Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

“Munëniki rurëta yachatsimë”

“Munëniki rurëta yachatsimë”

“Porque qammi Diosnï kanki, munëniki rurëta yachatsimë.” (SAL. 143:10)

1, 2. ¿Imanötaq yanapamantsik Diospa munëninta cuentaman churanqantsik, y imatataq rey Davidpita yachakuntsik?

¿IMËLLAPIS juk jatun jirkaman witsarqunkiku juk sitioman ëwanëkipaq kaqta rikachakunëkipaq? Tsë sitiopita rikanqëkiqa, imanö y më nänipa ëwanëkipaq kaqta akranëkipaqchi shumaq yanapashurqëki. Tsënö jana janapita rikaq cuentam, ima precisaqta ruranapaqpis Diospa voluntadnintaraq cuentaman churanantsik. Imëkatapis Kamamaqnintsiknö rikanqantsikmi yanapamäshun pë rikätsimanqantsik alli kaq nänipa ëwanantsikpaq (Is. 30:21).

2 Tsënö ruranqampita yachakunapaqqa, casi llapan kawëninchö Israelpa reynin David, Diospa munëninta cuentaman churanqanmi yanapamäshun. Jehoväta llapan shonqunwan imanö sirwinqampita yachakunapaqqa, yarpärishun kawëninchö tukï pasanqankunapita (1 Rey. 11:4).

DAVIDQA DIOSPA JUTINTAM CHIPYËPA RESPETARQAN

3, 4. a) ¿Imataq Davidta yanaparqan Goliatwan pelyanampaq? b) ¿Imanötaq David rikarqan Diospa jutinta?

3 Pensarishun joven Davidman, pëmi Filistea markapita pelyëta alli yachaq Goliat jutiyoq soldädowan pelyarqan. ¿Imataq yanaparqan kima metronö y tukï armakunayoq jatun soldädowan pelyanampaq? (1 Sam. 17:4.) ¿Sinchi këninku? ¿Diosman markäkunqanku o yärakunqanku? Awmi, tsë ishkanmi yanaparqan. Pero tsënö kaptimpis, más precisaq yanapanqanqa karqan Jehoväta y jutinta alläpa respetanqanmi. Piñakurninmi Davidqa kënö tapukurqan: “¿Pitaq kë mana señalakushqa filisteo nuna kawëkaq Diospa tröpankunata burlapar qallapänampaqqa?” (1 Sam. 17:26).

4 Goliatwan pelyanampaq këkarnam këta nirqan: “Qammi shamunki noqaman juk espädawan, juk lanzawan y juk jabalïnawan, pero noqaqa qamman shamö tröpakunapa mandaqnin Jehoväpa jutinwanmi, Israel tröpakunapa Diosnimpa jutinwan, pëtam qam alläpa burlapar qallaparqunki” (1 Sam. 17:45). Rasumpa kaq Diosman markäkurmi o yärakurmi, juk rumillawan tsë reqishqa filisteota ushakäratsirqan. Tsë witsanchönöllam Davidqa llapan kawëninchö Jehoväman markäkurqan y jutinta alläpa respetarqan. Tsëmi israelïta mayinkunata këta nirqan: “Pëpa santo jutinchö gälakuyë” (lei 1 Crónicas 16:8-10 *).

5. Davidta pasanqannö pasamashqaqa, ¿imatataq rurashwan?

5 Qamqa, Jehoväta Diosnikitanö katsirnin, ¿kushishqaku sientekunki? (Jer. 9:24.) ¿Ima ninkitaq vecïnokuna, yanaqikikuna, kastëkikuna Jehoväpa jutimpaq mana allita parlayaptin y Testïgonkunapita burlakuyaptin? ¿Yanapashunëkiman markäkurku Jehoväpa jutinta defendinki? Rasumpam “upälla kanapaq” tiempo kan, pero manam penqakunantsiktsu Jehoväpa testïgon këta ni Jesuspa qateqnin këtaqa (Ecl. 3:1, 7; Mar. 8:38). Alli willakïta nunakuna shumaq mana chaskikurnin lluta tratamashqa, kuyakïwan y respëtowan parlaparnimpis, manam israelïtakunanöqa kanantsiktsu, pëkunaqa Goliat burlakur qallapäkuptin “alläpa mantsakurninmi ima rurëtapis musyayarqantsu” (1 Sam. 17:11). Tsëpa rantinqa o trukanqa, mana mantsapakushpam Jehoväpa jutinta respetatsinantsik. Alläpam munëkuntsik Diosnintsik rasumpëpa imanö kanqanta nunakuna musyayänanta, tsëmi pëman witiyänan alläpa precisaq kanqanta entiendiyänampaq Palabranta utilizantsik (Sant. 4:8).

6. ¿Davidqa imamantaq más yarpararqan Goliatwan pelyarnin, y noqantsikpis imamantaq más yarparänantsik?

6 David Goliatwan pelyanqanqa juk yachatsikïtam yachatsimantsik. Pelyayänan sitioman cörrillapa chärirmi David kënö tapukurqan: “¿Imataraq rurayanqa washachö këkaq filisteota wanutseqta y Israelta penqakïpita libraq kaqta?”. Tsënam Israel nunakuna puntata niyanqannölla kënö niyarqan: “Wanutseq nunataqa reymi imëkawan rïcoyätsinqa y kikimpa warmi wamrantam entreganqa” (1 Sam. 17:25-27). Pero Davidqa manam pagayänampaq kaqmantsu más yarpararqan. Pëqa más munarqan rasumpa kaq Diosta respetatsïtam (lei 1 Samuel 17:46, 47 *). ¿Y noqantsikqa? ¿Kë mundochö más reqishqa këta munarku, imëkayoq këta y más precisaq cargoyoq këta ashintsik? Manam, Davidnömi këta munantsik, pëmi kënö cantarqan: “Qamkuna noqawan Jehoväta jatunyätsiyë, y junto jutinta alabashun” (Sal. 34:3). Tsëqa, Jehoväman markäkushun y jutintsikpita más precisaqpaq pëpa jutinta churashun (Mat. 6:9).

7. ¿Imanötaq markäkïnintsikta sinchiyätsishwan yachatsikur purinqantsikchö mana chaskimaptintsik alli tsarakunapaq?

7 Tsëtaqa David rurarqan, chipyëpa Jehoväman markäkurmi. Kë jövenpa markäkïninqa alli sinchim karqan, tsëpaqqa yanaparqan mitsikoq kanqan witsan Jehoväman markäkunqanmi (1 Sam. 17:34-37). Noqantsikpis yachatsikur sïguinapaq y masqa shumaq mana chaskikuyaptin alli tsarakunapaqqa, alläpam necesitantsik sinchi markäkïyoq këta. Tsënö markäkïtaqa yachakushun cada junaq ruranqantsikchö Diosman markäkurninmi. Këllaman pensarishun, capaz cärrochö viajashwan, tsëqa allichi kanman lädontsikchö ëwaq nunata parlapar qallanqantsik. ¿Y manatsuraq parlapashwan wayin wayin yachatsikur ëwëkarnin cällekunachö tinkunqantsik nunakunataqa? (Hech. 20:20, 21.)

DAVIDQA JEHOVÄMANMI MARKÄKURQAN

¿Imanirtaq Saulta David wanïkatsirqantsu makinchöna këkaptinqa?

8, 9. Saulta tratanqanwan, ¿imanötaq David rikätsikurqan Diospa munëninta precisaqpaq churanqanta?

8 Jina Jehoväman David markäkunqantaqa rikantsik Israelpa punta kaq reynin Saulta imanö rikanqanchömi. Pëpita más alabayanqampitam Saulqa Davidta kima kuti lanzawan wanutsita munarqan, pero Davidqa witikurqanmi y manam vengakïta munarqantsu. Tiempowanqa qeshpir karu jirkakunapam ëwakurqan (1 Sam. 18:7-11; 19:10). Tsënam Saulqa Israelpita kima waranqa nunakunata akrarir tsunyaq jirkapa asheqnin ëwarqan (1 Sam. 24:2). Juk junaqnam, Davidwan nunankuna këkäyanqan machëman, mana musyarnin yëkurirqan. Davidqa, wanutsinampaq asheqnin reytaqa tsëchöchi wanuratsinman karqan, porque pëtam Jehová rey kanampaq akrashqana karqan (1 Sam. 16:1, 13). Y nunankuna ninqanta wiyakurninqa wanuratsinmanmi karqan. Pero tsëta ruranampa rantinmi, këta nirqan: “Tsëtaqa manam noqa rurëkömantsu, Jehoväpa rikëninchö, manam allitsu kanman Señornïta tsëta ruranqäqa, Jehoväpa akrashqanta” (1 Sam. 24:4-7). Saulqa, Diospa akrashqan rey këninta sïguirqanmi y Davidqa manam jorqëta munarqantsu, porque Jehovämi sïguinantaraq permitirqan. Mangannaq röpanta roqunqanwanmi rikakarqan Saulta ni ima rurëtapis mana munanqanta (1 Sam. 24:11).

9 Último kaq kutichö rikanqan witsampis, Davidqa Jehoväpa akrashqanta respëtowanmi tratarqan. Abisaiwanmi chäyarqan Saulpa campamentonman y punukashqatam taririyarqan. Chikeqninta Davidpa makinman Dios entregashqanta pensar Abisai lanzawan patsaman clavëkïta munaptimpis, Davidqa micharqanmi (1 Sam. 26:8-11). Jehová pushananta munarmi, Diospa munëninta rurananta imapis pantatsinantaqa dejarqantsu, tsëmi Abisai wanutsinampaq nikaptimpis wiyarqantsu.

10. ¿Imakunapataq pasashwan, y imataq yanapamäshun nimanqantsikkunaman mana ishkinapaq?

10 Quizás noqantsiktapis Jehová kuyanqanta ruranapaq yanapamänapa rantin o trukan, kikimpa pensëninta precisaqpaq churanapaq pipis nimashwan. Quizás Abisainöpis Diospa munëninta cuentaman mana churarnin imatapis rurarinapaq nimashwan. Nimanqantsikkunaman mana ishkinapaqqa, alleq clärom musyanantsik ruranapaq nikämanqantsikkunata Jehová imanö rikanqanta, y alleqmi churapakänantsik Jehová nimanqantsikta qatinapaq.

11. ¿Imatataq David yachatsimarquntsik Jehoväpa munëninta precisaqpaq churëchö?

11 Davidmi Jehoväman kënö nir mañakurqan: “Munëniki rurëta yachatsimë” (lei Salmo 143:5, 8, 10 *). Kikimpa pensëninllaman markäkunampa rantin o jukkuna niyanqanta ruranampa trukanmi, Dios yachatsinanta alläpa munëkoq. Kënömi nirqan: “Llapan ruranqëkikunamanmi pensarqö, llapan shonqöwanmi makiki ruranqankunata kuyarqö”. Noqantsikpis Jehoväpa munënin ima kanqanta entiendishun, Palabranta alleq estudiarnin y nunakunata Jehová imanöpis tratanqampaq Biblia yachatsikunqanman alleq yarpachakurnin.

DAVIDQA LEY IMATA YACHATSIKUNQANKUNATAM ALLEQ ENTIENDIRQAN

12, 13. ¿Imanirtaq Davidqa kiman nunankuna o runankuna apayämunqan yakuta patsaman jicharirqan?

12 Davidpitaqa, Ley imata yachatsikunqanta entiendinqampita y ninqannö kawëta munanqampitam alleq yachakushwan. “Belenchö këkaq pözopita yakuta upïta” pasëpa munariptin ima pasakunqanta yachakurishun. Tröpampita kimaq nunankunam, Filisteo tröpakuna këkäyaptin, kawëninkunata peligroman churar yakuman ëwayarqan y apapayämurqan. Pero “Davidqa manam tsë yakuta upurqantsu sinöqa Jehoväpaqmi patsaman jicharirqan”. ¿Imanirtaq tsëta rurarqan? Kikinmi kënö nirqan: “¡Noqaqa Diosnïrëkur manam këta rurëkömantsu! ¿Kë nunakunapa yawarnintatsuraq upüman kawëninkunata peligroman churar apayämunqanta? Porque almankunata peligroman churarmi apayämushqa” (1 Crón. 11:15-19).

¿Imatataq yachatsimantsik nunankuna apapuyanqan yakuta David upïta mana munanqan?

13 Ley ninqanta alleq reqirmi, Davidqa yawarta upï mana alli kanqanta musyarqan, tsëpa rantinqa Jehoväpaqmi patsaman jichariyänan karqan. ‘Ëtsapa alman o kawëninqa yawarchö këkanqanta’ Ley yachatsikuptinmi musyarqan imanir tsëta ruranampaq kaqta. Pero upunampaq kaqqa manam yawartsu karqan, sinöqa yakum. Tsëqa, ¿imanirtaq upïta munarqantsu? Porque alleqmi entiendirqan Ley imata mandakïkanqanta: Jehoväqa yawarta alläpa sagrädotam rikan. Kiman nunankuna kawëninkunata peligroman churarnin apayämushqa kaptinmi, tsë yakuqa imëka yawar cuenta sagrado karqan, tsëmi tsë yakuta upïqa kiman nunakunapa yawarninta mana kaqqa churë cuenta kanman karqan. Tsëmi upurqantsu. Entiendirqanmi patsaman jichashqa kanampaq kaqta (Lev. 17:11; Deut. 12:23, 24).

14. ¿Imataq Davidta yanaparqan Jehová rikanqannö imatapis rikänampaq?

14 Diospa Leynin shonqunkamayaq chipyëpa chänantam Davidqa procurarqan. Tsëmi kënö cantarqan: “Teyta Diosllä, munanqëkita rurarmi alläpa kushikurqö, y shonqöpa rurinchömi leynikikuna këkan” (Sal. 40:8). Diospa Leynintam alleq estudiarqan y tsëmanmi alläpa yarpachakurqan. Jehová mandakunqan alläpa alli kanqanman markäkurmi, Moises qellqanqan leykunallatatsu cumplirqan, sinöqa Diospa espïritun ninqanmannö imatapis rurarqan. Bibliata estudiarqa, alläpam precisan leinqantsikman yarpachakunantsik y shonquntsikman churanantsik. Tsënöpam tukïkunapa pasarnimpis musyashun Jehoväta ima kushitsinqanta.

15. ¿Imanötaq Salomón rikätsikurqan Diospa Palabranta mana respetanqanta?

15 Davidpa tsurin Salomonmi Jehoväpita atska bendicionkunata chaskirqan. Tsënö këkarpis, tiempowanqa Diospa Leyninta manam respetarqannatsu. Këllaman pensarishun, “manam atska warmiyoq kanëkitsu” nishpa Dios mandakunqantaqa pëqa musyarqanmi, tsënö kaptimpis manam cäsokurqantsu (Deut. 17:17). Diosta mana adoraq warmikunawanmi casakurqan. “Awkinyanqanmannömi Salomonpa warminkunaqa shonqunta tumakäratsiyarqan juk dioskunata sirwinampaq.” Imata nir tsapäkushqa kaptimpis, Dios imata pensanqanta mana precisaqpaq churarmi, “Salomonqa Jehoväpa rikënimpaq mana allikunata rurar qallëkurqan, y manam teytan Davidnötsu llapan shonqunwan Jehoväta ashirqan” (1 Rey. 11:1-6). ¡Alläpam precisan leyninkuna ninqannö y Bibliapa musyatsikïninkuna ninqannö kawanantsik! Këqa casakïman pensaqkunapaqpis alläpam precisan.

16. ¿Imanötaq yanapamantsik “casacutsun Jesucristuman creyicoq nunallawan” nir Biblia mandakunqanta alleq entiendinqantsik?

16 Diosman mana creikoq nuna pukllapar qallëkushuptikiqa, ¿Davidnö o Salomonnö pensanqëkitaku parlakïniki rikätsikun? Rasumpëpa cristiänokunaqa wiyakuyänan “casacutsun Jesucristuman creyicoq nunallawan” nir Biblia mandakunqantam (1 Cor. 7:39). Juk cristiano casakïta munarqa, Diosllatana sirwinampaq awnikushqa y Bautizakushqa cristiänollatam majampaq akranan. Biblia mandakunqanta alleq entiendirqa, manam creikoq nunallawantsu casakushun, sinöqa pipis pukllapämänantsikta o asipämänantsiktaqa manam dejashuntsu.

17. ¿Imaraq yanapamäshun pornografïata rikaräkïman mana ishkinapaq?

17 Jina Dios pushananta David ashinqanqa yanapamantsik, pornografïata rikarë jutsaman mana ishkinapaqmi, tsëqa, warmipura o ollqupura ruranakur pununakïkaqta, atskaq juntakëkur ruranakïkaqta, animalkunawan ruranakïkaqta, wamrata violëkaqta, atskaq juntakëkur pitapis violëkaqta, warmita maqar violëkaqta, lluta y nakatsinakur ruranakïkaqta y tsënö tukï rakcha o alläpa qanra y melanëpaq rurëkunata rikarëmi. Këchö textokunata lei y tsëpita pensë imata mandakïkanqanman, y entiendita procurë Jehoväpa munënin tsë asuntochö ima kanqanta (lei Salmo 119:37 *; Mateo 5:28, 29 y Colosenses 3:5). Tsë mandakunqankunaman alleq yarpachakunqantsikmi yanapamantsik pornografïata rikarë jutsaman mana ishkinapaq.

IMË HÖRAPIS JEHOVÁ PENSANQANNÖ PENSË

18, 19. a) Jutsa ruraq karnimpis, ¿imanirtaq David Diospa kuyëninchö karqan? b) ¿Imata ruranëkipaqtaq alleq churapakarqunki?

18 Tukïkunachö David allillata rurashqa karpis, llapan kawëninchöqa atska jatun jutsakunatam rurarqan (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 22-27; 1 Crón. 21:1, 7). Tsënö karpis, jutsata cada rurarirmi arrepentikurqan. Tsëmi, “llapan shonqunwanmi” Dioswan purirqan nishwan (1 Rey. 9:4). ¿Imanir? Porque imëpis Dios munanqanmannömi imatapis rurarqan.

19 Jutsa ruraq karnimpis Jehoväpa kuyëninchöqa këta puëdintsikmi. Tsëman yarpararnin Palabrampita alleq yachakushun, yachakunqantsikman yarpachakushun y yachakunqantsikmannö imatapis shonqupita patsë rurashun. Tsëmi noqantsikpis qollmi shonquntsikwan salmota qellqaq nunanö Jehoväta kënö mañakushun: “Munëniki rurëta yachatsimë”.

[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]

^ par. 4 1 Crónicas 16:8-10: “¡Jehoväta gracias niyë, jutinta parlayë, rurëninkunapita llapan markakunata musyatsiyë! Pëpaq cantayë, müsicata tocayë, chipyëpa yarpachakuyë llapan shumaq rurëninkunaman. Pëpa santo jutinchö gälakuyë, Jehoväta asheqkunapa shonqunkuna alläpa kushikutsun”.

^ par. 6 1 Samuel 17:46, 47: “Kanan junaqmi Jehová makïman entregashunki, y rasumpam noqa wanutsishqëki y peqëkitam [umaykitam] jorqaramushaq; y rasumpëpam filistëokunapa campamentonchö ayakunata kanan junaq volaq animalkunata y patsachö chukaru animalkunata qarashaq; y entero patsachö nunakunam musyayanqa Israelpa juk Diosnin kanqanta. Këchö llapan juntarëkaqkunam musyayanqa Jehoväqa espädawan ni lanzawan mana salvakoq kanqanta, porque pelyaqa Jehoväpam, y pëqa makïkunamanmi qamkunata dejariyäshunki”.

^ par. 11 Salmo 143:5, 8, 10: “Yarparqö unë tiempokunatam, llapan ruranqëkikunamanmi pensarqö, llapan shonqöwanmi makiki ruranqankunata kuyarqö. [...] Patsa waräriptinlla kuyakïnikita wiyatsimë, porque qammanmi markäkurqö. Reqitsimë purinäpaq kaq nänita, porque qammanmi almäta pallarkamurqö [joqarkamurqö]. [...] Porque qammi Diosnï kanki, munëniki rurëta yachatsimë. Espïritïkiqa alläpa allim; alli rurëlla kaq patsapa pushamätsun”.

^ par. 17 Salmo 119:37: “Yanapëkallämë nawillä mana alli kaqtaqa mana rikänampaq; kawëkaqta katsimë nänikichö”.