Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

“Unyishe mua kuenza bu mudi disua diebe”

“Unyishe mua kuenza bu mudi disua diebe”

“Unyishe mua kuenza bu mudi disua diebe, bualu bua wewe udi Nzambi wanyi.”​—MUS. 143:10.

1, 2. Kuangata disua dia Nzambi ne mushinga nekutuambuluishe mushindu kayi? Mmalu kayi atualongela kudi mukalenge Davidi mu tshilumbu etshi?

FUANYIKIJA ne: udi wenza luendu mu mikuna. Njila udi ukosoloka mu masangu abidi, newangate disangu kayi? Bua kumanya kua kuya, udi mua kubanda pa mukuna umue bua kumona kudi disangu dionso diya. Mushindu wa muomumue ke udi mua kutuambuluisha patudi tusua kuangata mapangadika a mushinga. Kumona malu mudi Mufuki wetu uamona nekutuambuluishe bua ‘kuendela mu njila’ udi Yehowa wanyisha.​—Yesh. 30:21.

2 Davidi, mukalenge wa mu Isalele wa kale, mmutushile tshilejilu tshimpe bualu uvua wangata disua dia Nzambi ne mushinga mu malu a bungi avuaye wenza. Tukonkonone amue malu a mu nsombelu wa Davidi bua tumone malongesha atudi mua kupetela kudi muntu eu uvua mueyemene Yehowa Nzambi ne muoyo wende mujima.​—1 Bak. 11:4.

DAVIDI UVUA WANGATA DÎNA DIA YEHOWA NE MUSHINGA WA BUNGI

3, 4. a) Tshivua tshisake Davidi bua kuluangana ne Goleyata ntshinyi? b) Mmunyi muvua Davidi wangata dîna dia Nzambi?

3 Tuakule bua pavua Davidi muluangane ne Goleyata, tshilobo tshia bena Peleshete. Tshivua tshisake Davidi bua kuluangana ne muntu eu uvua muvuale bia mvita bionso ne muikale bule bua metre ipatshila ku asatu ntshinyi? (1 Sam. 17:4) Mbualu Davidi uvua ne dikima anyi? Mbua ditabuja diende kudi Nzambi anyi? Ngikadilu yonso ibidi eyi ivua miambuluishe Davidi bua kuenza bualu bua mushinga ebu. Kadi, bu muvua Davidi unemeka Yehowa ne dîna diende dinene, biakamuambuluisha bua kuya kuluangana ne tshilobo tshinene atshi. Davidi wakebeja ne kapeja ne: ‘Muena Peleshete eu udi kayi mutengula, udi nganyi bua kufunaye bulobo kumpala kua bena mvita ba Nzambi wa muoyo?’​—1 Sam. 17:26.

4 Davidi wakamba pakatuilanganaye ne Goleyata ne: ‘Wewe udi ulua kundi ne muele wa mvita ne difuma ne difuma dia kabenda, kadi meme ndualua kuudi mu dîna dia Yehowa, Nzambi wa bena mvita ba bena Isalele uwakufunyina bulobo kumpala kuende.’ (1 Sam. 17:45) Bu muvua Davidi mueyemene Nzambi mulelela, wakatshimuna tshilobo tshia bena Peleshete ne lusoka lumue. Davidi kavua mueyemene Yehowa anu musangu au to, kadi wakenza nunku matuku ende onso a muoyo ne wakangata dîna dia Nzambi ne mushinga wa bungi. Bulelela, Davidi wakakankamija bena Isalele bua ‘kutumbila mu dîna dia Yehowa dia tshijila.’​—Bala 1 Kulondolola 16:8-10.

5. Nnsombelu kayi uudi mua kutuilangana nende udi mufuanangane ne kufuna kua Goleyata?

5 Utuku usanka bua mudi Yehowa muikale Nzambi webe anyi? (Yel. 9:24) Utu wenza tshinyi patu bena mutumba bebe, bena mudimu nebe, balongi benu anyi balela bebe bakula bibi bua Yehowa ne baseka Bantemu bende? Utuku wakuila dîna dia Yehowa patubu badipenda, mutekemene ne: Yehowa neakuambuluishe anyi? Bushuwa, kudi “tshikondo tshia kupuwa,” kadi katuena ne bua kumvua bundu bua mutudi Bantemu ba Yehowa ne bayidi ba Yezu to. (Muam. 3:1, 7; Mâko 8:38) Nansha mutudi ne bua kuikala ne budimu ne kanemu kudi bantu badi kabayi bitaba lumu luimpe, katuikadi bu bena Isalele bavua ‘batambe kutshina’ pakumvuabu muvua Goleyate ufuna. (1 Sam. 17:11) Kadi, tudi ne bua kuenza malu ne dikima bua kutumbisha dîna dia Yehowa Nzambi. Tudi basue kuambuluisha bantu bua bafike ku dimanya mudi Yehowa muikale Nzambi bushuwa. Bua bualu ebu, tudi tuenza mudimu ne Dîyi diende bua kuambuluisha bakuabu bua kumonabu mudibi ne mushinga bua kusemena pabuipi ne Nzambi.​—Yak. 4:8.

6. Pavua Davidi muye kuluangana ne Goleyata, uvua ukeba tshinyi? Ntshipatshila tshinene kayi tshitudi ne bua kuikala natshi?

6 Mushindu uvua Davidi muluangane ne Goleyata udi utulongesha bualu bukuabu bua mushinga. Pavua Davidi wenda uya lubilu mutangile ku mualu wa mvita, wakebeja ne: ‘Nebenzele muntu washipa muena Peleshete eu ne umusha bundu ku mêsu kua bena Isalele tshinyi?’ Bantu bakambulula mêyi akavuabu bambe a ne: ‘Muntu wamushipa, mukalenge neamuvuije mubanji munene, neamupe muanende wa bakaji.’ (1 Sam. 17:25-27) Kadi dijinga dinene dia Davidi kadivua dia kupeta bintu bia ku mubidi to. Uvua ne tshipatshila tshikuabu tshinene. Uvua musue kutumbisha Nzambi mulelela. (Bala 1 Samuele 17:46, 47.) Netuambe tshinyi buetu tuetu? Tshipatshila tshietu tshinene tshitu tshia kukeba lumu pa kudiunguijila bubanji ne kumanyika mu bulongolodi ebu anyi? Bushuwa, tudi ne bua kuikala anu bu Davidi wakamba ne: ‘Tumbishayi nanyi Yehowa, tunemeke bietu dîna diende diatshimue.’ (Mus. 34:3) Nunku, tueyemene Nzambi ne tuteke dîna diende ku mutu kua dietu.​—Mat. 6:9.

7. Tudi ne bua kuenza tshinyi bua kukolesha ditabuja dietu patudi tupetangana ne bantu badi babenga kututeja?

7 Bua Davidi kutshimunaye Goleyata, uvua ne bua kueyemena Yehowa ne muoyo mujima. Nsonga Davidi uvua ne ditabuja dikole. Umue mushindu uvuaye mukoleshe ditabuja diende mpavuaye mueyemene Nzambi dîba divuaye ulama mikoko. (1 Sam. 17:34-37) Tudi petu ne bua kuikala ne ditabuja dikole bua kutungunuka ne kuyisha nangananga padi bantu babenga kututeleja. Tudi tupeta ditabuja dia mushindu eu patudi tueyemena Nzambi mu malu atudi tuenza dituku dionso. Tshilejilu, tudi mua kutuadija kuyukila malu a mu Bible ne bantu badi basombe pabuipi netu patudi tuenza luendu. Tudi ne bua kuyukila ne bantu batudi tupetangana nabu mu njila patudi tuyisha ku nzubu ne ku nzubu.​—Bien. 20:20, 21.

DAVIDI UVUA UTEKEMENA KUDI YEHOWA

Tshivua tshipangisha Davidi bua kushipa Shaula pavuaye mupete mpunga wa kuenza nanku ntshinyi?

8, 9. Mmunyi muvua mushindu uvua Davidi wenzela Shaula malu uleja ne: uvua ne disua dia Yehowa mu meji?

8 Tshilejilu tshikuabu tshia mushindu uvua Davidi mueyemene Yehowa ne muoyo mujima tshidi tshitangila Shaula, mukalenge wa kumpala wa mu Isalele. Bu muvua Shaula ne mukawu, wakakupa Davidi difuma misangu isatu, kadi Davidi uvua anu wepela ne wakabenga kudisombuela. Ndekelu wa bionso, wakanyema Shaula. (1 Sam. 18:7-11; 19:10) Nunku, Shaula wakasungula bantu 3 000 munkatshi mua bena Isalele bua kuya kukeba Davidi mu tshipela. (1 Sam. 24:2) Pashishe, Shaula wakabuela kayi mumanye mu lubuebue muvua Davidi musokome ne bantu bende. Tshivua mpunga uvua Davidi mua kuikala mushipe mukalenge uvua umukengesha eu, bualu Nzambi uvua musue bua Davidi apingane Shaula mu bukalenge mu Isalele. (1 Sam. 16:1, 13) Bushuwa, bu Davidi muteleje mibelu ya bantu bende, uvua mua kuikala mushipe mukalenge eu. Kadi Davidi wakamba ne: ‘Yehowa ampidishe, tshienzedi mukalenge wanyi wakela Yehowa manyi pa mutu bualu ebu, tshiolodi tshianza tshianyi kudiye, bualu bua yeye udi muntu muedibue manyi kudi Yehowa.’ (Bala 1 Samuele 24:4-7.) Shaula utshivua anu mukalenge uvua Nzambi muele manyi. Davidi kavua musue kunyenga Shaula bukalenge to, bualu Yehowa kavua muanji kumumbusha mu nkuasa to. Davidi wakaleja muvuaye kayi musue kuenzela Shaula bibi, pavuaye mukose anu tshipese tshia tshikowelu tshiende patupu.​—1 Sam. 24:11.

9 Davidi wakaleja kabidi muvuaye unemeka mukalenge uvua Nzambi muele manyi pakamupetaye kabidi. Tshikondo atshi, Davidi ne Abishai, bakafika muaba uvua Shaula mutudile ne kumusanganabu mulale. Nansha muvua Abishai mumone ne: Nzambi uvua mupeshe Davidi muena lukuna wende ne ujinga kumutua difuma, Davidi kakamuanyishila to. (1 Sam. 26:8-11) Bu muvua Davidi mutungunuke ne kukeba buludiki bua Nzambi, kakashintulula lungenyi luende bua kuenza malu avua kaayi apetangana ne disua dia Yehowa nansha muvua Abishai umuenzeja.

10. Ndutatu kayi ludi mua kukuata muntu pa nkayende? Tshidi mua kutuambuluisha bua kulutantamena ntshinyi?

10 Tuetu petu tudi mua kupeta lutatu padi bantu batudi tusomba nabu bajinga kutuenzeja bua kulonda lungenyi luabu pamutu pa bobu kutukankamija bua kuenza disua dia Yehowa. Anu bu Abishai, bamue badi mene mua kutusaka bua kuenza malu katuyi tukeba mua kumanya tshidi Nzambi musue mu bualu kampanda. Bua kubenga kubalonda, tudi ne bua kumanya bimpe tshidi Nzambi musue mu bualu kampanda ne kudienzeja bua kulonda njila yende.

11. Mushindu uvua Davidi uteka disua dia Nzambi kumpala kua meji ende udi ukulongesha tshinyi?

11 Davidi wakalomba Yehowa Nzambi ne: “Unyishe mua kuenza bu mudi disua diebe.” (Bala Musambu wa 143:5, 8, 10.) Pamutu pa yeye kulonda lungenyi luende anyi kulonda bivua muntu mukuabu umuambila, uvua musue bua Nzambi amuyishe. Uvua ‘welangana meji a bienzedi bia Yehowa bionso ne uvua welangana meji a mudimu wa bianza bia Nzambi.’ Tudi mua kumanya disua dia Nzambi patudi tubala Bible ne tuelangana meji bua miyuki ya bungi idimu ya mushindu uvua Yehowa wenzela bantu malu.

DAVIDI UVUA MUMANYE MÊYI MANENE A MU MIKENJI

12, 13. Davidi uvua mupongolole mâyi avua basalayi basatu bamutuadile panshi bua tshinyi?

12 Davidi uvua mumanye mêyi manene a mu mikenji ne uvua uatumikila; tudi kabidi ne bua kumuidikija. Tumone tshivua tshienzeke pavua Davidi mumvue bua ‘kunua mâyi a mu dina dia mu Beteleheme.’ Basalayi basatu ba Davidi bakenza muabu muonso bua kubuela mu tshimenga tshivuabu bakuate kudi bena Peleshete ne kuluabu ne mâyi. Kadi, ‘Davidi wakapidia kuanua, wakaapongolola kudi Yehowa.’ Bua tshinyi? Davidi wakamba ne: ‘Nzambi wanyi ampidishe bua meme tshienji nunku; nennue mashi a bantu aba bakuamba kufua bua bualu buanyi anyi? Bualu bua bobu bakuamba kufila mioyo yabu pakuluabu nawu.’​—1 Kul. 11:15-19.

Ntshinyi tshitudi mua kulongela ku mushindu uvua Davidi mubenge kunua mâyi avua bantu bende bamutuadile?

13 Davidi uvua mumanye bilondeshile mikenji ne: kabivua bimpe bua kudia mashi to, bavua ne bua kuapongolola panshi kumpala kua Yehowa. Uvua kabidi mumvue bua tshinyi bivua bikengela kuenza nanku. Davidi uvua mumanye ne: “mashi adi bu muoyo wa tshintu.” Kadi au avua mâyi, kaavua mashi to. Davidi uvua mubenge bua kuanua bua tshinyi? Uvua mumanye dîyi dinene divua mu mukenji au. Bua Davidi, mâyi au avua ne mushinga anu bu wa mashi a bantu basatu abu. Ke bualu kayi wakabenga bua kuanua. Pamutu pa kuanua, wakamona ne: uvua ne bua kuapongolola panshi.​—Lew. 17:11; Dut. 12:23, 24.

14. Tshivua tshiambuluishe Davidi bua kumanya meji a Yehowa mu malu onso au ntshinyi?

14 Davidi uvua udienzeja bua kumanya mikenji ya Nzambi bimpe. Wakamba ne: “Ndi ne disanka bua kuenza disua diebe, Nzambi wanyi, bulelela mukenji webe udi mu mutshima wanyi.” (Mus. 40:8) Davidi uvua ulonga mikenji ya Nzambi ne welanganamu meji bikole. Uvua ne dieyemena mu meji adi mu mikenji ya Yehowa. Ke bualu kayi Davidi uvua uditatshisha bua kutumikila Mikenji ya Mose ne mêyi manene a mu mikenji eyi. Patudi tulonga Bible, mbimpe tuelangane meji bua bitudi tubala ne tubilame mu mitshima yetu bua kumanya malu adi asankisha Yehowa mu bualu kampanda.

15. Mmu bualu kayi muvua Solomo mapangile kutumikila Mikenji ya Nzambi?

15 Yehowa Nzambi uvua wanyisha Solomo muana wa Davidi bikole. Kadi mu bungi bua matuku, Solomo kakatungunuka ne kutumikila Mikenji ya Nzambi to. Kakatumikila mukenji wa Yehowa uvua ulomba mukalenge wa mu Isalele bua kubenga ‘kudiangatshila bakaji ba bungi.’ (Dut. 17:17) Bushuwa, Solomo wakasela bakaji ba bungi ba mu bisamba bia bende. Pakakulakajaye, ‘bakaji bende bakakudimuna mutshima wende bua kulondaye nzambi mikuabu.’ Nansha bu Solomo mua kuikala muele meji mushindu kayi, ‘wakenza malu mabi ku mêsu kua Yehowa; yeye kakatamba kunanukila kulonda Yehowa bu muakenza Davidi, tatuende.’ (1 Bak. 11:1-6) Mbimpe tulonde mikenji ne mêyi manene adi mu Dîyi dia Nzambi. Bualu ebu budi ne mushinga tshilejilu patudi tujinga kubuela mu dibaka.

16. Mmushindu kayi udi kumanya lungenyi ludi mu mukenji wa kuselangana “anu mu Mukalenge” luambuluisha bantu badi bajinga kubuela mu dibaka?

16 Bantu badi kabayi bena Kristo bobu bajinga kubuela netu mu dibaka, diandamuna dietu didiku dileja mutudi ne meji a buena a Davidi anyi peshi a buena a Solomo? Bible udi ulomba batendeledi balelela bua kuselangana “anu mu Mukalenge.” (1 Kol. 7:39) Padi muena Kristo ujinga kubuela mu dibaka, udi ne bua kuselangana ne muena Kristo nende. Tuetu bumvue lungenyi ludi mu mukenji wa mu Bible eu, katuakubenga anu bua kuselangana ne muntu udi kayi muena Kristo patupu to, kadi netubenge kabidi kuitaba bua kuenzelangana malu kayi onso a mananga ne muntu au.

17. Tshidi mua kutuambuluisha bua kubenga kukuluka mu buteyi bua ditangila bimfuanyi bibi ntshinyi?

17 Tumone kabidi mudi tshilejilu tshia Davidi tshia kukeba buludiki bua Nzambi ne muoyo mujima mua kutuambuluisha bua kuepuka buteyi bua kutangila bimfuanyi bia bantu kabayi bavuale bilamba. Bala mvese ya mu Bible idi ilonda eyi, ela meji bua mêyi manene adimu ne teta bua kumanya tshidi disua dia Yehowa mu bualu ebu. (Bala Musambu wa 119:37; Matayi 5:28, 29; Kolosayi 3:5.) Kuelangana meji mu mêyi manene a mu mikenji kudi kutuambuluisha bua kuepuka buteyi bua kutangila bimfuanyi bia malu a bundu.

IKALA NE MEJI A BUENA A NZAMBI MISANGU YONSO

18, 19. a) Nansha muvua Davidi muena mapanga, tshivua tshienza bua Nzambi kuikalaye umuanyisha ntshinyi? b) Udi mudisuike bua kuenza tshinyi?

18 Nansha muvua Davidi mushiye tshilejilu tshimpe mu malu a bungi, wakenza malu mabi manene a bungi. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 22-27; 1 Kul. 21:1, 7) Kadi mu matuku onso avua Davidi ne muoyo, uvua anu unyingalala pavuaye wenza bubi. Wakenda kumpala kua Nzambi “mu buakane bua mutshima.” (1 Bak. 9:4) Bua tshinyi tudi mua kuamba nanku? Bualu Davidi uvua udienzeja bua kuenza malu avua Yehowa musue.

19 Nansha mutudi bena mibi, Yehowa udi anu mua kutungunuka ne kutuanyisha. Tuetu basue kuanyishibua kudiye, tuikale tulonga Dîyi dia Nzambi bikole, tuelangana meji bua malu atudi tulongamu ne tuenza malu atudi tulama mu mutshima wetu. Nunku, netuikale tulomba Yehowa anu bu mufundi wa Misambu wakamba ne budipuekeshi buonso ne: “Unyishe mua kuenza bu mudi disua diebe.”