1, 2. Ania ti imbalakad ni Jesus kadagiti apostolna, ken apay?

TAWEN 32 C.E. idi. Adda ni Jesus iti distrito ti Galilea idi adda timmaud a parikut. Pagsusupiatan dagiti apostol no asino kadakuada ti katan-okan. Insurat ni Lucas iti Ebangheliona: “Simrek iti nagtetengngaanda ti panagririnnason no asino ti agbalin a kadakkelan kadakuada. Ni Jesus, yantangay ammona ti panagrasrason ti puspusoda, nangala iti maysa nga ubing, inkabilna iti sibayna ket kinunana kadakuada: ‘Siasinoman nga umawat iti daytoy nga ubing maigapu iti naganko awatennak met, ket siasinoman nga umawat kaniak awatenna met ti nangibaon kaniak. Ta ti agtigtignay a kas maysa a nanumnumo kadakayo amin isu dayta ti naindaklan.’” (Luc. 9:46-48) Siaanus ken determinado a tinulongan ni Jesus dagiti apostolna a mangbigbig a masapul nga agbalinda a napakumbaba.

² Dayta kadi a balakad ni Jesus ket maitunos iti kababalin dagiti Judio idi umuna a siglo? Wenno kasupadi ti nakairuaman ti kaaduan? Kastoy ti kuna ti Theological Dictionary of the New Testament maipapan iti kasasaad ti kagimongan iti daydi a tiempo: “Iti tunggal kasasaad, kanayon a mapagsusupiatan no siasino ti natantan-ok, ken kanayon a pakaseknanda no kasano a maipaay ti maikari a dayaw iti tunggal maysa.” Imbalakad ni Jesus kadagiti apostolna a naidumada koma kadagiti tattao iti aglawlawda.

3. (a) Ania ti kayat a sawen ti panagbalin a nanumnumo, ken apay a narigat dayta no dadduma? (b) Ania dagiti tumaud a saludsod maipapan iti panagbalin a nanumnumo?

³ Ti Griego a sao a naipatarus kas “nanumnumo” ket tumukoy iti maysa a naemma, napakumbaba, awan kaimudinganna, wenno di unay napateg ken bassit ti impluensiana. Inusar ni Jesus ti maysa nga ubing tapno ipaganetgetna kadagiti apostolna a masapul  nga agbalinda a napakumbaba ken naemma. Agaplikar met dayta a balakad kadagiti pudno a Kristiano ita. Mabalin nga adda dagiti gundaway a marigatantayo nga agbalin a nanumnumo. Mabalin a ti tendensia nga agpannakkel ti mangtignay kadatayo nga agtarigagay iti kinatan-ok. Gapu ta agraraira ti kompetision ken ti espiritu ti lubong, baka agbalintayo a managimbubukod, mannakisupiat, wenno nasikap. Ania ti makatulong kadatayo nga agbalin a napakumbaba? Kasano a ti ‘maysa a nanumnumo kadatayo isu ti naindaklan’? Ania dagiti pamay-an a maipakitatayo ti kinapakumbaba?

4, 5. Ania ti mabalin a mangtignay kadatayo nga agpakumbaba? Mangted iti pagarigan.

⁴ Tapno agbalintayo a napakumbaba, laglagipentay koma nga adayo a natantan-ok ti Dios ngem kadatayo. Kinapudnona, “awan pannakasukimat ti pannakaawatna.” (Isa. 40:28) Insurat ni apostol Pablo maipapan iti sumagmamano nga aspeto ti kinadayag ni Jehova: “O nagunegen ti kinabaknang ken sirib ken pannakaammo ti Dios! Anian a di pannakasukimat kadagiti panangukomna ken di pannakatalunton kadagiti dalanna!” (Roma 11:33) Nupay dakkel ti rimmang-ayan ti pannakaammo ti tao maipapan iti adu a bambanag sipud insurat ni Pablo dagita a sasao agarup 2,000 a tawenen ti napalabas, pudno pay laeng dagita agingga ita. Kasano man kaadu ti ammotayo, sipapakumbaba koma a bigbigentayo nga awan patinggana ti panagsursurotayo maipapan ken Jehova, iti gapuananna, ken iti pampanunotna.

⁵ Ditay kabaelan a taluntonen dagiti daldalan ti Dios. Ti panangbigbig ni Leo * iti dayta a kinapudno ti nakatulong kenkuana nga agbalin a napakumbaba. Idi agtutubo pay laeng, magusgustuannan ti siensia. Gapu ta kayatna a matarusan ti adu a bambanag maipapan iti pisikal nga uniberso, nagadal iti astrophysics ket adda banag a natakuatanna. Kinunana: “Bayat ti panageskuelak, nabigbigko a saan nga umdas dagiti agdama a nasientipikuan a teoria tapno naan-anay a matarusan ti tao ti uniberso. Isu a binaliwak ti kursok ket nangalaak iti abogasia.” Idi agangay, nagbalin ni Leo a district attorney ken kalpasanna maysa a court judge. Kamaudiananna, nakipagadalda ken baketna iti Biblia kadagiti Saksi ni Jehova, inawatda ti kinapudno, ken nagbalinda a dedikado nga adipen ti Dios. Ania ti nakatulong ken Leo nga agbalin a nanumnumo nupay nangato ti adalna? Determinado a nagkuna, “Nabigbigko ngamin a kasano man kaadu ti ammotayo maipapan ken Jehova ken iti uniberso, adu pay ti masapul nga ammuentayo.”

6, 7. (a) Ania a nakaskasdaaw nga ulidan ti kinapakumbaba ti ipakpakita ni Jehova? (b) Kasano nga agbalin a “naindaklan” ti maysa gapu iti kinapakumbaba ti Dios?

 ⁶ Ti sabali pay a makatulong kadatayo nga agbalin a napakumbaba ket ti mismo a kinapakumbaba ni Jehova. Usigem daytoy: “Katrabahuanna[tayo] ti Dios.” (1 Cor. 3:9) Agasem! Ni Jehova, ti Dios a di matupagan ti kinanaindaklanna, padpadayawannatayo iti kastoy a pamay-an babaen ti panangipalubosna a maitungpaltayo ti ministeriotayo nga usarentayo ti Saona, ti Biblia. Nupay ni Jehova ti mangpadakkel kadagiti bin-i ti kinapudno, ipapaayannatayo iti nadayaw a saad kas katrabahuanna nga agmula ken agsibug. (1 Cor. 3:6, 7) Saan kadi a nakaskasdaaw dayta nga ulidan ti kinapakumbaba? Magutugottayo koma nga agtignay a nanumnumo kas panangtulad iti ulidan ni Jehova.

⁷ Dakkel ti epektona ken salmista David ti kinapakumbaba ti Dios. Inkantana ken Jehova: “Itedmonto kaniak ti mangisalakan a kalasagmo, ket ti kinapakumbabam ti mamagbalin kaniak a naindaklan.” (2 Sam. 22:36) Binigbig ni David nga aniaman a naragpatna a kinatan-ok iti Israel ket gapu iti kinapakumbaba ni Jehova, nga arigna nagrukob tapno asikasuen ken tulonganna ni David. (Sal. 113:5-7) Saan kadi a kastatay met koma? Adda kadi aniaman a kualidad, abilidad, ken pribilehiotayo a “di[tay] inawat” ken Jehova? (1 Cor. 4:7) Ti maysa a napakumbaba a tao ket “naindaklan” ta agbalin a napatpateg nga adipen ni Jehova. (Luc. 9:48) Kitaentayo no kasano a pudno dayta.

8. Ania ti maitulong ti kinapakumbaba iti panangmatmattayo iti organisasion ni Jehova?

⁸ Napateg ti kinapakumbaba tapno agbalintayo a kontento iti organisasion ti Dios ken sidadaan a sumuporta iti urnos ti kongregasion. Usigentayo ti kapadasan ni Petra, maysa nga agtutubo a babai a napadakkel iti pamilia a Saksi. Gapu ta kayatna nga aramiden ti kaykayatna, immadayo iti kongregasion. Kalpasan ti sumagmamano a tawen, nagsubli iti kongregasion. Naragsak itan ken supsuportarannan ti urnos ti kongregasion. Ania ti namagbalbaliw kenkuana? Insuratna: “Tapno mariknak a pasetak ti organisasion ti Dios, ti dua a kapatgan a galad a kasapulan a maawatak ken mapatanorko ket ti kinapakumbaba ken kinaemma.”

9. Ania ti panangmatmat ti napakumbaba a tao kadagiti maaw-awattayo a naespirituan a taraon, ken apay nga agbalin a napatpateg gapu iti dayta?

⁹ Naimpusuan nga agyaman ti napakumbaba a tao kadagiti probision ni Jehova, a pakairamanan ti naespirituan a taraon. Isu a ti kasta nga indibidual ket naanep nga estudiante ti Biblia ken managbasa iti Pagwanawanan ken Agriingkayo! Kas iti adu nga adipen ni Jehova, mabalin a nakaugalianna a basaen ti tunggal baro a publikasion sakbay nga idulinna iti librariana. No sipapakumbaba a tagipatgentayo dagiti naibatay-Biblia a publikasiontayo babaen ti panangbasa ken panangadaltayo kadagita, rumang-aytayo iti naespirituan ken ad-adda a mausarnatayo ni Jehova nga agserbi kenkuana.​—Heb. 5:13, 14.

10. Kasanotayo a maipakita ti kinapakumbaba iti kongregasion?

¹⁰ Adda pay sabali a pamay-an nga agbalin a “naindaklan” ti maysa a nanumnumo. Adda dagiti kualipikado a lallaki a dinutokan ti nasantuan nga espiritu nga agserbi kas papanglakayen iti tunggal kongregasion. Isuda ti mangyur-urnos kadagiti naespirituan nga aktibidad, kas iti gimong ti kongregasion, panangasaba, ken panangipastor. No ipakitatayo a nanumnumotayo babaen ti situtulok a  panangsuportatayo kadagita nga urnos, adda maitulongtayo iti rag-o, talna, ken panagkaykaysa ti kongregasion. (Basaen ti Hebreo 13:7, 17.) No agserserbika kas panglakayen wenno ministerial nga adipen, sipapakumbaba kadi nga agyamyamanka ken Jehova ta intalekna kenka ti kasta a pribilehio?

11, 12. Ania a kababalin ti mamagbalin kadatayo a napatpateg iti organisasion ni Jehova, ken kasano?

¹¹ Ti maysa a nanumnumo ket “naindaklan” wenno ad-adda a napateg iti organisasion ni Jehova gapu ta makapabileg iti sabsabali ken naserbi nga adipen ti Dios. Binalakadan ni Jesus dagiti adalanna nga agbalinda a nanumnumo ta sumagmamano kadakuada ti naimpluensiaan iti di umiso a kababalin nga agraraira idi. Kuna ti Lucas 9:46: “Simrek iti nagtetengngaanda ti panagririnnason no asino ti agbalin a kadakkelan kadakuada.” Pampanunotentayo kadi a natantan-oktayo ngem kadagiti kapammatiantayo wenno iti sabsabali? Adu a tattao iti lubong ti napannakkel ken managimbubukodan. Saantay koma a tultuladen dagiti napalangguad ket agtalinaedtayo a napakumbaba. No kasta ti aramidentayo ken no iyun-unatayo ti pagayatan ni Jehova, agbalintayo a makapabang-ar kadagiti kakabsattayo.

¹² Talaga a makagutugot ti balakad ni Jesus nga agtignaytayo kas nanumnumo. Saan kadi a rumbeng nga ikagumaantayo ti agbalin a nanumnumo iti amin nga aspeto ti biagtayo? Usigentayo ti tallo a napapateg nga aspeto.

13, 14. Kasano a makapagtignay kas nanumnumo dagiti agassawa, ken ania ti epekto dayta iti relasionda?

¹³ Iti nagbaetan dagiti agassawa. Maseknan unay ti adu a tattao ita kadagiti bukodda a kalintegan nga ipilitda dagita uray no maapektaran ti kalintegan ti sabsabali. Ngem ti napakumbaba a tao ipangagna ti imparegta ni Pablo kadagiti Kristiano idiay Roma: “Surotentayo koma ti bambanag a mamataud iti talna ken ti bambanag a makapabileg iti maysa ken maysa.” (Roma 14:19) Ti tao nga agtigtignay kas nanumnumo ikagumaanna ti maaddaan iti natalna a relasion iti sabsabali, nangnangruna iti dungdungnguenna nga asawa.

¹⁴ Alaentay a pagarigan ti paglinglingayan. Mabalin a nagduma ti kayat dagiti agassawa. Mabalin a kayat ti asawa a lalaki ti agyan laeng iti balay sa agbasa iti libro. Ngem mabalin a kaykayat ni baketna ti rummuar a mapan mangan wenno pumasiar kadagiti gagayyem. Saan ngata a nalaklaka a raemen ti asawa a babai ni lakayna no napakumbaba ken ikabkabilanganna ti kayat ken di kayat ni baketna? Ken anian ti panangipateg ken panangapresiar ti asawa a lalaki ken baketna no saan laeng a ti kayatna ti ipappapilitna no di ket ikabilanganna met ti kayat ni lakayna! Bumileg ti relasion dagiti agassawa no agpada nga agtignayda kas nanumnumo.​—Basaen ti Filipos 2:1-4.

15, 16. Ania a kababalin ti inrekomenda ni David iti Salmo 131, ken kasano a maiparangarangtayo dayta iti kongregasion?

¹⁵ Iti kongregasion. Kayat ti adu a tattao ditoy lubong a maala a dagus ti kayatda. Saanda a makaan-anus ken matuokanda nga aguray. Ngem no agbalintayo a nanumnumo, nalaklakanto ti aguray ken Jehova. (Basaen ti Salmo 131:1-3.) Dagiti pagimbagan ti kinapakumbaba ken ti panagur-uray ken Jehova ket kinatalged ken bendision, bang-ar ken pannakapnek. Dayta ti makagapu nga imparegta ni David kadagiti padana  nga Israelita a siaanus nga urayenda nga agtignay ti Dios!

¹⁶ Maliwliwaka met a kas ken David no sipapakumbaba nga urayem ni Jehova. (Sal. 42:5) Nalabit ‘ragragpatem ti akem a manangaywan’ ket ngarud ‘tartarigagayam ti nasayaat nga aramid.’ (1 Tim. 3:1-7) Siempre, masapul nga aramidem ti amin a kabaelam tapno matulongannaka ti nasantuan nga espiritu a mangpatanor kadagiti kualidad a kasapulan ti maysa a manangaywan. Ngem kasanon no nabaybayagka a makualipikar ngem iti sabsabali? Ti maysa a nanumnumo, a siaanus nga agur-uray iti pribilehio, siraragsak nga agtultuloy nga agserbi ken Jehova aniaman ti annongen a maited kenkuana.

17, 18. (a) Ania dagiti pagimbagan ti panagpadispensar ken ti sidadaan a panangpakawan? (b) Ania ti ibalakad ti Proverbio 6:1-5?

¹⁷ Iti relasiontayo iti sabsabali. Adu a tattao ti marigatan nga agpadispensar. Nupay kasta, ipakpakita dagiti adipen ti Dios a nanumnumoda no bigbigenda dagiti kamalida ken dumawatda iti pammakawan. Sidadaanda met a mangpakawan iti biddut ti dadduma. Ti panagpannakkel pataudenna ti panagsisinasina ken panagaapa, idinto ta ti panangpakawan itandudona ti talna iti kongregasion.

¹⁸ Mabalin a kasapulan nga ‘ipakumbabatayo ti bagitayo’ babaen ti naimpusuan a panagpadispensartayo no saantay a natungpal ti maysa a tulagan gapu kadagiti kasasaad a ditay ninamnama. Uray saan a datayo ti interamente a makimbasol, no napakumbabatayo, bigbigentayo nga adda dagiti nagkurangantayo ket admitirentayo dagita.​—Basaen ti Proverbio 6:1-5.

19. Apay nga agyamantayo iti balakad ti Biblia maipapan iti panagbalin a nanumnumo?

¹⁹ Anian a yamantayo iti Nainkasuratan a pammaregta nga agbalintay koma a nanumnumo! Nupay mabalin a marigatantayo no dadduma nga agpakumbaba, maipakitatayo dayta a nagsayaat a kualidad no bigbigentayo nga adayo a natantan-ok ti Namarsua ngem kadatayo ken no laglagipentayo ti mismo a kinapakumbabana. No kasta ti aramidentayo, agbalintayo a napatpateg nga adipen ni Jehova. Sapay koma ngarud ta agtignaytayo amin kas nanumnumo.