Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Eyowa wenu ikale anu eyowa

Eyowa wenu ikale anu eyowa

“Panudi nuamba dîyi ne: Eyowa, dikale anu Eyowa; panudi nuamba ne: ‘Tòo,’ dikale anu Tòo.”​—MAT. 5:37.

1. Yezu uvua muambe tshinyi bua mitshipu? Bua tshinyi?

KABITU anu ne mushinga misangu yonso bua bena Kristo kuditshipabu bua bualu kampanda to. Bidi nanku bualu badi batumikila mêyi a Yezu a ne: “Panudi nuamba dîyi ne: ‘Eyowa,’ dikale anu Eyowa.” Uvua usua kuamba ne: muntu udi ne bua kukumbaja tshidiye ulaya. Yezu ukavua muleje bualu ebu pavuaye muambe ne: “Kanuditshipi nansha kakese.” Wakamba nunku bualu bantu ba bungi bavua ne tshilele tshia kuditshipa kadi kabayi ne dijinga dia kukumbaja tshivuabu balaya. Ntshinyi tshidi mua kuenzeka padi muntu uditshipa kadi kayi ukumbaja tshidiye ulaya? Bantu bakuabu kabena mua kumueyemena, ne udi uleja mudiye ku bukokeshi bua “mubi.”​—Bala Matayi 5:33-37.

2. Leja bua tshinyi kabitu anu bibi misangu yonso bua kuditshipa.

2 Mêyi a Yezu aa adiku aleja ne: kuditshipa kuonso nkubi anyi? Ndîba kayi didiku mua kulua kubi? Anu mutuvua bamone mu tshiena-bualu tshishale, Yehowa Nzambi ne mutendeledi wende wa lulamatu Abalahama bakaditshipa bua malu avua ne mushinga. Mikenji ya Nzambi ivua kabidi ilomba bantu bua kuditshipa bua kujikija bimue bilumbu. (Ekes. 22:10, 11; Nom. 5:21, 22) Nunku bidi mua kuikala ne mushinga bua muena Kristo kuditshipa bua kuleja bujalame bua bualu padiye ulumbulula ku kabadi. Peshi mu imue nsombelu, muena Kristo udi mua kumona ne: bidi ne mushinga bua kuditshipa bua kujadikila bantu bakuabu meji adiye nawu anyi bua kujikija tshilumbu kampanda. Bushuwa, pavua muakuidi munene mutshipishe Yezu, Yezu kavua mubenge to. Kadi, wakamba muvua mêyi a muakuidi malelela. (Mat. 26:63, 64) Kadi Yezu kavua ne bua kuditshipa kudi muntu nansha umue to. Nansha nanku, bua kuleja mushinga uvua nawu mukenji wende, misangu ya bungi uvua utuadija kuambila bantu malu ne mêyi aa: “Bulelela, bulelela, ndi nnuambila ne.” (Yone 1:51; 13:16, 20, 21, 38) Tumonayi malongesha makuabu atudi tupetela ku tshilejilu tshia Yezu, tshia Paulo ne tshia bantu bakuabu bavua Eyowa wabu muikale anu Eyowa.

YEZU UDI TSHILEJILU TSHITAMBE BUIMPE

Yezu wakakumbaja malu avuaye mulaye Tatuende kubangila ku ditambula diende too ne ku lufu

3. Mbualu kayi buvua Yezu mulaye Nzambi mu disambila? Tatuende wa mu diulu wakenza tshinyi?

3 “Tangila! Ndi mulue . . . bua kuenza disua diebe, Nzambi wanyi.” (Eb. 10:7) Yezu wakamba mêyi a mushinga aa mu disambila bua kuleja muvuaye udilambula kudi Nzambi bua kukumbaja malu onso akavuabu balaye avua atangila Kankanunuina kalaya, ne ‘dimusuma ku tshikankanyi’ kudi Satana. (Gen. 3:15) Kakutu muntu mukuabu utu muitabe bua kuambula bujitu bunene nunku to. Yehowa wakandamuna disambila diende pakakulaye bua kuleja muvuaye weyemena Muanende ne muoyo mujima, ne kavua mulombe Yezu bua kuditshipa bua kulejaye muvua mêyi ende malelela to.​—Luka 3:21, 22.

4. Ntshinyi tshivua Yezu wenza bua Eyowa wende ikale anu Eyowa?

4 Yezu uvua anu wenza malu avuaye ulongesha bua Eyowa wende ikale anu Eyowa. Kavua mulekele tshintu nansha tshimue tshimupangisha mua kukumbaja mudimu uvua Tatuende mumupeshe wa kuyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi ne kuvuija bantu bavua Nzambi ukoka kudi Yezu bayidi to. (Yone 6:44) Bible udi uleja muvua mêyi a Yezu malelela padiye wamba ne: “Nansha mudi milayi ya Nzambi ya bungi, yonso mmilue Eyowa ku butuangaji buende.” (2 Kol. 1:20) Bushuwa, Yezu udi tshilejilu tshitambe buimpe tshia muntu uvua mukumbaje malu avuaye mulaye Tatuende. Tumonayi tshilejilu tshikuabu tshia muntu uvua mudienzeje bua kuidikija Yezu.

PAULO UVUA UKUMBAJA MÊYI ENDE

5. Mupostolo Paulo mmutushile tshilejilu kayi?

5 “Mukalenge, ngenze tshinyi?” (Bien. 22:10) Shaula uvua pashishe mulue Paulo wakamba mêyi aa ne muoyo mujima pavua Mukalenge Yezu mumumuenekele mu tshikena-kumona. Yezu wakamuambila bua alekele kukengesha bena Kristo. Nunku, Shaula wakanyingalala bua tshivuaye wenza, kutambulaye, ne kuitaba mudimu wa pa buawu wa kuyisha lumu luimpe luvua lutangila Yezu kudi bisamba bionso. Anu pine apu, Paulo wakatungunuka ne kumanyisha Yezu bu “Mukalenge” wende ne wakenza malu avua apetangana ne tshivuaye muambe too ne ku ndekelu kua muoyo wende wa pa buloba. (Bien. 22:6-16; 2 Kol. 4:5; 2 Tim. 4:8) Paulo kavua bu bantu bakuabu bavua Yezu muambile ne: “Bua tshinyi nudi numbikila ne: ‘Mukalenge! Mukalenge!’ kadi kanuyi nuenza malu andi ngamba?” (Luka 6:46) Bushuwa, Yezu udi utekemena bua bantu bonso badi bamuitaba bu Mukalenge wabu bakumbaje mêyi abu anu bu mupostolo Paulo.

6, 7. a) Bua tshinyi Paulo uvua mushintulule bua kuya mu Kolinto bu mukavuaye mulongolole? Bua tshinyi bantu bavua bamona Paulo bu muntu udi kayi mua kueyemenyibua bavua bashima? b) Mmunyi mutudi ne bua kumona badi batulombola?

6 Paulo wakayisha mukenji wa Bukalenge ne tshisumi mu Asie mukese ne ku Mputu, wenza bisumbu bia bungi ne ubikumbula. Umue musangu, wakamona ne: bivua ne mushinga bua aditshipe bua kuleja muvua malu avuaye mufunde malelela. (Gal. 1:20) Pavua bantu bakuabu ba mu Kolinto bamba muvua Paulo kayi muntu wa kueyemena, wakafunda udibingisha ne: “Bu mudi Nzambi wa kueyemena, tshitudi tunuambila katshiena ne: Eyowa, pashishe Tòo nansha.” (2 Kol. 1:18) Pavua Paulo ufunda mêyi aa ukavua mumbuke mu Efeso, upitshila mu Makedoniya bua kuya mu Kolinto. Ukavua mulongolole bua kukumbula bena mu Kolinto kumpala kua kuya mu Makedoniya. (2 Kol. 1:15, 16) Kudi amue malu atu enza bua muntu ashintulule tshikavuaye mulongolole. Tshilejilu, batangidi bena ngendu batu imue misangu bashintulula matuku a kukumbulabu bimue bisumbu. Batu bashintulula bua amue malu a mushinga mukole a kukumbaja pa lukasa, kadi ki mbilondeshile disua diabu to. Paulo pende uvua mushintulule tshikavuaye mulongolole bua kuya mu Kolinto bua diakalenga dia tshisumbu atshi. Mushindu kayi?

7 Matuku makese Paulo mumane kulongolola bua kuya mu Kolinto, wakapeta lumu lubi lua ne: bavua balekele matapuluka ne tshiendenda mu tshisumbu tshia Kolinto. (1 Kol. 1:11; 5:1) Bua kuakaja malu, wakafundila bena mu Kolinto mukanda wa kumpala ubabela ne dîsu dikole. Pashishe, pamutu pa Paulo kumbuka mu Efeso ne kuya diakamue mu Kolinto, wakajinga bua kupesha bena Kristo nende tshikondo tshia kutumikilabu mubelu bua difika diende dibakankamije bikole. Paulo wakafunda mukanda muibidi bua kubaleja tshivua tshimusake bua kushintulula tshikavuaye mulongolole wamba ne: “Ndi mbikila Nzambi bua ikale ntemu wanyi ne: ndi mubenge bua kuanji kulua ku Kolinto bua kunukuba.” (2 Kol. 1:23) Katuikadi bu bantu bavua badiwula Paulo, kadi tuikale ne kanemu kakole kudi bantu badibu basungule bua kutulombola. Tshidibi, tudi ne bua kudienzeja bua kuidikija Paulo bu muvuaye pende widikija Kristo.​—1 Kol. 11:1; Eb. 13:7.

BILEJILU BIKUABU BIMPE

8. Lebeka mmutushile tshilejilu kayi?

8 “Nyaya.” (Gen. 24:58) Ke muvua Lebeka muandamune mamuende ne tutuende bua kuleja muvuaye muitabe bua kumbuka kuabu ne kuya ne muntu uvuaye kayi mumanye mu bule bua kilometre 800 bua kuluaye mukaji wa Isaka muana wa Abalahama. (Gen. 24:50-58) Eyowa wa Lebeka uvua anu Eyowa, wakalua mukaji muimpe kudi Isaka ne uvua utshina Nzambi. Wakasomba mu ntenta bu muenyi mu Buloba bulaya too ne muakafuaye. Nzambi wakamubenesha bualu wakakumbaja ne lulamatu luonso tshivuaye muambe. Nunku wakalua umue wa ku bankambua ba Kankanunuina kalaya, Yezu Kristo.​—Eb. 11:9, 13.

9. Mmushindu kayi uvua Luta mukumbaje tshivuaye muambe?

9 ‘Nansha, netupingane nebe kudi bana benu.’ (Luta 1:10) Luta ne Ôpa bakaji ba mu lufuila bena Moaba bakatungunuka ne kuambila mamuabu muenu Naomi uvua pende mukaji wa mu lufuila mêyi aa pavuaye umbuka ku Moaba bua kupingana ku Beteleheme. Ndekelu wa bionso, bu muvua Naomi ubenzeja bua kushala, Ôpa wakapingana kuabu. Kadi, Nansha wa Luta wakashala anu Nansha. (Bala Luta 1:16, 17.) Wakashala mulamate Naomi, kushiyaye dîku diabu ne ntendelelu wa dishima wa bena Moaba. Wakashala mutendeledi wa Yehowa wa lulamatu ne Yehowa wakamubenesha. Wakalua umue wa ku bantu bakaji anu batanu badi Matayi mutele mu mulongolongo wa bankambua ba Kristo.​—Mat. 1:1, 3, 5, 6, 16.

10. Bua tshinyi Yeshaya udi tshilejilu tshimpe kutudi?

10 ‘Ke meme eu, untume meme.’ (Yesh. 6:8) Kumpala kua Yeshaya kuamba mêyi aa, uvua mumone mu tshikena-kumona Yehowa musombe mu nkuasa wende wa bumfumu ku mutu kua ntempelo wa Isalele. Pavuaye utangila mu tshikena-kumona etshi, wakumvua Yehowa wamba ne: ‘Nentume nganyi, nnganyi watuyila?’ Yehowa uvua ukeba muntu uvua ne bua kuya kufila mukenji wende kudi bantu bende bavua kabayi bamutumikila. Yeshaya wakakumbaja tshivuaye muambe, Eyowa wende uvua anu Eyowa. Wakenza mudimu bu muprofete munkatshi mua bidimu bipite pa 46, umanyisha ne: Nzambi uvua ne bua kunyoka bantu bavua babenga kumutumikila ne pashishe kubapingaja mu muaba uvuaye musue bua bamutendelele.

11. a) Bua tshinyi kukumbaja mêyi etu kudi ne mushinga? b) Mbilejilu kayi bia bantu bavua kabayi bakumbaje mêyi abu bidi didimuija kutudi?

11 Bua tshinyi Yehowa mmutufundishile bilejilu ebi mu Dîyi diende? Bua tshinyi bidi ne mushinga bua Eyowa wetu kuikala anu Eyowa? Bible udi utudimuija patoke ne: muntu udi ‘kayi ukumbaja mêyi ende’ udi munkatshi mua bantu badi ‘bakumbanyine lufu.’ (Lomo 1:31, 32) Pâlo wa mu Ejipitu, mukalenge Sedekiya wa mu Yuda ne Ananiya ne Sapila badi munkatshi mua bilejilu bibi bidibu baleje mu Bible bia bantu bavua Eyowa wabu kayi anu Eyowa. Yehowa wakabanyoka bonso. Bilejilu ebi bidi didimuija kutudi.​—Ekes. 9:27, 28, 34, 35; Yeh. 17:13-15, 19, 20; Bien. 5:1-10.

12. Ntshinyi tshiatuambuluisha bua kukumbaja mêyi etu?

12 Bu mutudi “mu matuku a ku nshikidilu,” mbatunyunguluke kudi bantu badi “kabayi ne lulamatu,” bantu badi ne “tshimuenekelu tshia bantu ba Nzambi kadi bienzedi biabu kabiyi bileja bukole buatshi.” (2 Tim. 3:1-5) Tudi ne bua kuenza muetu muonso bua kubenga kulamakajibua ne bantu babi aba. Kadi tudi ne bua kuikala tudisangisha ne bantu badi badienzeja misangu yonso bua Eyowa wabu ikale anu Eyowa.​—Eb. 10:24, 25.

EYOWA WEBE WA MUSHINGA WA BUNGI

13. Muyidi wa Yezu Kristo udi ne bua kuamba Eyowa wa mushinga mukole kayi?

13 Bualu bua mushinga mukole budi muntu mua kulaya ndidilambula diende kudi Nzambi. Bantu badi basue kudipidia bua kulua bayidi ba Yezu badi ne mushindu wa kuamba Eyowa bua kuleja meji abu misangu mitue ku isatu. (Mat. 16:24) Patu bakulu babidi bakonkonona muntu bua kulua muambi wa lumu luimpe udi kayi muanji kutambula, batu bamuebeja ne: “Udiku musue bulelela bua kuikala Ntemu wa Yehowa anyi?” Pashishe, padi muntu uya kumpala mu nyuma ne musue kutambula, bakulu nebamonangane nende bua kumuebeja ne: “Ukadi musambile Yehowa bua kudilambula kudiye anyi?” Ndekelu wa bionso, dituku dia batismo batu bebeja muntu yonso udi musue kutambula ne: “Ku diambuluisha dia mulambu wa Yezu Kristo, ukadi munyingalale bua mibi yebe, muyilekele ne mudilambule kudi Yehowa bua kuenza disua diende anyi?” Nunku, kumpala kua bantu bonso, bena ntambu aba badi bamba Eyowa anyi balaya bua kuenzela Nzambi mudimu bua kashidi.

Utuku ukumbaja Eyowa webe wa mushinga mukole anyi?

14. Nnkonko kayi itudi ne bua kuikala tudiela misangu yonso?

14 Nansha wewe muikale ukadi muenzele Nzambi mudimu munkatshi mua bidimu bia bungi anyi utshitambuilaku, udi ne bua kudikonkonona misangu yonso ne kudiela nkonko bu mudi eyi: ‘Anu bu Yezu Kristo, ntuku nkumbaja Eyowa wanyi wa mushinga mukole anyi?’ Ntuku ntungunuka ne kutumikila mukenji wa Yezu wa kuyisha ne kuvuija bantu bayidi anyi?’​—Bala 2 Kolinto 13:5.

15. Mmu nsombelu kayi mutudi ne bua kuenza bua Eyowa wetu ikale anu Eyowa?

15 Kukumbaja mutshipu wa didilambula kudi kumvuija ne: tudi kabidi ne bua kuleja lulamatu mu malu makuabu a mushinga. Tshilejilu, ukadi mubuele mu dibaka anyi? Tungunuka ne kukumbaja mutshipu uuvua muenze bua kunanga bikole muena dibaka nebe. Udiku muuje dilomba bua kupeta mudimu kampanda wa bianza peshi bua kuenza mudimu bu mudisuile mu tshisumbu anyi mu bulongolodi bua Yehowa anyi? Udi ne bua kukumbaja tshiuvua mulaye. Ukavuaku muitabe dibikila kampanda dia muntu udi kayi ne bintu bia bungi anyi? Kubengi bua kuyamu bobu bakupeshe dibikila dikuabu dimpe dipite adi to. Uvuaku mulaye muntu uuvua mupetangane nende pauvua uyisha ku nzubu ne ku nzubu bua kumupinganyina anyi? Nunku wenze muebe muonso bua Eyowa webe ikale anu Eyowa bua Yehowa akubeneshe mu mudimu uudi umuenzela.​—Bala Luka 16:10.

MASANKA A KUDI MUAKUIDI WETU MUNENE UDI MUKALENGE

16. Tuetu katuyi bakumbaje tshituvua bambe, tudi ne bua kuenza tshinyi?

16 Bible udi wamba ne: bu mutudi bena mibi, “tutu tulenduka misangu ya bungi,” nangananga ne ludimi luetu. (Yak. 3:2) Tudi mua kuenza tshinyi patudi tumona ne: katuena bakumbaje tshituvua bambe? Mu Mikenji ivua Nzambi mupeshe bena Isalele, bavua balongolole bua kubuikidila muntu uvua muakule ‘bibi ne mishiku yende.’ (Lew. 5:4-7, 11) Kudi kabidi malu adibu balongolole bua bena Kristo badi benza pabu bubi bua nunku. Tuetu batondele Yehowa bubi buetu, neatubuikidilabu ku diambuluisha dia mulambu wa Muakuidi wetu munene Yezu Kristo. (1 Yone 2:1, 2) Bua tuetu kuanyishibua kudi Nzambi, tudi ne bua kuleja dinyingalala dilelela. Tshilejilu, katuena ne bua kuikala ne tshibidilu tshia kushipa mitshipu yetu to. Tudi kabidi ne bua kuenza muetu muonso bua kuakaja malu adi kubenga kukumbaja mitshipu yetu kukebeshe. (Nsu. 6:2, 3) Bushuwa, mbimpe kuela meji bikole kumpala kua kuditshipa bua malu atudi katuyi mua kukumbaja.​—Bala Muambi 5:2.

17, 18. Mmalu kayi mimpe apeta bonso badi baditatshisha bua Eyowa wabu ikale anu Eyowa?

17 Nsombelu muimpe mmuindile batendeledi ba Yehowa bonso badi batungunuka ne kudienzeja bua Eyowa wabu ikale anu Eyowa. Bela manyi 144 000 nebapete muoyo ukena ufua mu diulu muikalabu pamue ne Yezu mu Bukalenge buende, “ne nebakokeshe nende bu bakalenge bidimu 1 000.” (Buak. 20:6) Kadi miliyo ya bantu bungi kabuyi kubala, nebapete muoyo mu Mparadizu ku diambuluisha dia Bukalenge bua Kristo. Nebalue bapuangane ku mubidi ne mu lungenyi.​—Buak. 21:3-5.

18 Tuetu bashale ne lulamatu mu diteta dia ndekelu pajika bidimu tshinunu bia bukokeshi bua Yezu, netuikale tuitaba malu onso adi bakuabu bamba bua kuenza. (Buak. 20:7-10) Eyowa yonso neikale anu Eyowa, ne Tòo yonso, Tòo. Muntu yonso neidikije bimpe menemene Tatuetu wa mu diulu Yehowa “Nzambi udi ulamata ku bushuwa.”​—Mus. 31:5.