Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Sojjta tunka maranakaw amigöjjapjjta, ukampis qalltakïskiwa

Sojjta tunka maranakaw amigöjjapjjta, ukampis qalltakïskiwa

Sarnaqäwi

Sojjta tunka maranakaw amigöjjapjjta, ukampis qalltakïskiwa

Khä 1951 maranjja, mä arumajj 20 marani waynanakaw callen utjki uka telefononakat Ithaca (Nueva York, Estados Unidos) markat wal jawsapjjäna. Jupanakajj Michigan, lowa ukat California jaya markanakaruw jawsapjjäna. ¡Suma yatiyäwinïpjjänwa!

FEBRERO phajjsinjja, 122 precursoranakaw South Lansing (Nueva York) markar puripjjäna, ukhamat clase 17 sat Galaad Escuelar sarañataki. Aknïr jilatanakaw misioneröñatak sarapjjäna: Lowell Turner ukat William (Bill) Kasten (Michigan markatäpjjänwa), Richard Kelsey (Iowa markata) ukat Ramon Templeton (California markata). Uñtʼasisajj jankʼakiw amigöjjapjjäna.

Phesqa phajjsi pasatatjja, mä kusiskañ yatiyäwiw yatiyasïna: “¡Oraqpachankir Jilïr Irpirinakat Nathan Knorr jilataw aka escuelar jutani!” sasaw yatiyasïna. Ukat wakisispajja, aka escuela tukuyatarojj puspachaniw mä markan irnaqtʼañ munapjjta sasaw uka jilatanakajj mayipjjäna. Ukampis ¿kawknïr markarus misionerot sarapjjpachäni?

Knorr jilatajj taqenitak arstʼaskäna ukhajja, kawknïr markarus sarapjjani uk wal yatiñ munapjjäna. Nayraqat uka pusi jilatanakaruw plataformar jawskattʼäna. Jupanakajj ajjsarasjamas makatapkchïnjja, pusinpach yaqha markar sarañataki jawsatajj kusisipjjänwa. Ukhamajj ¿kawkharus sarapjjpachäni? Alemaniaru, uk yatisajj escuelapankirinakajj wal muspharapjjäna ukat kusisiñats ampars tʼajjllirtʼapjjarakïnwa.

Hitler chachajj Alemania marka apnaqkäna ukhajja, kunjamsa 1933 marat aksarojj Alemaniankir jilat kullakanakajj tʼaqhesiyatpachas Jehová Diosar jan jitheqtas yupaychapjjäna ukjja, oraqpachanwa jilat kullakanakajj yatipjjäna. Ukat payïri jachʼa chʼajjwäwi tukuyatarojj kunjamsa isinaksa ukat yaqha yanaptʼanaksa apayapjjäna uksa, escuelankirinakajj amtapjjarakïnwa. Alemaniankir jilat kullakanakajj taqe chuyma, jan pächasisa ukat jan ajjsartʼasaw Diosar yupaychapjjatap uñachtʼayapjjäna, taqe ukanakajj yateqaskayänwa. Ukatwa Lowell jilatajj “¡Uka munat jilat kullakanakar uñtʼañäniwa!” sasin säna. Ukatpï uka jilatanakajj kusisiñat uka arumpach familiarusa ukat amigonakapar wal jawsañ munapjjänjja.

ALEMANIA MARKARUW SARJJAPJJTA

1951 maran julio phajjsit 27 urunak saraqatarojja, Homeland sat barcojj East River (Nueva York) cheqat sartasajj 11 urunakatwa uka pusi amigonakarojj Alemaniar puriyjjäna. Galaad Escuelan yatichiri, ukat Oraqpachankir Jilïr Irpirinakjam irnaqtʼiri Albert Schroeder jilatajja, alemán arutwa mä qhawqha arunak uka pusi jilatanakarojj yatichatayna. Ukat alemán arut parlir pasajeronakajj utjarakïnwa, ukatwa mä qhawqha arunak barcon yateqañ amtapjjäna. Ukampis alemán arutsa parlasipkchïnjja, janiw kikpak parlapkänti.

Wali jaya viajisajj usjapjjarakïnwa, ukhamaruw mä alwajj uka jilatanakajj agosto phajjsit paqallqo urunak saraqatarojj Hamburgo markar puripjjäna. Ukat guerra tukuyatat sojjta maras paskchïnjja, jan walinak pasatapajj qhanaw amuyasïna. Taqe ukanak uñjasajj wali llaktʼataw Wiesbaden markan utjkäna uka sucursalar paqar arum sarir trenat sarjjapjjäna.

Miércoles alwajj Alemaniankir mä jilataruw uñtʼapjjäna. Uka jilatajj wali uñtʼat sutinïnwa, Hans satänwa. Trenat purjjapjjäna ukhajj jupaw Betel utar irpjjäna, ukat chuymankipstat mä kullakaruw jaytawayäna, uka kullakajj jan pächasisaw kuns lurirïta ukat janirakiw inglés aru parlirïkänti, amuyupanjj jachʼat parlasajj kunayman arut parlasas istʼayasiksnawa sasaw amuyirïna. Ukampis wali jachʼat parlir istʼasajj taqeniw ajjsarjjapjjayäta. Ukhamaruw Betel utan sarayir Erich Frost jilatajj inglés arut wali munasiñamp jupanakar arunttʼäna ukhajja, ¡kusisjjapjjänwa!

Agosto phajjsi tukuyarojja, puspachaniw Francfort del Main sat markan alemán arut apaskäna uka jachʼa tantachäwir sarapjjäna, ukasti “Adoración limpia” sat pʼeqeñchanïnwa. Ukarojj 47.432 ukhaniw sarapjjäna ukat 2.373 ukhanirakiw bautisasipjjäna. Uk uñjasinjja, uka pusi misioneronakajj Jehová Diosan arunakap jukʼamp yatiyañ munapjjäna. Ukampis qhepatjja, Betelan yanaptʼapjjañapatakiw Knorr jilatajj yatiyjjäna.

Uka nayrajja, Estados Unidos markankir sucursalan yanaptʼañapatakiw Ramon jilatarojj invittʼapjjäna, ukampis misionerjamaw irnaqtʼañ munäna. Ukat Richard, Bill jilatanakajj janiw Betel utan yanaptʼañ amtanïpkänti. Ukampis wali kusisitäsajja, Jehová Diosajj kunatï jupanakatak askïki uk sum yatitapwa amuyapjjäna. Cheqas Diosar taqe chuyma atinisiñajj wali askiwa, munañasar sarnaqañat sipansa. Ukat ukham amuyasajj kawkhankkasasa, jan ukajj Diosan markapan kun lurasas kusisitäsnawa.

“¡VERBOTEN!”

Estados Unidos markankir jilatanakar uñtʼañajj wali askïniwa ukat inglés arups yateqañäniwa sasaw Betelankirinakajj kusisipjjäna, ukampis janiw ukhamäkänti. Mä urojj taqeniw comedorankasipkäna, ukhamaruw Frost jilatajj alemán arut parlañ qalltäna, ukat wali jachʼat parlatapatjja, wali wakiskir yatiyäwit parlatapaw amuyasïna. Taqeniw asientonakapan plator uñjjatat amuk muspharapjjäna. Uka pusi americano jilatanakajj jukʼat jukʼat qheparukiw jupanakat parlaskatap amuyasipjjäna. Ukat Frost jilatajj wali jachʼat “¡VERBOTEN!” (mä arunjja, “¡janipuniwa!”) sasin arskäna ukhajja, jukʼampwa mayjtʼasipjjäna. Ukat jan armasipjjañapatakejja, jukʼamp jachʼat “¡VERBOTEN!” sasin arsüna. ¿Kunatsa uka arojj taqenir mayjtʼaypachäna?

Manqʼañ tukuyatarojj mä chʼepjjtanak cuartonakapar sarjjapjjäna. Uka qhepatjja, mä jilataw akham sasin qhanañchtʼäna: “Nänakar yanaptʼañatakejja, alemán aru yateqapjjañamawa. Ukatpï Frost jilatajj ‘alemán aru yateqañkamajj ¡janipuniw! inglés arut jupanakamp parlapjjätati’ sasin sapjjeto” sasa.

Betel utan yanaptʼir jilat kullakanakajja, kun satas istʼasirïpjjänwa. Ukaw pusi jilatanakar alemán aru yateqañ yanaptʼäna, janiw ukakïkänti, mä munasir jilatajj juman askimatak ewjjtʼktam ukhajja, qalltan istʼañajj inas chʼamakïchini ukampis juman askimatakiwa, ukwa jupanakajj yateqapjjarakïna. Jehová Diosan markapan askip thaqhatapa, ukat jilat kullakanakar wal munasitapwa Frost jilatan arunakapajj uñachtʼayäna. * Ukatwa uka pusi jilatanakajj Frost jilatar wal munasipjjäna.

AMIGONAKAPAT YATEQAPJJE

Jehová Diosar jan jitheqtas yupaychir amigonakajja, Diosamp wali sum apasiñatakiw yanaptʼistaspa. Sañäni: Diosar jan jitheqtas yupaychir Alemaniankir jilat kullakanakatjja, uka pusi jilatanakajj wal yateqapjjäna, sutinakap aytañajj waljäspawa. Richard jilatajj akham sänwa: “Lowell jilatajj nänakat sipans alemán arut sumpach parltʼasïna. Niyakejjay pusinit jilrichïnjja, kuna arunak jan amuyasas juparuw jisktʼasipjjerïta, ukat nänakar nayrar irptañapatakis juparupuniw sapjjerïta”. Ramon jilatajj akham sarakiwa: “Alemanian niyaw mä maräjjapjjayäta, ukhaw Suiza markankir mä jilatajj camponkir utapar vacacionat sarañatak invittʼapjjetu. ¡Ukajj kusiskañänwa! “¡Pä semanajj janiw alemán aru parlkañäniti!” sapjjayätwa. Ukampis janiw ukhamäkänti, Lowell jilatan amtapajj yaqhätaynawa. Jupajj ‘sapa alwaw alemán arut Bibliat apstʼat jiskʼa tʼaqa liytʼañäni ukat yatjjatañäni’ sasaw sapjjetäna. Janis munkchiyätjja, jupajj ‘ukhampun lurañäni’ sänwa. Cheqas awisajj janiw lurañ munkasmati, ukampis juman askim thaqki ukar istʼañajj kunja askisa ukwa yateqapjjta. Ukham amuyañaw akha maranakan wal yanaptʼapjjetu, ukat Bibliarjam sarnaqañas janiw sinti chʼamäkänti”.

Filipenses 2:3 qellqatanjja, ‘maynit mayniru altʼat chuymampi ukat maynejj jiwasat jukʼamp sumäkaspas ukham uñjasiñatakiw’ ewjjtʼistu. Uka arunakarjam phoqhañatakejja, mayninakan chuymapan utji uk askirjam uñjañatakiw chʼamachasipjjäna. Sañäni, Lowell, Richard ukat Ramon jilatanakajja, kunanak askichañatakis Bill jilatampipuniw yanaptʼayasipjjerïna. Ukatwa Lowell jilatajj akham saraki: “Kuna jan walis utjäna ukhajja, mä wakiskir amtar puriñatakejj Bill jilatarupuniw jisktʼasipjjerïta. Nänakat sipans jupajj jan pächasisaw mä amtar purirïna”.

CASARASJJAPJJÄNWA

Maynit qalltasajja, sapa mayniw casarasjjapjjäna. Jupanakajj Jehová Diosaruw wal munasipjjäna ukat sapürunjamaw arunakap yatiyir sarapjjerïna, ukanakaw suma amigöñatakejj yanaptʼäna, ukat kawkïr kullakatï taqe kunat sipans Jehová Diosar nayrar uchki, ukamp casarasiñatakiw amtapjjäna. Ukatjja, katoqerit sipansa, jukʼamp kusisiñaniw khititï churki ukajja, ukat munañasat sipans Diosan Reinopaw nayrar uchasiñapa, ukwa Diosan Arupat sapürunjam yatiyasajj yateqapjjaraki. Ukhamajja, kawkïr kullakanakatï Jehová Diosatak sapürunjam irnaqtʼapkäna ukanakampiw casarasipjjäna, ukat wali kusisitaw jakasipjjäna.

Chacha warmjama, jan ukajj amigonakjam sum sarnaqañatakejja, Jehová Diosaw jupanakampïñapa (Ecl. 4:12). Bill ukat Ramon jilatanakajj viudöjjapjjewa, ukampis Jehová Diosat jan jitheqtas servir esposanakapan yanaptʼatajj wali kusisitaw jakasipjjäna. Lowell ukat Richard jilatanakajj esposanakapampejj kusisitaw jakasisipki. Ukat Bill jilatajja, sum amtasajj sapürunjam Diosan arunakapat yatiyir kullakampiw wasitat casarasjje.

Walja maranak qhepatjja, yaqha luräwinak katoqasajj sapa mayniw yaqha markanakar jakir sarjjapjjäna, Alemania, Austria, Luxemburgo, Canadá ukat Estados Unidos markanakaru. Jupanakajj walja maranakas juntuk jakasiñ munapkchïnjja, jaya jayanwa jakasipjjäna. Ukhampachasa, llakinakansa, kusisiñansa jupanakkamajj parltʼasipjjapunïnwa (Rom. 12:15). Ukham amigonakajj Jehová Diosan regalopawa, janipun uk armañäniti (Pro. 17:17). Cheqpach amigonak jikjjatañajj janiw faciläkiti, ukampis Jehová Diosan Qhanañchirinakapajj oraqpachanwa jilat kullakanïtanjja, ukat taqe kunat sipans Jehová Diosampi ukat Jesucristompïtanwa.

Amuypachätawa, uka pusi jilatanakan sarnaqäwipan janiw taqe kunas sumapunïkänti, kunattejj esposan jiwatapatsa, jan wali usunakansa, chuymankipstat awk taykar uñjañansa, Diosan arunakap sapürunjam yatiyasin wawanak uywañansa, kuna lurañatï Diosan markapan utjki uk machaqat qalltañansa ajjsarapjjänwa ukat chuymankipstatas uñjasipjjarakiwa. Ukampis walja maranak jakasajja, jayankkasas jakʼankkasas suma amigonakajj Jehová Diosar munasirinakarojj yanaptʼapjjapuniwa sasaw uka jilatanakajj sapjjaraki.

WIÑAYATAK AMIGO

Lowell, Ramon, Bill ukat Richard jilatanakajja, 18, 12, 11 ukat 10 marani Jehová Diosar katuyasipjjatapasa ukat 17, 21 maranit sapürunjam Diosan arunakap yatiyañ qalltapjjatapas wali askipuniwa. Jupanakajj Eclesiastés 12:1 qellqatan utjki uka ewjjtʼarjamaw sarnaqapjjäna, ukan akham siwa: “Waynäkasina jumar [luriri] Diosamat amtasim” sasa.

Jumatejj wayna jilatäskstajja, Jehová Diosajj sapürunjam irnaqtʼañamatakiw invittʼasktamjja. ¿Jumajj ukar iyawsätati? Iyawsäta ukhajja, Jehová Diosan khuyapayasiñapatjj wali kusisitaw uka pusi amigonakjam jakasisma, sañäni: tamanak tumptʼirjama, tamanak tumptʼir jilatanakar uñjirjama, yaqha markankir sucursalanakar visittʼirjama, Betel utan Sucursal Sarayirjama, Irpir Chuymaninakataki ukat Yanapirinakapatak Escuelana ukat Precursoranakatak Escuelan yatichirjama jan ukajj jachʼa tantachäwinakans arstʼarakismawa. Aka jilatanakajj kunjamsa luratanakapajj waranq waranqa jilat kullakanakar yanaptʼi uk yatisajj wali kusisitäpjjänwa. Cheqas Jehová Diosan invitacionapar taqe chuyma jaysapjjatapatwa taqe ukanakajj wakisiwayi (Col. 3:23).

Jichhürunakanjja, Lowell, Richard ukat Ramon jilatanakajj wasitatwa Alemaniankir sucursalan yanaptʼasipki, ukajj Selters markankjjewa. Bill jilatajj Estados Unidos markan precursor especialjam irnaqtʼkasaw 2010 maran jiwawayjje. Cheqas 60 maranak amigökasajj Bill jilatan jiwatapajj mayni amigonakapar wal chuym usuyäna. Ukampis Jehová Diosajj janiw amigonakapat armaskaniti. Ukat Reinopajj niyaw purinjjani, ukhaw cristianonakajj jiwat amigonakapamp wasitat jikisjjapjjani.

Janïra jiwkasajja, “Aka 60 maranakanjja, janipuniw kuna jan walimpis jaljtapkti. Pusinpach sum apasiñajj nätakejj wali sumapunïnwa” sasaw Bill jilatajj qellqatäyna. Ukjjarusti, jutïrin kunja sumänisa uka amtanïsajj jankʼakiw mayni amigonakapajj akham sapjje: “Ukampis qalltakïskiwa” sasa.

[Qhanañchäwi]

^ Frost jilatan sarnaqäwipat yatiñatakejja, La Atalaya julio 15, 1961, 437 janat 443 janakam uñjjattʼasma.

[17 janan fotopa]

Chʼeqat kupiru: Richard, Lowell, Ramon ukat Bill jilatanakajj Galaad Escuelan uñtʼasisaw amigöjjapjjäna

[18 janan fotopa]

Alayana: Ramon jilataw Irpir Chuymaninakataki ukat Yanapirinakapatak Escuelan yatichaski

[18 janan fotopa]

kupina: Richard jilataw Wiesbaden markankir Betel utan direccionanak imprimiñatakejj placanak luraski

[18 janan qhanañchäwipa]

Betelan wali kusisitäsajja, Jehová Diosajj kunatï jupanakatak askïki uk sum yatitapwa amuyapjjäna

[19 janan fotopa]

Alayana: Erich Frost (kupina) jilatajja, Nathan Knorr (chʼeqana) jilatampiw yaqha jilatanakampïski

[19 janan fotopa]

kupina: 1952 maranwa vacacionat Suiza markankasipki

[20 janan fotopa]

Chʼeqat kupiru: Richard, Bill, Lowell ukat Ramon jilatanakaw Selters markankasipki; ukhaw 1984 maran machaq sucursalajj Jehová Diosar katuyasïna

[21 janan qhanañchäwipa]

“Aka 60 maranakanjja, janipuniw kuna jan walimpis jaljtapktir”

[21 janan fotopa]

Chʼeqat kupiru: Ramon, Richard ukat Lowell jilatanaka