“U Ni Lute Ku Eza Tato Ya Hao”
“U Ni Lute Ku Eza Tato Ya Hao”
“U ni lute ku eza tato ya hao, kakuli u Mulimu wa ka.”—SAMU 143:10.
LISUPO ZA BUTOKWA ZA KU HUPULA
Ki lika mañi za naa ezize Davida ze bonisa kuli naa nga lika mwa li ngela Jehova?
Ki nto mañi ye ne tusize Davida ku ziba mwa ngela lika Mulimu?
Ki nto mañi ye ka lu tusa ku zwelapili ku shemubwa ki Mulimu?
1, 2. Ku ziba tato ya Mulimu ku kona ku lu tusa cwañi, mi lu ka tusiwa cwañi ki mutala wa Davida?
HA MU li mwa musipili, kana mu kile mwa itusisa fateñi mapa? Mapa ya kona ku mi tusa ku ziba mo si inezi luli sibaka se mu bata ku ya ku sona, kamba ku mi tusa ku ziba nzila ye mu kona ku itusisa ha mu zwa kwa sibaka se siñwi ku ya ku se siñwi. Ka nzila ye swana, ha lu eza liketo za butokwa, lwa kona ku tusiwa haiba lu nyakisisa hande taba ye ñwi, kamba ku ziba mwa nahanela Mulimu ka za taba yeo. Ku eza cwalo ku lu tusa ku ziba tato ya Mulimu fa taba yeo. Mi ha se lu i zibile, lu ka eza tato ya hae ni ku zamaya mwa “nzila” ya tabela Jehova.—Isa. 30:21.
2 Ibato ba mwa bupilo bwa hae kaufela, Mulena Davida wa Isilaele ya kwaikale naa likile ku nga lika mwa naa li ngela Mulimu. Ka ku eza cwalo, Davida naa boni teñi kuli wa eza tato ya Mulimu. Nee li mutu ya naa lata hahulu Jehova Mulimu. Mwa taba mo lu ka ituta za naa ezize Davida ha naa li mwa miinelo ye taata.—1 Mal. 11:4.
DAVIDA NAA KUTEKILE LIBIZO LA JEHOVA
3, 4. (a) Ki kabakalañi Davida ha naa nahana kuli wa kona ku lwanisa Goliati? (b) Davida naa ikutwile cwañi ka za libizo la Mulimu?
3 Davida ha naa li mutangana, naa ile ku yo lwanisa Goliati ya naa li singangalume. Ki kabakalañi Davida ha naa nahana kuli naa ka kona ku lwanisa singangalume seo se ne si eza limita ze fitelela ze peli kwa butelele ili se ne si naa ni lilwaniso ze tuna? (1 Sam. 17:4) Kana kikuli naa li ya bundume? Kamba kana naa na ni tumelo ku Mulimu? Ki niti kuli Davida naa tokwa ku ba ni bundume ni tumelo, kono libaka le lituna Davida ha naa lwanisize Goliati kikuli Davida naa kuteka Jehova ni libizo la Hae le lituna mi naa halifile kakuli Goliati naa bulezi ka ku shwaula batu ba Mulimu. Davida naa bulezi kuli: “Mufilisita yo, ya si ka kena mwa mupato, ki yena mañi kuli a shubule limpi za Mulimu Ya-Pila?”—1 Sam. 17:26.
4 Davida ha naa sa li mwanana naa bulelezi Goliati kuli: “U tile ku na ka mukwale ni ka lilumo ni mukwazo; na, ni taha ku wena ka libizo la Muñaa Bupilo wa limpi, Mulimu wa limpi za Isilaele, zo nyefula.” (1 Sam. 17:45) Davida naa itingile ku Mulimu wa niti kuli a mu tuse. Naa bulaile Goliati ka licwe li li liñwi la mwa kafwililo. Mwa bupilo bwa hae kaufela, Davida naa sepile Jehova mi naa kutekile libizo la Hae le li kenile. Mi hape Davida naa bulelezi Maisilaele ka yena kuli ba “itumbe ka libizo” la Jehova.—Mu bale 1 Makolonika 16:8-10.
5. Batu kacenu ba bonisa cwañi kuli ba shwaula Jehova sina mwa naa ezelize Goliati?
5 Kana mwa itumela tohonolo ya kuli Jehova ki Mulimu wa mina? (Jer. 9:24) Mu ezanga cwañi muta batu be mu pila ni bona, be mu beleka ni bona, be mu kena ni bona sikolo, kamba bahabo mina ba bulela lika ze maswe ka za Jehova ni ku nenauna Lipaki za hae? Batu ha ba shwaulanga Mulimu sina mwa naa ezelize Goliati, kana mwa yemelanga libizo la Jehova ni ku sepa kuli u ka mi tusa? Ki niti kuli fokuñwi lu swanela ‘ku kuzanga,’ kono ha lu swaneli ku ikutwa maswabi kabakala ku ba Lipaki za Jehova kamba kabakala ku ba balateleli ba Jesu. (Muek. 3:1, 7; Mare. 8:38) Lu swanela ku ba ni maseme ni likute ha lu ambola ni batu ba ba sa kuteki Jehova ni musebezi wa hae wa ku kutaza taba ye nde. Kono ha lu swaneli ku ba sina Maisilaele ba ne ba ‘mbemukile ni ku saba maswe’ ha ne ba utwile za naa bulela Goliati. (1 Sam. 17:11) Kono lu swanela ku yemelanga libizo la Jehova le li kenile ku si na ku zina-zina. Lu bata ku tusa batu kuli ba zibe kuli Jehova Mulimu ki ya cwañi. Kamukwaocwalo, lu itusisanga Bibele kuli lu tuse batu ku bona libaka ha ba swanela ku ziba Mulimu.—Jak. 4:8.
6. Ki lifi libaka la butokwa hahulu le ne li tahisize kuli Davida a lwanise Goliati, mi ki nto mañi ye swanela ku ba ya butokwa hahulu ku luna?
6 Hape lu ituta tuto ye ñwi kwa likande la Davida ni Goliati. Davida ha naa shetumukela kwa ndwa naa buzize kuli: “Muuna ya ka bulaya Mufilisita yani u ka ezwa cwañi, ya ka zwisa kashwau mwa Isilaele?” Batu ne ba alabile cwana ka za mutu ya naa ka bulaya Goliati kuli: “Mulena u ka mu fumisa liluwo le lituna; a mu fe ni mwanaa hae ku mu nyala.” (1 Sam. 17:25-27) Davida naa sa bati feela ku fiwa mupuzo. Ne ku na ni nto ye ñwi ye ne li ya butokwa ku yena. Naa bata ku kanyisa libizo la Mulimu wa niti. (Mu bale 1 Samuele 17:46, 47.) Ki nto mañi ya butokwa ku luna? Kana lu isize pilu ya luna kwa ku ikezeza libizo kamba libubo? Kana lu nahananga feela za ku fumana masheleñi a mañata kamba ku ba batu ba ba zibahala hahulu mwa lifasi? Kaniti lu bata ku likanyisa mutala wa Davida ya naa opezi kuli: “Mu kopane ni na, ku lumbeka Muñaa Bupilo, lu nuneke Libizo la hae hamoho.” (Samu 34:3) Sina Davida, lu swanela ku sepa Mulimu ni ku tabela hahulu libizo kamba libubo la hae ku fita la luna.—Mat. 6:9.
7. Lu kona ku tiisa cwañi tumelo ya luna kuli lu zwelepili ku kutaza batu niha ba hana lushango lwa luna?
7 Davida ha naa sa li yo munca naa tokwa ku ba ni tumelo ye tiile ni ku sepa Jehova ilikuli a kone ku ba ni bundume bwa ku lwanisa Goliati. Ka ku ba mulisana, Davida naa itutile ku itinga ku Jehova. Ku itinga ku Jehova ne ku mu konisize ku ba ni tumelo ya naa tokwa. (1 Sam. 17:34-37) Ni luna lu tokwa ku ba ni tumelo ye tiile ilikuli lu kone ku zwelapili ku kutaza, sihulu ka nako ye ba hana batu ku teeleza kwa lushango lwa luna. Lwa kona ku tiisa tumelo ya luna ka ku itinga ku Mulimu mwa lika kaufela ze lu eza zazi ni zazi. Ka mutala, ha lu itusisa tanansipoti ya nyangela, inge cwalo mbasi, sitima, mukolo ni ze ñwi cwalo, lwa kona ku ambola ni batu be lu inzi mabapa ni bona ka za Bibele. Hape lu swanela ku ambolanga ni batu be lu kopana ni bona mwa mikwakwa ha lu nze lu kutaza fa ndu ni ndu.—Lik. 20:20, 21.
DAVIDA NAA LIBELEZI KU JEHOVA
8, 9. Davida naa bonisize cwañi kuli naa nga tato ya Jehova ku ba ya butokwa hahulu ha naa zumiwa ki Saule?
8 Nzila ye ñwi ya naa bonisize Davida kuli naa tabela ku sepa Jehova ne li ka ku nga mulena wa pili wa Isilaele yena Saule sina mwa naa mu ngela Jehova. Saule naa shwela Davida muna. Saule naa batile ku bulaya Davida ka ku mu posa lilumo halaalu. Kono Davida naa pimile malumo ao kaufela, mi naa si ka lwanisa mulena Saule. Mane kwa mafelelezo Davida naa balehile ili ku saba Saule. (1 Sam. 18:7-11; 19:10) Saule a keta baana ba 3,000 mwa Isilaele kaufela mi ba ya ku yo bata Davida mwa lihalaupa. (1 Sam. 24:2) Zazi le liñwi Saule a ya mwa mukoti ili mwa naa ipatile Davida ni baana ba hae. Bakeñisa kuli Mulimu naa bulezi kale kuli Davida ki yena ya naa ka ba mulena yo munca, mwendi Davida naa ka nahana kuli yeo ne li kolo ya ku bulaya Saule. (1 Sam. 16:1, 13) Baana ba naa li ni bona Davida ne ba mu susuelize kuli a bulaye Saule. Kono Davida naa bulezi kuli: “Muñaa Bupilo a ni hanele, ni si ke na eza taba ye cwalo ku muñaa ka, mutoziwa wa Muñaa Bupilo.” (Mu bale 1 Samuele 24:4-7.) Ka nako yeo, Saule naa li mulena ya tozizwe ki Mulimu. Jehova naa si ka zwisa kale Saule fa bulena, kabakaleo Davida naa sa bati ku mu zwisa. Ku fita ku bulaya Saule, Davida naa pumile feela siemba sa siapalo sa Saule. Ku eza cwalo ne ku bonisa kuli Davida naa si na mulelo wa ku holofaza Saule, nihaike kuli naa ka kona ku bulaya Saule.—1 Sam. 24:11.
9 Davida ha naa boni Saule lwa mafelelezo, naa mu kutekile hape kakuli ka nako yeo Saule naa li “mutoziwa wa Muñaa Bupilo.” Davida ni Abishai ba fita kwa sibaka kwa naa tibelezi Saule mi ba mu fumana inze a lobezi. Abishai naa nahanile kuli Mulimu naa tisize Saule fa sibaka fo ilikuli Davida a to mu bulaya. Abishai mane naa itatezi kuli a bulaye Saule ka lilumo. Kono Davida naa si ka lumeleza nto yeo. (1 Sam. 26:8-11) Bakeñisa kuli Davida naa zwezipili ku libelela ku Jehova, kamba ku bata kuli a etelelwe ki Mulimu, Davida naa sa bati ku holofaza mulena ya naa ketilwe ki Jehova ku si na taba ni za naa bulezi Abishai.
10. Ki muinelo mañi o taata o lu kona ku talimana ni ona, mi ki nto mañi ye ka lu tusa ku eza tato ya Jehova?
10 Ku fita kuli ba lu tuse ku eza tato ya Jehova, batu ba bañwi ba kana ba lu kupa kuli lu eze nto ye ñwi ye ba nga bona kuli i lukile. Kamba mwendi ba kana ba bata ku lu ezeza keto pili lu si ka nahana kale mubonelo wa Jehova fa keto yeo. Ki mona mwa naa ezelize Abishai ku Davida. Kuli lu si ke lwa kukuezwa ki batu, lu swanela ku hupulanga mubonelo wa Jehova mwa muinelo wo, mi lu swanela ku ezanga za bata Jehova kuli lu eze.
11. Davida naa zwezipili cwañi ku bonisa kuli tato ya Mulimu ki yona ye ne li ya butokwa hahulu mwa bupilo bwa hae, mi lu kona ku mu likanyisa cwañi?
11 Davida naa kupile Jehova mwa tapelo kuli: “U ni lute ku eza tato ya hao.” (Mu bale Samu 143:5, 8, 10.) Davida naa si ka itinga fa mihupulo ya hae, mi naa sa kukuezwangi ki ba bañwi kuli a eze ze ne ba bata. Kono naa nyolelwa ku lutiwa ki Mulimu. Naa bulezi kuli: “Ni kengeela zo ezize kaufela.” Sina Davida, ni luna lwa kona ku ziba tato ya Mulimu ka ku ituta mañolo ka tokomelo ni ku kengeyela mo Jehova naa etelezi batu mwa linako za kwamulaho.
DAVIDA NAA ZIBA MWA KU ITUSISEZA LIKUKA ZA MULAO
12, 13. Ki kabakalañi Davida ha naa suluzi mezi a ne ba mu tiselize baana ba balaalu?
12 Ku na ni nto ye ñwi ye lu kona ku ituta ka za mo Davida naa ezelize lika. Davida naa ziba mwa ku itusiseza likuka mi naa bata ku pila ka ku lumelelana ni likuka zeo. Sikuka ki nto ya niti ye lu tusa ku eza likatulo ze nde ni ku lu tusa ku utwisisa mwa ikutwela Jehova ka za taba ye ñwi. Sina mwa naa ezelize Davida, hañata lwa kona ku fumana sikuka kwa milao ya Jehova. Ka mutala, zazi le liñwi Davida naa bulezi kuli naa bata “mezi a mwa lisima le li bapani ni munyako wa munzi wa Betelehema.” Betelehema ne i zamaiswa ki Mafilisita. Baana ba balaalu ba beya bupilo bwa bona mwa lubeta ka ku ya kwa Betelehema ku yo kela Davida mezi. Kono Davida a hana ku nwa mezi ao. Mi “a a sululela Muñaa Bupilo.” Libaka? Davida naa ize: “Mulimu wa ka a ni tibele ku eza cwalo! Na, ni nwe mali a baana bao ba ba tobohile bupilo bwa bona? Kakuli ba a tisize, ba si na taba ni bupilo bwa bona.”—1 Makol. 11:15-19.
13 Davida naa ziba kuli mulao ne u bonisa kuli mali naa swanela ku sululelwa Jehova isiñi ku ciwa. Hape naa utwisisa libaka taba yeo ha ne i ñozwi mwa mulao. Davida naa ziba kuli “bupilo bwa nama bu mwa mali.” Kono Davida naa filwe mezi isiñi mali. Cwale ki kabakalañi ha naa hanile ku nwa mezi ao? Naa ezize cwalo bakeñisa kuli naa itutile sikuka se siñwi kwa mulao o bulela za mali. Naa itutile kuli Jehova u nga mali ku ba a butokwa. Bakeñisa kuli baana bao ne ba ka be ba shwile ha ne ba lika ku ka mezi ao, Davida naa ikutwa kuli ku nwa mezi ao ne ku ka bonisa kuli naa sa ngi bupilo ku ba bwa butokwa. Mwa sibaka sa ku nwa mezi ao, Davida a ikatulela ku sululela mezi ao fafasi.—Liv. 17:11; Deut. 12:23, 24.
14. Kiñi ze ne tusize Davida ku nga lika mwa naa li ngela Jehova?
14 Mwa bupilo bwa hae kaufela, Davida naa nga mulao wa Mulimu ku ba wa butokwa hahulu. Naa opezi kuli: “Se ni tabela, ki ku eza tato ya hao, Mulimu wa ka; E, mulao wa hao u mwa pilu ya ka.” (Samu 40:8) Davida naa itutile mulao wa Mulimu mi naa nahanisisanga za naa itutanga. Davida naa ziba kuli naa ka tusiwa hahulu ha naa ka latelela milao ya Jehova. Naa sa bati feela ku latelela milao ye ne fumaneha mwa Mulao wa Mushe, kono hape naa bata ku latelela likuka za naa ka ituta mwa milao yeo. Ha lu ituta Bibele, lu swanela ku nahanisisanga ze lu balile. Ku eza cwalo ku ka lu tusa ku sebelisa likuka ze lu ituta mwa bupilo bwa luna ni ku eza likatulo ze tabisa Jehova.
15. Salumoni naa tuhezi cwañi ku utwa Mulao wa Mulimu?
15 Jehova naa file Salumoni yena mwanaa Davida limbuyoti ze ñata. Kono hasamulaho Salumoni naa tuhezi ku latelela Mulao wa Mulimu. Salumoni naa si ka latelela taelo ya Jehova ya kuli mulena wa Isilaele ha swaneli ku nyala basali ba bañata. (Deut. 17:17) Salumoni naa nyezi basali ba bañata ba macaba a sili. Ha sa supezi, basali ba hae ba mu kukueza kuli a latelele “milimu i sili.” Ku si na taba ni mabaka a na kona ku ba ni ona ili a naa mu palelwisize ku utwa mulao wa Mulimu, “Salumoni a eza bumaswe luli mwa meeto a Muñaa Bupilo; ku zwa fo, haa si ka kumalela Muñaa Bupilo mwa mikwa kaufela ya hae, sina ndataahe Davida.” (1 Mal. 11:1-6) Lu swanela ku utwa milao ni likuka ze lu ituta mwa linzwi la Mulimu. Ka mutala, ku eza cwalo ki kwa butokwa sihulu ha lu nahana za ku kena mwa linyalo.
16. Lu itutañi kwa mulao wa lu file Jehova wa ku nyalela ni ku nyalelwa ‘feela ku Mulena’?
16 Lu kona ku eza cwañi haiba mutu ya sa lapeli Jehova a bonisa kuli wa lu lata mi u bata ku kena ni luna mwa libato? Kana lu ka swana sina Davida ya naa likile ku eza lika ka nzila ya tabela Jehova? Kamba kana ha lu na ku latelela litaelo za Jehova sina mwa naa ezelize Salumoni? Balapeli ba niti ba laezwi ku nyala kamba ku nyalelwa ‘feela ku Mulena.’ (1 Makor. 7:39) Fo ku talusa kuli haiba Mukreste a keta ku kena mwa linyalo, u swanela feela ku nyala kamba ku nyalwa ki Mukreste yo muñwi. Mwa Mulao wo, lu ituta kuli Jehova ha tabeli kuli lu kene mwa libato ni mutu ya si mulapeli wa niti. Kamukwaocwalo, ha lu swaneli feela ku hana ku kena mwa linyalo ni mutu ya sa lapeli Jehova kono hape ha lu swaneli ku tuhelela mutu yo ku zwelapili ku lu bonisa lilato.
17. Ki nto mañi ye kona ku lu tusa ku sa buhanga maswaniso a mapunu?
17 Mutala wa Davida wa ku nga lika mwa li ngela Mulimu wa kona ku lu tusa ku tiyela muliko wa ku buhanga maswaniso a mapunu. Mu bale mañolo a latelela, mu nahanisise likuka ze mwa mañolo ao, mi mu like ku utwisisa mwa ikutwela Jehova ka za maswaniso a mapunu. (Mu bale Samu 119:37; Mateu 5:28, 29; Makolose 3:5.) Lu swanela ku nahanisisanga likuka za Jehova ze pahami ilikuli lu ambuke ku buhanga maswaniso a mapunu.
KAMITA MU NGE LIKA MWA LI NGELA MULIMU
18, 19. (a) Nihaike kuli Davida naa si ka petahala, kiñi se ne si ka mu tusa ku zwelapili ku shemubwa ki Mulimu? (b) Mu ikatulela ku ezañi?
18 Nihaike kuli Davida naa li mutala o munde, naa ezize libi ze tuna ze ñata. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 22-27; 1 Makol. 21:1, 7) Kono Davida naa bakanga nako kaufela ha naa ezanga sibi. Davida naa na ni “pilu ye lukile,” mi naa sebelelize Mulimu ka busepahali. (1 Mal. 9:4) Ki kabakalañi ha lu bulela cwalo? Kakuli Davida naa likile ku nga lika mwa li ngela Jehova mi naa ezanga lika ze tabisa Jehova.
19 Nihaike kuli ha lu si ka petahala, lu sa kona ku shemubwa ki Jehova. Lu swanela ku zwelapili ku ituta linzwi la Mulimu, ku yeyanga ze lu bala, ni ku sa zina-zinanga ku sebelisa ze lu ituta. Haiba lu eza cwalo, lu ka ba sina walisamu ya naa lapezi ka buikokobezo ku Jehova kuli: “U ni lute ku eza tato ya hao.”
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 5]
Ki kabakalañi Davida ha naa si ka bulaya Saule ni kwa naa na ni kolo ya ku eza cwalo?
[Siswaniso se si fa likepe 6]
Lu kona ku itutañi ku za naa ezize Davida ha naa hanile ku nwa mezi e ne ba mu tiselize baana ba balaalu?
