“Undiiyisye Kucita Luyando Lwako”

“Undiiyisye kucita luyando lwako, nkaambo nduwe Leza wangu.”—INT. 143:10.

TWAAMBO TUPATI NTOMWEELEDE KUYEEYA

Ncinzi cakacitika mubuumi bwa Davida icitondezya kuti wakali kubikkila maano kujatikizya mbwaakali kuzilanga zyintu Jehova?

Ncinzi cakagwasya Davida kuzyiba kuyanda kwa Leza?

Ncinzi ciyakutugwasya kuzumanana kukkomanisya Jehova?

1, 2. Mbuti kubikkila maano kukuyanda kwa Leza mbokukonzya kutugwasya, alimwi ncinzi ncotukonzya kwiiya kujatikizya makani aaya kuzwa ku Mwami Davida?

AMWEEZYEEZYE kuti muunka kubusena bumwi kubelesya nzila yiinda mumalundu. Kumane nzila zyaba zyobilo. Ino ninzila iili njomukonzya kubelesya? Ambweni inga mwatanta aabbwe lipati lili afwaafwi kutegwa mubone aimwi nzila nkoiya. Kubelesya muzeezo uukozyenye kulakonzya kutugwasya ciindi notusala zyintu ziyandika kapati. Kuzilanga mbwazilanga zyintu Jehova kuyoopa kuti ‘tweende munzila’ njatutondezya.—Is. 30:21.

² Ziindi zinji mubuumi bwakwe, Mwami Davida wa Israyeli yansiku wakapa citondezyo cibotu cakubikkila maano kukuyanda kwa Leza. Atulange-lange zyintu zimwi izyakacitika mubuumi bwa Davida kutegwa twiiye mbwaakali kulilemeka mwaalumi ooyu iwakajisi moyo uululeme kumeso aa Jehova Leza.—1 Bam. 11:4.

DAVIDA WAKALI KULILEMEKA KAPATI ZYINA LYA JEHOVA

3, 4. (a) Ncinzi cakapa Davida kulwana Goliati? (b) Ino Davida wakali kulibona buti zyina lya Leza?

³ Amuyeeye ciindi Davida naakalwana Goliati muna Filisti. Ncinzi cakamukulwaizya Davida kulwana sintanze ooyu wakajisi zilwanyo alimwi iwakali kulampa mamita aali 2.9? (1 Sam. 17:4) Sena bwakali busicamba bwa Davida? Sena lwakali lusyomo lwakwe muli Leza? Bube boonse bobilo bwakamugwasya kapati mukulwana ooku. Nokuba boobo, kulemeka Jehova alimwi azyina lyakwe lipati ncecakapa kuti Davida alwane sintanze uulya mulamfwu. Kanyemede, Davida wakabuzya kuti: “Nguni oyu mu-Filisti uutapalwidwe? Sa ulakonzya kusampaula basinkondo ba-Leza muumi na?”—1 Sam. 17:26.

⁴ Kamulangide Goliati, Davida wakaamba kuti: “Webo ulaboola kulindime apanga asumo amuumba,  pele mebo ndeza kulinduwe muzina lya-Jehova wamakamu makamu, Leza wabasinkondo ba-Israyeli ngosampaula.” (1 Sam. 17:45) Kasyoma muli Leza wakasimpe, Davida wakamuwisya muna Filisti abbwe lyomwe buyo. Kutali buyo aciindi eeci, pele mubuumi bwakwe boonse Davida wakali kusyoma Jehova alimwi wakali kulilemeka kapati zyina lyakwe. Masimpe, Davida wakaambila bana Israyelinyina kuti ‘balidunde muzyina lisalala lya Jehova.’—Amubale 1 Makani 16:8-10.

5. Mbukkale nzi mbomukonzya kuswaanganya bukozyenye akusampaula kwa Goliati?

⁵ Sena mulakkomana kuti Jehova ngo Leza wanu? (Jer. 9:24) Ino mucita buti kuti basimukobonyoko, mbomubelekalimwi, mbomwiiyalimwi, naa basazinyoko baamba zyintu zibi kujatikizya Jehova alimwi akusampaula Bakamboni bakwe? Sena mulaamba cabusicamba kwiiminina zyina lya Jehova ciindi nolisampaulwa, kamusyomede kuti uyoomugwasya? Masimpe, kuli ciindi “cakuumuna,” pele tatweelede kufwa nsoni akaambo kakuba Bakamboni ba Jehova akuba basikutobela ba Jesu. (Muk. 3:1, 7; Mk. 8:38) Nokuba kuti tweelede kubelesya bupampu akutondezya bulemu nitubandika abantu batukazya, tatweelede kuba mbuli bana Israyeli “[i]bakakankama akuyoowa loko” ciindi nobakamvwa kusampaula kwa Goliati. (1 Sam. 17:11) Muciindi caboobo, tweelede kubweza ntaamu cakuteenkela kutegwa zyina lya Jehova Leza lisalazyigwe. Tuyanda kugwasya bantu kuti bamuzyibe Jehova Leza. Kutegwa tucite boobo, tulalibelesya Jwi lyakwe kugwasya bamwi kubona mbokuyandika kuba acilongwe a Leza.—Jak. 4:8.

6. Ncinzi Davida ncaakali kuyanda kuzuzikizya kwiinda mukulwana Goliati, alimwi ncinzi ncotweelede kubikkila kapati maano?

⁶ Kulwana kwa Davida a Goliati kutuyiisya ciiyo acimwi ciyandika. Ciindi Davida naakaboola kubusena bwankondo kabalika, wakabuzya kuti: “Ulacitilwa buti muntu uujaya oyu mu-Filisti akugwisya lusampauko ku-Israyeli?” Mukwiingula, bantu bakaamba nzyobakaambide kale kuti: “Muntu uukonzya kumujaya [Goliati], mwami ulamupa lubono lunji, alimwi ulamupa mwana wakwe kuti akwate.” (1 Sam. 17:25-27) Pele Davida tanaakali kayanda buyo kupegwa bulumbu. Wakajisi makanze aambi. Davida wakali kuyanda kulemeka Leza wakasimpe. (Amubale 1 Samuele 17:46, 47.) Mbuti kujatikizya ndiswe? Sena tuyanda kulipangila zyina kwiinda mukujana lubono alimwi akuba ampuwo munyika eeyi? Cakutadooneka, tuyanda kuba mbuli Davida iwakaimba kuti: “Amulemeke Jehova antoomwe ambebo, atusumpule izina lyakwe toonse.” (Int. 34:3) Aboobo, atusyome muli Leza, akubikka zyina lyakwe kumbele aazyina lyesu.—Mt. 6:9.

7. Mbuti mbotukonzya kuba alusyomo luyumu iluyandika ciindi nituswaanganya bantu batukazya?

⁷ Busicamba mbwaakatondezya Davida naakali kulwana Goliati bwakali kuyandika kusyoma Jehova cakumaninina. Davida iwakacili mwana-mwana wakalaalusyomo luyumu. Nzila imwi iyakamugwasya kuyaka lusyomo lwakwe nkusyoma muli Leza ciindi naakali kubeleka kali mweembezi. (1 Sam. 17:34-37) Andiswe tuyandika lusyomo luyumu kutegwa tucikonzye kuzumanana mumulimo, ikapati nitujana bantu batukazya. Tulakonzya kuba alusyomo luli boobu kwiinda mukusyoma Leza muzyintu nzyotucita abuzuba. Mucikozyanyo, tulakonzya kutalisya mubandi kujatikizya kasimpe kamu Bbaibbele abantu bakkede munsi-munsi andiswe notuli mulweendo. Alimwi nituli mubukambausi bwakuŋanda aŋanda tweelede kubakambaukila aabo mbotuswaanganya munzila.—Mil. 20:20, 21.

DAVIDA WAKALINDILA JEHOVA

8, 9. Mbuti Davida mbwaakatondezya kuti wakali kubikkila maano kukucita kuyanda kwa Jehova ciindi Mwami Saulo naakali kuyanda kumujaya?

⁸ Cikozyanyo acimwi icitondezya Davida mbwaakalibambilide kusyoma Jehova cijatikizya  Saulo—mwami wakusaanguna wa Israyeli. Ziindi zyotatwe Saulo simunyono wakali kuyanda kujaya Davida asumo, pele ziindi zyoonse eezyi Davida wakali kuzwa buyo kakunyina kupilusya cibi. Kumamanino wakatija kuzwa kuli Saulo. (1 Sam. 18:7-11; 19:10) Kumane Saulo wakasala baalumi bali 3,000 akuunka abalo kuyakuyandaula Davida munkanda. (1 Sam. 24:2) Kumane cakutazyiba Saulo wakanjila mumpangala Davida abantu bakwe mobakabede. Davida naakabweza coolwe eeci kuti ajaye mwami walo wakali kuyanda kumujaya. Kayi, lwakali luyando lwa Leza kuti Davida anjilile busena bwa Saulo kali mwami wa Israyeli. (1 Sam. 16:1, 13) Masimpe, ikuti Davida naakaswiilila nzyobakamwaambila bantu bakwe, mwami naakajaigwa. Pele Davida wakaamba kuti: “Jehova anditondye kucita obo kumwami munanike wa-Jehova. Ijanza lyangu limuume buti, mbwali munanike wa-Jehova?” (Amubale 1 Samuele 24:4-7.) Saulo wakacili mwami uunanikidwe a Leza. Davida tanaakali kuyanda kunyanga Saulo bwami, nkaambo Jehova tanaakaninga mugwisya. Kwiinda mukutenda moombe wacikobela ca Saulo cakaumuumu, Davida wakatondezya kuti tanaakajisi makanze aakucisa Saulo.—1 Sam. 24:11.

⁹ Davida alimwi wakatondezya bulemu kumunanike wa Leza ciindi naakabona mwami ciindi camamanino. Aciindi eeco, Davida a Abisai bakasika kubusena Saulo nkwaakabede alimwi bakamujana koona. Nokuba kuti Abisai wakali kuyeeya kuti Leza waaba sinkondo ooyu mumaanza aa Davida alimwi wakalyaaba kuti amuyase sumo Saulo mane likayasilizye aansi, Davida kunyina naakazumina kuti acite oobo. (1 Sam. 26:8-11) Akaambo kakuti Davida wakali kuyandaula busolozi bwa Leza, kunyina naakajoka munsi mumakanze aakwe aakucita zyintu kweelana akuyanda kwa Jehova, nokuba kuti Abisai wakali kumukulwaizya kupilusya cibi.

10. Mbukkale nzi bukatazya mbotukonzya kujana, alimwi ncinzi cikonzya kutugwasya kutazungaana?

¹⁰ Andiswe tulakonzya kujana buyumuyumu ikuti balongwe besu batuyunga kutobela mizeezo yabo muciindi cakutugwasyilizya kucita kuyanda kwa Jehova. Mbubwenya mbuli Abisai, bamwi balakonzya kutukulwaizya kubweza ntaamu imwi kakunyina kulanga-langa makanze aa Leza mbwaabede kujatikizya kaambo kamwi. Kutegwa tutazungaani, tweelede kumvwisya Jehova mbwakabona kaambo alimwi akukanza kukakatila kunzila zyakwe.

11. Ncinzi ncomwaiya kuli Davida kujatikizya kusumpula kuyanda kwa Leza mumizeezo yanu?

¹¹ Davida wakapaila boobu kuli Jehova Leza: “Kondiyiisya kucita kuyanda kwako.” (Amubale Intembauzyo 143:5, 8, 10.)  Muciindi cakusyoma mizeezo yakwe naa kumvwida majwi aamuntu umwi, Davida wakali kuyanda kuyiisyigwa a Leza. Wakali ‘kuzinzibala kuyeeya milimo ya Jehova yoonse alimwi camoyo woonse wakabikkila maano kumilimo yamaanza aa Leza.’ Tulakonzya kumvwisya luyando lwa Leza kwiinda mukulanga-langa Magwalo alimwi akuzinzibala kuyeeya zibalo zinji zyamu Bbaibbele zijatikizya Jehova mbwaakeendelezya bantu.

DAVIDA WAKALUMBA NJIISYO ZIJANWA MU MULAWO

12, 13. Nkaambo nzi Davida ncaakaatilila ansi maanzi ngobakamuletela baalumi bakwe botatwe?

¹² Alimwi tweelede kutobela cikozyanyo ca Davida cakulumba njiisyo zijanwa mu Mulawo alimwi aluyandisisyo lwakwe lwakupona kweelana anjiisyo eezyo. Amubone cakacitika ciindi Davida naakatondezya kuti wakali kuyanda ‘kunywa maanzi aamucikala caku Betelehemu.’ Baalumi ba Davida botatwe bakabikka buumi bwabo muntenda kwiinda mukunjila mudolopo cakusisikizya—lyalo lyakakkedwe abana Filisti—akuteka maanzi. Nokuba boobo, “Davida wakakaka kunywa, wakaapaizizya Jehova.” Nkaambo nzi? Davida wakapandulula kuti: “Cilatondwa kucita obo! Sa ndakonzya kunywa bulowa bwabantu aba? Nkaambo cintu eci ncibacita kukundiletela aya maanzi inga nicakabaletela lufu.”—1 Mak. 11:15-19.

¹³ Davida wakalizyi kuzwa mu Mulawo kuti bulowa bweelede kutilwa aansi kuli Jehova kutali kuligwa pe. Alimwi wakalizyi kaambo eeci ncocakeelede kucitwa. Davida wakalizyi kuti “mubulowa mobubede buumi bwanyama.” Nokuba boobo, aaya akali maanzi kutali bulowa. Nkaambo nzi Davida ncaakakakila kunywa? Wakali kutondezya kulumba njiisyo yakali kunze aamulawo ooyu. Kuli Davida, maanzi akali kuyandika mbubwenya mbuli bulowa bwabaalumi botatwe. Aboobo, cakali kutondwa kulinguwe kunywa maanzi aaya. Muciindi cakwaanywa, wakasala kuti weelede kwaatila ansi.—Lev. 17:11; Dt. 12:23, 24.

14. Ncinzi cakamugwasya Davida kulanga zyintu mbwazilanga Jehova?

¹⁴ Davida wakali kusoleka kutobela mulawo wa Leza. Wakaimba kuti: “Ndakondwa  kucita luyando lwako, O Leza wangu; Mulao wako uli mumoyo wangu.” (Int. 40:8) Davida wakaiya mulawo wa Leza alimwi akuzinzibala kuyeeya alinguwo. Wakali kusyoma mubusongo bwa milawo ya Jehova. Nkakaambo kaako, Davida wakali kuyandisya kutobela, kutali buyo busongo bwa milawo pele alimwi amakanze aa Mulawo wa Musa. Ciindi notubala Bbaibbele, tulacita camaano kuti twazinzibala kuyeeya nzyotubala alimwi akuzibamba mumoyo wesu kutegwa zitugwasye kuzyiba cikkomanisya Jehova mumakani amwi.

15. Muunzila nzi Solomoni mwaakaalilwa kutondezya bulemu ku Mulawo wa Leza?

¹⁵ Solomoni mwana wa Davida wakali kuyandwa kapati a Jehova Leza. Nokuba boobo, mukuyakwaciindi Solomoni wakaalilwa kutondezya bulemu ku Mulawo wa Leza. Kunyina naakaatobela malailile aa Jehova aakuti mwami mu Israyeli “teelede kulivuzizya banakazi.” (Dt. 17:17) Masimpe ngakuti, Solomoni wakakwata banakazi banji beenzu. Ciindi naakacembaala, “banakazi bakwe bakapambula moyo wakwe kumizimu myeenzu.” Kufwumbwa naa wakayeeya buti, “Solomoni wakacita cibi mumeso aa-Jehova. Takwakatobela Jehova camoyo woonse mbwaakacita Davida wisi pe.” (1 Bam. 11:1-6) Eelo kaka cilayandika kuti katutobela milawo alimwi anjiisyo zijanwa mu Jwi lya Leza! Mucikozyanyo, eeci cilayandika ciindi nomuyeeya zyakukwata naa kukwatwa.

16. Mbuti kuzyiba makanze aamalailile aakukwata naa kukwatwa “buyo mu Mwami” mbwaakonzya kubajatikizya aabo bayanda kukwata naa kukwatwa?

¹⁶ Kuti muntu uutali Kamboni watondezya kuti ulatuyanda, sena tuyakutondezya kuti zyintu tuzilanga mbuli Davida naa mbuli Solomoni? Bakombi bakasimpe baambilwa kukwata naa kukwatwa “buyo mu Mwami.” (1 Ko. 7:39) Ikuti Munakristo wasala kukwata naa kukwatwa, weelede kukwatana buyo amusyominyina. Alimwi kuti twaazyiba makanze aaceelelo eeci camu Magwalo, tatukakwatani amuntu uutasyomi alimwi buya nokuba kuzumizya muntu uuliboobu kutucitila zyintu zitondezya kuti ulatuyanda.

17. Ncinzi cikonzya kutugwasya kutegwa tutacegwi mutukole twakweebelela zyintu ziletela muzeezo wakoonana?

¹⁷ Amubone alimwi cikozyanyo ca Davida cakuyandaula busolozi bwa Leza camoyo woonse mbocikonzya kutugwasya kutayungwa kweebelela zifwanikiso ziletela muzeezo wakoonana. Amubale magwalo aatobela, amuyeeye kujatikizya njiisyo zijanwa mumo alimwi amusole kuzyiba Jehova ncayanda kuti mucite mumakani aaya. (Amubale Intembauzyo 119:37; Matayo 5:28, 29; Bakolose 3:5.) Kuzinzibala kuyeeya azyeelelo eezyi zisumpukide kulatugwasya kutantamuka tukole twazyintu ziletela muzeezo wakoonana.

AMUBE AMIZEEZO YA LEZA CIINDI COONSE

18, 19. (a) Nokuba kuti taakwe naakalondokede, ncinzi cakagwasya Davida kuzumanana kukkomanisya Leza? (b) Ncinzi ncomukanzide kucita?

¹⁸ Nokuba kuti Davida wakajisi cikozyanyo cibotu muzyintu zinji, wakacita zibi zipati. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 22-27; 1 Mak. 21:1, 7) Nokuba boobo, mubuumi bwakwe, Davida wakatondezya kweempwa ciindi naakacita cibi. Wakeenda kumeso aa Leza “camoyo mubotu.” (1 Bam. 9:4) Nkaambo nzi ncotukonzya kwaamba boobo? Nkaambo Davida wakasoleka kucita kweelana akuyanda kwa Jehova.

¹⁹ Nokuba kuti tatulondokede, tulakonzya kuzumanana kukkomanisya Jehova. Katujisi makanze ngawonya aayo, atwiiye Jwi lya Leza lyoonse, kuzinzibala kuyeeya nzyotubala mulindilyo, alimwi akucita eezyo nzyotwabamba mumoyo wesu. Kuti twacita oobo, tunoopaila kuli Jehova mbubwenya mbuli sintembauzyo iwakalomba kuti: “Undiiyisye kucita luyando lwako.”

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 5]

Ncinzi cakamulesya Davida kuti amujaye Saulo ciindi naakajisi coolwe cakucita boobo?

[Cifwanikiso icili apeeji 6]

Ncinzi ncotukonzya kwiiya kukukaka kwa Davida kunywa maanzi ngobakamuletela baalumi bakwe?