1, 2. ¿Ti Jesus tyukniˈˈijxë ja yˈëxpëjkpëty, ets tiko?

JESUS jamë nety yajpääty mä Galilea yˈit nyaxwinyëdë mä ja jëmëjt 32, ko ja yˈapostëlëtëjk dyajtsiptaktë pën diˈib ijtp mëj. Lucas tnimaytyaˈaky ti tuun jäjtë: “Ja yˈëxpëjkpëtëjk nyayajtëëjëdë ogäˈän pën mä yëˈëjëty niˈigyë mëj. Perë Jesus nyijäˈäp diˈibë naty [...] wyinmääytyëp, es net ttsaˈaneˈky tuˈugë ënäˈkuˈunk es tpëjtaky kujkˈääy mä yëˈëjëty. Ta yˈanmääyëdë: Pën yˈaxäjëbë tyäˈädë ënäˈkuˈunk mët ëjtskyëjxm, nandëˈënëts xyˈaxäjë. Es pënëts ëj xyˈaxäjëp, nandëˈën xyˈaxäjëdë pënëts ëj xykyajx. Yëˈë pën naybyëjtakëp niˈigyë mutsk mä miitsëty, yëˈë itëp mëj” (Luk. 9:46-48). Jesus pyudëjkë maˈkxtujkën myëët ja yˈapostëlëty parë tjaygyukëdët ko tsojkëp yˈittët yujy tudaˈaky.

² Extëmë Jesus ojts ttukniˈˈixëdë ja yˈapostëlëtëjk parë yˈittët yujy tudaˈaky, ¿duˈunë nety jyaˈayˈattë ja judiyëtëjk o ja wiink jäˈäyëty? Kyaj. Tuˈugë liibrë tmaytyaˈaky wiˈix ijty ja judiyëtëjk wyinmaytyë, jyënaˈany: “Oytyim näˈäjëty xëmë ijty tmaytyäˈäktë pën ijtp mas mëj, ets jëjpˈam ijty yajwintsëˈëgët ja diˈib ijtp mëj etsë tyäˈädë yëˈë diˈib ijty myëmääy myëdäjtëp” (Theological Dictionary of the New Testament [Diksionaaryë diˈib myaytyakypyë Dios diˈib mä Nuevo Testamento]). Päätyë Jesus tˈanmääyë yˈëxpëjkpëty ets kyaj duˈun jyaˈayˈattët extëm ja jäˈäyëty.

3. 1) ¿Ti yˈandijpy nnayajnäjxëm “niˈigyë mutsk”, ets tiko tsyiptaˈaky? 2) ¿Tijaty yaˈˈatsoojëmbitäämp?

³ Mä ayuk grieegë diˈib të yajkäjpxnaxy “niˈigyë mutsk”, yëˈë ijty duˈun yajtijpë jäˈäy diˈib yujy tudaˈaky, diˈib kyaj wyinmay ko myëmadaktaapy tukëˈëyë, diˈib kyaj pën myëjˈixyëty o diˈib kyaj ti kutujkënë tmëdaty. Jesus yëˈë yajtuun tuˈugë mixyuˈunk  parë ttukniˈˈijxë ja yˈëxpëjkpëty ko tsojkëbë nety yˈittët yujy tudaˈaky ets kyaj wyinmaytyët ko myëmadaktääytyëp tukëˈëyë. Tyamë Dios mëduumbë nan tsojkëp tnijawëdët ti Jesus ojts ttukniˈˈixë ja yˈëxpëjkpëty. Per näˈäty, ta mä tsyiptaˈaky nˈijtëm yujy tudaˈaky. Kom pokyjyaˈay nyajpatëm, mbäät xytyuktëjkëmë mëjˈat këjxmˈat ets nnayjäˈäwëm mas mëj ets kyaj dyuˈunëtyë wiinkpë. Ets nan mbäät xynyinäjxëm extëmë naxwinyëdë jäˈäy jyaˈayˈattë, mëj këjxm, tsyipˈëxtäˈäytyë ets yˈanaˈamäˈändë. ¿Ti mbäät xypyudëjkëm parë nˈijtëm yujy tudaˈaky? ¿Ti Jesus myaytyäˈägan ko jyënany: “Pën naybyëjtakëp niˈigyë mutsk mä miitsëty, yëˈë itëp mëj”? ¿Mäjaty mbäät nyajnigëxëˈkëmë yujyˈat tudaˈakyˈat? Min nˈokˈijxëm.

4, 5. ¿Ti mbäät xypyudëjkëm tuk pëky parë nˈijtëm yujy tudaˈaky? Pëjtäˈäk tuˈugë ijxpajtën.

⁴ Tuk pëky diˈib mbäät xypyudëjkëm parë nˈijtëm yujy tudaˈaky, yëˈë ko nwinmäˈäyëm ko Jyobaa yëˈë diˈib niˈigyë mëj. Biiblyë jyënaˈany ko “kyaj mbäät pën tnijäˈäwëtyaˈay wiˈix yëˈë tmëdatyë wyijyˈäjtën” (Is. 40:28). Apostëlë Pablo duˈun tnimaytyakyë Jyobaa myëjˈäjtën: “¡Ja Diosë yˈoyˈäjtën, wyijyˈäjtën esë jyaygyujkën kyaj tmëdaty ja kyugëjxën, wyinnäjxnëp extëm mbäät njajaygyujkëm! ¿Pën mbäät tmëwinmäˈänybyaaty diˈibë Dios të ttuknibëjtäägë o diˈibë tyunaampy?” (Rom. 11:33). Myajtsk mil jëmëjtëbë Pablo tjääyë tyäˈädë ayuk, per duˈunyëm tyëyˈäjtëndëkë extëm tkujäˈäyë, oyë naxwinyëdë jäˈäy kajaa kujk tijaty tnijawëdë. Oy mëjwiin kajaa tijaty nnijäˈäwëm o waanë, ninäˈä mbäät nganijäˈäwëtyaˈayëm tijaty mä Jyobaa, mä kyojy pyëjtaˈaky, wiˈix jyaˈayˈaty ets wiˈix tijaty ttuny.

⁵ Ko nnijäˈäwëm ko kyaj mbäät njaygyujkëtyaˈayëmë Diosë nyëˈë tyuˈu, yëˈë mbäät xypyudëjkëm parë nnayajnäjxëm “niˈigyë mutsk”. Duˈun jyajtyë Leo, * diˈib tsyojkënyëˈäjtë ciencia mä nety myutskˈaty. Yëˈë nyijawëyan kajaa tijaty ijtp tsäjpotm, ta tpëjtakyë wyinmäˈäny parë tniˈëxpëkëyaˈany. Per ta tpëjkyë kuentë ko ja ëxpëjkën kyaj mbäät tpudëkë jäˈäy parë tjaygyujkëtyaˈayët tijaty ijtp tsäjpotm. Ta wyinmääytyëgäjtsy ets tˈëxpëjktsondakyë ley. Ko waanë yˈijty, ta tyëjkë tuumbë abogaadë ets fes. Ok, ta mëdë nyëdoˈoxy tˈëxpëjktsondakyë Biiblyë mëdë Jyobaa tyestiigëty, ta tjaygyujkëdë tëyˈäjtën ets nyëbajttë. Leo kajaa yˈëxpëjky, per ¿ti pudëjkë parë nyayajnäjxë “niˈigyë mutsk”? Yëˈë jyënaˈany:  “Tëjëts nbëkyë kuentë ko oy nuˈun tijaty njapayoˈoyëm mä pënën Jyobaa ets tijaty të dyajkojy, mëjwiin kajaa jyaˈˈaty diˈib mbäät nˈaknijäˈäwëm”.

6, 7. 1) ¿Wiˈixë Jyobaa xymyoˈoyëmë ijxpajtën parë nˈijtëm yujy tudaˈaky? 2) ¿Wiˈixë Jyobaa xyajnäjxëm mëj mët ko yujy tyudaˈagyëty?

⁶ Ja tuk pëky diˈib mbäät xypyudëjkëm ets nˈijtëm yujy tudaˈaky, yëˈë ko Jyobaa yujy tudaˈaky. Pesë Biiblyë jyënaˈany ko yëˈë mëët “nduunmujkëmë Dios” (1 Kor. 3:9, Traducción del Nuevo Mundo). ¡Okpawinmayë tyäˈädë! Nipën duˈun kyamëjëty extëm Jyobaa, per xyajnäjxëm mëj ko tnasˈixë ets nyajtuˈunëmë Biiblyë mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm. Dios yëˈë diˈib yajˈyoompy ja tëëm diˈib ëtsäjtëm nnipëm ets nyajxoˈkëm, per nyasˈijxëp ets mëët nduˈunmujkëm (1 Kor. 3:6, 7). ¡Jantsy oyë ijxpajtën diˈib xymyoˈoyëm! Tyäˈädë yëˈë diˈib xypyudëjkëm parë nnayajnäjxëm “niˈigyë mutsk”.

⁷ Ko Jyobaa jyaˈayˈaty yujy tudaˈaky, yëˈë diˈibë David mëjˈixy mëjmëdoy jyäˈäwë. Pääty tkuyˈëëyë Jyobaa: “Mijts xymyoˈoyäämbë mˈeskuudë diˈib yajnitsokp, etsë mdudaˈakyˈäjtën yëˈëts diˈibë mëj xyaˈijtp” (2 Sam. 22:36). David nyijäˈäwë ko mbäädë nety ttuny tijaty mëjwiin kajaa jam Israel, mët ko Jyobaa yujy tyudaˈagyëty ets pyudëkëty (Sal. 113:5-7). ¿Ets ëtsäjtëm? ¿Këdii yëˈë Jyobaa diˈib xymyoˈoyëmë wijyˈäjtën, oybyë jäˈäyˈäjtënë etsë tuunk diˈib nikëjxmˈäjtëm mä Diosë kyäjpn? (1 Kor. 4:7.) Per ¿tiko nyaxy “mëj” ja diˈib nayajnäjxëp “niˈigyë mutsk”? Yëˈko Jyobaa niˈigyë mëj yajnaxyëty (Luk. 9:48). Min nˈokˈijxëm.

8. ¿Tiko jyëjpˈamëty nˈijtëm yujy tudaˈaky mä Diosë kyäjpn?

⁸ Parë nˈijtëm agujk jotkujk mä Diosë kyäjpn ets nduˈunëm mä naymyujkën, tsojkëp nˈijtëm yujy tudaˈaky. Min nˈokˈijxëm tuˈugë kiixyë yˈijxpajtën diˈib xyëˈäjtypy Petra, diˈib yaˈk pajt Testiigë, per myastutë ja naymyujkën mët ko këˈëm winmäˈäny tijaty ttuuny. Ko nyajxy kanäk jëmëjt, ta jatëgok ojts nyijkxy mä naymyujkën, ets tyam agujk jotkujk yajpääty mët ko yˈity mä Jyobaa kyäjpn ets tpudëkë. ¿Tiko wyinmääytyëgäjtsy? Yëˈë jyënaˈany: “Parëts nnayjawëdët oy mä Diosë kyäjpn, jëjpˈamë nety parëts njaygyukët ko tsojkëbëts nˈitët yujy tudaˈaky ets kyajts nwinmayët ko nmëmadaktaabyëts tijaty”.

9. ¿Wiˈixë Dios mëduumbë diˈib yujy tudaˈaky tˈaxäjë ëxpëjkpajn etsë Biiblyë, ets tiko netë Jyobaa niˈigyë yajtunyëty?

⁹ Tuˈugë Dios mëduumbë diˈib yujy tudaˈaky myëjjäˈäwëp tijatyë Jyobaa mmooyëp, diˈib pudëjkëp parë niˈigyë tˈixyˈatët. Yˈëxpëjkypy yajxonë Biiblyë, kyäjpxtaabyë rebistë Diˈib Xytyukˈawäˈänëm etsë ¡Despertad! Mayë Dios mëduumbë, kyäjpxtaapy tuˈuk tuˈugë ëxpëjkpajn diˈib jemybyëtsëëmp mä tkapëjkëˈëkynyëm. Ko duˈun tmëjjawë ets yˈity yujy tudaˈaky mët ko tkajpxy ets tˈëxpëky ja ëxpëjkpajn, ta yˈity oy mëdë Jyobaa ets duˈuntsoo mbäät niˈigyë yajtunyëty (Eb. 5:13, 14).

10. ¿Wiˈix mbäät nnayajnäjxëm “niˈigyë mutsk” mä ja naymyujkën?

¹⁰ Min ja tuk pëky nˈokˈijxëm tiko nyaxy “mëj” ja diˈib nayajnäjxëp “niˈigyë mutsk”. Mä tuˈuk tuˈugë naymyujkën, Jyobaa yëˈë yajtuumbyë mëjjäˈäytyëjk diˈib të twinˈixy mëdë yˈespiritë santë. Tyäˈädë mëjjäˈäytyëjk yëˈë tyukniwijtsëdëp wiˈix yajtunäˈänyë Diosë tyuunk, extëm mä naymyujkën, mä ngäjpxwäˈkxëm ets mä tpudëkëdë nmëguˈukˈäjtëm. Pën ijtëm yujy tudaˈaky ets nbudëjkëmë mëjjäˈäytyëjk, ta mä ja naymyujkën  jyaˈˈatëdë jotkujkˈäjtën etsë tuˈugyëˈäjtën (käjpxë Ebreeʉsʉty 13:7, 17). Pën të Jyobaa xytyuunkmoˈoyëm extëmë mëjjäˈäy mä naymyujkën o pyudëjkëbë mëjjäˈäy, tsojkëp nˈijtëm yujy tudaˈaky ets nmëjjäˈäwëm.

11, 12. ¿Diˈibë jäˈäyˈäjtënë mas oy xyajnäjxëm mä Diosë kyäjpn, ets tiko?

¹¹ Tuˈugë jäˈäy diˈib nayajnäjxëp “mutsk”, tsobatp mä Diosë kyäjpn, pes oyjyaˈay mët ko yujy tyudaˈagyëty ets niˈigyë Dios yajtunyëty. Jesus ojts ttukniˈˈixë yˈëxpëjkpëty ets yˈittët yujy tudaˈaky mët ko tamë nety nääk diˈib të nyinaxëdë mëjˈat këjxmˈat. Lukʉs 9:46 tnimaytyaˈaky ko ojts dyajtsiptäˈäktë “pën mä yëˈëjëty niˈigyë mëj”. ¿Ets ëtsäjtëm? ¿Nan mbäät nnayjäˈäwëm mas mëj ets kyaj dyuˈunëtyë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëët nˈëxpëjkëm o wiink jäˈäy? Kyaj yˈoyëty duˈun njäˈäyˈäjtëm extëmë naxwinyëdë jäˈäy diˈib këˈëm tijaty nyaytyukmëtsokëdë ets mëj këjxm nyayjawëdë. Pën ijtëm yujy tudaˈaky ets pën nbëjtakëm jëjpˈamë Diosë tyuunk, ta nëjkxë nmëguˈukˈäjtëm oy nyayjawëdë ko yajpäättët mët ëtsäjtëm.

¹² Ko njaygyujkëmë Jesusë kyäjpxwijën mä jyënany ets nnayajnäjxëm “niˈigyë mutsk”, yëˈë diˈib xypyudëjkëm parë nyaˈijxëmë yujyˈat tudaˈakyˈat oy tyim määjëty. Min nˈokˈijxëm tëgëk pëky mä mbäät nyaˈijxëm.

13, 14. ¿Wiˈix mbäädë kasäädë jäˈäy nyayajnaxëdë “niˈigyë mutsk”, ets wiˈix nëjkx yˈity ja tsyënäˈäy jyukyˈäjtën?

¹³ Mä jäˈäy kyasäädëˈaty. Tyam, mayë jäˈäy nëgoko tpäättë diˈib pat nitëjkëdëp oy wiˈix ttundët ja myëguˈuktëjk. Perë jäˈäy diˈib yujy tudaˈaky duˈun jyaˈayˈaty extëmë Pablo tkujäˈäyë ko jyënany: “Nˈaktuˈunëm diˈibë xytyuknimiˈinëm ja agujkˈäjt jotkujkˈäjtën, diˈibë xypyudëjkëm es nyajmëjwiin nyajkajaajëm ja nmëbëjkënˈäjtëm nixim niyam” (Rom. 14:19). Pën nayajnäjxëp “niˈigyë mutsk”, tyuumbyë mëjää parë oy yˈity mët oytyim pënëty, ets mas niˈigyë oy yˈity mët ja nyaˈay o ja nyëdoˈoxy.

¹⁴ Extëm nˈokpëjtakëm, mbäädë kasäädë jäˈäy kyatuˈugyë tsyojkën mä jam ti ttukxondäˈägäˈändë. Mbäät ja yetyëjk pyoˈkxäˈänët mä jyëën tyëjk, ets ja toxytyëjk nyëjkxäˈänët mä ja myëguˈuktëjk. Ja toxytyëjk nëjkxëp twintsëˈëgë ja nyaˈay pën yˈijxypy ko yujy tudaˈaky ets pën wyinmaapy ja yetyëjk ti ja nyëdoˈoxy tsyojkënyëˈajtypy ets ti kyaj. Ets ja yetyëjk nëjkxëp mas niˈigyë ttseky ja nyëdoˈoxy ets tmëjˈixy, pën yˈijxypy ko kyaj ttukpëtsëmäˈänyë wyinmäˈäny ets pën wyinmaapy ti ja nyaˈay jyatsojkënyëˈajtypy. Ko nimajtsk nyayajnaxëdët “niˈigyë mutsk”, ta mëk yˈitëdë tsyënäˈäy jyukyˈäjtën (käjpxë Filipʉs 2:1-4).

15, 16. ¿Wiˈixë David jyënany mä Salmo 131, ets wiˈix mbäät xypyudëjkëm mä naymyujkën?

¹⁵ Mä naymyujkën. Tyam, yëˈëyë jäˈäy wyinmääytyëp tijaty mbäät tmëdattë ets tyamyën ttsoktë. Pojënë myaˈkxtujkënë kyëxtë ets axëëk nyayjawëdë ko yˈawixtë. Per ëtsäjtëm ko nnayajnäjxëm “niˈigyë mutsk”, yëˈë xypyudëjkëm parë nˈawijxëmë Jyobaa (käjpxë Salmo 131:1a, 3a). * Pën maˈkxtujkëm ets ijtëm yujy tudaˈaky, ta nëjkx ndukˈoyˈäjtëm mëjwiin kajaa, nëjkxëp nnayjäˈäwëm seguurë, agujk jotkujk ets nëjkxëbë Dios xykyunuˈkxëm. Päätyë David tˈanmääyë israelitëty ets maˈkxtujkën myëët tˈawixtëdë Jyobaa.

 ¹⁶ Ko nˈawijxëmë Jyobaa yujy tudaˈaky, nan mbäät nbatëmë jotkujkˈäjtën (Sal. 42:5). Waˈan mas niˈigyë xypyudëkëyaˈanyë naymyujkën ets pääty xytyunyë mëjää parë mdunäˈäny extëmë “mëbëjkpëtëjkë kyuentˈäjtpë” (1 Tim. 3:1-7). Pääty, tsojkëp xytyunëdë mëjää parë espiritë santë mbudëkëdët ets xymyëdatëdë oybyë jäˈäyˈäjtën parë duˈun mdunët. ¿Ets pën kyaj tsojk myajtuunkmoˈoy extëmë wiinkpë? Pën mnayajnäjxëp “niˈigyë mutsk”, ta xyˈawixët maˈkxtujkën myëëdë Jyobaa ets xymyëduunˈadëˈëtsët agujk jotkujk oy ti tuunk myajtuknipëkët.

17, 18. 1) ¿Wiˈix ndukˈoyˈäjtëm ko nˈamdoˈojëmë maˈkxën ets ko nbokymyaˈkxëm? 2) ¿Wiˈix xyˈanmäˈäyëmë Proverbios 6:1, 3?

¹⁷ Mëdë nmëguˈukˈäjtëm. Mayë jäˈäy jantsy tsiptakxëdëp tˈamdowëdë maˈkxën. Perë Dios mëduumbë yajnigëxëˈktëbë yujyˈat tudaˈakyˈat ko tˈëxkaptë tyëgoˈoyën ets tˈamdowdë maˈkxën. Ets nan pyokymyaˈkxandëp pënaty mëdëgooyëdëp. Ko jyaˈˈatyë mëjˈat këjxmˈat, ta xyajtsiptuˈunëm ets xyajnaywyäˈkxëm, per ko nnaybyokymyaˈkxëm, ta tuˈugyë nˈijtëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm.

¹⁸ Tsojkëp nˈijtëm yujyˈat tudaˈakyˈat parë nˈamdoˈojëmë maˈkxën amumduˈukjot ko nduˈunëm tuˈugë kompromisë diˈib kyaj të nekykyuytyuˈunëm mët ko ti të tyuny të jyatyëty. Ets oy nwinmäˈäyëm ko ja wiink jäˈäy nan myëdäjtypyë poky, tsojkëp nˈëxkäjpëm ti kyaj oy të nduˈunëm ets ngupëjkëm (käjpxë Proverbios 6:1, 3). *

19. ¿Tiko mbäät nmëjjäˈäwëm ko Biiblyë xyˈanmäˈäyëm ets nnayajnäjxëm “niˈigyë mutsk”?

¹⁹ ¡Mëjwiin kajaa nmëjjäˈäwëm ko Biiblyë xyˈanmäˈäyëm ets nnayajnäjxëm “niˈigyë mutsk”! Tsiptakp duˈun njäˈäyˈäjtëm, per pën nˈëxkäjpëm ko Jyobaa niˈigyë myëjjëty ets yujy tudaˈaky, ta nanduˈun nëjkx njäˈäyˈäjtëm extëm yëˈë. Duˈuntsoo niˈigyë Jyobaa nëjkx xyajtuˈunëm ets xyajnäjxëm mëj. Pääty, nˈoknayajnäjxëm “niˈigyë mutsk”.