1. ¿Imatam Pabloqa carta qellqasqankunapi qawachirqa?

APOSTOL Pablom carta qellqasqankunapi qawachirqa sapa congregacionkunapi iñiqkunapa imayna espirituyoq kasqankuta Jehová Dioswan Jesus chaskinanpaq munasqanta. Galaciapi iñiqkunaman qellqaspanmi nirqa: “Wawqe-panillaykuna, Señorninchik Jesucristopa favorninyá espirituykichikwan kachun. Amen”, nispa (Gal. 6:18, NM). ¿Ima ‘espiritumantam’ rimachkan?

2, 3. a) Apostol Pablo espiritumanta wakinpi rimaspanqa, ¿imamantam rimachkarqa? b) ¿Ima tapukuykunatam rurakuchwan?

² Kaypi ‘espiritumanta’ rimaspanqa, rimachkarqa imayna kasqankumanta otaq imayna piensasqankumantam. Kaymi tanqawanchik imayna rimanapaq otaq imayna ruranapaqpas. Wakin runakunam kanku kuyapayakuq, llakipayakuq, qokuykuq otaq yanapakuqpas. Bibliaqa allintam riman chayna ‘hawkalla kawsakuspan sumaqllaña espirituyoq’ kaqkunamantaqa (1 Ped. 3:4). Wakin runakunañataqmi kanku burlakuq, qollqella kuyaq, sientikuq, kikillanpaq munaq, huchapakuq chaynataq mana kasukuspa contrapi churakuqpas.

³ Hinaptinqa, “Señorninchikpa favorninyá espirituykiwan kachun” nispa Pablo rimaspanqa, iñiqmasinkunatam kallpanchachkarqa Jehová Diospa chaynataq Jesuspa imayna kasqanta qatipakunankupaq (2 Tim. 4:22, NM; leey Colosenses 3:9-12). Chaymi tapukunanchik: “¿Imayna kasqaywantaq reqsichikuni? ¿Imapitaq astawan kallpanchakuyman Diosta kusichinaypaq? ¿Atiymanchu imayna kasqaywan congregacionpi yanapakuyta?”, nispa. Piensariy, waytallaña huertataqa sapa waytacham sumaqyachin. ¿Yaqachu qampas huk kaqnin waytacha hina kanki congregacionta sumaqyachinaykipaq? Llapallanchikmá chayna kanapaq kallpanchakunanchik. Chaynaqa, ¿imatam rurachwan sumaq kayniyoq kanapaq?

4. ¿Imataq ‘kay Pachapi kaq espirituqa’?

⁴ Bibliam nin: “Ñoqanchikpas chaskirqanchikqa manam kay pachapi kaq espiritutachu aswanqa Diospa Espirituntam”, nispa (1 Cor. 2:12). ¿Imataq ‘kay Pachapi kaq espirituqa’? Kaymanta rimaspanmi Efesios 2:2 (NM) nin: “Wañusqa hinaqa karqankichik kay pachapi mana allin rurayllapi kawsaspaykichikmi hinaspa wayrapi munaychakuqpa kamachikusqanta kasukuspaykichikmi. Chay wayra hina espiritum Diosta mana kasukuqkunapi munaychakuchkan”, nispa. Kaypi rimasqan ‘wayraqa’ otaq ‘espirituqa’ kay Pachapi runakunapa imayna piensasqankum, chayqa wayra hinam maypipas kachkan. Piensasun, kunan tiempopi runakunaqa kaynatam ninku: “Manam pipas niwanmanchu ima ruranaytaqa”, nispa otaq: “Valechikuyá imayna kaynikitaqa”, nispapas. Chayna runakunaqa Satanaspa munaychakusqanmi kanku.

5. ¿Imayna kasqankutam wakin Israel runakuna qawachirqaku?

⁵ Runakunapa chayna kasqankuqa ñawpaqmantaraqmi karqa. Moisespa tiemponpim, Coreyqa Israel nacionpi punta apaqkunapa contranpi hoqarikururqa. Astawanraqmi hoqarikurqa Aaronpa chaynataq churinkunapa contranpi, paykunaqa sacerdote kaspankum Diosta servirqaku. Ichapas Coreyqa imapas pantasqankupi repararqa otaq piensarqapaschá Moisespa ayllunkuna kasqankuraykulla sacerdote kasqankuta. Manamá Diospa munasqanman hinachu rurachkarqa, chaymi Diospa churasqan runakunapa contranpi churakurqa. Nirqaraqmi: “¡Chaynallañayá qamkunapa munaychakuynikichikqa kachun! [. . .] ¿Chaynaqa imanasqataq qamkunallaqa munaychakuchkankichik Tayta Diospa runankunapiqa?”, nispa (Num. 16:3). Chaynallataqmi Datanwan Abirampas Moisesta kaynata nirqaku: “¿Jefe hinachu ñoqaykupi munaychakuyta munanki?”, nispa. Chaymanta Moises qayachimuptinmi nirqaku: “Manam qanmanqa hamusaqkuchu”, nispa (Num. 16:12-14). Jehová Diosqa chayna kasqankumantam piñakururqa, chaymi lliw contranpi hatarikuqkunata wañurachirqa (Num. 16:28-35).

6. ¿Imayna kasqankutam wakin punta cristianokuna qawachirqaku, hinaspa imanasqataq chayta rurarqaku?

⁶ Punta cristianokunapa tiemponpipas, congregacionpi punta apaqkunapa contranpim wakiqnin hatarirqaku (Jud. 8). Yaqapaschá punta apaqkunapa rurasqankuta mana allinpaq hapirqaku. Yaqapaschá wakin cristianokunatapas umacharqaku Diospa kamachisqankunata ruranankupaq kallpanchakuq punta apaqkunapa contranpi hoqarikunankupaq (leey 3 Juan 9, 10).

7. ¿Congregacionpi imayna mana kanapaqmi kallpanchakunanchik?

⁷ Punta apaqkunapa contranpi hatariyqa manamá congregacionpiqa qawakunanchu. Chaymi llapanchik kallpanchakunanchik chayna mana kanapaq. Moisespa otaq apostol Juanpa tiemponpi hinam, kunan tiempopipas punta apaqkunaqa pantaq runakuna kanku. Chaymi wakinpiqa imapas rurasqanku hukmanyarachiwanchikman. Chayna kaptinqa manamá haykapipas kay Pachapi runakuna hinaqa contranpiqa hatarinachu nitaqmi ninachu “kayta otaq wakta rurachunku” nispaqa. Jehová Diosqa manamá reparanchu ancianokunapa tukuy pantasqankupiqa, ¿manachu ñoqanchikpas chaynata rurananchik? Wakin cristianokunam hatun huchata ruraruspanku mana munarqakuchu ancianokunapa yanapakuyninta chaskiyta. ¿Imanasqa? Chay ancianokunapa imapipas pantasqankupi llumpayta reparasqankuraykum. Chayna rurayqa rikchakunmanmi doctorpa imayna kasqan mana gustawasqanchikraykulla mana hampichikuy munaywan.

8. ¿Bibliapa ima nisqankunataq yanapawasun congregacionpi ancianokunata kasukunapaq?

 ⁸ Punta apaqkunapa contranpi mana hatarinapaqmi kayta yuyarinanchik: Bibliapa nisqanman hinaqa Jesuspa ‘alleq [makinpim] karqa qanchis lucerokuna’. Chay lucerokunam tupan hanaq pachaman rinankupaq suyakuyniyoq ancianokunaman, tupantaqmi congregacionpi llapallan ancianokunamanpas. Jesusqa chay makinpi kaq lucerokunatam munasqanman hina servichikunman (Apoc. 1:16, 20). Chaymi Jesucristoqa congregacionpa Uman kasqanrayku ancianokunata kamachin. Bibliaqa nintaqmi Jesuspa ‘ñawinkunapas nina hina kancharichkaq kasqanmanta’ otaq tukuy imamanta qawan-qawanlla kasqanta, chaymi pi ancianotapas correginan kaptinqa kikin tanteanqa haykapi chayta rurananpaq (Apoc. 1:14). Chaykamaqa hinallamá kasukuq kananchik, Pablom nirqa: “Pusasuqnikichik runakunata kasukuspayá paykunaman sujetakuychik. Paykunaqa almaykichikmantam cuentallikuchkanku hinaspam Diosman cuentata qonqaku. Kasukuptikichikqa mana llakikuspam kusisqalla pusasunkichik, mana chayqa manam allinnikichikpaqchu kanman”, nispa (Heb. 13:17).

9. a) ¿Imaynam wakin cristianokunaqa tarikunmanku corregisqa kaspanku? b) ¿Imaynatam yanapawananchik corregisqa kasqanchikqa?

⁹ Wakin cristianokunaqa corregisqa kaspankum otaq congregacionpi llamkayninkuta qechuchikuspankum piñakurunmanku. Huk kutipim ancianokuna huk mozo cristianowan parlarqaku televisionpi maqanakuy  pukllayllamanña qokurusqanmanta. Bibliapa nisqanman hina rimapayasqankuta mana kasukusqanraykum, chay mozoqa manaña siervo ministerialñachu karqa (Sal. 11:5; 1 Tim. 3:8-10). Hinaptinmi chay mozoqa congregacionpi rimakachayta qallaykurqa, Betel wasimanpas mana acuerdopi kasqanmantam cartakunata apachirqa hinaspapas iñiqmasinkunatam kallpancharqa chayta ruranankupaq. Chaynata ruraspaqa, ¿yanapakuchkanchikchu congregacionpi iñiqmasinchikkuna huk sonqolla kanankupaq? Corregiwasqanchikqa yanapawananchikmi imapi pantasqanchikmanta musyakuspa cambianapaq (leey Lamentaciones 3:28, 29).

10. a) Santiago 3:16-18 nisqanqa, ¿imayna kanamantawan imayna mana kanamantam qawachiwanchik? b) ¿Imaynatam yanapawanchik ‘Diosmanta yachayniyoq kayqa’?

¹⁰ Santiago 3:16-18 nisqanmi qawachiwanchik congregacionpi imayna kanamantawan imayna mana kanamanta, ninmi: “Sichu kanqaraq envidianakuykuna hinaspa kikillanpaq imapas munaykuna hinaptinqa chaypiqa kachkanraqmi chaqwanakuykuna hinaspa tukuy mana allin ruraykuna. Diosmanta yachayniyoq kaqkunaqa kawsanku Diosllapaqñam, hawkallam hinaspa llampu sonqollam. Paykunaqa kanku kasukuqkunam, llakipayakuqkunam, allin sonqokunam, pimanpas mana sayapakuqkunam hinaspa cheqap sonqokunam. Allinyanachiqkunaqa tarpuchkaq hinam mirachinku hawkalla kawsakuyta chaynapi cosechachkaq hina allin kaqta horqonankupaq”, nispa. ‘Diosmanta yachayniyoq kaspaqa’, iñiqmasinchikkuna hawkayaypi kanankupaqmi yanapakusun.

11. a) ¿Imatam mana rurasunchu kasukuq kaspaqa? b) ¿Imatam Davidmanta yachachwan?

¹¹ Ama qonqasunchu, Jehová Diosmi ancianokunata churarqa ‘llapallan iñiqkunata’ qawanankupaq (Hech. 20:28; 1 Ped. 5:2). Chaynaqa, llapallanchikmi Diospa chayna tanteasqanta kasukuna. Kasukuq kaspaqa, manamá llumpaytaqa reparasunchu kamachikuq kay munasqanchikpiqa. Rey Saulmi kamachikuq kayninta David qechurunanta piensaspan “envidiawanña qawarqa” (1 Sam. 18:9). Chayraykum wañurachiytapas munarqa. ¿Ima nichwantaq ñoqanchikmanta? Saul hina kamachikuq kanapaq afanakunamantaqa, allinmi kanman David hina kayninchikqa. Llumpay ñakarichisqa kaspanpas, Davidqa haykapipas respetarqam Diospa churasqan rey Saultaqa (leey 1 Samuel 26:23).

12. ¿Imaynatam yanapakuchwan iñiqmasinchikkunawan huk sonqolla kanapaq?

¹² Manamá chaynallatachu llapanchikqa piensanchik, chaymi iñiqmasinchikkunawan sientinarachikuchwan. Chayqa ancianokunawanpas pasanmanmi. ¿Imataq yanapawachwan? Bibliam nin: “Respetanakuspayá wakinnikichikta imapipas aswan allinpaq hapiychik”, nispa. Nintaqmi: “Amataq llumpay yachayniyoqpaqpas hapikuychikchu”, nispa (Rom. 12:10, 16). Tanteasqallanchik allin kasqanta piensanamantaqa, reqsikunanchikmi hukkunapa tanteasqankupas allin kasqanmanta. Hukkunapa imayna piensasqankuta entiendenapaq kallpanchakuspanchikqa, iñiqmasinchikkunawan huk sonqolla kanapaqmi yanapakusun (Filip. 4:5).

13. ¿Imaynatam punta cristianokunapa tiemponpi sasachakuyta iñiqkuna allicharurqaku, hinaspa imatam yachachiwanchik?

¹³ ¿Chaywanqa nichkanchikchu congregacionpi imapas mana allin kaptin mana rimarinamanta? Manamá. Punta cristianokunapa tiemponpi huk sasachakuy rikuriruptinmi, iñiqkunaqa Pablotawan Bernabeyta akllarurqaku “Jerusalenman rispa apostolkunawan hinaspa ancianokunawan chay  asuntomanta rimamunankupaq, akllarqakutaqmi paykunamanta wakin iñiqkunatapas” (Hech. 15:2). Yaqapaschá llapanku nirqaku chay sasachakuy imayna allichasqa kananmanta. Sapakama ima piensasqankuta uyarinakuspankum chuya espiritupa yanapakuyninwan allicharurqaku. Chaymantapacham hukllataña piensarqaku. Chay sasachakuy imayna allichakurusqanmanta lliw congregacionkunaman cartantakama willaptinkum, “sonqonku tiyaykuptin llumpayta kusikurqaku”, “chaynapim iñiqkuna aswan-aswan kallpanchakurqaku” (Hech. 15:31; 16:4, 5). Ñoqanchikpas congregacionpi ima sasachakuymanta ancianokunaman willaspanchikqa, Diospa yanapakuyninwan allichanankupaqmi saqenanchik.

14. ¿Imaynatam sumaq kasqanchikta iñiqmasinchikkunaman qawachichwan?

¹⁴ Sapa iñiqmasinchikkunamanpas qawachichwanmi sumaq kayniyoq kasqanchiktaqa. Pipas rimasqanwan sientirachiwaptinchikqa, paywan hawkalla kanapaqmi imanasqa chayna niruwasqanchikmanta piensananchik. Bibliam nin: “Pipapas quejan kaptinqa aguantanakuspayá pampachanakuykuychik, chaynataqa rurankichik qamkunatapas Señor pampachaykususqaykichikman hinam”, nispa (Col. 3:13). “Pipapas quejan kaptinqa” nisqanqa qawachinmi wakinpi imaraykupas hukkunawan piñanakurunamanta. Ichaqa pantasqankunapi llumpayta reparanamantaqa hinaspa congregacionpi hawkalla kawsasqanchikta yanqacharunamantaqa, Jehová Diosta qatipakuspayá pampachaykusun. Chaynapim huk sonqolla Diosta servisun.

15. a) ¿Imatam Jobmanta yachachwan? b) ¿Imaynatam Diosta mañakuyqa yanapawanchik sumaq kayniyoq kanapaq?

¹⁵ Diospa serviqnin Jobmi qawachiwanchik hukkunata pampachay allinpuni kasqanmanta. Kimsa amistadninkuna yanapananmantaqa, hukmanyananpaq hinam Jobta rimapayarqaku. Chaywanpas payqa ‘amistadninkunapaqmi mañakurqa’ hinaspam pampachaykurqa (Job 16:2; 42:10). Arí, hukkunapaq mañakuyqa yanapawanchikmanmi paykunawan imayna kasqanchikta cambianapaq. Lliw iñiqmasinchikkunapaq Diosta mañakuspanchikqa, kuyakuqmi kasunchik (Juan 13:34, 35). Mañakunanchiktaqmi Diospa chuya espirituntapas (Luc. 11:13). Diospa chuya espiritunqa yanapawasunmi sumaq kayniyoq kasqanchikta qawachinapaq (leey Galatas 5:22, 23).

16, 17. ¿Imayna kasqaykitam qawachiyta munawaq?

¹⁶ Qawamusqanchikman hinaqa, sapa cristiano sumaq kayniyoq kananpaq kallpanchakuptinqa congregaciontam yanapan. Kay yachachikuyta qawaruspaqa, yaqapaschá musyakurunchik imakunapi kallpanchakunapaq. Chayna kaptinqa, Diospa Palabranmi allinta yanapawachwan (Heb. 4:12). Apostol Pabloqa qatipakunapaqmi karqa, kikinmi nirqa: “Concienciay limpio kaptinpas manam mana huchayoqchu kani, ñoqataqa [Diosmi] juzgawanqa”, nispa (1 Cor. 4:4).

¹⁷ Diosmanta yachayniyoq kasqanchikta qawachispaqa hinaspa piensasqanchikman llumpayta mana hapipakuspaqa, congregacionpi huk sonqolla kanapaqmi yanapakusun. Chaymantapas, iñiqmasinchikkunata pampachaspa pantasqankunapi mana reparaspaqa, hawkallam paykunawanqa kawsakusun (Filip. 4:8). Hinaptinqa, Jehová Dioswan Jesuspas sumaq espirituyoq kasqanchikmantam kusisqallaña tarikunqaku (Filem. 25, NM).