1, 2. ¿Ti Jesus tyukniˈˈijxë yˈapostëlëty ko nety jakumbom yajmatsanë?

JAKUMBOMË netyë Jesus yajmatsanë, ko tyuˈukmujktë mëdë yˈapostëlëty mä tuˈugë tëjk jam Jerusalén. Ko nety jam yˈaˈuxˈattë, ta Jesus pyëdëˈky, nyaytyuknijaandutë nyikëjxyëdë wit ets nyaytyukwëˈënë tuˈugë tuayë. Ta tˈadaˈamë nëë mä tuˈugë abëjkënë ets ta ojts dyajtekypyujy ja yˈëxpëjkpëty ets ta dyajtëtsy mët ja tuayë. Ko dyajtekypyujtääy, ta ttuktëjkë ja nyikëjxyëdë wit. ¿Tiko Jesus ttuny tyäˈädë tuunk diˈib kyaj mëj nyaxy? (Fwank 13:3-5.)

² Jesus jyënany: “¿Mjaygyujkëdëp miitsëty yëˈë tyäˈädë diˈibëtsë dëˈën të nduny? [...] Es pën ëj, miitsë mYaˈëxpëjkpë esë mWintsën, tëts nbujy miitsëty ja mdekyëty, nandëˈënë dën miits mnaybyujxëdët nixim niyam. Ëjts miits të nmoˈoytyë tuˈugë ijxwëˈëmën es miits xytyundët nandëˈën extëmëts ëj të nduny” (Fwank 13:12-15). Ko Jesus ttuuny ja tuunk diˈib kyaj mëj nyaxy, ta ttukniˈˈijxëdë ja yˈapostëlëty diˈib ninäˈä tkajäˈäytyëgooytyë ets diˈib pudëjkëdë parë xëmë yˈijttë yujy tudaˈaky.

3. 1) ¿Wiˈixë Jesus majtskˈok tyukniˈˈijxë ko jëjpˈam ets nˈijtëm yujy tudaˈaky? 2) ¿Ti nˈixäˈänëm mä tyäˈädë artikulo?

³ Jesus të nety tˈoktukniˈˈijxëbë yˈapostëlëty ko jëjpˈam yˈittët yujy tudaˈaky. Tëgok ko tˈijxy ja yˈapostëlëty dyajtsiptäˈäktë pën ijtp mëj, ta tmëjwooy tuˈugë mixyuˈunk ets tˈanmääy: “Pën yˈaxäjëbë tyäˈädë ënäˈkuˈunk mët ëjtskyëjxm, nandëˈënëts xyˈaxäjë. Es pënëts ëj xyˈaxäjëp, nandëˈën xyˈaxäjëdë pënëts ëj xykyajx. Yëˈë pën naybyëjtakëp niˈigyë mutsk mä miitsëty, yëˈë itëp mëj” (Luk. 9:46-48). Jesus nyijäˈäwëbë nety ko ja fariseety mëj nyayajnaxëdë, pääty ok tˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Diˈibë naymyëjpëjtakëp, yëˈë  Dios puwijtsëp; es diˈibë naybyëjtakëp yuunk naxypyë, yëˈë Dios yaˈitëp mëj” (Luk. 14:11). Jesus tsyejpy ets nˈijtëm yujy tudaˈaky, kyaj ttseky ets nnayjäˈäwëm mëj këjxm. Pääty, parë nˈijtëm yujy tudaˈaky, min nˈokˈijxëmë Jesusë yˈijxpajtën, ets wiˈix ndukˈoyˈäjtëm ko nˈijtëm yujy tudaˈaky ets wiˈixë wiink jäˈäy ttukˈoyˈaty.

4. ¿Wiˈixë Jesus dyaˈijxë ko yujy tudaˈagyë nety mä kyakëdaˈakynyëm yä Naxwiiny?

⁴ Mä Jesus kyakëdaˈakynyëm yä Naxwiiny, kanäk miyonk jëmëjt yˈijty mëdë Tyeety jam tsäjpotm ets yajnigëxëˈk ko yujy tudaˈaky. Tadë liibrë diˈib xyëˈäjtypy Isaías myaytyakypy wiˈixë Jesus yˈijty mëdë Tyeety, jyënaˈany: “Yëˈë Wintsën Yajkutujkpë Jyobaa, të xymyoˈoyëtsë wijyjyaˈayë yaˈan parëts mbäät nˈatsoy ja diˈib këjx anuˈkxëp mët tuˈugë ayuk. Yëˈë yujxp jabom jabom; jaayëts xytyatskmëgäjpxë parëts xyˈyuxy ets nmëdowëdëts extëm pënaty yajtukniˈˈijxëdëp. Yëˈë Wintsën Yajkutujkpë Jyobaa yëˈëts këˈëmë ndatsk të dyaˈˈawäˈätsy, ets ëjts, kyajts të ngujuundaˈaky. Kyajts të njëmbity mä wiink tuˈu” (Is. 50:4, 5). Komë Jesus jyantsy jyataampy tijaty, ta tmëdooˈijty yujy tudaˈaky ti ja Teety tukniˈˈijxë. Ets pyëjkë kuentë wiˈixë Jyobaa dyaˈijxë tudaˈakyˈäjtën ko tpaˈˈayooyë pokyjyaˈay.

5. Ko Jesus ojts dyajtsiptäˈäktë ja Moisésë nyiniˈkx, ¿wiˈix ojts dyajnigëxëˈëgyë yujyˈat tudaˈakyˈat?

⁵ Per kyaj niˈamukë anklës yˈijttë yujy tudaˈaky extëmë Jesus. Tam tuˈugë anklës diˈib ok yajxëëmooy Mëjkuˈu Satanás, yëˈë kyaj tkupëjky etsë Jyobaa tijaty tyukniˈˈixëdët. Ojts tyuktëkëtyë mëjˈat këjxmˈat ets wyinmääy ko yëˈë mas mëj mbäät yˈity. Perë Jesus tyukjotkëdak ti yajtuknipëjk ttunët tsäjpotm ets kyaj dyajtunany axëëk ja kutujkën diˈibë nety të yajmoˈoy. Extëm nˈokpëjtakëm, ko tëgokë Jesus, ja arkanklës Miguel, ojts dyajtsiptäˈäktë mëdë Mëjkuˈu “ja Moisésë nyiniˈx”, yëˈë ijt yujy tudaˈaky, kyaj ti ttuuny diˈib yajnigëxëˈëgëp ko myëdäjtypy niˈigyë kutujkën. Jesus yˈawijx etsë Jyobaa diˈib Yajkutujkp abëtsemy nyaxwinyëdë, tˈixët näˈä ets wiˈix tijaty ttunäˈäny (käjpxë Juudʉs 9).

6. ¿Wiˈixë Jesus dyajnigëxëˈky ko yujy tudaˈaky ko tkupëjky tyunët Mesías?

⁶ Ko Jesus jyukyˈajty jam tsäjpotm ojts tnijawë tijaty ojts yajnaskäjpxë diˈibë nety yaˈˈadëwaampy extëmë Mesías. Nan waˈan tnijäˈäwë ko ayowäämbë nety, per kyupëjk kyëdäˈägët yä Naxwiiny ets yˈoogët. ¿Tiko? Yëˈko yujy tudaˈaky yˈijty. Apostëlë Pablo jyënany ko oyë netyë Jesus duˈun extëmë Dios, “kyaj jyënany aguanë es dyajtunët ja kyutujkën diˈibë myëdäjt, es nyaytyukniwatsë diˈibë jyaˈäjtypy, es nyaybyëjtakë extëm tuˈugë mëduumbë, es myiiny jyajty naxwiiny extëmë jäˈäy” (Filip. 2:6, 7).

7, 8. ¿Wiˈixë Jesus dyaˈijxë yujyˈat tudaˈakyˈat ko myutskˈäjty ets ko ojts ttuunë Diosë tyuunk yä Naxwiiny?

⁷ Pablo jyënany ko Jesus “waanë niˈigyë nyaybyëjtakë yuunk naxypy, es tmëmëdooy ja Dios Teety, axtë tkupejky ja oˈkën” ko jyukyˈajty yä Naxwiiny (Filip. 2:8). Jesus duˈun tyim mutskˈäjty yujy tudaˈaky “es tmëmëdooy ja tyääk tyeety” (Luk 2:51). Ënäˈktëjk mbäät mëjwiin kajaa tijaty tjattë mä Jesus. Ets pën pyanëjkxtëbë Jesusë yˈijxpajtën ets tmëmëdowdë tyääk tyeety, nëjkxëbë Jyobaa kyunuˈkxëdë.

⁸ Ko Jesus ojts yaˈkˈabajnë, yaˈijxë yujyˈat tudaˈakyˈat ko tpëjtaky jëjpˈamë Diosë tyuunk (Fwank 4:34). Yajtuunë Diosë xyëë ets pyudëjkë jäˈäy diˈib oyë jyot kyorasoon parë tnijawët yajxon wiˈix jyaˈayˈatyë Jyobaa  ets ti tyuknibëjtakëp parë naxwinyëdë jäˈäy. Etsë yëˈë duˈunën ttuuny, extëm nˈokpëjtakëm, duˈun nyuˈkxtaky: “Ndeetyˈäjtëm mä mˈity jam tsäjpotm, waˈan tmëjpëtsëmyë mxëë” (Mat. 6:9, Traducción del Nuevo Mundo [TNM]). Duˈun ojts tnigajpxy ko diˈib mas jëjpˈam mbäät yajtuny, yëˈë myëjpëtsëmëdë Diosë xyëë. Ets yëˈë, duˈunën dyajkyë ijxpajtën. Pääty ko dyajkëjxy ja tuunk yä Naxwiiny, ta tˈanmääyë Tyeety: “Tëjëts nduknijawë mxëë [ja apostëlëty], ets nˈaktuknijawëyaambyëts” (Juan 17:26, TNM). Jesus nanduˈun jyënany ko kyaj ti ttuny pën kyaj Tyeety pyudëkëty (Fwank 5:19).

9. ¿Ti Zacarías ojts tnaskäjpxë mä ja Mesías, ets wiˈixë Jesus dyaˈˈadëëy?

⁹ Zacarías duˈun ojts tnaskäjpxë mä ja Mesías: “Agujk jotkujk nnayjawëdë, nyëëxë Sión. Yäˈäx jok ko mmadaˈaky, nyëëxë Jerusalén. ¡Okˈix! Ta ja mrey mniminyëty. Oyjyaˈay yëˈë, duˈun, yaˈˈawäˈätspëtsëëmp, tudaˈaky, ets ttukˈuˈunyë tuˈugë burrë, yëˈë tuˈugë jëyujk diˈib yajxon të yaˈkˈabety, tuˈugë burrë toˈoxyë yˈuˈunk” (Zac. 9:9). Tyäˈädë ayuk ja yˈadëëy mä jëmëjt 33 ko Jesus tyëjkë Jerusalén mä nety tkapäätynyëmë Paskë xëë. Ja mayjyaˈay ojtsë wyit xyox tjantsy yaˈptëwdë etsë tëëxyˈääy parë ojts tˈaxäjëdë Jesus, ets ja nax käjpn jyantsy xyondaktë ko Jesus tyëjkë Jerusalén. Per duˈunyëm yˈijty yujy tudaˈaky, oyë jäˈäy tyukˈyax tyukjojkëdë extëmë Rey (Mat. 21:4-11).

10. ¿Ti Jesus yajnigëxëˈk ko tmëmëdooyë Tyeety axtë ko yˈoˈky?

¹⁰ Nuˈunë Jesus jyukyˈajty yä Naxwiiny yujy tudaˈaky yˈijty ets mëdoo axtë ko ojts yˈoˈknë. Duˈun dyaˈijxë ko naxwinyëdë jäˈäy mbäät xëmë Jyobaa tmëduny oy mëjwiin kajaa amay jotmay tpäädët. Ets nan ojts dyajnigëxëˈëky ko Satanás andakp ko jyënaˈany ko jäˈäy tmëdunyë Dios mët ko tijaty ttseky (Job 1:9-11; 2:4). Ets mët ko Tyeety tmëmëdooy, ta tnitsiptuuny ja madakën diˈibë Jyobaa myëdäjtypy parë yˈanaˈamët, ets dyajnigëxëˈky ko Jyobaa yëˈë diˈib mas oy anaˈamp. Jantsy xondakë  Jyobaa ko tˈijxyë yˈUˈunk yujy tudaˈaky ets ko niwiˈixtsoo kyamastutë (käjpxë Proverbios 27:11). *

11. Mët ko Jesus ojts xykyuˈoˈkëm, ¿ti net mbäät tˈawix tjëjpˈixtë naxwinyëdë jäˈäy?

¹¹ Ko Jesus yˈoˈky, ta ja naxwinyëdë jäˈäy ojts yajjuuybyëtsëmy mä ja poky etsë oˈkën (Mat. 20:28). Ets mbäädë netë Jyobaa tmeˈkxyë poky kaytyey extëmë tyëyˈäjtënë jyënaˈany parë naxwinyëdë jäˈäy jyukyˈattë winë xëë. Pablo tkujäˈäyë: “Ko jatuˈugë yetyëjk tëyˈäjtën ttuuny, dëˈën mbäät ja jäˈäy oy wyëˈëmdë mët ja Dios es tmëdattët ja jikyˈäjtënë winë xëë winë tiempë” (Rom. 5:18). Mët ko Jesus ojts xykyuˈoˈkëm, ta mbäädë jäˈäy nyëjkxtë tsäjpotm diˈib të yajwinˈixtë mët yëˈëgyëjxmë espiritë santë ets jyukyˈattë winë xëë, etsë wiinkpëty jyukyˈattët winë xëë winë tiempë yä Naxwiiny (Fwank 10:16; Rom. 8:16, 17).

12. ¿Wiˈixë Jesus dyajnigëxëˈky ko yujy tudaˈaky ets yuunk naxypy ko yajpaty mëdë pokyjyaˈay?

¹² Jesus tˈanmääy ja jäˈäyëty: “Nimiindëgëts miits nidëgekyëty diˈibë të yaˈˈanuˈxëdë ja tyuunk es ja tsyemy kyëˈëyëty [...]. Kupëktë tyäˈädë kukap diˈibëts ëj nbëjtakypy mä miitsëty, es ëxpëktë mä ëjts ja nduˈunënëts, mët ko ëj nmëdäjtypyëts ja maˈxtujkën es yujy tudaˈagyëts, es [xypyäättët] ja poˈxtakn” (Mat. 11:28, 29). Jesus yujy tudaˈaky yˈijty ets yuunk naxypy, oyjyaˈay ets tsyojk niˈamukë ja pokyjyaˈay. Yëˈëyë tyukˈanaˈam ja yˈëxpëjkpëty tijaty mbäät tmëmadäˈäktë, pyudëjkë ets myëjkumääy. Kyaj axëëk dyajnayjäˈäwëdë o extëm kyaj ti tjattë ttundët. Kyaj ojts tmëkmëgajpxy ets kyaj dyaˈˈayoowdë, niˈigyë ojts tˈanëëmëdë ko jotkujk nyayjawëyäˈänëdë pën mëwingoonëp ets pyaduundëp tijaty yëˈë tukniˈˈijxëp, pes ja kukapë kyaj tsyipëty dyajnëjkxtët ets “toˈtyky”. Jantsy oy nyayjäˈäwëdë ko yajpattë mëdë Jesus, yetyëjk toxytyëjk etsë mëjjäˈäy mutskjäˈäy (Mat. 11:30).

13. ¿Wiˈixë Jesus dyaˈijxë ko pyaˈˈayoo ja diˈibë nety oˈktëy jäjt këbajttëp?

¹³ Jesus pyaˈˈayoo ja israelitëty diˈibë nety oˈktëy jäjt këbajttëp ets pyudëjkë. Tëgok, ojtsë Jesus tpääty majtskë wiints jam Jericó bëˈam, diˈib mëktaˈaky yˈamdoowdë naybyudëkë, tuˈuk ja txëˈäjty Bartimeo. Ta ja mayjyaˈay ojts yˈoojëdë ets yˈanmääyëdë parë yˈamondët. Mbäätxyëbë Jesus tkuˈamëdoonäjxy, per kyaj duˈun yˈadëtsy, ojts tniˈanaˈamë parë yajwoomindët, ta dyaˈijxpëjky mët ko tpaˈˈayooy. Extëm nˈijxëm, Jesus pyanëjkxë Jyobaa yˈijxpajtën ko yˈijty yujy tudaˈaky ets ko tpaˈˈayooy ja diˈibë  nety oˈktëy jäjt këbajttëp (Mat. 20:29-34; Mar. 10:46-52).

14. ¿Wiˈix yajtukˈoyˈaty ko Jesus jyukyˈajty yujy tudaˈaky yä Naxwiiny?

¹⁴ Ko Jesukristë dyaˈixyëtyë yujyˈat tudaˈakyˈat nuˈunë jyukyˈäjtënë, xyajjotkujkˈäjtëm ets mëjwiin kajaa ndukˈoyˈäjtëm. Jyobaa tyukxondak ko ja yˈUˈunk myëmëdoojë. Ja apostëlëtëjk ets ja Jesusë yˈëxpëjkpëty, nan agujk jotkujk nyayjäˈäwëdë ko Jesus jyaˈayˈajty yujy tudaˈaky. Ets yëˈë diˈib pudëjkëdë parë mas oy Dios mëduundë ko tˈijxtë Jesusë yˈijxpajtën, tyukniˈˈijxën ets ko myëjkumääyëdë. Jesus nan pyudëjkë oytyim pënëty, myooy tijaty ja jäˈäy yajtëgoyˈäjt, yaˈëxpëjktë ets myëjämooytyë. Ets mët ko Jesus ojts xykyuˈoˈkëm, ta niˈamukë jäˈäy diˈib mëdoodëp tˈaxäjëyäˈändë kunuˈkxënë winë xëë winë tiempë.

15. ¿Wiˈixë Jesus ttukˈoyˈajty ko yˈijty yujy tudaˈaky?

¹⁵ ¿Ojtsë Jesus ttukˈoyˈaty ko yˈijty yujy tudaˈaky? Tiko këdii. Yëˈë tˈanmääyë yˈëxpëjkpëty: “Diˈibë nnayjyäˈäp mutsk, yëˈë dëˈënë Dios pëjtakëp mëj” (Mat. 23:12). Jesus këˈëm dyaˈˈadëëy tijaty nyigäjpx, pesë Pablo jyënany: “Dios të myoˈoyëty tëgekyë mëjˈäjtën esë anaˈamën, es pyëjtakë extëmë Wyintsën nidëgekyë anklësëty es ja jäˈäyëty diˈibë jaa, dëˈën nidëgekyë yëˈëjëty oytyim määty, oy tsyäjpotmëty, oy nyaxwiinyëty es oy nyax patkëˈpëty, nidëgekyë yëˈëjëty nyaygyoxtënääytyäˈägëdët es tˈëxkaptët ko Jesusë dëˈën Wintsën mä tëgekyë. Dëˈënë tadë yajtunët Dios Teety myëjˈäjtëngyëjxm”. Jyobaa myooyë Jesus tukëˈëyë kutujkën, duˈun diˈib tsäjpotm ets yä Naxwiiny, mët ko yˈijty yujy tudaˈaky ets mët ko xëmë myëdooy ko jyukyˈajty yä Naxwiiny (Filip. 2:9-11).

16. ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko Diosë yˈUˈunk duˈunyëm yˈitäˈäny yujy tudaˈaky?

¹⁶ Mä tiempë myiny kyëdaˈaky, duˈunyëmë Diosë yˈUˈunk yˈitäˈäny yujy tudaˈaky. Niduˈuk diˈib jyaayë Salmo ojts tnaskäjpxë wiˈixë Jesus dyajkutëgoyaˈanyë myëtsip extëmë Rey desde jam tsäjpotm. Duˈun jyënany: “Mä ja mëjˈäjtën nëjkx parë mmadäˈägët; nëjkx mët yëˈëgyëjxmë tëyˈäjtën etsë tudaˈakyˈäjtën ets ko tijaty yajtuny tëyˈäjtën myëët” (Sal. 45:4). Mä Armajedon, ja mä Jesus tnitsiptunäˈäny pënaty jukyˈäjttëp tëyˈäjtën myëët, pënaty yujy tudaˈaky ets pënaty tsyojktëp ja tëyˈäjtën. Ko nety të yˈabety Tuk Mil Jëmëjt mä Kristë yˈAneˈemy ets të “dyajkutëgoy nidëgekyë wiinkpëtyë anaˈambëty, kutujkënëty es pënatyë madakën myëdäjttëp”, ta netë Jesus mëdë yujyˈat tudaˈakyˈat ttukëdëkaˈany “ja Dios Teety ja kyutujkën” (käjpxë 1 Korintʉ 15:24-28).

17, 18. 1) ¿Tiko jyëjpˈamëty etsë Dios mëduumbë yˈittët yujy tudaˈaky extëmë Jesus? 2) ¿Tijaty yaˈˈatsoojëmbitäämp mä ja tuˈukpë artikulo?

¹⁷ ¿Ti net ëtsäjtëm ndunäˈänëm? ¿Nbanëjkxäˈänëmë Jesusë yˈijxpajtën ets itäˈänëm yujy tudaˈaky? Ko myinëdë Armajedon, Jesukristë diˈib Rey, yëˈëyë yajnitsoˈogaampy diˈib yujy tudaˈaky ets diˈib jukyˈäjtp tëyˈäjtën myëët. Pääty, jëjpˈam ets nˈijtëm yujy tudaˈaky parë ntsokwëˈëmëm. Jesukristë tyukˈoyˈäjt këˈëm ko yˈity yujy tudaˈaky ets nan tyukˈoyˈäjtë wiink jäˈäy, ëtsäjtëm nan nëjkxëp ndukˈoyˈäjtëm ets nan nëjkxëbë wiink jäˈäy ttukˈoyˈaty.

¹⁸ ¿Ti mbäät xypyudëjkëm parë njäˈäyˈäjtëm yujy tudaˈaky extëmë Jesus? ¿Wiˈix mbäät nˈijtëm yujy tudaˈaky oy tsyiptaˈaky duˈun njäˈäyˈäjtëm? Tyäˈädë yaˈˈatsoojëmbitäˈäny mä ja tuˈukpë artikulo.