Nyag Chuny Mar Bedo Ng’at Matin Moloyo

“Ng’at ma obedo matin kuomu duto, en e ng’at maduong’.”​​—⁠LUKA 9:​48.

BE INYALO DWOKO?

Ang’o manyalo konyowa mondo wanyag chuny mar bedo ng’at matin moloyo?

Gin yore mage ma ng’at matin moloyo bedogo ng’at “maduong’”?

Wanyalo nyiso nade bolruok e kend, e kanyakla, koda e winjruokwa gi jomoko?

1, 2. Yesu nomiyo jootene puonj mane, to ang’o momiyo notimo kamano?

EN HIGA mar 32 E Ndalowa. Yesu nie gweng’ mar Galili sama ywaruok moro chakore. Moko kuom jootene nigi ywaruok e kindgi ni ng’ano kuomgi maduong’ moloyo jowadgi. Luka jandik Injili wacho kama: “Eka mbaka nowuok e kindgi, ni ng’ano ma dibed maduong’ kuomgi. Yesu kong’eyo mbaka manie chunygi, nokawo nyathi matin, mochunge bute; Eka nowachonigi niya, ‘Ng’ato ma rwako nyathi matinni e nyinga, orwako an; kendo ng’ato ma rwaka, orwako Jal ma noora. Nikech ng’at ma obedo matin kuomu duto, en e ng’at maduong’.’” (Luka 9:​46-​48) Yesu ne ohore mos kokonyo jootene mondo gine gimomiyo ne dwarore gibed gi kido mar bolruok.

² Be kido mar bedo ng’at matin moloyo, ma Yesu nojiwo jopuonjrene mondo obedgo, ne en kit Jo-Yahudi e kindego? Ooyo. Jo-Yahudi ne nigi kido mar ng’awruok. Buk moro miluongo ni, Theological Dictionary of the New Testament lero niya: “E kit ngima Jo-Yahudi, kinde duto ne gijopenjore ni ng’ano ma ne duong’ moloyo jowadgi, kendo ng’ato ka ng’ato kuomgi ne onego omi luor kaluwore gi kaka jomoko ne nene.” Yesu ne temo jiwo jootene mondo obed mopogore ahinya gi timbe Jo-Yahudigo.

3. (a) Bedo ng’at matin moloyo tiende en ang’o, to ang’o momiyo nyalo bedonwa matek timo kamano? (b) Gin penjo mage monego wadwok e wi wach bedo ng’at matin moloyo?

³ Wach molok kowuok e dho-Grik ni “ng’at ma obedo matin,” tiende sie en, ng’at modimbore, mamuol, madok piny, maok hedhre, kata maok ng’awre ni oduong’ kendo maok nyis ni en gi loch kata nyalo. Yesu notiyo gi ranyisi mar nyathi matin mondo opuonjgo jootene e yo maler ni onego gibed jomamuol kendo modimbore. Puonjno pod tiyo kuom Jokristo ma kindegi mana kaka  ne otiyo e kinde Jokristo mokwongo. Kinde ka kinde, wanyalo yudo ka teknwa ahinya bedo joma dwokore piny. Nikech wan dhano morem, kido mar sunga nyalo miyo seche moko wagomb nenore joma nigi duong’ moloyo jowadwa. E wi mano, wadak e piny ma Satan nyalo miyo wabed gi chuny mar dwaro chopo mana gombowa wawegi, piem gi jomoko, kata dwaro chiko ngima jomoko. Ang’o manyalo konyowa mondo wanyag chuny mar bedo ng’at matin moloyo? ‘Ng’at mobedo matin kuomwa, nyalo bedo ng’at maduong’’ e yo mane? Gin yore kaka mage e ngimawa monego watimie kinda mondo wanyis chuny mar bolruok?

‘MWANDU NYASAYE GI RIEKONE GI NG’EYO MARE TUT MIWUORO’

4, 5. Ang’o manyalo konyowa nyago kido mar bolruok? Chiw ane ranyisi.

⁴ Yo achiel mar nyago kido mar bolruok en paro matut kuom kaka Jehova duong’ moloyowa. Ka kuom adier, ‘rieko mare odhiero dhano ng’eyo.’ (Isa. 40:28) Kowuoyo e wi moko kuom gigo momiyo Jehova duong’, jaote Paulo nondiko niya: “Yaye mwandu mar Nyasaye, gi riekone gi ng’eyo mare! Gitut manadi! Yaye buche! Gitamo dhano fwenyo. Yaye yorene! Gidhiero dhano ng’eyo.” (Rumi 11:33) Kata obedo ni dhano osepuonjore gik mathoth nyaka ne Paulo ndik wechego chiegni higini 2,000 mosekalo, weche manie ndikono pod tiyo e kindewagi. Kata bed ni wan gi rieko e okang’ maromo nade, bolruok onego okonywa ng’eyo ni onge giko mar puonjruok e wi Jehova, tijene koda yorene.

⁵ Keto e paro ni wan gi nyalo morem maok wanyal ng’eyo rieko duto koda yore Nyasaye, ne okonyo jal miluongo ni Leo * mondo onyag chuny mar bedo ng’at matin moloyo. Kane Leo pod en rawera, sayans nokawo pache ahinya. Nikech nogombo ng’eyo mathoth kuom chal mag sulwe manie kor polo, nosomo kit sayans miluongo ni astrophysics kendo gikone nofwenyo wach moro maduong’. Leo wacho niya: “Kaluwore gi gik ma nasomo, nafwenyo ni rieko masani mag josayans kende ok oromo konyo dhano ng’eyo chwech duto mag Nyasaye chuth. Omiyo naloko pacha ma achako somo chike.” Bang’ ndalo, Leo nobedo okil maduong’ mar sirkal, kae to bang’e obedo jang’ad bura e kot. Gikone, en kaachiel gi chiege ne gipuonjore Muma gi Joneno mag Jehova, ma girwako adiera kendo ne gichiwore ma gibedo jotich Nyasaye. Kata obedo ni ne en gi somo ma malo, ang’o ma nokonyo Leo mondo onyag chuny mar bedo ng’at matin moloyo? Odwoko kama ka en gi chir, “Nafwenyo ni kata ng’ato som gik mang’eny maromo nade e wi Jehova gi chwech mage, pod nitie gik mathoth matamre gi nono mapok wafwenyo.”

6, 7. (a) Jehova chiwonwa ranyisi mane maber kuom wach bolruok? (b) Ere kaka bolruok mar Nyasaye nyalo miyo ng’ato bedo “maduong’”?

 ⁶ Gimoro machielo manyalo konyowa bedo joma nyiso bolruok, en ni Jehova owuon nyiso bolruok. Ne ane wachni: “Wan jotich kaachiel kod Nyasaye.” (1 Kor. 3:9) Par ane wachno! Jehova, Nyasaye ma en e ng’at maduong’ moloyo, odhialowa kuom miyowa thuolo mar lando wach maber ka watiyo gi Wachne ma en Muma. Kata obedo ni Jehova e jal mamiyo kodhi ma wapidho kendo ma waolone pi dongo, pod odhialowa kuom miyowa thuolo mar tiyo kanyachiel kode. (1 Kor. 3:​6, 7) Donge mano en ranyisi maber miwuoro ni Nyasaye nigi kido mar bolruok e okang’ malach? Kuom adier, ranyisi ma Jehova oketonwa mar bolruok onego ojiwwa e okang’ malach mondo ng’ato ka ng’ato kuomwa onyag chuny mar bedo ng’at matin moloyo.

⁷ Ranyisi maber ma Nyasaye nigo mar bolruok, nomulo ahinya chuny Daudi jandik-zaburi. Ne ower ne Jehova niya: “Kendo inimiya okumba mari mar warruok, kendo bolruok mari ema miyo ayudo duong’.” (2 Sam. 22:⁠36, New World Translation) Daudi nong’eyo ni duong’ moro amora ma ne en-go e piny Israel, ne en nikech bolruok mar Jehova. Nyasaye ne dwokore piny, tiende ni nonyiso bolruok mondo one Daudi. (Zab. 113:​5-7) Kamano e kaka wan bende onego wabed. Kata bed ni wan gi nyalo kata kido mage mabeyo, kata wan e migepe machalo nade, mago duto ne wayudo kuom Jehova. (1 Kor. 4:7) Ng’at mobedo matin moloyo, bedo ng’at “maduong’,” nikech mano miyo obedo jatich ma Jehova ohero ahinya. (Luka 9:​48) We wane ane kaka mano nyalore.

‘NG’AT MOBEDO MATIN KUOMU E NG’AT MADUONG’ ’

8. Kido mar bolruok konyowa nade ei riwruok mar oganda Jehova?

⁸ Bolruok en gima dwarore ahinya mondo wabed joma mor e riwruok mar oganda Nyasaye kendo riwo lwedo chenro moketi e kanyakla. Kuom ranyisi, Petra, en rawera manyako ma nodongo e od Joneno. Nikech nodwaro timo gik moko kaka en owuon ema nodwaro, Petra noweyo dhi e kanyakla. Bang’ higini moko, nochako oriwore kendo gi kanyakla. Sani koro omor bedo e riwruok mar oganda Jehova, kendo oikore riwo lwedo chenro mag kanyakla. Ang’o momiyo noduogo? Owacho kama: “Mondo abed mamor ei riwruok mar oganda Jehova, nafwenyo ni nitie kido ariyo madongo ma ne dwarore ang’e tiendgi, kendo anyaggi e chunya; kidogo ne gin bolruok kod bedo ng’ama ok kal tong’.”

9. Ng’at manyiso bolruok e chunye neno nade Muma kaachiel gi bugewa malero Muma, to mano miyo obedo ng’at machalo nade e wang’ Jehova?

⁹ Ng’at mabolore bedo gi chuny ma dwoko erokamano kuom gik mabeyo ma Jehova miyowa, moriwo koda chiemb chuny. Omiyo ng’at ma kamano bedo japuonjre mong’ith mar Muma, kendo osomo gasedewa mag Ohinga mar Jarito kod Amkeni! Mana kaka jotich Jehova moko jotimo, ng’at ma kamano nyalo loso chenro mar somo moro ka moro kuom bugewa manyien kapok okane e laibrari mare. Sama wanyiso chuny mobolore kendo madwoko erokamano kuom somo kendo puonjore bugewa malero Muma, wamedo bedo gi winjruok motegno gi Nyasaye kendo Jehova nyalo medo tiyo kodwa moloyo e migepene.​​—⁠Hib. 5:⁠13, 14.

10. Ere kaka wanyalo nyiso chuny mar bedo ng’at matin moloyo ei kanyakla?

¹⁰ Ng’at mabedo matin moloyo obedo ng’at “maduong’” e yo machielo bende. Ei kanyakla duto, nitie chwo molony moyier kokalo kuom roho maler mar Jehova mondo giti kaka jodong-kanyakla. Gitimo chenro mag lamo ma gin chokruoge mag kanyakla, tij lendo, kendo timo limbe kaka jokwath. Ka wan gi chuny mar bedo ng’at matin moloyo kuom riwo lwedo chenrogi duto kaka  dwarore, wakonyo e medo mor, kuwe koda winjruok manie kanyakla. (Som Jo Hibrania 13:⁠7, 17.) Kapo ni in jaduong’-kanyakla kata jakony tich e kanyakla, be idwoko ne Jehova erokamano gi chuny mobolore kuom miyi migawo machalo kamano?

11, 12. En chuny machalo nade manyalo miyo wabed joma ogen ahinya e riwruok mar oganda Jehova, to ang’o momiyo mano dwarore?

¹¹ Ng’at manyiso bolruok e chunye bende bedo ng’at “maduong’” kata ng’at ma riwruok mar oganda Jehova ogeno ahinya, nikech bolruok mare miyo obedo jatich maber ma Nyasaye tiyogo. Yesu ne nyaka jiw jopuonjrene mondo obed joma ne kwanore kaka joma tindo moloyo nikech moko kuomgi ne nigi chuny machalo gi mag jopiny ma nolworogi e kindego. Luka 9:​46 wacho kama: “Eka mbaka nowuok e kindgi, ni ng’ano ma dibed maduong’ kuomgi.” Mita dibed ni wan bende wasechako bedo gi chuny kata paro e yo moro amora ni wan joma onego omi duong’ sama wan e kind owetewa, kata mana e kind jomamoko maok gin Joneno? Ji mathoth e piny mwadakieni nigi chuny mar sunga kendo giherore giwegi. Weuru wanyis chuny mopogore gi margi kuom bedo joma nyiso bolruok. Sama watimo kamano kendo waketo dwaro mar Jehova bedo motelo, wabedo joma kelo hoch koda mor e chuny owete gi nyiminewa.

¹² Kuom adier, jip ma Yesu nochiwo mondo wanyag chuny mar bedo joma tindo en gima jiwowa ahinya. Donge ber ka watimo kinda mondo wanyag chuny mar bedo joma tindo moloyo e kit ngimawa duto? We wane ane yore adek ma wanyalo timogo kamano.

TIM KINDA IBED NG’AT MATIN MOLOYO

13, 14. Dichwo gi dhako onego onyis chuny mar bedo ng’at matin moloyo e yo mane, to mano nyalo konyo kend margi nade?

¹³ Ei kend. Ndalogi ji mang’eny odich ahinya gi wach manyo ratiro maggi, kata ka timo kamano miyo gin bende giketho ratiro mag jomoko. Kata kamano, ng’at matin moloyo en ng’at mitayo gi chuny ma Paulo nojiwowa ni wabedgo. E barua ma ne ondiko ne Jo Rumi, nowacho kama: “E momiyo wadwaruru weche ma kelo kuwe, gi weche ma ng’ato ka ng’ato dikonygo owadgi.” (Rumi 14:19) Ng’at ma bedo matin moloyo en ng’at matimo kinda mondo kuwe obedie e kinde gi ji duto, to ahinya wuon e kinde gi jaode.

¹⁴ Kuom ranyisi, wang’i ane wach manyo mor. Dichwo gi dhako nyalo bedo gi dwaro mopogore kodok korka gik mamorogi. Seche moko dichwo ohero tiyo gi thuolone mar yueyo e dala kata e ot kosomo buk moro mos. To komachielo, chiege nyalo bedo ni ohero tiyo gi thuolone mar yueyo e dhi limo jomoko. Donge biro bedo mayot mondo dhako onyis chwore luor sama oneno ka chwore nyiso bolruok kendo odewo gik ma chiege ohero koda ma chiege ok ohero, maok ong’i mana gik mamore en owuon kaka dichwo? Donge dichwo bende biro hero chiege kendo miye luor, ka chiege nyiso ni odewo gik ma chwore ohero, maok ochun chwore otim gik moko mana kaka en ema odwaro? Winjruok manie kend medo bedo motegno sama dichwo gi dhako nyiso kido mar bedo ng’at matin moloyo.​​—⁠Som Jo Filipi 2:​1-4.

15, 16. En chuny mane ma Daudi nojiwo e Zaburi 131 madwarore ni wabedgo, kendo mano onego omi wanyis chuny mane e kanyakla?

¹⁵ Ei kanyakla. E piny masani, ji mang’eny neno ni nyaka gichop gik ma chunygi dwaro maok gideko. Joma kamago onge gi chuny mar horuok, kendo gik ma irito chwanyogi. Nyago chuny mar bedo ng’at matin moloyo konyowa bedo joma nyalo rito Jehova kendo gene. (Som Zaburi 131:​1-3.) Ka wan joma nyiso bolruok kendo rito Jehova, wabiro yudo gweth. Wabiro bedo gi chuny mokuwe, wabiro yudo hoch kendo wabiro  bedo mamor. Koro wanyalo ng’eyo gimomiyo Daudi ne jiwo Jo-Israel mondo ohore mos ka girito Nyasachgi.

¹⁶ In bende inyalo yudo hoch machalo kamano kapo ni ihori mos kirito Jehova. (Zab. 42:5) Seche moko inyalo gombo ‘tich maber’ e kanyakla, tiende ni ‘idwaro mondo ibed jakwath.’ (1 Tim. 3:​1-7) En adier ni onego itim duto minyalo mondo iwe roho maler onyag kuomi kido madwarore ni jaduong’-kanyakla obedgo. To nade kapo ni kinde kalo mang’eny kapok oketi e migawono, to owete moko to kawo kinde matin to iketo? Ng’at mabedo matin moloyo, nigi chuny mar rito nyaka chop kinde ma nomiye migawo moro. Obiro dhi nyime tiyo ne Jehova kaachiel gi kanyakla ka omor gi migawo moro amora momiye.

17, 18. (a) Gin ber mage mabedoe sama wakwayo ng’wono kendo sama waikore weyone jomoko kethogi? (b) Ngeche 6:​1-5 puonjowa ni watim ang’o kapo ni ok wachopo singo ma ne watimo gi ng’ato?

¹⁷ E winjruokwa gi jomoko. Kwayo ng’wono en gima tek ahinya ne ji mang’eny. Kata kamano, jotich Nyasaye nyago chuny mar bedo ng’at matin moloyo kuom yie kethogi kendo kwayo ng’wono. Gin bende giikore mar weyone jomoko kethogi. Sunga medo mana jimbo sigu kendo kelo pogruok, to weyone jomoko kethogi kelo kuwe ei kanyakla.

¹⁸ Nyalo dwarore ni wabolre mondo wakwa ng’at machielo ng’wono kowuok e chunywa. Kuom ranyisi, nyalo bedo ni ne wawinjore gi ng’ato e wach moro, to nikech chal moro matek, singono tamowa chopo. E chal ma kamano, kata obedo ni ketho ok en marwa sie, wan bende onego wayie ni gima otimoreno rach kendo wakwa ng’wono.​​—⁠Som Ngeche 6:​1-5.

19. Ang’o momiyo ng’ato ka ng’ato kuomwa onego odwok erokamano kuom puonj mayudore e Muma madwaro ni wanyag chuny mar bedo ng’at matin moloyo?

¹⁹ Mano kaka wamor kuom jip mwayudo e Ndiko ni wanyag chuny mar bedo ng’at matin moloyo! Kata obedo ni seche moko wanyalo yudo ka tek nyiso chuny ma kamano, bedo gi paro mowinjore kuom kaka Jachwech nenowa, kendo ng’eyo kaka onyiso bolruok, nyalo jiwowa mondo wan bende wanyag kido maberno. Ka watimo kamano, wabiro nyiso ni wan jotich ma Jehova ohero kendo ogeno ahinya. Mad ng’ato ka ng’ato kuomwa onyis kido mar bedo ng’at matin moloyo.

[Weche moler piny]

[Penjo mag Puonjruok]

[Picha e ite mar 16]

Jehova dhialowa kuom miyowa migawo mar lando wach maber

[Picha e ite mar 19]

Gin thuolo mage ma in-go mar nyiso ni in ng’at matin moloyo?