Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Kunjam chuymanïtamsa uñachtʼayaskta?

¿Kunjam chuymanïtamsa uñachtʼayaskta?

¿Kunjam chuymanïtamsa uñachtʼayaskta?

‘Tatit Jesucriston khuyapayasiñap katoqapjjam suma chuymanïpjjatam uñachtʼayapjjatamata.’ (FILE. 25, NM.)

¿AMTASKTATI?

¿Kunjam chuymanïtassa uñachtʼayasktan uk amuykiptʼasiñasajj kunatsa wakiskiripuni?

¿Kunjam amuyunaksa apanukuñasa, ukat kunjamsa uk lursna?

¿Taman sumankañ utjañapatakejj kuns lursna?

1. ¿Kun munatapsa Pablojj cartanakapan qhanstayäna?

 KUNAPACHATÏ apóstol Pablojj cristianonakar cartanakap qellqkäna ukhajja, Diosasa ukat Jesucristos wali askirjam sapa tamanakar uñjaspa uk munatapwa walja kuti qhanstayäna. Amuytʼañäni, Galacia markankir cristianonakarojj akham sasaw qellqäna: ‘Jilatanaka, Tatit Jesucristosan khuyapayasiñapajj chuymanakamänkpan. Ukhamäpan’ sasa (Gál. 6:18, NM). ¿Kunjam chuymanïpjjañapatakis Pablojj cristianonakar chʼamañchtʼäna?

2, 3. 1) ¿Kunjam jaqëpjjañapatakis Pablojj cristianonakar chʼamañchtʼäna? 2) ¿Kunsa sapa maynejj jisktʼasiñasa?

2 Kunjam jaqëtansa kunsa amuytan ukarjamaw kuns lurtanjja parltansa. Inas maynejj munasiri, respetasiri, khuyaptʼayasiri ukat yanaptʼasiri ukhamäspawa. Khitinakatï “llampʼu chuyma[nïpki]” ukanakatjja sumwa Bibliajj parli (1 Ped. 3:4). Maysa toqetjja, yaqhepajj qhoru, qollqe chuymani, jankʼak colertʼasiri, sapaki sarnaqañ muniri ukat jukʼampis qʼañu luräwinakan sarnaqeri ukat jan istʼasiri ukhamäpjjewa.

3 Ukhamasti, Tatit Jesucriston khuyapayasiñap katoqam suma chuymanïtam uñachtʼayatamata sasajja, Pablojj Jehová Diosan munañaparjama ukat cristianjam sarnaqapjjañapatakiw jilat kullakanakar chʼamañchtʼaskäna (2 Tim. 4:22, NM; Colosenses 3:9-12 liytʼasiñapawa). Jichhürunakan akham jisktʼasiñasajj wali askipunïspawa: “¿Kunjam jaqet uñtʼatätsa? ¿Diosar kusisiyañatakejj kun lurañajäspasa? ¿Taman sumankañ utjañapatakejj jukʼamp yanaptʼaskakiristi?” sasa. Uk amuytʼañatakejja, kawkhantï panqaranakajj panqartʼaski uka cheqat amuytʼañäni, uka cheqjja sapa panqaraw sum uñjayi. ¿Jumajj mä panqarjamarakit taman sumankañ utjañapatak yanaptʼaskta? Cheqas taqeniw ukhamäñapatakejj chʼamachasiñasa. Ukhamasti, Diosar kusisiyañatakejj kunsa suma chuymanïñatak lursna uk yatjjatañäni.

JAN AKAPACHANKIR AJAYUMP APAYASIÑÄNITI

4. ¿Kunas “akapachankir ajayo[jja]”?

4 Bibliajj akham sistuwa: “Jiwasasti janiw akapachankir ajayu katoqktanti, jan ukasti Diosan Ajayupwa katoqapjjtanjja” sasa (1 Cor. 2:12). ¿Kunas “akapachankir ajayo[jja]”? Uka pachpa ajayutwa Efesios 2:2 qellqatajj akham sasin qhanañchi: “Akapachan sarnaqäwinakaparjamaw jakasipkäyäta, kawkïri ajayutejj ñanqha ajayunakaru apnaqki, ukhamarak chʼamañchki Diosar jan istʼirinakarusa, uka ajayun munañap lurasina” sasa. Uka ‘ajayojj’ akapachankirinakan amuyunakapampi sasiwa, ukat kunjamtï samanajj taqe cheqankkejja ukhamarakiw uka ajayojj taqe cheqanki. Ukajj aka säwinakanwa amuyasi: “Kuntï lurañajäki uk janiw khitis sañapäkiti” jan ukajj “janiw jiskʼachayasiñamäkiti” sasa. Ukham amuyapki ukanakajja, ‘Diosar jan istʼasiri’ Supayan apnaqat akapachankir wawanakapawa.

5. ¿Kunjamäpjjatapsa yaqhep israelitanakajj uñachtʼayapjjäna?

5 Ukham jaqenakajj nayratpachaw utjäna. Moisesan urunakapanjja, Coré chachajj Israel marka sarayañatak uttʼayatäpkäna jupanak contraw saytʼäna. Yamas Aarón ukat yoqanakap contraw saytʼäna, jupanakajj sacerdotet loqtasipkäna. Inas Coré chachajj jupanakan pantjasitanakap uñjchïna, jan ukajj Moisesajj familiaranakapäpjjatap laykuw ukham uttʼayi sasin inas amuychïna. Ukampisa, amuyuparjamakiw ukham uñjaskäna ukat Jehová Diosan uttʼayat chachanak contraw jan walinak parlañ qalltäna, uk qhanwa amuytanjja. Jan phenqʼaniw akham säna: “¡Jumanakakiw taqe kunsa lurasipktajja! [...] ¿Kunatsa jumanakajj mä jilïrinakjama Tatitun markapjjaru sartapjjta?” sasa (Núm. 16:3). Niya ukhamarakiw Datán ukat Abiram chachanakajj Moisesar akham sapjjäna: “[¿]Jumajj jachʼa jilïrinakajjañ munatamasti?” sasa. Ukat Moisesajj jupanakar jawsir khithäna ukhajj qhoru arunakampiw akham sapjjäna: “Janiw sarapkiristti” sasa (Núm. 16:12-14). Ukham lurapjjatapajj Jehová Diosatakejj janiw walïkänti, ukatwa Jupajj kutkatasirinakar qʼal jiwarayäna (Núm. 16:28-35).

6. Nayra patak maranakanjja, ¿yaqhep cristianonakajj kunjam jaqëpjjatapsa uñachtʼayapjjäna, ukat kunatsa ukham lurapjjpachäna?

6 Nayra patak maranakanjja, ukhamarakiw yaqhepajj tam sarayañatak uttʼayatäpkäna ukanak contra jan walinak parlapjjäna ukat jan walit uñjapjjäna. Jupanakas jukʼamp luräwinak katoqapjjañapäkaspa ukham inas amuyapjjchïna. Ukat inas mayni cristianonakarus Diosan uttʼayat jilatanak contra parlapjjañapatak wiytapjjchïna, ukampis Diosan uttʼayat jilatanakajj kuna lurañtï katoqapkäna uk phoqhañatakiw chʼamachasisipkäna (3 Juan 9, 10 liytʼasiñapawa).

7. ¿Kuna toqetsa taman amuyasiñasapuni?

7 Ukajj janiw taman utjkaspati sasin amuyañatjja wal amuyasiñasa. Jichhürunakan utjki uka irpir chuymaninakajj kunjamtï Moisesasa ukat apóstol Juanas pantjasirïpkäna ukham pantjasirïpjjarakiwa. Irpir chuymaninakajj pantasisajj inas chuym ustʼaychistaspa. Uktï pasaspajja, janipuniw akapachankir jaqenakjam amuyasajj akham sañasäkiti, uka jilatajj “cheqañchatäñapawa” jan ukajj “mutuyatäñapawa” sasa. Ak amtañasapuniwa, Jehová Diosajj yaqhep pantjasïwinakjja janiw jachʼa juchäkaspas ukham uñjkiti, ukhamajj ¿janit jiwasajj ukham uñjkaraksna? Jachʼa juchar purtʼasir yaqhep jilat kullakanakajja, irpir chuymaninakan pantjasitap uñjasaw jupar yanaptʼañatak tantachasiñ munapki ukhajj jupanakampi jan tantachasiñ munapkiti. Ukajja, mä qollerit jan wal amuyasaki jupat qollanak jan katoqañ munksna ukhamäspawa.

8. ¿Bibliankir kawkïr qellqatas irpir chuymaninakar respetompi uñjañatak yanaptʼistaspa?

8 Jan ukham amuyañatakejja ak amtañasapuniwa, Jesusan “kupi amparapansti paqallqo warawaranakaw” utji sasaw Bibliajj qhanañchi. Uka ‘warawaranakasti’ alajjpachar sarañatak ajllit irpir chuymaninakampi sasiwa ukat tamanakankir taqe irpir chuymaninakajj ukham uñjatäpjjarakiwa. Ukhamasti, Jesusaw jupanakarojj kunjamarutï wakiski ukarjam apnaqaspa (Apo. 1:16, 20). Ukhamajja, Jesusajj cristiano taman pʼeqtʼirjamajja, taqe irpir chuymaninakaruw uñji. Biblianjja akham sasaw jupat qhanañchi, “nayranakapasti aqaskir ninjamarakïnwa” sasa. Ukhamasti, mä irpir chuymaniru cheqañchañajj wakischi ukhajja, jupaw tiempoparu ukat kunjamarutï wakiskani ukarjam cheqañchani (Apo. 1:14). Ukäñkamasti, khitinakatï tama uñjañatak qollan ajayumpi uttʼayatäpki ukanakarojj respetompiw uñjañasa. Pablojj akham sasaw qellqäna: “Istʼapjjam irpirinakamarojja, jaysapjjarakim jupanakarojja; jupanakaw almanakamatjja llakisipjje, Diosar taqe jumanakat cuenta churañäki uk yatisina. Janirak chʼamsa tukuyapjjamti, jan ukasti kunatejj juparojj kusisïyki uk lurapjjam, jan ukhamäspajja janiw kuna askïkaspas jumanakatakejja” sasa (Heb. 13:17).

9. 1) ¿Cheqañchatäsajj kunjam chuymanïtapsa mä cristianojj uñachtʼayaspa? 2) ¿Cheqañchäwjja kunjamsa uñjañasa?

9 Kunapachatï maynejj cheqañchatäki jan ukajj taman luräwinakap apaqatäki ukhaw suma chuymaniti janicha uk uñachtʼayaspa. Mä tamanjja, irpir chuymaninakaw mä wayna jilatarojj nuwasiri uñachtʼayir anatañ videonak toqet ewjjtʼapjjäna. Ukampis jupajj janiw uka ewjjtʼanak katoqaskänti, ukatsti irpir chuymaninakan yanapirïñapatsa apaqatäjjänwa, kunattejj janiw Biblian mayitanakap phoqjjänti (Sal. 11:5; 1 Tim. 3:8-10). Ukatjja, irpir chuymaninakan ukham amtapjjatapatjja yaqhanakaruw parljjäna ukat sucursalar kunaw irpir chuymaninakat quejasisajj walja cartanak apayäna, ukat mayni jilat kullakanakarojj uka pachpa lurapjjañapatakiw wiytäna. Ukampis jan wali luratasat kunaymaninakak parlasajja, ¿taman sumankañ utjañapatak yanaptʼasksnati? Kunapachatï cheqañchapkistu ukhajj kunansa pantjasisktan ukanak amuykiptʼasiñatakïkaspas ukhamwa uñjañasa, kunattejj inas nayrajj ukanakat jan amuyaskchiyätanti, ukhamajj jan quejasisaw cheqañchäwi katoqasiñasa (Lamentaciones 3:28, 29 liytʼasiñapawa).

10. 1) Santiago 3:16-18 qellqatarjamajja, ¿taman kunjam chuymanïtas uñachtʼayañas wakisi ukat jan wakisi? 2) ¿“Diosan yatiñanïpki” ukarjam sarnaqasajj kunatakis yanaptʼsna?

10 Santiago 3:16-18 qellqatajja, kunjam chuymanïtassa uñachtʼayañas taman wakisi ukat kun lurañas jan wakiski ukwa qhanañchistu. Ukan akham siwa: “Kawkhantejj envidiasiñas, jiwasatakik munañas utjki ukkhanjja, pejjtusiñanakampi jan waltʼañanakampikiw utji. Ukampis khitinakatejj Diosan yatiñanïpki ukanakan jakañanakapajj nayraqatajj qʼomawa, suma jaqenakäpjjarakiwa, munasirïpjjarakiwa, suma amuytʼanïpjjarakiwa, khuyapayasirïpjjewa, aski lurapjjaraki, qhanaraki kuns parlapjje. Khitinakatejj sumankaña muni ukanakajja taqe kunsa sumanarakwa luri, ukhamata suma yapu apthapkaspas ukhama mä suma jakaña apthapiñapataki” sasa. Jiwasatï “Diosan yatiñanïpki” ukanakjam sarnaqañäni ukhajja, jilat kullakanak taypin sumankaña utjañapatakiw yanaptʼañäni.

RESPETASIRÏTAMWA TAMAN UÑACHTʼAYAÑAMA

11. 1) ¿Suma chuymanïñäni ukhajj kuna toqetsa jan sinti llakiskañäni? 2) ¿Kunsa Davitat yateqassna?

11 Amtapuniñäni, Jehová Diosaw markapar uñjapjjañapatakejj irpir chuymaninakar uchawayi (Hech. 20:28; 1 Ped. 5:2). Ukhamasti, irpir chuymanïstansa janisa, Diosan munañapwa respetañasa. Suma chuymanïtas uñachtʼayañäni ukhajja, janiw taman jukʼampi luräwinaka katoqañatsa jan ukajj taman irpirïñatsa sinti llakiskañäniti. Kunapachatï Saúl reyejj Davitaw reinoj apaqetani sasin amuyäna ukhajja, “wali pä chuymampiw [Davitar] uñjänjja” (1 Sam. 18:9). Ukham jan wali chuymanïtapatjja, Davitar jiwayañwa amtäna ¿Jiwasat kamsasirakispasa? Kuna lurañanïktanti ukanakat Saúl reyjam sinti llakisiñat sipansa, Davitat yateqasiñatakiw chʼamachasiñasa. Jupajj ina chʼusatsa tʼaqhesiwaykchïnjja, khitirutï Diosajj markap uñjañatak uttʼaykäna ukarojj respetompipuniw uñjäna (1 Samuel 26:23 liytʼasiñapawa).

12. ¿Kunjamsa taman mayachtʼatäñapatak yanaptʼsna?

12 Janiw taqenejj mayak amuyktanti, ukatwa awisajj tamanjj jan waltʼäyasiñanakajj utjaspa, ukat irpir chuymaninak taypins ukajj utjarakispawa. Uk jan utjañapatakejj Biblian aka ewjjtʼaw yanaptʼistaspa: “Suma aytat sarnaqañansti purapat suma ajjsartañampi uñjasi[pjjam]” ukat “janiraki wali yatiñanjamas tukupjjarakimti” (Rom. 12:10, 16). Ukhamasti, jiwasakis sum yatksna ukham amuyañat sipansa, kuntï maynejj siski uk iyaw sañasawa, kunattejj sapa mayniw uka toqet sum amuyaskaspa. Kuntï mayninakajj siski uk amuytʼañatak chʼamachasiñäni ukhajja, taman mayachtʼatäñapatakiw yanaptʼañäni (Fili. 4:5).

13. ¿Kunjamsa amtanakas uñjañasa, ukat Bibliankir kawkïr uñachtʼäwis uk sum amuytʼayistu?

13 Taman kun askichañ wakisini ukhajja, ¿janit kuns kamsjjañäni? Janiw uk sañ munkiti. Nayrïr patak maranakanjja, kunapachatï sinti jan waltʼäwinakajj utjkäna ukhajja, jilatanakajj Pablompiru Bernabeampiru “ukhamarak mä qawqha jilatanakaru ajllipjjäna, Jerusalenar sarapjjañapataki uka toqet apostolunakampi jilïr jilatanakampi uka markan qhanañchasiñapataki” (Hech. 15:2). Sapa mayniw uka toqet amtaparjam amuyapjjpachäna ukat kunjamsa askichasispa uks amuyapjjarakpachäna. Ukat ukanak arsusajja qollan ajayump yanaptʼataw mä amtar puripjjäna. Ukatsti jilatanakajj janiw amtanakapat arjjatasjjapjjänti. Kuntï amtapkäna uk mä carta toqnam tamanakar yatiyasjjäna ukhajja, jilatanakajj “wal kusisipjjäna, ukham jupanakar chuymachtʼatapata” ukhamat “wali chʼaman saytʼapjjäna iyawsäwinakapana” (Hech. 15:31; 16:4, 5). Jichhürunakan ukhamarakiwa: kunapachatï mä jan waltʼäwit khiti jilatanakatï uk askichañataki uttʼayatäpki ukanakar yatiyjjtan ukhajja, jupanakaw sum amuyasin kunjamsa askichasiñapa uk amtjjapjjani sasaw confiyañasa.

MAYNINAKAMPÏSAJJ SUMA CHUYMANÏTASWA UÑACHTʼAYAÑASA

14. ¿Kunjamsa suma chuymanïtas sapa mayni uñachtʼaysna?

14 Yaqhanakampi sum apasisaw suma chuymanïtas uñachtʼayaraksna. Kunapachatï maynejj chuym ustʼayistaspa ukhajja, perdonasir chuymanïñaw jaqe masisampi sumankañatakejj yanaptʼistaspa. Bibliajj akham sasaw ewjjtʼistu: “Jumanak purajj llampʼu chuymampi sarnaqapjjam, maynit maynirus perdonasipjjarakim jan wali lurasipjjsta ukapachajja. Kunjämtï jumanakarojj [‘Jehová Diosajj’, NM] perdonapjjtamjja, ukhamarak jumanakajj perdonapjjam” sasa (Col. 3:13). “Jan wali lurasipjjsta ukapachajja” sasinjja, inas maynejj mayninakamp coleratäñatakejj razonanïskchispa ukwa amuytʼayistu. Ukat pantjasitanakap uñchʼukiskañat sipansa ukat taman jan walinak utjayañat sipansa, Jehová Diosat yateqasiñataki ukat perdonañatakiw chʼamachastanjja, ukhamata Jehová Diosaru mayachtʼat yupaychaskakiñataki.

15. 1) ¿Kunsa Job chachan perdonasirïtapat yateqsna? 2) ¿Kunjamsa Diosat mayisiñajj suma chuymanïñatak yanaptʼistaspa?

15 Kunja wakiskirisa perdonasirïñajj uk Job chachan sarnaqäwipatwa amuytʼsna. Kimsa jan wali amigonakapajja chuymachtʼañat sipansa, jan walinak parlasakiw jupar jukʼamp chuym ustʼayapjjäna. Ukampis Job chachajj jupanakar perdonänwa ukat Diosatsa “amigonakapataki mayi[sïnwa]” (Job 16:2; 42:10). Kunapachatï mayninakatak Diosat mayiraptan ukhajj janiw jupanakarojj nayrjam uñj-jjtanti. Jiwasatï taqe jilat kullakanakasatak mayirapiñäni ukhajja, cristianjam munasiñasatakiw yanaptʼistani (Juan 13:34, 35). Ukat Diosan qollan ajayupwa mayisiñasaraki (Luc. 11:13). Uka qollan ajayuw mayninakampïsajj cristianjam suma chuymanïtas uñachtʼayañatak yanaptʼistani (Gálatas 5:22, 23 liytʼasiñapawa).

DIOSAN MARKAPAN SUMANKAÑ UTJAÑAPATAK YANAPTʼAÑÄNI

16, 17. ¿Kunjam chuymanïtamsa uñachtʼayañ munta?

16 Kunjamtï yateqawayktanjja, sapa maynitï suma chuymanïñatak chʼamachasiñäni ukhajja, tampachaw sumankañan jikjjatasini. Inas aka yatichäwejj kunjam chuymanïñamasa uk amuytʼasiñ yanaptʼawaystam. Ukhamächi ukhajja, kunanakansa jukʼampi chʼamañchtʼasiskakiñama uk Bibliarjamaw amuykiptʼasiñama (Heb. 4:12). Pablojj taman yateqaskay sarnaqañatakiw chʼamachasïna, jupajj akham siwa: “Chuymajjanjja janiw kunas nayar juchañchirejj utjkarakiti, ukampis ukajj janiw sañ munkiti nayan jan juchanïtajj-jja. [Jehová Diosa]wa jukʼampis nayar juchañchañatakis jan juchañchañatakis utjejja” sasa (1 Cor. 4:4).

17 Taqeniwa taman sumankañ utjañapatak yanaptʼsna. Ukatakisti, Diosat yateqasiñasawa ukat janiw jiwasakis sum yatksna ukham amuyañasäkiti, janirakiw jiwasakis jukʼampi luräw taman katoqañasäkaspa ukhams amuyañasäkiti. Ukat maynin chuym ustʼayatajj perdonañäni ukat jupanakar sum uñjañäni ukhajja, taqe jilat kullakanakampiw sumankañan jikjjatasiñäni (Fili. 4:8). Ukhamarusa suma chuymanïtas uñachtʼayasajja, Jehová Diosaru ukat Jesucristoruw kusisiyañäni (File. 25, NM).

[Jiskt’anaka]

[14 janan fotopa]

Jesusan tama pʼeqtʼaskatap yatisajja, ¿kunjamsa irpir chuymaninakan ewjjtʼatajj jikjjatasiñäni?