Dlulela kokumunyethweko

Dlulela erhelweni leenhloko

Indaba YokuPhila

Sineminyaka Ema-60 Sibangani Begodu Kunjengokungathi Khona Sithomako

Sineminyaka Ema-60 Sibangani Begodu Kunjengokungathi Khona Sithomako

Ntambama ehlobo ngo-1951, amasokana amane, woke aseemnyakeni ema-20, ajame emafowunini akheleneko e-Ithaca, eNew York, e-U.S.A., begodu athabile afowunela emakhabo eMichigan, e-lowa neCalifornia. Bekabaphathele iindaba ezimnandi!

NGOFEBHERBARI ogadungileko, amaphayona ali-122 gade abuthene eSouth Lansing, eNew York eze eklasini le-17 esiKolweni seGiliyadi. Hlangana kwalabo egade bazokubandulelwa bona babe ziinthunywa zevangeli gade kukhona uLowell Turner, uWilliam (Bill) Kasten, uRichard Kelsey, noRamon Templeton. ULowell noBill, bobabili bavela eMichigan, uRichard uvela e-Iowa, noRamon ovela eCalifornia msinyana baba bangani.

Ngemva kweenyanga ezihlanu, woke umuntu gade athabile nekumenyezelwa bona umZalwana uNathan Knorr ovela emzimkhulu uyeza uzokukhuluma nabafundi. Abazalwana abane laba besele batjhwile bona bangafisa ukukhonza ndawonye enarheni yinye—nengabe kuyakghoneka. Kghani bekazowatjela okungeziweko ngezabelo zabo zakezinye iinarha njengeenthunywa zevangeli? Mbala, gade kunjalo!

Ukululukela kwabafundi bekulokhu kukhula njengombana umZalwana uKnorr akhuluma neklasi loke, wathoma ukutjho izabelo zabo zakezinye iinarha. Bokuthoma ababizwako bona beze esiteji bekumasokana amane layo ebekathukiwe, kodwana atjhaphulukile, ekugcineni afumana bona angahlala ndawonye! Kodwana kuphi? Ebebafunda nawo bararekile babetha izandla isikhathi eside nekumenyezelwa bona bazokuthunyelwa eJarimani.

AboFakazi bakaJehova kiyo yoke indawo gade bangawuvali umlomo ngomlando wokuthembeka owatjengiswa boFakazi eJarimani kusukela ngo-1933 kuya phambili ngaphasi kokubusa kwakaHitler. Abafundi abanengi bakhumbula bona bebasiza ekulungiseleleni izambatho namaphasela avela ehlanganweni ebizwa ngokuthi yi-CARE (Cooperative for American Remittances to Europe) athunyelwa abanakwabo beYurobhu ngemva kwePi yePhasi II. Abantu bakaZimu eJarimani bebaziimbonelo zekholo eliveleleko, ukuzimisela, isibindi nokuthembela kuJehova. ULowell akhumbula acabanga, ‘Kwanje sizokufumana ithuba lokubazi kwamambala abanakwethu nabodadwethu abathandekakwaba.’ Kungakho woke umuntu gade athabe kangaka nokobana bekutlhogeka bafowunele emakhaya ngentambama leyo!

BALIBANGISE EJARIMANI

NgoJulayi 27, 1951, umkhumbi i-SS Homeland wasuka edoyeleni leemkhumbi e-East River eNew York, abangani abane labo bebalapho bathatha ikhambo lamalanga ali-11 ukuya eJarimani. UmZalwana Albert Schroeder, omunye wabafundisi beGiliyadi begodu kamva waba lilunga lesiHlopha esiBusako, wabafundisa imitjhwana embalwa ngesiJarimani. Kwanje, njengombana bebakhwele namaJarimani amanengana, bebazokufunda okungeziweko. Kodwana kubonakala ngasuthi abakhwelaba gade bakhuluma isiJarimani esingafaniko. Qala bona bekurara kangangani lokhu!

NgeLesibili ekuseni ngo-Arhostosi 7, ngemva kokuguliswa kanengi mkhumbi, ekugcineni, abazalwanaba bafika eHamburg, eJarimani. Kiyo yoke indawo bebabona umonakalo owabangelwa yipi esand’ukuphela ngemva kweemnyaka esithandathu edlulileko. Badaniswe ngilokho abakubonileko, bakhwela isitimela sebusuku balibangisa eWiesbaden, lapho i-ofisi legatja belikhona ngesikhatheso.

NgeLesithathu ekuseni, bahlangana noFakazi kokuthoma eJarimani—begodu onebizo ebelizitjho bona ngeweJarimani! UHans wabathatha ngekoloyi esitetjhini sesitimela wabasa eBethel, wafika wabatjhiya kudade okhulileko ongakwazi ukukhuluma isiNgisi nakancani. Nokho, kubonakala ngathi bekacabanga bona ukungazwani kuhle ngelimi bekuzokurarululeka ngokobana akhulumele phezudlwana. Kodwana naphezu kokukhulumela phezulu, yena nabazalwana abane bahlangahlangana khulu. Ekugcineni umZalwana u-Erich Frost, isisebenzi segatjeni, seza kibo begodu sabalotjhisa ngethando ngesiNgisi. Izinto zabangcono.

Ekupheleni kwaka-Arhostosi, amasokana amane aya emhlanganweni wawo wesigodi wokuthoma wesiJarimani, ogade unesihloko esithi, “UkuKhulekela OkuHlwengileko” eFrankfurt am Main. Inani eliphakemeko lagade bakhona belizi-47 432 begodu ukubhabhadiswa kwabazi-2 373 kwavuselela itjiseko yabazalwana abaziinthunywa zevangeli nesifiso sokutjhumayela. Kodwana ngemva kwamalanga ambalwa, umZalwana uKnorr wabatjela bona bazokuhlala eBethel begodu babelwe ukusebenza khona.

Ithabo egade balifumana ezabelweni zabo labaqinisekisa bona uJehova wazi ngcono ngaso soke isikhathi

Ngebanga lokobana ihliziywakhe beyisemsebenzini wokutjhumayela, uRamon wakhe wala ithuba lokuya eBethel e-United States. Ngitjho noRichard noBill akhenge bakucabange nokukucabanga ukuya eBethel. Kodwana ithabo egade balifumana ezabelweni zabo labaqinisekisa bona uJehova wazi ngcono ngaso soke isikhathi. Qala bona kukuhlakanipha kangangani ukuthembela ekunqophiseni kwakhe kuneemfisweni zethu! Umuntu ofunde isifundwesi uzokuthabela ukukhonza uJehova nanyana kukuphi begodu kinanyana ngisiphi isabelo anikelwe sona.

VERBOTEN (AKUKAVUNYELWA)!

Abanengi emndenini weBethel eJarimani bebathabile ukuba nama-Amerika hlangana nabo kwanje egade bazokwazi ukufunda ukukhuluma isiNgisi kibo. Kodwana kubonakala ngasuthi amathemba anjalo aphela ngelangelo ngendlini yokudlela. UmZalwana uFrost, ngelizwi lakhe elinomfutho ngokujayelekileko, wathoma ukukhuluma ngesiJarimani ngokuthileko egade kubonakala kuyindaba eqakathekileko. Abanengi emndenini bathula bathi du, amehlwabo aqala eempuleyidini zabo. Amasokana asand’ukufika la, nanyana gade angakghoni ukuzwisisa lokho ebekutjhiwo, kancani athoma ukulemuka bona kumalungana nawo. Ngalokho umZalwana uFrost ngelizwi eliphakemeko wathi, “VERBOTEN!” (“Akukavunyelwa!”) abuyelela ngokungeziweko akhuphule ilizwi godu bona agandelele, bebathukiwe. Enzeni amasokana la ukubangela amazizo abukhali layo?

Baqeda ukudla, begodu boke batjhinga ngeenkumbeni zabo. Kwamva, umzalwana wahlathulula wathi: “Bona nisisize, kufuze nikghone ukukhuluma isiJarimani. Kungakho umzalwana uFrost wathi bekube kulapho nifunda ilimi, ukukhuluma isiNgisi nani AKUKAVUNYELWA.

Umndeni weBethel bewulalela msinyana. Ingasi bona lokhu kusize amasokana asand’ukufika la bona afunde isiJarimani kwaphela kodwana kwawafundisa bona isiluleko esinikelwe mzalwana onethando, ngitjho nanyana ekuthomeni kubudisi ukusisebenzisa, kanengi sizuzisa thina. Isiluleko sakamZalwana uFrost satjengisa bona unekareko ehlalakuhleni yehlangano kaJehova nethando lakhe ngabanakwabo. * Kungebangelo amasokana amane la athoma ukumthanda!

UKUFUNDA EBANGANINI BETHU

Singafunda iimfundo eziqakatheke khulu ebanganini abasaba uZimu, ezingasisiza bona sibe bangani abangcono noJehova. Amasokana amane la afunda okunengi kubanakwethu nabodade abathembekileko beJarimani—banengi khulu bona babizwe ngamagama, kodwana godu bafunda nakomunye nomunye. URichard uyahlathulula: “ULowell bekanelwazi elithileko ngesiJarimani begodu bekenza kuhle ngaso, kodwana inengi lethu belibhalelwa. Njengombana bekamkhulu kithi, ngokuzenzakalelako kwaba nguye esiya kuye endabeni yelimi nekudoseni phambili.” URamon uyakhumbula: “Qala bona ngathaba kangangani umzalwana weSwitzerland nekasinikela indlwakhe bona siyisebenzise evakatjhweni lethu lokuthoma ngemva kobana sinomnyaka siseJarimani! Iimveke eembili sisodwa singatshwenywa kukhuluma isiJarimani! Kodwana akhenge ngilemuke bona uLowell angakwenza lokhu. Wathi sifunde begodu sicoce ngomtlolo welanga qobe ekuseni ngesiJarimani! Ebekungidina khulu, bekafuna bona sikwenze qobe langa nesilapho. Kodwana safunda isifundo esiqakathekileko. Landela ukudosa phambili kwalabo abanesifiso esihle, ngitjho nalokha ngezinye iinkhathi ungavumelani nakho. Umoya lo wasizuzisa iminyaka eemnengi begodu wenza kwaba lula ngathi ukulalela isinqophiso esingokwezulwini.”

Godu abangani abanaba bafunda ukwazisa iimfanelo zomuntu ngamunye, njengombana yebeFilipi 2:3 ithi: ‘Ngokuthobeka kwengqondo [qalani] abanye njengabangcono kunani.’ Ngalokho abanye gade bajayele ukubawa uBill bona enze imisebenzi egade bavumelana ngayo bobathathu bonyana angayenza ngcono khulu kunabo. ULowell uyakhumbula, “Nekutlhogeka bona kuthathwe amagadango aqakatheke khulu nofana angasimahle ukulungisa izinto ezisitjhijilo, besiya kuBill. Bekanekghono lokulungisa ubujamo obungasibuhle ngendlela soke ebesivumelana ngayo kodwana singanaso isibindi nofana ikghono lokwenza njalo.”

IMITJHADO ETHABISAKO

Omunye nomunye wamasokana amane la waqunta ukutjhada. Ubungani bawo bebusekelwe ethandweni ngoJehova nangekonzo yesikhathi esizeleko, ngalokho bekazimisele ukufumana abalingani abazimisele ukubeka uJehova qangi. Ikonzo yesikhathi esizeleko iwafundise bona ukupha kunomvuzo kunokwamukela begodu iinkareko zomBuso kufuze zize qangi kuneemfiso zomuntu mathupha. Ngalokho bakhetha abodade abasele basekonzweni yesikhathi esizeleko. Bobane bafumana imitjhado eqinileko nethabileko.

Bona ubungani nofana umtjhado uhlale isikhathi eside, uJehova kufuze abekhona. (Mtj. 4:12) Ngitjho nanyana uBill noRamon kamva bahlongakalelwa balingani babo, bobabili bafumana ithabo nesekelo umfazi othembekileko angalinikela. ULowell noRichard baragela phambili bathabela isekelweli, begodu uBill, owatjhadako godu, wenza isiqunto esihlakaniphileko ekukhetheni umlingani ukwenzela bona akghone ukuhlala ekonzweni yesikhathi esizeleko.

Ngemva kweemnyaka, izabelo zabo zabasa eendaweni ezihlukahlukeneko—ngokuyihloko eJarimani, e-Austria, eLuxembourg, eCanada, ne-United States. Lokho kwabangela abangani abanaba bona bangasakghoni ukuba nesikhathi esinengi ndawonye ngendlela ebebathanda ngayo. Kodwana ngitjho nanyana bahlukaniswa libanga elide, bebahlala bafowunelana, bathaba ndawonye ngeembusiso zabo begodu balila ndawonye esizini labo. (Rom. 12:15) Abangani abanjalo baligugu begodu kufuze sithokoze khulu ngokuba nabo. Bazizipho eziligugu ezivela kuJehova. (IzA. 17:17) Qala bona abafumaneki lula kangangani abangani beqiniso ephasini lanamhlanjesi! Kodwana woke umKrestu weqiniso angaba nabo ngobunengi. Njengombana siboFakazi bakaJehova, sithabela ubungani namakholwa esikunye nawo ephasini loke, begodu ngaphezu kwakho koke, noJehova uZimu noJesu Krestu.

Njengawo woke umuntu, abangani abanaba baba nemiraro ethileko ekuphileni kwabo—kungakhathaliseki bona ngeyokuzwa ubuhlungu bokulahlekelwa mlingani, ukugandeleleka kokuqalana nokugula okubudisi, ukutshwenyeka ngokutlhogomela ababelethi abalupheleko, ubudisi bokukhulisa umntwana usekonzweni yesikhathi esizeleko, amazizo wokutshwenyeka newufumana isabelo esitjha esingokwezulwini, begodu nobuhlungu bemraro yokuluphala. Kodwana godu bayazi kokuhlangabezanwe nakho bokobana abangani—abaseduze nabakude—bayabasiza abathanda uJehova bona baqalane ngokuphumelelako nesitjhijilo ngasinye.

UBUNGANI UNOMBONO WAPHAKADE

Qala bona kuhle kangangani bonyana uLowell, uRamon, uBill noRichard bazinikela kuJehova omunye aneminyaka eli-18, omunye eli-12, omunye eli-11, omunye eli-10 nokobana boke bangenela ikonzo yesikhathi esizeleko nebaneminyaka ehlangana kweli-17 nema-21. Benza njengombana umTjhumayeli 12:1 abakhuthaza bona benze: “Nje, khumbula umBumbi wakho omKhulu esikhathini sobutjha bakho.”

Nengabe umumuntu omduna osesemutjha omKrestu, newukghonako yamukela isimemo sakaJehova sokungenela ikonzo yesikhathi esizeleko. Ngalokho ngebanga lomusakhe ongakasifaneli, kungenzeka uzwe ithabo—njengabangani abanaba—lokukhonza njengombonisi wesifunda, wesigodi, namtjhana wamagatja; lokukhonza eBethel, kuhlanganise ukuba liLunga leKomidi yeGatja; ukuyokufundisa esiKolweni seKonzo somBuso nofana esiKolweni seKonzo samaPhayona; nokunikela iinkulumo emihlanganweni emikhulu nemincani. Qala bona abangani abanaba bathaba kangangani ukwazi bona amatjhumi weenkulungwana zabantu azuza emsebenzinabo! Koke kwakghoneka njengombana basesemasokana, bamukela isimemo sakaJehova sethando bona bamkhonze ngomphefumulo woke.—Khol. 3:23.

Namhlanjesi, uLowell, uRichard noRamon boke godu bakhonza ndawonye e-ofisini legatja, kwanje eseSelters, eJarimani. Kuyadanisa ukutjho bona, uBill wahlongakala ngo-2010 nekasakhonza njengephayona elikhethekileko e-United States. Ubungani obukhethekileko beminyaka epheze ibe-60 bamasokana amane la baqedwa kukufa! Kodwana uJehova, uZimethu, akabakhohlwa abangani bakhe. Singaqiniseka bona ngaphasi kokubusa komBuso wakhe, boke ubungani besikhatjhana bomKrestu obuqedwa kukufa buzokubuyiselwa.

“Kiyo yoke iminyaka ema-60 sibangani, awukho namunye umzuzu engiwukhumbulako ogade ungasimnandi”

Msinyana ngaphambi kobana ahlongakale, uBill watlola: “Kiyo yoke iminyaka ema-60 sibangani, awukho namunye umzuzu engiwukhumbulako ogade ungasimnandi. Ubungani bethu bebulokhu buyinto ekhetheke khulu kimi.” Akhuluma ngabangani bakhe abathathu anombono wokuragelisa ubungani babo phambili ephasini elitjha uyangezelela, “Begodu khona sithomako.”

^ isig. 17 Indaba yokuphila ethabisako yakamZalwana uFrost yagadangiswa ku-Sithalasokulinda saka-Apreli 15, 1961, amakhasi 244-249.