi, adüga huméi sun hiyaraati lun hagunfulirun lau hererun, ábameti labiniruni Heowá le hadügübei lun heseriwidun lun (aliihoualá Lúkasi 16:10).

KA BUITI LÍCHUGUBEI WAFADIRIN ÍÑUTIMATI ANI WARÚEITE WOUN

16. Ka lunbei wadügüni anhein magunfulirun wabéi lau wererun?

16 Ariñagatu Bíbülia kei lan gafigoun wabéi “sun wagía charatiwa [saragu wéiyaasu]”, dántima le wadimurehan (Sant. 3:2). Ka lunbei wadügüni ánhawa íchiga fe luagu magunfulirun wamani wererun? Lidan Lúrudu le líchugubei Bungiu houn ísüraelina, anihein meha aban aransehani lun larufudúniwa gudemehabu houn gürigia ha gadurunbaña ladüga “háfiñurun [...] masaminarunga” (Fad. 5:4-7, 11). Uguñe weyu, arufudúati giñe ligiaméme gudemehabu houn kristiánugu ha adügübalin ligiaméme charati. Ánhawa agufeserei wafigoun lun Heowá, layusurubei Heowá Hesukrístu, Wafadirin le Íñutimabei lun ferudunalani wafigoun (1 Huan 2:1, 2). Gama lumoun, lun gúndaameme lan Bungiu wau, mosu warufuduni asakürihaadiwa lan. Mini lan lira, wáfaaguba lan lun madügünya wamani figouméme ligía ani wadügübei lan sun wayaraati lun waransehani sun damichi le wadügübei lau dimurei burí le wariñagubei masaminarunga (Ari. 6:2, 3). Furanguti buídutimati lan wasaminaruni biama wéiyaasu lubaragiñe wadügün aban füramasei le wásiñarun agunfulira (aliihoualá Apurichihati 5:2).

17, 18. Ka burí katei buiti hagurabubei lubá ámuñegü gürigia ha agunfulirubaña lau hererun?

17 Wéiriti lubuidun katei le hagurabubei lubúeingu Bungiu ha gúnfulibaña lau hererun lubá ámuñegü. Heresibirúba 144,000 kristiánugu anuadirúaaña ibagari sielu ani móunwedadi háañame “ábame harúeihan úara luma [Hesusu] luagu milu irumu” (Aruf. 20:6). Ñéinbaña giñe saragu míñunu gürigia ha lúnbaña hawinwandun lidan aban paraísu ubouagu, ani hibihiba buiti lábugiñe lagumadihan Kristu, ábameti lagidaruni figóu hawéi sunsuinagubei (Aruf. 21:3-5).

18 Ánhawa akipura úaraguni lídanme óuchawaguni leme lunbei wagagibudagun luma lídounme lagumuchun Larúeihan Hesusu le lánina Milu Irumu, mébunaalime mafiñerun wamá luagu hererun amu (Aruf. 20:7-10). Sunme gürigia agunfulira lau hererun. Sunme awinwandutiña lidan dan ligía, háyeihabei Wáguchi hínsiñehabuti le siélubei, Heowá, le “Lubungiute inarüni” (Sal. 31:5).