1, 2. ¿Imaynapin allinninchispaq Diospa yuyaykusqanman hina ruway, imatan rey Davidmanta yachasunchis?

MAYTAPAS rishaspayki, yaqapaschá hayk’aqllapas orqo patamanta qhawarirqanki maypi tarikushasqaykita. Chhayna alto patamanta qhawariyqa yanaparqasunkichá mayninta rinaykipaq. Chhaynatan qhawarinanchis imatapas allinta decidinapaqqa. Kamaqninchis hina qhawariyqa yanapawanchismi paypa munasqan ñanninta purinapaq (Isa. 30:21).

² Rey Davidqa tukuy tiempon Jehová Diospa imachus yuyaykusqanman hina ruwarqan. Qhawarisunchis tukuy sonqowan Jehová Diosta servisqanmanta, chhaynapi imayna kawsasqanmanta ñoqanchispas yachananchispaq (1 Rey. 11:4).

3, 4. a) ¿Iman Davidta kallpacharqan Goliatwan maqanakunanpaq? b) ¿Imaynatan David Diospa sutinta qhawarirqan?

³ Waynallaraq kashaspan Davidqa Filisteo Goliat-ta atiparqan. ¿Iman kallpacharqan maqanakuypaq allin preparasqa yaqa 3 metro sayayniyoq runawan maqanakunanpaq? (1 Sam. 17:4.) ¿Mana manchakuq kasqanchu? ¿Diospi iñisqanchu? Arí, chaykunan karqan. Ichaqa astawanqa kallpacharqan Jehová Diostapas sutintapas anchata respetasqanmi. Payqa phiñakurqanmi Diospa sutinta sarunchasqankumanta, chaymi nirqan: “¿Pitaq kanman haqay mana iñiyniyoq runari, kawsaq Diospa soldadonkunata imaymana k’amiqri?” nispa (1 Sam. 17:26).

⁴ Goliatwan maqanakunanña kashaspan nirqan: “Qanqa hamuwanki lanzayoq, espadayoq, jabalinayoq, ñoqataq ichaqa Tukuy-atiyniyoq Señor Diospa  sutinpi hamuyki. Paymi Israel soldadokunaq Diosninqa, paykunatan qanqa: Hamuychis qhari kaspaqa, nispa nimurqanki”, nispa (1 Sam. 17:45). Davidqa Diospi confiaspan huk rumillawan warak’aspa atiparqan. Chay kutipi hinataqmi qhepamanpas tukuy tiempo Diospi confiashallarqan, sutintapas respetashallarqan. Israelitakunatapas nirqanmi Diospa ‘ch’uya sutinpi kusikunankupaq’ (leey 1 Crónicas 16:8-10).

5. ¿Imaynapin ñoqanchispas Goliatwan David tarikusqanpi hina tarikusunman?

⁵ ¿Kusisqachu kashanki Jehová Diosta Diosniykita hina qhawarispa? (Jer. 9:24.) ¿Imaynan sientekunki vecinoykikuna compañeroykikuna familiaykikunapas Jehová Diosmanta mana allinta rimaqtinku, Testigonkunatapas asipayaqtinku? ¿Defiendenkichu paypa yanapananpi confiaspa? Kanmi “upallakuna tiempo” ichaqa manan p’enqakunanchischu Jehová Diospa testigon kasqanchismanta, Jesuspa qatikuqnin kasqanchismantapas (Ecl. 3:1, 7; Mar. 8:38). Mana allinta tratawaqninchiskunamanqa allin yuyaywan sumaq sonqowanmi kutichinanchis, ichaqa manan israelitakuna hinachu kananchis, paykunaqa Goliatpa k’amisqanwanmi ‘pasaqta mancharikurqanku’ (1 Sam. 17:11). Aswanpas qaqata sayaspa Jehová Diospa sutinta ch’uyanchasun. Runakunamanmi reqsichiyta munanchis imayna Dios kasqanta, chaymi Bibliawan yachachinchis payman asuykuy importante kasqanta entiendenankupaq (Sant. 4:8).

6. ¿Imaraykun David maqanakurqan Goliatwan, imatan ñoqanchispas maskhananchis?

⁶ Goliatwan David maqanakusqanmi imachus aswan importante kaqta rikuchiwanchis. Maqanakusqankuman phawaylla David chayaspanmi tapurqan: “¿Imatataq qonqaku haqay Filistea runata atipaqmanri? ¿Imatataq qonqaku Israelta p’enqachiq runata wañuchiqmanri?” nispa. Israel runakunataq ñawpaq nisqanku hinata kutichirqanku: “Haqay runata atipaqmanmi reyqa qonqa qhapaq kaykunata, ususintawanpas”, nispa (1 Sam. 17:25-27). Davidqa manan qhapaq kayta chaskinanraykuchu maqanakurqan, aswanpas cheqaq Diosta hatunchananraykun (leey 1 Samuel 17:46, 47). Ñoqanchisri, ¿allin reqsisqa kaytachu maskhanchis qhapaq kayta maskhaspa? Manan, aswanpas David hina kaytan munanchis, paymi takirqan: “Señor Diosta kuskalla qhapaqchaspa yupaychasun, sutintapas kuskalla hatunchasun”, nispa (Sal. 34:3). Chhaynaqa Jehová Diospi confiasun, paypa sutintataq hatunchasun amataq ñoqanchispatachu (Mat. 6:9).

7. Predicacionpi mana allinta chaskiwaqtinchispas, ¿imaynatan iñiyninchista wiñachisunman mana pisipanapaq?

⁷ Mana manchakuspa maqanakunanpaqqa Davidqa Diospin confianan karqan. Oveja michisqanpi Diospi confiaspan yacharqan allin iñiyniyoq kayta (1 Sam. 17:34-37). Ñoqanchispas allin iñiyniyoqmi kananchis mana pisipaspa predicanapaq, astawanqa mana allinta chaskiwaqtinchis. Chhayna iñiyniyoq kanapaqqa tukuy ruwasqanchispin Diospi confiananchis. Carropi viajaspaqa ladonchispi tiyaqtan Bibliamanta rimapayasunman. Chaymantapas wasin-wasinta predicaspapas callepi puriqkunamanmi rimapayasunman (Hech. 20:20, 21).

8, 9. ¿Imaynatan David rikuchirqan Diospa munaynin ruway munasqanta?

⁸ Israelpi ñawpaq kaq reyta imayna qhawarisqanpin Davidqa rikuchillarqantaq Diospi confiasqanta. Envidiakuspan Saulqa kinsa kutipi lanzawan yaqa wañuchirqan,  chaywanpas manan vengakurqanchu, aswanpas mana imata ruwayta atispan Davidqa ayqekunan karqan (1 Sam. 18:7-11; 19:10). Hinan Saulqa ch’inneq pampanta qatirqan Israelmanta akllasqa kinsa waranqa soldadokunantin (1 Sam. 24:2). Huk kutinmi mana yachaspa Davidpa pakakusqan t’oqoman haykurqan. Diosqa Saulpa rantinpi David rey kananpaqmi akllarqan, chaymi Davidqa chay kutipi wañuchinman karqan qatiykachaqnin reyta (1 Sam. 16:1, 13). Runankunaq nisqanta kasukuspaqa wañuchinmanmi karqan, ichaqa nirqanmi: “Kayqa Señor Diospa akllakusqan reymi, Dios waqaychawachun wiraqochay reyta mana allin ruwanaymanta”, nispa (leey 1 Samuel 24:4-7). Saulqa Diospa akllasqan reyraqmi kasharqan, chaymi Davidqa mana qechurqanchu kamachikuyninta, manaraqmi Diospas chayta qorqanraqchu. Capanpa ch’ullpallanta kuchusqanpin rikuchirqan mana wañuchiy munasqanta (1 Sam. 24:11).

⁹ Huk kutipipas Davidqa rikuchillarqantaqmi Diospa akllasqan reyta respetasqanta. Abisaiwanmi Saulpa kasqanman haykurqanku hinan puñushaqta tarirqanku. Abisaiqa yuyaykurqan enemigonkuta makinkuman Jehová Dios qoshasqanpin, chaymi lanzanwan wañuchiyta munarqan, ichaqa Davidmi hark’akurqan (1 Sam. 26:8-11). Davidqa Diospa yanapaynintan maskharqan, chaymi Abisaipa nisqantapas mana kasurqanchu, chhaynapi Diospa munayninman hina ruwashanallanpaq.

10. ¿Ima sasachakuykunapin tarikusunman? ¿Iman yanapawasun mana urmanapaq?

¹⁰ Kunanpas yaqapaschá ima sasachakuypipas tarikuqtinchis pipas kallpachawasunman runaq yuyaykusqanman hina ruwanapaq, manataq Diospa yuyaykusqanman hinachu. Abisai hinapaschá kallpachawasunman Diospa yuyaykusqanta mana reparaspa ruwananchispaq. Chayman mana urmanapaqqa allintan yachananchis Diospa yuyaykusqanta, mana iskayaspataqmi paypa nisqanta kasukunanchis.

11. ¿Imaynatan David yachachiwanchis Diospa munayninta ñawpaqta ruwanapaq?

¹¹ Davidmi Diosmanta mañakurqan khaynata: “Munayniyki ruwayta yachachiway”, nispa (leey Salmo 143:5, 8, 10). Payqa manan yuyaykusqanpichu confiarqan, manataqmi hukpa mat’ipayasqantapas kasurqanchu, aswanpas munarqanmi Diospa yachachisqan kayta. Chaymi nirqan: “Tukuy ruwasqaykikunatan yuyaymanani, makiykiq ruwasqankunatan qhawarini”, nispa. Bibliapiqa askha willakuykunan  tarikun runakunata Jehová Dios imayna tratasqanmanta, chaykunata estudiaspa yuyaymanaspaqa ñoqanchispas entiendesunmi imachus Diospa munaynin kasqanta.

12, 13. ¿Imaraykun David pampaman hich’apurqan kinsantin soldadonkunaq unu apamusqankuta?

¹² Davidqa entiendeqmi imapis Diospa kamachikuyninkuna teqsichasqa kasqanta chayman hinataqmi kawsaqpas, chhayna kasqanpas qatikunapaq hinan. Qhawarisunchis “Belén llaqta punku p’uytu unuta” David ukyayta munaqtin imachus sucedesqanta. Chay llaqtaman haykuspan kinsa soldadonkuna filisteokunata atipaspa unuta apamurqanku. Davidmi ‘ichaqa mana ukyayta munarqanchu, aswanpas Señor Diospaqmi ofrendata hina hich’arqan’. ¿Imaraykun chayta ruwarqan? Nirqanmi: “¡Amapuni Señor Diospas munachunchu kay unu ukyanayta! Kay qharikunaq yawarnintapas ukyayman hinachá kanman, paykunaqa wañuyta mana manchaspan unuta apamuwarqanku”, nispa (1 Cró. 11:15-19).

¹³ Kamachikuy Simipin Davidqa yacharqan yawarqa mana mikhukunanchu kasqanta, aswanpas Diosman kutichipuna kasqanta. Hinaspapas entienderqanmi imarayku chhayna kasqanta, Kamachikuy Simin nirqan ‘kawsaqpa kawsayninqa yawarninpi kashasqanta’. Ichaqa soldadokunaq apamusqanqa manan yawarchu karqan aswanpas unun. Chhaynaqa, ¿imanaqtinmi mana ukyarqanchu? Allintan entienderqan yawarmanta kamachikuy imapi teqsichasqa kasqanta: Jehová Diosqa ancha chaniyoqpaqmi yawarta qhawarin. Chay kinsantin runakunaqa kawsayninku hawan chay unuta apamurqanku, chaymi Davidqa yuyaykurqan chay unuta ukyayqa runankunaq kawsaynin mana respetay kasqanpi. Chaymi mana ukyarqanchu, aswanpas pampamanmi hich’apurqan (Lev. 17:11; Deu. 12:23, 24).

14. ¿Iman Davidta yanaparqan Jehová Dios hina imatapas qhawarinanpaq?

 ¹⁴ Davidqa kallpachakurqanmi Diospa kamachikuyninkuna sonqonman chayananpaq. Chaymi takirqan: “Diosníy, munayniykitapunin ruwayta munani, yachachikuy simiykitan sonqoy ukhupi hap’ini”, nispa (Sal. 40:8). Kamachikuy Simita estudiaspan chaykunapi yuyaymanarqan. Davidqa chay kamachikuykunatan kasukuq, allinpuni kasqanpi confiaspataq Diospa espiritunman hina kawsaq. Bibliata estudiaspaqa chaykunapin yuyaymanananchis hinaspa sonqonchispi chay yachachikuykunata waqaychananchis. Chhaynapin Jehová Diospa munasqanman hina kawsasun imaynapiña tarikuspapas.

15. ¿Imaynatan Salomón mana respetarqanchu Diospa kamachikuyninkunata?

¹⁵ Davidpa churin Salomonqa askha bendicionkunatan Diosmanta chaskirqan. Tiempowanmi ichaqa Diospa kamachikuyninkunata mana respetarqanchu. Yachanapaq, manan kasukurqanchu israelmanta reykunaman kamachikuy qosqanta, chaypin nirqan: “Amataq askha warmiyoqpaschu kanqa”, nispa (Deu. 17:17). Ichaqa wak llaqtayoq askha warmikunawanmi casarakurqan. Yuyaqña kashaqtintaq “warminkunaqa sonqonta q’ewichirqan, hinan wak dioskunata yupaycharqan”. Imaynataña Salomón chaykunata qhawarirqan chaypas, payqa ‘sinchi mana allintan ruwarqan Señor Dios contra, manataqmi taytan David hinachu Señor Diosta tukuy sonqo kasukurqan’ (1 Rey. 11:1-6). Chaymi may allinpuni Jehová Diospa Simin Qelqapi kamachikuyninkunata, imarayku kamachisqantapas kasukuyqa. Astawanqa casarakuyta yuyaykuspa.

16. ¿Imaynapin allinninchispaq casarakuymanta kamachikuy imarayku kasqanta reparay?

¹⁶ Sichus huk mana iñiq paywan casarakunaykipaq rimapayasunkiman, ¿David hinachu yuyaykuwaq icha Salomón hinachu? Cheqaq cristianokunaqa “Señorpi iñiqwanpuni” casarakunankupaq kamachikuytan kasukunku (1 Cor. 7:39). Sichus huk cristiano casarakuyta munan chayqa iñiqmasintan akllakunan. Imarayku chay kamachikuy kasqanta reparasun chayqa manan sonqonchista suwachikusunchu mana iñiqkunawan.

17. ¿Iman yanapawasun pornografía trampamanta karunchakunanchispaq?

¹⁷ David hina Dioswan pusachikuyqa yanapawasunmi pornografiata otaq qhelli ruwaykunata ama qhawananchispaq. Qatimuqpi textokunata leey, yuyaymanay imapi teqsichasqa kasqanta hinaspa Diospa munayninta reparay (leey Salmo 119:37; Mateo 5:28, 29; Colosenses 3:5). Diospa kamachikuyninkunapi yuyaymanayqa yanapawasunmi pornografía trampamanta karunchakunapaq.

18, 19. a) Pantaqña David karqan chaypas, ¿imaraykun Diospa allin qhawarisqan karqan? b) ¿Imatan mana iskayaspa ruwanki?

¹⁸ Allinkunataña David ruwarqan chaypas, hatun huchakunapipas urmallarqantaqmi (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 22-27; 1 Crón. 21:1, 7). Ichaqa pesapakuspan Diosman kutirikuqpuni. Chaymi nisunman “tukuy sonqo” Diosta servisqanta (1 Rey. 9:4). ¿Imarayku? Diospa munayninman hinapuni ruwananpaq kallpachakusqanrayku.

¹⁹ Pantaq runaña kaspapas Jehová Diospa allin qhawarisqanmi kasun. Chayraykun Simin Qelqata tukuy yuyaywan estudiananchis, yachasqanchiskunapi yuyaymanananchis, sonqonchispi yachachikuykuna kasqanman hinataq kawsananchis. Chhaynapin salmistaq nisqanta hina huch’uyaykukuspa nisunchis: “Munayniyki ruwayta yachachiway”, nispa.