1, 2. Anong konseho an itinao ni Jesus sa mga apostol nia, asin taano ta ginibo nia iyan?

TAON 32 C.E. kaidto. Yaon si Jesus sa distrito nin Galilea kan may lumataw na problema. An pira sa mga apostol nia nagpasuruhay kun siisay sa sainda an nangongorog kadakula. An kagsurat nin Ebanghelyo na si Lucas nagsabi na huling aram ni Jesus an pangangatanosan kan puso ninda, nagkua sia nin aking sadit asin ibinugtak iyan sa kataed nia dangan nagsabi sa sainda: “An siisay man na minaako sa aking ini sa ngaran ko minaako man sa sako, asin an siisay man na minaako sa sako minaako man sa saiya na nagsugo sa sako. Huli ta sia na minagawe na siring sa mas hababa sa tahaw nindo gabos iyo an dakula.” (Luc. 9:46-48, NW) Mapasensia pero marigon na tinabangan ni Jesus an mga apostol na mahiling na kaipuhan nindang magin mapakumbaba.

² An konseho daw ni Jesus na gumawe na siring sa mas hababa kaoyon kan kaisipan kan mga Judio kan enot na siglo? O kabaliktaran iyan kan saindang espiritu sa pangkagabsan? Mapadapit sa kamugtakan kan sosyedad kan panahon na idto, an Theological Dictionary of the New Testament nagpaliwanag: “Sa gabos na bagay, parateng minalataw an hapot kun siisay an orog na dakula, asin an pagtao nin onra na maninigo sa kada saro importanteng bagay na pirme nindang ikinakahadit.” Sinadol ni Jesus an mga apostol nia na dai mag-arog sa kadaklan.

3. (a) Ano an boot sabihon kan paggawe na siring sa mas hababa, asin taano ta tibaad masakit para sa sato na gibohon iyan? (b) Anong mga hapot dapit sa pagkultibar kan espiritu nin pagigin mas hababa an pag-oolayan ta?

³ An Griegong termino na itrinadusir na “mas hababa” nanonongod sa saro na hababa an boot, mapakumbaba, o daing gayong halaga asin impluwensia. Guminamit si Jesus nin aking sadit tanganing linawon sa mga apostol na maninigo sindang magin mapakumbaba asin hababa an boot. Arog  kan enot na siglo, aplikado man an konsehong iyan sa tunay na mga Kristiano ngonyan. Tibaad nasasakitan kitang gumawe na siring sa mas hababa—nangorogna sa nagkapirang situwasyon. An tendensia nin tawo na magin orgolyoso puedeng magmotibar sa sato na maghingoang magin prominente. An pakikipagkompetensia na lakop ngonyan asin an espiritu kan kinaban puedeng makaimpluwensia sa sato na magin makasadiri, magin agresibo, o kontrolon an iba. Ano an makakatabang sa sato na makultibar an espiritu nin pagigin mas hababa? Paanong an ‘minagawe na siring sa mas hababa iyo an dakula’? Sa anong mga aspekto nin buhay maninigo kitang magmaigot na magpahiling kan espiritu nin kapakumbabaan?

4, 5. Ano an puedeng makapahiro sa sato na kultibaron an kapakumbabaan? Iilustrar.

⁴ An sarong paagi na makultibar an kapakumbabaan iyo an paghorophorop sa kadakulaan ni Jehova kun ikokomparar sa sato. An totoo, “mayo nin makakarorop kan saiyang kaisipan.” (Isa. 40:28) Dapit sa nagkapirang aspekto kan kamurawayan ni Jehova, si apostol Pablo nagsurat: ‘O an kahararoman kan mga kayamanan nin kadonongan asin nin pagkaaram nin Dios! Dai nanggad marororop an saiyang mga paghukom, asin dai nanggad masususog an saiyang mga paagi!’ (Roma 11:33) Dawa ngani duminakol nanggad an kaaraman nin tawo dapit sa dakol na bagay poon kan isurat iyan ni Pablo mga 2,000 na taon na an nakaagi, totoo pa man giraray an sinabi niang iyan. Gurano man kadakol kan aram ta, an pakarealisar na dai mauubos an puedeng manodan manongod ki Jehova, sa mga gibo nia, asin sa kaisipan nia maninigong magpahiro sa sato na magpakumbaba.

⁵ Huling narealisar ni Leo * na dai ta kayang aramon an gabos manongod sa mga linalang nin Dios, napahiro sia na ibilang an saiyang sadiri na siring sa mas hababa. Kan hoben pa si Leo, interesado siang marhay sa siensia. Huling gusto niang masabotan an gabos na posibleng manodan manongod sa pisikal na uniberso, nag-adal sia nin astrophysics asin nakagibo nin importanteng kongklusyon. Sia nagsabi: “Base sa mga napag-adalan ko, narealisar ko na kun paagi sana sa mga teoriya ngonyan sa siensia, posibleng marhay na dai lubos na masasabotan kan katawohan an uniberso. Kaya nagbalyo ako nin abogasiya.” Pag-abot nin panahon, si Leo nagin piskal asin paghaloyhaloy nagin huwes. Pagkatapos, sindang mag-agom nakipag-adal nin Biblia sa mga Saksi ni Jehova, nag-ako kan katotoohan, asin nagin dusay na lingkod nin Dios. Sa ibong kan halangkaw na inadalan, ano an nakatabang ki Leo na gumawe na siring sa mas hababa? Daing pag-alangan na sinabi nia, “Narealisar ko na gurano man kadakol kan nanonodan ta manongod ki Jehova asin sa uniberso, dakolon pa man giraray na madidiskobre.”

6, 7. (a) Anong pambihirang halimbawa nin kapakumbabaan an itinatao ni Jehova? (b) Paano an saro nagigin “dakula” huli sa kapakumbabaan nin Dios?

 ⁶ An saro pang makakatabang sa sato na magin mapakumbaba iyo na si Jehova mismo nagpapahiling nin kapakumbabaan. Pag-isipan ini: ‘Kita mga kapwa trabahador nin Dios.’ (1 Cor. 3:9, NW) Isip-isipa iyan! Tinatawan kita nin dignidad ni Jehova, an Dios na daing kapantay sa kadakulaan, paagi sa pagtao sa sato nin oportunidad na otobon an satong ministeryo gamit an saiyang Tataramon, an Biblia. Dawa ngani si Jehova an nagpapatalubo kan mga banhi na itinatanom asin binabaribi niato, tinatawan nia kita nin onorableng pribilehio na magtrabahong kaiba nia. (1 Cor. 3:6, 7) Bako daw na pambihirang halimbawa iyan nin kapakumbabaan nin Dios? Iyo, an kapakumbabaan ni Jehova maninigong makapahiro nanggad sa kada saro sa sato na gumawe na siring sa mas hababa.

⁷ An halimbawa nin kapakumbabaan nin Dios may dakulaon na epekto sa salmistang si David. Sia nag-awit ki Jehova: ‘Itinao mo man sakuya an kalasag nin saimong kaligtasan, asin an saimong kabootan [“kapakumbabaan,” NW] iyo an puminadakula sakuya.’ (2 Sam. 22:36) Para ki David, an ano man na kadakulaan na nakamtan nia sa Israel nagin posible sana huli sa kapakumbabaan ni Jehova—sa pagpakumbaba mismo nin Dios paagi sa paghiling sa daga tanganing tawan sia nin atension. (Sal. 113:5-7) Bako daw na totoo man iyan sa sato? Mapadapit sa mga kualidad, kakayahan, asin pribilehio, ano an igwa kita na ‘dai ta inako’ ki Jehova? (1 Cor. 4:7) An tawong minagawe na siring sa mas hababa “dakula” huling sia nagigin mas kapakipakinabang na lingkod ni Jehova. (Luc. 9:48) Horophoropon ta kun paano.

8. Ano an puedeng magin epekto kan kapakumbabaan sa saboot niato dapit sa organisasyon ni Jehova?

⁸ Mahalagang marhay an kapakumbabaan tanganing kita magin kontento sa laog kan teokratikong organisasyon nin Dios asin mapagsuportar sa mga areglo sa kongregasyon. Isip-isipa si Petra, sarong hoben na babae na nagdakula sa pamilyang Saksi. Huling gusto niang gibohon an mga bagay-bagay sa sadiri niang pamamaagi, binayaan nia an kongregasyon. Pakalihis nin pirang taon, nakiasosyar giraray sia sa kongregasyon. Maogma sia ngonyan na nasa organisasyon sia ni Jehova asin gustong-gusto niang suportaran an mga areglo sa kongregasyon. Ano an nakapabago sa saiya? “Tanganing mapamugtak an boot ko sa laog kan organisasyon nin Dios,” an sabi nia, “an duwang pinakamahalagang kualidad na kaipuhan kong masabotan asin makultibar iyo an kapakumbabaan saka kababaan nin boot.”

9. Ano an saboot nin tawong mapakumbaba dapit sa espirituwal na kakanon na itinatao sa sato, asin taano ta nagigin mas kapakipakinabang sia huli kaiyan?

⁹ An tawong mapakumbaba odok sa pusong nagpapasalamat sa mga probisyon ni Jehova, kaiba na an espirituwal na kakanon. Huli kaini, sia sarong mahigos na paraadal kan Biblia asin parabasa kan magasin na Torrengbantayan saka Awake! Arog kan dakol na iba pang maimbod na lingkod ni Jehova, puedeng ugale na niang basahon an kada bagong publikasyon bago iyan ilaag sa libreriya nia. Kun nagpapahiling kita nin kapakumbabaan asin pag-apresyar paagi sa pagbasa asin pag-adal kan satong mga publikasyon na basado sa Biblia, minaoswag kita sa espirituwal, asin mas lubos kitang magagamit ni Jehova sa paglilingkod sa saiya.—Heb. 5:13, 14.

10. Paano kita puedeng gumawe na siring sa mas hababa sa laog kan kongregasyon?

¹⁰ An saro na minagawe na siring sa mas hababa “dakula” sa iba pang paagi. An kada kongregasyon igwa nin kualipikadong mga lalaki na ninombrahan sa paggiya kan banal na espiritu ni Jehova tanganing maglingkod bilang mga elder. Naggigibo sinda nin mga areglo para sa espirituwal na mga bagay na arog kan mga pagtiripon sa kongregasyon, paglilingkod sa langtad, asin pagpapastor. Kun minagawe kita na siring sa mas hababa paagi sa gikan sa boot na pagsuportar sa mga areglong ini, nakakakontribwir kita sa kagayagayahan, katoninongan, asin pagkasararo  kan kongregasyon. (Basahon an Hebreo 13:7, 17.) Kun ika sarong elder o ministeryal na lingkod, mapakumbaba ka daw na nagpapasalamat ki Jehova huling pinagkatiwalaan ka nia kan siring na pribilehio nin paglilingkod?

11, 12. Anong paggawe an makakatabang sa sato na magin mas kapakipakinabang sa organisasyon ni Jehova, asin taano?

¹¹ An saro na minagawe na siring sa mas hababa “dakula,” o mas kapakipakinabang sa organisasyon ni Jehova, huli ta sa pagigin mapakumbaba sia nagigin marahay asin kapakipakinabang na lingkod nin Dios. Kinaipuhan ni Jesus na sadolon an mga disipulo nia na gumawe na siring sa mas hababa huling an nagkapira sa sainda naimpluwensiahan kan nangingibabaw na espiritu kan panahon na idto. ‘Nangyari sa sainda an pagpasuruhay kun siisay sa sainda an nangongorog kadakula,’ an sabi sa Lucas 9:46. Posible man daw na mag-isip kita na minsan paano kita mas marahay kisa sa mga kapagtubod niato o nangongorog sa iba? Dakol sa kinaban ngonyan an orgolyoso asin makasadiri. Dai ta sinda pag-arogon; imbes, magin mapakumbaba kita. Kun ginigibo ta iyan asin ineenot an kabotan ni Jehova, kita nagigin nakakaginhawang kaibaiba kan satong mga tugang.

¹² Nakakamotibar nanggad an konseho ni Jesus na gumawe na siring sa mas hababa. Bako daw na maninigo kitang magmaigot na ipahiling an espiritu nin pagigin mas hababa sa gabos na aspekto kan satong buhay? Tawan ta nin partikular na atension an tolong aspekto.

13, 14. Paano dapat gumawe na siring sa mas hababa an agom na lalaki o babae, asin ano an epekto kaini sa pag-agoman?

¹³ Sa pag-agoman. Dakol ngonyan an interesado sana sa saindang personal na mga deretso kaya ipinipirit ninda iyan dawa nababalga na an deretso nin iba. Pero, an saro na siring sa mas hababa igwa kan kaisipan na ipinapakultibar ni Pablo sa sato. Sa surat nia sa mga taga-Roma, sia nagsabi: ‘Sumunod kita sa mga bagay na nakakapatoninong asin sa mga bagay na ikakapakusog kan saro sa saro.’ (Roma 14:19) An minagawe na siring sa mas hababa nakikipagkatoninongan sa gabos, nangorogna sa namomotan niang agom.

¹⁴ Pag-olayan ta an dapit sa pag-aling-aling. Puedeng magkalaen an gusto kan mag-agom sa bagay na ini. Tibaad mas gusto kan agom na lalaki na yaon sana sia sa harong pag bakanteng oras asin magbasa nin libro. Para man sa agom na babae, tibaad mas gusto niang magkakan sa luwas o bisitahon an mga katood. Bako daw na mas madali para sa agom na babae na igalang an agom nia kun nahihiling nia ini na nagpapakumbaba asin odok sa boot na kinokonsiderar an mga gusto asin habo nia imbes na pigpaparaisip sana an sadiri kaining kagustohan? Asin mamomotan nanggad saka papahalagahan kan agom na lalaki an saiyang agom kun nahihiling nia na dai kaini pirmeng ipinipirit an sadiring kagustohan kundi kinokonsiderar man an mga gusto nia! Napapakusog an bugkos nin pag-agoman kun an kada saro minagawe na siring sa mas hababa.—Basahon an Filipos 2:1-4.

15, 16. Ano an irinekomendar ni David sa Salmo 131, asin ano an maninigong epekto kaini sa sato sa laog kan kongregasyon?

¹⁵ Sa laog kan kongregasyon. Sa kinaban, dakol an naghihingoang makua tolos an gusto ninda. Halipot an pasensia ninda asin dai makapaghalat. An pagkultibar kan espiritu nin pagigin mas hababa nakakatabang sa sato na maghalat ki Jehova. (Basahon an Salmo 131:1-3.) An mga pakinabang kan pagigin mapakumbaba asin paghalat ki Jehova iyo an katiwasayan asin mga bendisyon, karangahan saka satispaksion. Bako nanggad makangangalas na dinagka ni David an mga kapwa Israelita na mapasensiang maghalat sa saindang Dios!

¹⁶ Mamamatean mo man an siring na karangahan kun mapakumbaba kang mahalat ki Jehova. (Sal. 42:11) Tibaad ‘nagmamawot ka nin marahay na gibo’ asin, huli kaiyan, “naghihingoang maabot an katongdan nin paraataman.” (1 Tim. 3: 1-7, NW) Siempre, maninigo mong gibohon an gabos mong makakaya tanganing mapatalubo sa saimo kan banal na espiritu an mga kualidad na kaipuhan nin sarong paraataman. Pero, paano kun kaipuhan mong maghalat nin mas haloy kisa sa iba? An saro na siring sa mas hababa, na mapasensiang naghahalat sa sarong pribilehio nin paglilingkod, padagos na magayagayang maglilingkod ki Jehova asin maoogma sa ano man na asignasyon na itao sa saiya.

17, 18. (a) Ano an mga pakinabang kun kita mahagad nin tawad asin andam na magpatawad? (b) Anong konseho an itinatao kan Talinhaga 6:1-3?

¹⁷ Sa satong relasyon sa iba. Nadedepisilan an kadaklan na maghagad nin tawad. Minsan siring, kinukultibar kan mga lingkod nin Dios an espiritu nin pagigin mas hababa paagi sa pag-ako kan mga sala ninda asin paghagad nin tawad. Andam man nindang patawadon an mga pagkakasala nin iba. An pag-orgolyo minaresulta sa pagkabaranga asin pasuruhay, alagad an pagpapatawad nakakakontribwir sa katoninongan kan kongregasyon.

¹⁸ Tibaad kaipuhan tang “magpakumbaba” paagi sa sinserong paghagad nin tawad kun dai niato naotob an sarong napagkasundoan huli sa mga pangyayari na dai ta kontrolado. Tibaad may dahilan na basolon an ibong na lado, pero an tinatawan nin atension nin mapakumbabang Kristiano iyo an sadiri niang mga pagkukulang asin andam siang akoon iyan.—Basahon an Talinhaga 6:1-3. *

19. Sa anong mga dahilan maninigong magpasalamat an kada saro sa sato huli sa konseho kan Biblia na gumawe na siring sa mas hababa?

¹⁹ Nagpapasalamat nanggad kita huli sa pagdagka kan Kasuratan na kultibaron an espiritu nin pagigin mas hababa! Tibaad nadedepisilan kita kun beses na magpahiling kan siring na espiritu. Pero kun tama an pagmansay ta dapit sa kamugtakan niato kun ikokomparar sa satong Kaglalang asin gigirumdomon na sia mismo nagpapahiling nin kapakumbabaan, mamomotibar kita na kultibaron an marahayon na kualidad na iyan. Sa paggibo kaiyan, kita magigin mas kapakipakinabang nanggad na mga lingkod ni Jehova. Kun siring, lugod na an kada saro sa sato gumawe na siring sa mas hababa.