Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

Ima desgracia kaptimpis sinchi kashun

Ima desgracia kaptimpis sinchi kashun

“Diosqa noqantsikpaq tsapäkïnintsik y kallpantsikmi, llakikï hörakunachö raslla tarina yanapakïmi.” (SAL. 46:1)

1, 2. ¿Ima desgraciakunatataq më tsëchö rikantsik y imatataq Diosta sirweqkuna necesitantsik?

JATUN desgraciakuna pasakunan witsankunachömi kawantsik. Tsëmi rikantsik feyupa Patsa kuyïkunata, mantsakëpaq shukukïkunata, apäkï tamyakunata, imapis kayakanqankunata o rupakanqankunata, volcankunata, lamar yarqamunqankunata y mantsakëpaq shukukï vientokunata, tsëkunawanmi entero Patsachö nunakuna tukï desgraciakunata pasayan. Jinamampis kikinkuna y familiankuna tukï problëmakunata pasayanqanmi nunakunata mantsakashqata y llakishqallata katsin. Bibliaqa rasumpa kaqtam parlan kënö nir: “Llapankunatam imapis pasan mana musyayanqan tiempochö” (Ecl. 9:11).

2 Diosta sirweqkunaqa yanapanakurmi tsë sasa o aja kawëkunachö alli tsarakushqantsik. Tsënö kaptimpis, kë mundopa ushakënin këllachöna kaptinmi, listo këkänantsik tukï problëmakunachö tsarakunapaq. ¿Imanötaq sinchi tsarakushwan alläpa mana llakitsimänapaq? ¿Imaraq yanapamäshun mana mantsashpa sasa o aja kawëkunachö alli tsarakunapaq?

MANA ALLI KAWËKUNACHÖ ALLI TSARAKUSHQA KAQKUNAPITA YACHAKUSHUN

3. Romanos 15:4 ninqannö, ¿imataq yanapamäshun problëmakunapa pasanqantsik hora?

3 Imëpitapis más atskaq nunakunata desgraciakuna kanan witsan llakitsiptimpis, rasumpa kaqchöqa atska waranqa watakunapitanam tsë desgraciakunaqa kashqa. Rikärishun unë tiempochö Diosta sirweqkuna tukï problëmakunapa pasar imanö tsarakuyanqanta (Rom. 15:4).

4. ¿Imakunapataq David pasarqan y mëchötaq kallpata tarirqan?

4 Davidpaq puntata parlarishun. Sufritsinqan wakin problëmakunaqa këkunam karqan: juk reymi wanutsita munar qatikacharqan, chikeqninkunapis wanutsitam munayarqan, warminkunatam chikeqnin tröpakuna apakuyarqan, yanapaqnin nunakunam contran tikrayarqan y tsëpita juk cösaskunapis chipyëpam llakitsirqan (1 Sam. 18:8, 9; 30:1-5; 2 Sam. 17:1-3; 24:15, 17; Sal. 38:4-8). Kawënimpaq Biblia parlanqanmi rikätsimantsik alläpa sufrinqanta. Tsënö kaptimpis, problëmankunaqa manam Diosman markäkïninta ushakätsirqantsu. ¿Mëchötaq kallpata tarirqan? Diosman chipyë markäkurmi kushishqa kënö nirqan: “Jehovämi kawënïpa tsapaqnin. ¿Pitaraq alläpa mantsäman?” (Sal. 27:1; lei Salmo 27:5, 10 *).

5. ¿Imanötaq Abrahanwan Sara, sasa o aja kawëkunata pasarnin alli tsarakuyarqan?

5 Kananqa Abrahanpaqwan Särapaq parlarishun. Ishkanmi casi llapan kawëninkunachö forastëronö carpa wayikunachö kawayarqan. Hörachö, ambrünarëkur y wakin nacionkuna chikiyanqanrëkur kawëninkuna sasa o aja tikrakuriptimpis, yachëwanmi tsënö problëmakunata altsayarqan (Gén. 12:10; 14:14-16). ¿Imanötaq tsëta rurayarqan? Diospa Palabranmi kënö willakun: “Abrahamqa tsecunallacho täcorqan quiquin Dios sielucho yacheninwan ruranqan mana ushacaq marcaman ewananpaq caqta marcäcurmi” (Heb. 11:8-10). Nunakuna niyanqanta wiyakuyänampa rantinmi o trukanmi, pëkunaqa shamoq tiempochö chaskiyänampaq kaqman yarparäyarqan.

6. ¿Imanö kanqampitataq Jobpita yachakushwan?

6 Jina Jobpis tukï alläpa llakikïkunapam pasarqan. Pëpaqqa llakikïpaqchi karqan kawëninta chipyëpa ushakäreqtanö rikëqa (Job 3:3, 11). Y más llakikïpaqqa karqan, imanir tsëkunata pasanqanta mana musyanqanmi. Pero manam dejarqantsu tsëkuna vencinanta, tsëpa rantinqa o trukanqa, imëpis Diosmanmi markäkurqan o yärakurqan (lei Job 27:5 *). Tsëkunata pasar Diosta mana dejanqampitaqa, ¡noqantsikpis alläpam yachakuntsik!

7. ¿Imakunapataq Diosta sirwirnin Pablu pasarqan, y mëchötaq kallpata tarirqan tsëta rurar sïguinampaq?

7 Kananna Pablupa kawënimpita parlarishun. Kë apostolqa ‘pueblucunacho puricar, tsunyaqcunacho puricar, lamarcunapa biajecarmi’ tukï peligrokunata pasarqan. Jinamampis “öra mana micushpa, yacunarcuryan, mallaq mallaq alalecunacho ropapita pachapita pishipashqa[m]” purirqan. Jina nirqanmi ‘chucaru lamarpa chopin olacho juc paqas y juc junaq’ kanqanta, tsëtaqa nirqan barcowan mëtsika kuti hundinqanman yarparchi (2 Cor. 11:23-27). Pero tsëkunata pasarqa manam pasëpa llakikurtsu kakurqan, Diosta sirwinqanrëkur kawëninta ichikllapa oqranqampaq parlarmi kënö nirqan: “Peru mä tseqa canaq wanushqacuna cawaritseq Diosllamanna mas marcäquita yachacuyänäpaqmi, y quiquïcuna yarpäyanqäcunaman mana marcäcuyänäpaqmi. Tsepinmi Diosnintsic librayämarqan wanïpita, y cananpis tsenollam librayämanqa” (2 Cor. 1:8-10). Wallkaq nunakunallam Pablunöqa chipyëpa sasa kawëkunapa pasayashqa. Tsënö kaptimpis, imanö sientekunqanta y alli tsarakunqanta musyanqantsikmi, noqantsikpis pënölla ruranapaq yanapamantsik.

DESGRACIAKUNA CHIPYËPA LLAKITSIMÄNATA AMA DEJASHUNTSU

8. ¿Imakunapataq pasashwan? Pipis ima desgraciapa pasanqanta willakaramï.

8 Atska nunakunatam tukï desgraciakuna pasakunqan, problëmakuna y kë mundopa mana alli rurëninkuna chipyëpa llakitsin. Tsëkunapam wakin cristiänokunapis pasayan. Australia nacionchö nunanwan llapan tiemponkunawan Diosta sirweq Lani * jutiyoq cristiänam, alläpa mantsakätsikoq noticiata chaskirqan, këqa karqan cáncer de mama nishqan qeshyawan kanqanta willariyanqanmi. Pëmi këta yarpan: “Qeshyäpita kachakänäpaq tratamientokunaqa masmi qeshyaratsimarqan y chipyëpam llakitsimarqan”. Y más llakikïpaqqa nunantapis washampita operayanqanmi karqan, tsëmi qeshyëkarpis nunanta cuidarqan. ¿Imataraq rurashwan tsënöpa pasanqantsik hörakuna?

9, 10. a) ¿Diablu ima ruranantataq dejanantsiktsu? b) ¿Imanöraq yanapamashwan Hechos 14:22 texto?

9 Ama qonqashuntsu, Satanasqa problëmantsikkunatam utilizan markäkïnintsikta o yärakuynintsikta ushakätsinampaq. Ama llakishqallata katsimänata dejashuntsu. Proverbios 24:10 textom këta yarpätsimantsik: “¿Mana allikunapa pasar alläpaku llakikurqunki? Tsëqa kallpëki pishinqam”. Biblia parlanqan nunakunapa kawënimpita yachakunqantsikman alleq yarpararqa, ima desgracia pasamashqapis sinchim tsarakushun.

10 Awmi, ima desgraciapis mana pasamänataqa manam shuyarashwantsu, rasumpa kaqchöqa imallapis pasaramashwanmi (2 Tim. 3:12). Hechos 14:22 textom kënö nimantsik: “Diospa mandaquinincho canantsicpaqqa presisanmi tuqui sufrimientucunata pasanantsic”. Pero llakinar o utinar qelanäkurinantsikpa rantinqa, tsë problëmakunachöqa rikätsikushwan Dios yanapamänantsikpaq kaqman sinchi markäkunqantsikta o yärakunqantsiktam.

11. ¿Imataraq rurashwan desgraciakuna alläpa mana llakitsimänantsikpaq?

11 Alli kaq cösaskunaman yarparëtam necesitantsik. Bibliam këta nin: “Shonqu kushishqa kanqanqa cärachömi rikakun, pero shonqu nanatsikushqa kaptinqa kallpapis ushakanmi” (Prov. 15:13). Unëpitanam cientïficokunaqa alli kaqkunaman yarparë alläpa yanapakunqanta niyan. Qeshyawan këkaq nunakunata imachöpis mana yanapakoq placebo nishqanta qoriyaptinmi, kachakätsikoq jampita chaskïkäyanqanta pensar alliyäriyan. Tsënö kaptimpis, musyakashqam wakin qeshyaqkunachö nocebo nishqa kanqanta o juk parlakïchöqa chaskïkanqan jampi más mana allita ruranampaq kaqta niyaptinlla más qeshyariyanqanta. Problëmakuna mana altsakänampaq kaqman yarparäkurllaqa, más llakikïllamanmi chäshun. Pero más kushikïpaq noticiaqa Jehová ardëlla mana shoqamanqantsikmi. Juk desgraciapa pasashqaqa, Palabranwan, kuyakoq wawqikunawan y panikunawan y santo espïritunwanmi sinchiyätsimantsik. Kë kima yanapakïkunata ashirqa kallpatam tarishun. Mana alli kaqllaman yarparäkïkänapa rantinqa o trukanqa, cada problëmata imanö altsanapaq kaqman y kawënintsikchö más alli kaq cösaskunaman yarpachakushun (Prov. 17:22).

12, 13. a) ¿Imataq yanapashqa Diosta sirweqkuna desgraciakunapa pasar alli tsarakuyänampaq? Willakaramï. b) Juk desgracia pasakuptin, ¿imanötaq musyakärin ima más precisaq kanqan?

12 Kë qepa watakunachömi tukï nacionkuna alläpa mana alli desgraciakunapa pasayashqa, tsëchö täraq o tiyaq cristiänokunaqa Diospa kaqchö alli tsarakuyanqantam rikätsikuyashqa. 2010 watapa qallananchömi, Chile nacionchö Patsa alläpa kuyïkurqan y juk mantsakëpaq shukukï atska cristiänokunapa wayinta ushakäratsirqan. Mëtsikaqmi tukïninkunata oqrayarqan y wakinkunanam kawayänampaq kaq cösasninkunata. Pero Diosman markäkïninkunaqa o yärakuyninkunaqa manam imanakarqantsu. Wayinta oqraq Samuel jutiyoq cristiänom kënö nin: “Tsë alläpa llakikïpa pasashqa karpis, warmïwan noqaqa manam Diospita yachatsikoq ëwëta ni reunionkunaman ëwëta dejayarqätsu. Quizás tsëchi yanapayämarqan alläpa mana yarpachakuyänäpaq”. Wakin cristiänokunawan juntom Jehoväta sirwir sïguiyarqan.

13 2009 wata septiembre killachömi, mantsakëpaq tamyarnin Filipinas nacionpa más precisaq Manila markanman casi entëroman yaku juntarirqan. Tsë desgraciachö tukï cösasninkunata oqraq atska qellëyoq nunam kënö nin: “Wayintsikkunaman yaku juntanqanqa llapantsiktapis igualtam tikraratsimarquntsik; rico kar o waktsa karpis tsë problëmallapam pasëkantsik”. Këqa yarpätsimantsik Jesucristu kënö consejakunqantam: “Yarpacachäyë Diospa caqcunata sielucho imequequipis cayäpushunequipaq. Tsechoqa manam ismuntsu ni puyupis cantsu; ni manam suwapis cantsu” (Mat. 6:20). Pipis llapan kawëninwan raslla ushakaq cösaskunallata ashirqa rasmi mana imayoq tikrariyan. Alläpam precisan imapitapis Jehoväwan alli kënintsikta más cuidanantsik, tsëtaqa kë mundochö ima pasakunqampis manam ushakätsinqatsu (lei Hebreus 13:5, 6).

TUKÏMI YANAPAMANTSIK SINCHI KANANTSIKPAQ

14. ¿Imata musyanqantsiktaq yanapamantsik sinchi kanapaq?

14 Jesusmi qateqninkunata willarqan këkämunqan witsan tukï problëmakuna kanampaq kaqta, tsëmi kënö nirqan: “Ama mantsacäyanquitsu” (Luc. 21:9). Awmi, Mandakïkaqna Jesus y Kamamaqnintsik lädontsikchö këkanqanta musyëmi, yanapamantsik ima problëmakunachöpis alli sinchi tsarakunapaq. Pablum Timoteuta kënö nir yanaparqan: “Manam pitapis mantsacunantsicpaqtsu Teyta Diosnintsicqa Santu Espiritunta qomashqantsic; sinoqa mana mantsacushpa alli willaquininta pitapis willapänantsicpaqmi, pi metapis cuyanantsicpaqmi, y alli pensecur imatapis ruranantsicpaqmi” (2 Tim. 1:7).

15. ¿Pikunataq rikätsikuyarqan Diosman chipyëpa markäkuyanqanta, y rurayanqankunata imanötaq qatishwan noqantsikpis alli tsarakunapaq?

15 Diosta sirweq mëtsikaq cristiänokunam, Jehoväman markäkïninkuna sinchi kanqanta rikätsikuyarqan. Davidmi kënö nirqan: “Jehovämi kallpä y escudö. Pëmanmi markäkushqa [yärakushqa] shonqö, y yanapamashqam, tsëmi shonqö alläpa kushikun” (Sal. 28:7). Pablum kënö nirqan: “Cuyamaqnintsic [...] yanapamäshqaqa imecatapis ¡pacwepam bensishun!” (Rom. 8:37). Y Jesusnam juk problëmapa pasar, Dioswan sinchipa kuyanakuyanqanta alli claro rikätsikurqan, këtam nirqan: “Manam japallätsu cashaq. Dios Yayam noqawan quecanqa” (Juan 16:32). Pëkuna tsënö niyanqanqa rikätsikurqan Jehoväman chipyëpa markäkuyanqantam o yärakuyanqantam. Jesus ruranqanta qatirqa, ima problema kaptimpis alli sinchim tsarakushun (lei Salmo 46:1-3 *).

JEHOVÄQA SINCHI KANAPAQMI YANAPAMANTSIK

16. ¿Imanirtaq alläpa precisan Diospa Palabranta estudianantsik?

16 Cristiänokunaqa manam kikintsikllaman markäkurtsu sinchi kantsik, sinöqa Diosta reqirnin y pëman markäkurmi. Tsëpaqqa Palabran Bibliatam estudianantsik. Alläpa llakinë qeshyawan qeshyaq juk cristiana ima yanapanqantapis kënö nin: “Kutin kutinmi shoqamaq willakïkunata Bibliachö leï”. Y, ¿ima nintsiktaq Familiachö Diosta Adorana Hörata rurëpaqqa? ¿Rurëkantsikku? Tsënö karqa David ruranqantam qatikäshun, pëmi kënö nirqan: “¡Imanömi leynikita kuyëkö! Paqasta junaqtapis tsëllamanmi yarparëkä” (Sal. 119:97).

17. a) ¿Imataq yanapamäshun alli kaqllaman imëpis yarparänapaq? b) Willakaramï revistachö yarqamoq pipa kawënin yanapashunqëkita.

17 Jina atska publicacionkunam kapamanqantsik Jehoväman markäkïnintsikta más sinchiyätsinapaq. Mëtsikaq cristiano mayintsikkunatam wakin cristiänokunapa kawëninkuna imanö kanqan revistantsikkunachö yarqamoq yanapashqa. Këllaman pensarishun, trastorno bipolar qeshyayoq Asiapita juk cristiänam leirqan, misionëronö yanapakoq juk wawqi tsënö qeshyata vencikanqanta musyar. Kë cristiänam kushishqam kënö qellqarqan: “Qeshyä ima kanqanta más entiendinäpaqmi yanapamarqan y noqapis alliyänäpaq kaqtam pensatsimarqan”.

Sasa o aja kawëkunata pasar Jehoväpa yanapakïninkunata cuentaman churë

18. ¿Imanirtaq Diosman mañakïta qonqashwantsu?

18 Diosta mañakïpis yanapamantsikmi. Mañakï alläpa precisaq kanqanta musyarmi, apóstol Pablu këta consejakurqan: “Ama imapaqpis yarpacachäyëtsu, antis imano ecano carpis, Diosnintsicman ‘Grasias’ nicur mañaquicuyë. Tseno mañacuyaptiquim, Jesucristurecur Teyta Diosqa allapa espantepaq juclaya shonquta, y yarpeta qoyashunqui shumaq cawacuyänequipaq” (Filip. 4:6, 7). ¿Cuentaman churantsikku kë yanapakïta imapis sasa o aja tikrakuriptin kallpäta tarinapaq? Gran Bretäñapita Alex jutiyoq jövenmi atska watapana alläpa llakinë qeshyawan kar këta nin: “Jehoväwan parlë y ninqankunata Palabran Bibliachö wiyëqa, imëka kawënïta salvamoqnömi”.

19. ¿Imanötaq reunionkunaman ëwëta rikashwan?

19 Jina juk yanapakïqa reunionkunam. Salmota qellqaq juk nunam kënö nirqan: “Almäqa alläpam munëkushqa, jina ushakärishqam, Jehoväpa pationkunachö këta munarnin” (Sal. 84:2). ¿Pënöku sientekuntsik? Lani jutiyoq parlanqantsikpaq cristiänam kënö nin: “Reunionkunaqa manam hora höralla ëwanällapaqtsu karqan. Alleqmi musyaq kä Jehová yanapamänanta munarqa tsëchö kanäpaq kaqta”.

20. ¿Imanötaq yanapamantsik Diospita yachatsikoq yarqunqantsik?

20 Jina Diospita yachatsikïmi juk más yanapakïqa (1 Tim. 4:16). Australia nacionpita tukï problëmakunata pasaq panim këta nin: “Juk anciänom Diospita yachatsikoq yarqunäpaq nimarqan, tsë hora mana munëkarpis, yarqunäpaqmi nirqä. Rasumpa kaqchöqa Jehovächi yanapëkämarqan, Diospita yachatsikoq kutin kutin yarqurmi más kushishqa sientekoq kä” (Prov. 16:20). Mëtsika cristiänokunam alleq musyayan wakinkunapa markäkïninta sinchiyätsirqa, kikinkunapa markäkïninkunatapis sinchiyätsiyanqanta. Jinamampis precisaq cösaskunaman yarpararmi problëmankunata qonqariyan (Filip. 1:10, 11).

21. ¿Imapitataq seguro kantsik?

21 Jehoväqa tukï yanapakïkunatam qomarquntsik kawënintsikchö imëkata pasarpis sinchi tsarakunapaq. Tsë yanapakïkunata cuentaman churar y Diosnintsikta sirweq unë nunakuna rurayanqanta yarparar y rurayanqannö rurarninqa, ima problëmakunapa pasarpis alli sinchim këkäshun. Ushakë junaq chämunampaq más ichikllana pishinqanmannömi tukïkunapa pasashun, tsënö kaptimpis Pablu ninqannöllam noqantsikpis ninantsik: “Ishkiratsimantsikmi, pero manam ushakäratsimantsiktsu [...]. Tsërëkurmi mana qelanäkurintsiktsu” (2 Cor. 4:9, 16, NM). Jehová yanapëkamashqaqa, imëka pasamashqapis sinchim tsarakushun (lei 2 Corintios 4:17, 18).

^ par. 4 Salmo 27:5, 10: “Porque pëmi llakikï junaq witsanchö tsapäkïninchö katsimanqa; wayimpa mana pï musyanqan sitiomanmi pakämanqa; alläpa jatun qaqa jananmanmi churamanqa. [...] Teytä y mamä dejarayämaptimpis, kikin Jehovämi ëllukarkamanqa”.

^ par. 6 Job 27:5: “¡Ama noqapitaqa pensayëtsu qamkunata alli ruraqtanö churayänaqpaq kaqtaqa! ¡Diostaqa manam dejashaqtsu wanunqäyaqpis!”.

^ par. 8 Wakinkunapa rasumpëpa jutinkunaqa jukmi.

^ par. 15 Salmo 46:1-3: “Diosqa noqantsikpaq tsapäkïnintsik y kallpantsikmi, llakikï hörakunachö raslla tarina yanapakïmi. Tsëmi mantsashuntsu patsa cambiariptimpis y jirkakuna lamarpa shonqunman juchur ishkiriyaptimpis; yakunkuna alläpa pushuqar büllaptimpis, büllanrëkur jirkakuna kuyuptimpis”.