FEBRERO killapi, 122 precursores South Lansing (Nueva York) llajtaman chayarqanku, Galaad Escuelapi clase 17 nisqapi kanankupaj. Chayman rejkunamanta tawaqa karqanku: Lowell Turnerwan, William (Bill) Kastenwan Michigan llajtamanta, Richard Kelsey Iowa llajtamanta, Ramon Templeton Californiamanta. Tawantinkutaj usqhayllata masichakorqanku.

Phishqa killanman jinataj, Jehovaj testigosninpa centralninkumantapacha hermano Nathan Knorr yachakojkunawan parlarej jamunanta willakorqa, chaytataj tukuy mayta suyasharqanku. Chay tawa hermanosqa atikojtin, uj suyullapi khuska sirviyta munasqankuta nerqanku. Maymanchus misioneros jina rinankutataj, yachankumanña karqa.

Hermano Nathan Knorr maymanchus kachasqa kanankuta willayta qallarejtin, astawanraj chayta yachayta munarqanku. Ñaupajtaqa chay tawa jovenesta wajyarqa. Paykunataj plataformaman mancharisqa wicharispapis, tawantinku khuska kanankuta yachaspa kusisqa kasharqanku. ¿Maymantaj kachasqa kankuman karqa? Alemaniaman. Compañerosninkoqa chayman rinankuta uyarispa, mayta tʼukuspa tʼajllarikorqanku.

Jallpʼantinmanta Jehovaj testigosnenqa, Alemaniamanta hermanos 1933 watamantapacha Hitler kamachishajtin, cheqa sonqollapuni kasqankumanta tʼukorqanku. Yachakojkunamanta ashkhastaj, iskay kaj guerra mundial tukukusqantawan, Europa suyusmanta hermanosta yanapanankupaj pʼachata, waj imastawan apachisqankuta yuyarikorqanku. Alemaniamanta hermanosqa sinchʼi creeyniyoj, mana manchachikuyniyoj, mana iskayrayaj ima kasqankuta rikucherqanku, Jehovapitaj mayta atienekusqankuta. Lowellqa chay kuti kayta yuyasqa: “Kunanqa chay munasqa hermanosta rejsisqayku”, nispa. Chaymanta may kusisqa kaspachá, familiaresninkuta, amigosninkuta ima chay tuta wajyarqanku.

Kay 1951 wata 27 julio killapi, Homeland nisqa barco Nueva Yorkpa ujnin mayunmanta llojserqa, chaypitaj chay tawa amigos 11 pʼunchaykunata viajarqanku. Galaad Escuelapi yachachej  hermano Albert Schroeder, pichus qhepaman Diospa Llajtanta Kamachejkunamanta karqa, alemán qallupi wakin rimaykunata paykunaman yachachisqa. Paykunataj chay barcopi wakin viajajkuna Alemaniamanta kasqankurayku, waj rimaykunatawan yachakuyta yuyarqanku. Chaywanpis, alemán qalluman rijchʼakoj waj parlaykunata parlaj kasqanku. Chaytaj uma nanay paykunapaj karqa.

Tawantinku uma muyuywan, wijsa qʼewiywantaj viajaspa, Hamburgo llajtaman chayarqanku 7 agosto killapi martes pʼunchaypi. Guerra tukukusqanmanta sojta watallaraj kasqanrayku, tukuy imapis llakiylla kasharqa. Chayta rikuy llakiy kasqanraykutaj, Wiesbaden llajtaman trenpi tuta riporqanku, sucursal kasharqa chayman.

Miércoles sutʼiyaytataj, Alemaniamanta uj Testigota rejserqanku. Chay hermanoqa Hans sutikusqa, paytaj estacionmanta Betelman paykunata aparqa. Betelpitaj uj kuraj hermanitawan saqerqa, pichus ujllata parlaj, inglés qallutataj mana yachasqachu. Payqa jatunmanta parlajtin pipis entiendenallanta yuyarqa. Chaywanpis, aswan jatunmanta parlajtin astawan mana entiendenakorqankuchu. Jinallapi hermano Erich Frost rikhurimorqa, pichus chay sucursalpi kamachej karqa. Paytaj kʼachamanta inglés qallupi tawantinkuta napaykorqa. Paykunataj kusirikorqanku.

Agosto killa tukukuypi, Francfort del Main llajtapi ñaupaj kutirayku alemán qallupi “Adoración Limpia” nisqa jatun tantakuyman, tawantinku rerqanku. Chay tantakuymanqa 47.432 runas rerqanku, 2.373 runastaj bautizakorqanku. Chay jatun tantakuy tukukojtin, aswan sonqo kʼajaywan runasman willayta munarqanku. Chaywanpis, pisi pʼunchaykunaman hermano Nathan Knorr Betelpi llankʼanankuta willarqa.

Ramonqa misionero kayta munasqanrayku, Estados Unidos Betelman wajyarejtinku mana risqachu. Richardwan Billwantajrí Betelpi sirviytaqa ni yuyallasqankupischu. Chaywanpis, Betelpi sirviy kusiy kasqanta rikuspa, imachus allinninchejpaj  kasqanta Dioslla yachasqanta repararqanku. Arí, aswan allin Jehovapi atienekuy, munasqanchejman jinalla imatapis ruwaymantaqa. Chayta yachaytaj, Jehovata mayllapipis sirvispa chayri llajtanpi ima ruwayllapipis yanapakuspa, kusisqa kanapaj yanapawasun.

Betel familiamanta ashkhasqa, Estados Unidosmanta kajkunawan inglés qalluta parlayman amañakunankuta yuyaspa, may kusisqa kasharqanku. Chaywanpis mana jinachu karqa. Uj pʼunchayqa mikhushajtinku, hermano Erich Frost jatun chʼampaypis rikhurinman jina, alemán qallupi sinchʼimanta parlayta qallarerqa. Tukuy platonku qhawarisqa chʼinlla kasharqanku. Tawantinkutaj imamantachus parlashasqanta mana yacharqankuchu, chaywanpis paykunamanta parlashasqanta repararqanku. Hermano Erich Frost alemán qallupi: “Ama parlankichejchu” nisqantawan, tawantinku ni mayman uyankuta churayta aterqankuchu. Chantá aswan sinchʼimanta kikinta nillarqataj. ¿Imatataj phiñarikunanpaj ruwarqanku?

Mikhuyta tukusqankutawan, tukuy cuartosninkuman ayqeporqanku. Chaymantataj, uj hermano paykunaman sutʼinchaspa kayta nerqa: “Qankuna yanapanawaykupajqa alemán qalluta yachakunaykichejpuni tiyan. Chayrayku, hermano Erichqa yachakunaykichejkama inglés qallupi qankunawan ama parlanaykuta niwayku”, nispa.

Betelpi llankʼajkunaqa nisqanta kasukorqanku. Chaytaj tawantinkuta alemán qalluta yachakunankupaj yanaparqa, chantapis uj munakuyniyoj hermanoj yuyaychasqan qallariypi mana allinchu rijchʼawajtinchejpis, allinninchejpajpuni kasqanta yachakorqanku. Hermano Erich Frostqa Jehovaj llajtanmanta llakikusqanrayku, hermanosta munakusqanraykutaj yuyaychaj. * Chayraykuchá, chay tawantin hermanos mayta munakaporqanku.

Cheqa sonqo amigosqa Jehovawan astawan masichakunapaj yanapawasunman. Chay tawantin amigosqa Alemaniapi ashkha hermanosmanta mayta yachakorqanku, paykunapuramantapis yachakullarqankutaj. Richard nin: “Lowellqa alemán qalluta sumajllata yachakorqa, noqaykutajrí ñakʼayllata wasaykuchej kayku. Kurajniyku kasqanraykutaj, alemán qallumanta imatapis mana  entiendespa paytapuni tapukoj kayku, pay ñaupajpi kanantataj nej kayku”, nispa. Ramontaj nin: “Alemaniapi watata kasqaykutawan, Suizamanta uj hermano samarikuna wasinman vacacionniykupi rinaykupaj wajyariwarqayku. Chaytaj, ¡may kusiy karqa! Imajtinchus, iskay semanallatapis alemán qalluta parlaymanta samarikuykuman karqa. Chaywanpis, Lowell yuyashasqanta mana yacharqaykuchu, payqa alemán qallupi sapa pʼunchay ukhunchana folletota, sapa paqarin leenaykuta, ukhunchanaykuta ima niwarqayku. Mana allin rijchʼawajtinpis, chayta ruwanaykutapuni nerqa. Jinamanta, wakin kuti mana allinchu rijchʼawajtiykupis, allinniykutapuni maskʼajkunata kasukunayku kasqanta yachakorqayku. Chayta ruwayqa, kausayniykupi yanapawarqayku, Diospa llajtanpi kamachiykunatapis kasukuyta atillarqaykuña”, nispa.

Chantapis, chay tawa amigosqa wajkuna imatapis aswan sumajta ruwayta atisqankuta sumajpaj qhawayta yachakorqanku. Arí, Filipenses 2:3 nisqanman jina ruwarqanku, chaypi nin: “Llampʼu sonqowan sapa uj qhawachun ujkunata paymanta aswan kurajta jina”, nispa. Sutʼincharinapaj, Lowellwan Richardwan Ramonwan, wakin imasta Bill aswan sumajta ruwayta atisqanta yacharqanku. Lowell nin: “Ima chʼampay rikhurejtinpis, imatapis ruwanayku kasqanta yachaspa Billta allinchananpaj maskʼaj kayku. Payqa mana manchachikuspa imatapis ruwaj, imaynatachus allinchanantataj yachajpuni”, nispa.

Tawantin amigos ujmanta uj casarakaporqanku. Sumajta masichakusqankoqa, Jehovata munakusqankurayku, tiempo juntʼasqata sirviyta munasqankurayku ima karqa. Chayrayku, Jehovata sirviyta ñaupajman churaj hermanasllata qhawakunankuta nerqanku. Tawantinku tiempo juntʼasqata sirvisqankupi, qorichikunamanta nisqaqa wajkunaman qoriy aswan kusiy kasqanta yachakorqanku, chantapis munasqallankuta maskʼaymantaqa Diospa Reinonta ñaupajman churananku kasqanta. Chayrayku, tiempo juntʼasqataña Jehovata sirvej hermanaswan casarakorqanku, qhariwarmi kausayninkutaj sumaj sayasqa karqa, kusisqataj kausakorqanku.

Qhariwarmi kausay, masichakusqanchej ima sumaj sayasqa kananpajqa Jehovawan masichakuna (Ecl. 4:12). Billwan Ramonwan viudos qhepakuspapis, cheqa sonqo warmisninkuwan kusisqa kausakorqanku. Lowellwan Richardwantaj qhariwarmi kausayninkupi kusisqallapuni kausakushanku. Billtaj, Jehovata tiempo juntʼasqallatapuni sirvinanpaj jina warmiwan, watej casarakorqa.

Tiempowanqa, ruwaykunasninkurayku waj suyuspi kausakorqanku, Alemaniapi, Austriapi, Luxemburgopi, Canadapi, Estados Unidospiwan. Karuspi kasqankurayku niña khuska kayta atispapis, kusiypi llakiypi kaspapis mana qonqanakorqankuchu (Rom. 12:15). Chay jina amigostaqa Jehová regalosta jina qowanchej, maytataj agradecekuna (Pro. 17:17). Sumaj amigosta tareyqa mana  atikullanchu, chaywanpis Jehovaj testigosnenqa jallpʼantinmanta hermanoswan masichakunchej, astawanpis Jehovawan Jesucristowan ima.

Chay tawa amigospajqa mana tukuy imapis kusiyllachu karqa. Wakinpata warminku wañuporqa, sinchʼi onqoyniyoj karqanku, machuyasqa tatasninkuta qhawananku karqa, tiempo juntʼasqata sirvispa wawasninkuta uywananku karqa, Diospa llajtanpi mosoj ruwaykunata juntʼananku karqa chayri machuyaporqanku. Chaywanpis, sumaj amigosqa qayllanchejpi chayri karupi kajtinkupis, Jehovata munakojkunata chʼampaypi yanapanankupaj chaypipuni kashanku, tawantinkutaj kausayninkupi chayta rikorqanku.

Lowellqa 18 kashaspa Jehovaman kausayninta qorqa, Ramontaj 12 kashaspa, Billtaj 11 kashaspa, Richardtaj 10 watayoj kashaspa. Chantapis, 17 watayoj, wakintaj 21 watayoj jina precursores kayta qallarerqanku. Paykunaqa Eclesiastés 12:1 yuyaychasqanta kasukorqanku, chaypi nin: “Wayna kashaspa, pichus Ruwasoj Diosmanta yuyarikuy”, nispa.

Qantapis waynuchu kanki chayqa, Jehová tiempo juntʼasqata sirvinaykipaj wajyarisunki. ¿Chayta ruwawajchu? Jina kajtenqa, kʼacha khuyakuyninrayku chay tawa amigos jina, ichapis qotuchakuykunata waturej, superintendente de distrito chayri superintendente de zona kawaj; Betelpi sirviwaj, astawanpis Sucursalta Kamachejkunamanta kawaj; Ñaupajman Apajkunapaj Escuelapi chayri Precursorespaj Escuelapi yachachej kawaj, chaytajrí jatun tantakuykunapi umallirichiwaj. Chay tawa hermanosqa, ruwasqankuwan waranqa waranqa hermanosta yanapasqankuta yachaspa, mayta kusikorqanku. Paykunaqa, waynuchus kashaspa Jehovata tukuy sonqonkuwan sirvinankupaj wajyariyta kasukusqankurayku, chayta ruwayta aterqanku (Col. 3:23, 24).

Lowellwan Richardwan Ramonwanqa watejmanta Alemania sucursalpi khuska sirvishanku, mayqenchus Selters llajtapi kashan. Billtaj, Estados Unidospi precursor especial jina sirvishaspa 2010 watapi wañuporqa. Amigosnenqa may llakisqa qhepakorqanku, imajtinchus 60 watasta jinaña amigos karqanku. Chaywanpis, Jehovaqa amigosninta ni jaykʼaj qonqanqachu. Reinon kamachishajtin, tukuy cristianos wañupoj amigosninkuwan watejmanta masichakaponqanku.

Billqa niraj wañupushaspa jinata qhelqasqa: “Kay 60 watastaña masichakusqanchejpi ni jaykʼaj phiñanakorqanchejchu. Masichakusqanchejqa noqapaj may sumaj”, nispa. Kinsantin amigosnintaj mosoj pachapi amigosllapuni kanankupi yuyaspa ninku: “Chaytaj qallariyllaraj”, nispa.