Muleba Abaicefya
Muleba Abaicefya
“Uwaicefya pali imwe bonse e mukalamba.”—LUKA 9:48.
BUSHE KUTI MWASANGA IFYASUKO?
Cinshi icingatwafwa ukuba abaicefya?
Bushe umuntu uwaicefya aaba shani “umukalamba”?
Bushe kuti twaba shani abaicefya mu cupo, mu cilonganino, na mu fyo tumfwana na bambi?
1, 2. Finshi Yesu afundile abatumwa bakwe, kabili mulandu nshi abafundile?
MU MWAKA wa 32 C.E., Yesu aali mu citungu ca Galili na batumwa bakwe kabili abatumwa bakwe bamo batendeke ukukansana pa kufwaya ukwishiba uwali umukalamba pali bena. Luka uwalembeleko amabuuku ya Mbila Nsuma atile: “Batendeke ukukansana abene beka ukufwaya ukwishiba uwali no kuba umukalamba pali bena. Na o Yesu pa kwishiba ifyo baletontonkanya mu mitima yabo, abuulile umwana umunono, amwimika mupepi na po ali, e lyo alabeba ati: ‘Onse uwapokelela uyu mwana umunono pa mulandu we shina lyandi, ninshi apokelela na ine; na onse uwapokelela ine, ninshi apokelela no wantumine. Pantu uwaiceefya pali imwe bonse e mukalamba.’” (Luka 9:46-48) Yesu alitekanishishe abatumwa bakwe ilyo alebafunda ukuti balingile ukuba abaicefya.
2 Filya Yesu alefunda abatumwa bakwe ukuti balingile ukuba abaicefya, bushe ninshi abaYuda abaliko pali ilya nshita baali abaicefya? Awe nakalya, na kuba, abengi tabali abaicefya. Icitabo cilanda pa fyo abaYuda baleikala pali ilya nshita, citila: “Muli fyonse ifyo balecita, abaYuda balefwaya sana ukwishiba uwali umukalamba pa kuti bamucindike, kabili balemona ukuti ukupeela umuntu wa musango yu umucinshi uo balingile ukumupeela kwalicindeme nga nshi.” (Theological Dictionary of the New Testament) Yesu alefunda abatumwa bakwe ukuti tabafwile ukuba nga balya baYuda.
3. (a) Bushe umuntu uwaicefya aba shani, kabili mulandu nshi limo cafisha ukuba uwaicefya? (b) Mepusho nshi twalalandapo muli cino cipande?
3 Ishiwi lya ciGriki ilyapilibulwa ukuti “uwaicefya” lilosha ku muntu uumona bambi ukuti balimucila, uwafuuka, uuimona ukuti tacindama sana kabili takwata amaka pali bambi. Yesu abuulile umwana umunono pa kuti afunde abatumwa bakwe ukuti bafwile ukuba abaicefya kabili abafuuka. Uku kufunda kwalicindama na ku Bena Kristu ba cine muno nshiku nga filya fine kwacindeme mu nshita ya batumwa. Kwena limo cilafya ukuicefya. Apo tatwapwililika, ilingi line tulaba ne cilumba no kufwaya ukulumbuka. Na kabili, icalo twikalamo kuti calenga twaba bakaitemwe, abakali, nelyo ukufwaya ukulatungulula bambi. Finshi fingatwafwa ukuba abaicefya? Bushe amashiwi ya kuti ‘uwaicefya pali ifwe ninshi e umukalamba’ yalola mwi? Ni mwi umo tufwile ukwesha na maka ukuba abaicefya?
“AMAPAALO UBWINGI AYAFUMA KULI LESA! YANGU IFYO AKWATISHA AMANO!”
4, 5. Cinshi cingatwafwa ukuba abaicefya? Londololeni.
4 Cimo icingatwafwa ukuba abaicefya kulatontonkanya pa fyo Yehova akulisha ukutucila. Na kuba, ‘takwaba uwingeshiba umucetekanya wakwe.’ (Esa. 40:28) Ilyo umutumwa Paulo alelanda pali fimo ifilanga ifyo Yehova akulisha, atile: “Iye amapaalo ubwingi ayafuma kuli Lesa! Yangu ifyo akwatisha amano! We fintu ubwingi ifyo aishibisha! Takuli nangu umo uwingeluka ubupingushi bwakwe ne mibele yakwe!” (Rom. 11:33) Ino nshita abantu balishiba ifintu ifingi ukucila ifyo cali ilyo Paulo alembele aya mashiwi, apapitile nomba imyaka nalimo 2,000. Na lyo line, aya mashiwi alandile yacili ya cine. Nangu ca kuti twalishiba ifintu ifingi, ukwiluka ukuti ifyo tushaishiba pali Yehova, pa fyo abumba, ne mibele yakwe fingi sana, kukatwafwa ukuba abaicefya.
5 Ukwiluka ukuti fwe bantunse te kuti twishibe fyonse ifyo Lesa abumba, kwalyafwile ba Leo * ukuba abaicefya. Ilyo bali abaice, balitemenwe sana ukusambilila ifya sayansi. Apo balefwaya ukwishiba ifingi pa fya mu muulu, batendeke ukusambilila pa ntanda, pa maplaneti e lyo na pa fintu fimbi ifyaba mu muulu. Pa numa, batile: “Ukulingana ne fyo nasambilile, nalilwike ukuti ukusambilila fye sayansi te kuti kwafwe abantu ukwishiba fyonse ifyaba mu muulu. E ico natendeke ukusambilila ifya buloya.” Mu kuya kwa nshita, ba Leo baishileba baloya kabili pa numa baishileba bakapingula ba mu cilye. Pa kulekelesha, ba Leo na bena mwabo batendeke ukusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova, balishibe icine, kabili bali-ipeele no kubatishiwa. Nangu ca kutila ba Leo balisambilile sana, cinshi cabafwile ukuba abaicefya? Bayaswike ati, “Icangafwile, nalilwike ukuti nangu twingasambilila ifingi pali Yehova na pa bubumbo bwakwe, kucili ifingi sana ifyo tushilaishiba.”
6, 7. (a) Bushe Yehova alanga shani ukuti ali-icefya icine cine? (b) Bushe ukuicefya kwa kwa Lesa kulenga shani umuntu ukuba “umukalamba”?
6 Cimbi icitwafwa ukuba abaicefya kwishiba ukuti Yehova umwine ali-icefya. Kabili tontonkanyeni na pali ici cishinka: “Tubombela pamo na Lesa.” (1 Kor. 3:9) Taleni elenganyeni, Yehova Lesa uwakulisha, alitucindika pa kutupeela umulimo wa kushimikila imbila nsuma ukubomfya Icebo cakwe, Baibolo. Nangu ca kutila Yehova e umesha imbuto tubyala no kutapilisha, alitucindamika pa kutupeela ishuko lya kubombela pamo nankwe. (1 Kor. 3:6, 7) Bushe ici taciletulanga fye ukuti Lesa ali-icefya icine cine? Ukwabula no kutwishika, ukuicefya kwa kwa Yehova kufwile ukulenga ifwe bonse ukuba abaicefya.
7 Ukuicefya kwa kwa Lesa kwalikumine sana Davidi uwaimbile amalumbo. Aimbiile Yehova ati: “Mukampeela inkwela yenu iye pusukilo, kabili ukuicefya kwenu kulankusha.” (2 Sam. 22:36) Davidi alandile ukuti icalengele ukuti acite ifintu ifikalamba mu Israele mulandu wa kuti Yehova ali-icefya, pantu alekontamina pali ena no kumwafwa. (Amalu. 113:5-7) Na ifwe bene e fyo caba. Imibele yonse iisuma iyo twakwata, ukucenjela twacenjela, ne milimo tubomba mu cilonganino, fyonse ni kuli Yehova fyafuma. (1 Kor. 4:7) Umuntu uwaicefya e “mukalamba” pantu alaba uwacindama sana kuli Yehova. (Luka 9:48) Lekeni tumone ifyo umuntu uwaicefya aba umukalamba.
“UWAICEFYA PALI IMWE BONSE E MUKALAMBA”
8. Bushe ukuicefya kulenga tulemona shani ukuteyanya kwa kwa Yehova?
8 Umuntu uwaicefya aliba ne nsansa pa kuba mu kuteyanya kwa kwa Lesa kabili alatungilila fyonse ifyo icilonganino cicita. Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pa mukashana uwe shina lya Petra uwafyalilwa mu lupwa lwa ba Nte. Petra alilekele ukulongana pantu alefwaya ukulacita ifyo umwine alefwaya. Ilyo papitile imyaka, alitendeke ukulongana na kabili. Pali ino nshita aliba ne nsansa ifi aba mu kuteyanya kwa kwa Yehova kabili alaitemenwa ukukonka ifyo icilonganino cipekanya. Cinshi calenga ukuti Petra alekonka ifyo icilonganino cipekanya? Atile: “Nalilwike ukuti pa kuti ndeba ne nsansa mu cilonganino ca kwa Lesa ningile ukwishiba bwino no kukwata imibele ibili iyacindama sana, ne iyi mibele, kuicefya no kuba uwafuuka.”
9. Bushe umuntu uwaicefya acita shani ilyo apokelela ifya kulya fya ku mupashi, kabili mulandu nshi umuntu wa musango uyu acindamina?
9 Umuntu uwaicefya alatasha pa fisuma ifyo Yehova atupeela, ukubikako ne fya kulya fya ku mupashi. Kanshi umuntu uwaicefya alabelenga sana Baibolo na Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! Nga filya ababomfi ba cishinka abengi aba kwa Yehova bacita, umuntu uwaicefya alabelenga impapulo shonse ishipya ilyo talashibika apo asungila ifitabo. Kanshi nga tulebelenga impapulo ishilanda pa fya mu Baibolo tukalunduluka mu fya kwa Lesa, kabili Yehova akalatubomfya sana mu mulimo wakwe.—Heb. 5:13, 14.
10. Kuti twaba shani abaicefya mu cilonganino?
10 Uwaicefya alaba “umukalamba” mu nshila na imbi. Mu filonganino fyonse mwaliba baeluda, abaume abafikapo abasontwa no mupashi wa mushilo uwa kwa Yehova. Aba baume balapekanya ukulongana, umulimo wa kushimikila, no kucema aba mu cilonganino. Tulanga ukuti twali-icefya nga tulekonka ifyo baeluda batantike, kabili ukucite ifi kulalenga mu cilonganino mwaba ukusekelela, umutende no kwikatana. (Belengeni AbaHebere 13:7, 17.) Nga ca kuti ni mwe baeluda nelyo ababomfi batumikila, bushe mulaicefya no kutasha kuli Yehova pa mulimo amupeela?
11, 12. Mibele nshi iikalenga ukuti baletubomfya sana mu kuteyanya kwa kwa Yehova, kabili mulandu nshi cabela ifi?
11 Umuntu uwaicefya e “mukalamba” nelyo e wacindama mu kuteyanya kwa kwa Yehova, pantu ukuicefya kulamulenga ukuba umubomfi wa kwa Lesa umusuma kabili alapeelwa ne milimo iyalekanalekana mu cilonganino. Yesu afundile abasambi bakwe ukuti bafwile ukuba abaicefya pantu bamo balekonkelela abantu aba cilumba abaliko ilya nshita. Luka 9:46 itila: “Batendeke ukukansana abene beka ukufwaya ukwishiba uwali no kuba umukalamba pali bena.” Bushe na ifwe limo tulatontonkanya ukuti kwaliba fimo ifyo twacilamo Abena Kristu banensu nelyo ukuti twalicila abantu bonse? Abantu abengi muno calo baliba ne cilumba kabili ni bakaitemwe. Lelo ifwe tufwile ukuba abaicefya. Nga twaba abaicefya no kulabika ukufwaya kwa kwa Yehova pa ntanshi, tukalakoselesha bamunyinefwe.
12 Nga twaishiba bwino ukufunda kwa kwa Yesu ukwa kuba abaicefya, tukalaesha na maka ukuba abaicefya mu mikalile yesu yonse. Natulande pa fintu fitatu umo tulingile ukuba abaicefya.
MULE-ESHA NA MAKA UKUBA ABAICEFYA
13, 14. Bushe abaupana kuti balanga shani ukuti bali-icefya, kabili ici kuti calenga icupo cabo ukuba shani?
13 Mu cupo. Abantu abengi muno nshiku babika fye amano ku nsambu shabo ica kuti balasuula na ku nsambu isho abantu bambi bakwata. Lelo umuntu uwaicefya ena aliba ne mibele iyo Paulo atukoselesha ukukwata. Muli kalata alembeele abena Roma, atile: “Natulecita ifingaleta umutende kabili ifingatukuula.” (Rom. 14:19) Umuntu uwaicefya alafwaya ukuba pa mutende na bantu bonse, maka maka ku mwina mwakwe uo atemwa nga nshi.
14 Ku ca kumwenako, tutile ifyo umulume engatemwa ukucita ilyo aletuusha nafipusana ne fyo umwina mwakwe engatemwa. Nalimo umulume kuti atemwa ukwikala fye pa ng’anda nelyo ukubelenga icitabo ilyo aletuusha. Lelo umwina mwakwe ena nalimo kuti atemwa ukuya mu kutandalila ifibusa. Umukashi kuti acindika sana umulume wakwe nga alemona ukuti umulume wakwe ali-icefya kabili alabika amano ku fyo umukashi atemwa ne fyo ashatemwa ukucila ukubika fye amano ku fyo ena alefwaya. Umulume na o alatemwa sana umukashi wakwe no kumucindika nga amona ukuti tacita fye ifyo ena atemenwe lelo alabika amano na ku fyo umulume alefwaya! Abaupana balatemwana sana nga ca kuti bonse babili bali-icefya.—Belengeni Abena Filipi 2:1-4.
15, 16. Mibele nshi Davidi atile e yo tufwile ukukwata iyaba mu Amalumbo 131, kabili iyi mibele ilingile ukulenga twaba shani mu cilonganino?
15 Mu cilonganino. Abantu abengi muno calo bafwaya ukucita ifyo balefwaya apo pene fye. Tabatekanya kabili tabafwaya ukulolela. Ukuba abaicefya kulenga tulelolela pali Yehova. (Belengeni Amalumbo 131:1-3.) Nga tuli abaicefya no kulalolela pali Yehova, tukacingililwa no kupaalwa, tukaba no mutende e lyo ne nsansa. E mulandu wine na Davidi akoseleseshe abena Israele banankwe ukulalolela pali Lesa wabo!
16 Nga ca kutila mulelolela pali Yehova, na imwe bene mukasansamushiwa nga filya Davidi asansamushiwe. (Amalu. 42:5) Nalimo ‘mulefwaya ukuba kangalila’ pa kuti muleafwa sana icilonganino. (1 Tim. 3:1-7) Ukwabula no kutwishika, mulingile ukubomba apapelele amaka yenu pa kuti umupashi wa mushilo umwafwe ukuba ne mibele iyo bakangalila balingile ukuba nayo. Lelo kuti mwacita shani nga ca kutila bambi babasontwa bwangu ukucila imwe? Umuntu uwaicefya alalolela ukupeelwa imilimo mu cilonganino, kabili alatwalilila ukubombela Yehova ne nsansa, kabili alaitemenwa ukubomba umulimo onse uo bamupeela.
17, 18. (a) Busuma nshi bwaba mu kulomba ubwelelo e lyo na mu kwelela bambi? (b) Finshi ifyo Amapinda 6:1-5 yatukoselesha ukucita?
17 Mu fyo tumfwana na bambi. Abantu abengi cilabafya ukulomba ubwelelo nga bakalifya bambi. Lelo ababomfi ba kwa Lesa, balaicefya pantu balasumina ifilubo bacitile no kulomba ubwelelo. Kabili balaitemenwa ukwelela bambi. Icilumba cilaleta amalekano no kukansana, lelo ukwelela kulenga ukuti mu cilonganino mube umutende.
18 Tulingile ukuba abaicefya no kulomba ubwelelo kuli bambi nga twafilwa ukufikilisha ifyo twapangene pa mulandu wa ficitike ifyo tushishibe umwa kulosha. Umwina Kristu uwaicefya taifumya mu mulandu nangu ca kuti te ulengele ukuti afilwe ukufikilisha icipangano, lelo abika amano ku kufikilisha ifyo alaile.—Belengeni Amapinda 6:1-5.
19. Mulandu nshi tufwile ukutashisha pa fyo Baibolo itufunda ukuti tuleba abaicefya?
19 Ala tulatasha nga nshi pa fyo Amalembo yatukoselesha ukuba abaicefya! Nangu ca kuti limo cilatwafya ukuba abaicefya, ilyo twatontonkanya pa fyo Kabumba wesu akulisha ukutucila na pa fyo aicefya, kuti calenga na ifwe twaba abaicefya. Nga twaba abaicefya tukaba ababomfi ba kwa Yehova abacindikwa nga nshi. Kanshi ifwe bonse natuleba abaicefya.
[Futunoti]
^ para. 5 Amashina te yabo.
[Ifipusho]
[Icikope pe bula 16]
Yehova alitucindika pa kutupeela umulimo wa kubila imbila nsuma
[Ifikope pe bula 19]
Ni lilali twingalanga ukuti twali-icefya?
