Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

Ṱahulelani Muya Wa U Ḓiita Muṱuku

Ṱahulelani Muya Wa U Ḓiita Muṱuku

“A re muṱuku kha inwi noṱhe, ndi ene muhulwane.”—LUKA 9:48.

1, 2. Yesu o ṋea vhaapostola vhawe nyeletshedzo ifhio, nahone ndi ngani?

NGA ṄWAHA wa 32 C.E. ho vha na khakhathi musi Yesu e kha tshiṱiriki tsha Galilea. Vhaṅwe vhaapostola vhawe vho vha vha tshi khou pikisana uri ndi nnyi muhulwane vhukati havho. Muṅwali wa Evangeli Luka o ri: “Ha vuwa khani vhukati havho vha tshi ri muhulwane kha vhone ndi nnyi. Yesu a tshi vhona zwiné mbilu dzavho dza elekanya, a dzhia ṅwana a mu imisa tsini hawe. A amba navho’ a ri: A ṱanganedzaho uyu ṅwana a tshi itela dzina ḽanga, u ṱanganedza nṋe; huno a ṱanganedzaho nṋe u ṱanganedza o nthumaho. A re muṱuku kha inwi noṱhe, ndi ene muhulwane.” (Luka 9:46-48) Yesu o thusa vhafunziwa vhawe nga vhulenda, fhedzi o amba nga ho khwaṱhaho uri vhaapostola vha kone u vhona ṱhoḓea ya u ḓiṱukufhadza.

2 Naa nyeletshedzo ya Yesu ya uri vha ḓiite vhaṱuku yo vha i tshi tshimbidzana na mavhonele a Vhayuda, vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha? Kana yo vha i tshi lwisana nao? Musi Theological Dictionary of the New Testament i tshi amba nga ha vhuimo ha nga tshenetsho tshifhinga yo ri: “Zwo vha zwi zwa ndeme kha Vhayuda u ḓivha uri ndi nnyi ane a fanela u huliswa u fhira muṅwe, nahone vho vha vha tshi dzulela u vhilaedziswa nga mafhungo eneo.” Yesu o vha a tshi khou ṱuṱuwedza vhaapostola vhawe uri vha songo fana na vhathu vha re vhukati havho.

3. (a) U ḓiita muṱuku zwi amba mini, nahone ndi ngani zwi khaedu u ita nga u ralo? (b) Ndi mbudziso dzifhio dzine dza nga vhudziswa malugana na u ṱahulela muya wa u ḓiita muṱuku?

3 Ipfi ḽa Lugerika ḽo ṱalutshedzelwaho uri u ‘ḓiita muṱuku’ ḽi amba nga ha muthu ane a ḓiṱukufhadza, ane a ḓifhima, a sa ḓihudzi, na a sa ḓidzhieli nṱha. Yesu o shumisa ṅwana muṱuku u itela u zwi bvisela khagala kha vhaapostola vhawe uri vha fanela u ḓiṱukufhadza  na u ḓifhima. Nyeletshedzo yeneyi i a shuma kha Vhakriste ṋamusi, u fana na ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha. Nga zwiṅwe zwifhinga ri nga kha ḓi wana zwi tshi konḓa u ḓiita vhaṱuku. Samusi vhathu vha tshi anzela u ḓihudza, zwenezwo zwi ita uri vha ṱoḓe vhuimo ha nṱha. Muya wa u ṱaṱisana na muya wa shango zwi nga ri ṱuṱuwedza uri ri ḓihudze, ri dzule ri tshi ṱaṱa khani, kana ri ṱoḓe u langa vhaṅwe. Ndi mini zwine zwa nga ri thusa u ṱahulela muya wa u ḓiita vhaṱuku? Ane a ḓiita ‘muṱuku kha riṋe roṱhe, ndi ene muhulwane’ nga nḓila-ḓe? Ndi kha masia afhio a vhutshilo ane ra fanela u lwela u sumbedza muya wa u ḓiṱukufhadza?

“DZIVHA-WEE ḼA LUPFUMO ḼA VHUṰALI NA ḼA NḒIVHO YA MUDZIMU!”

4, 5. Ndi mini zwine zwa nga ri ṱuṱuwedza u ṱahulela u ḓiṱukufhadza? Ṋeani tsumbo.

4 Iṅwe nḓila ine ra nga ṱahulela ngayo u ḓiṱukufhadza ndi nga u elekanya nga ha nḓila ine Yehova a vha muhulwane ngayo musi a tshi vhambedzwa na riṋe. Zwi re zwone ndi uri Yehova u na “ṱhalukanyo i sá swikelwi.” (Yes. 40:28) Malugana na vhuhulwane ha Yehova, muapostola Paulo o ṅwala a ri: “Dzivha-wee ḽa lupfumo, ḽa vhuṱali na ḽa nḓivho ya Mudzimu! Dzikhaṱhulo dzawe a dzi na muṱalukanyi-mukoni. Dzinḓila dzawe u sá londea hadzo muthu a dzi vuledza ndi hunzani?” (Vha-Roma 11:33) Naho vhathu vha tshi vho ḓivha zwithu zwinzhi u fhira nga tshifhinga tshee Paulo a ṅwala enea maipfi miṅwahani i ṱoḓaho u vha 2 000 yo fhiraho, enea maipfi a kha ḓi vha a ngoho. Hu sa londwi uri ri na nḓivho nngafhani, u ḓivha uri hu na zwinzhi zwine ra kha ḓi fanela u zwi guda nga ha Yehova, mishumo yawe, na nḓila dzawe zwi fanela u ita uri ri ḓiṱukufhadze.

5 U pfesesa uri ri nga si kone u ṱalukanya nga vhuḓalo nḓila dza Mudzimu, zwo thusa Leo * uri a ḓiite muṱuku. Musi a tshee muswa, Leo o vha a tshi funesa mafhungo a saintsi. Nga nṱhani ha u ṱoḓa u ḓivha zwo engedzeaho nga hune zwa konadzea ngaho malugana na fhethu hoṱhe, o ita ngudo dza astrophysics (ngudo ya dzipulanete, dziṋaledzi na zwiṅwe zwithu zwa mupo). Fhedzi o vha a sa athu fushea. O ri: “Nga nṱhani ha zwe nda zwi gudela, ndo ṱhogomela uri pfunzo dza zwenezwino dza lwa saintsi dzi nga si kone u thusa vhathu u pfesesa fhethu hoṱhe nga vhuḓalo. Nga zwenezwo, ndo mbo ḓi litsha u zwi gudela nda mbo ḓi ya u gudela u vha ramilayo.” Nga u ya ha tshifhinga, Leo o vha ramilayo wa tshiṱiriki, a fheleledza e muhaṱuli wa khothe. Mafheleloni ene na mufumakadzi wawe vho thoma u guda Bivhili na Ṱhanzi dza Yehova, vha ṱanganedza mafhungo-ngoho, vha vha vhashumeli vha Mudzimu vho ḓiṋekedzaho. Hu sa londwi uri Leo o funzea vhukuma, ndi mini zwe zwa mu thusa uri a ḓiite muṱuku? O fhindula a sa timatimi a ri: “Ndo ṱhogomela uri hu sa londwi uri ndo guda lungafhani nga ha Yehova  na fhethu hoṱhe, hu kha ḓi vha na zwinzhi zwine nda tea u zwi guda.”

Yehova o ri hulisa nga u ri ṋea ndugelo ya u huwelela mafhungo maḓifha

6, 7. (a) Yehova u ri ṋea tsumbo ifhio i swayeaho ya u ḓiṱukufhadza? (b) U ḓiṱukufhadza ha Mudzimu zwi nga ita hani uri muthu a vhe “muhulwane”?

6 Tshiṅwe tshithu tshine tsha nga ri thusa u ḓiṱukufhadza ndi u humbula uri Yehova na ene u a ḓiṱukufhadza. Ṱhogomelani hezwi: “Ri vhashumisani roṱhe na Mudzimu.” (1 Vha-Kor. 3:9) Humbulani uri zwenezwo ndi zwavhuḓi lungafhani! Yehova, Mudzimu a re muhulwane nga nḓila i sa vhambedzwi na tshithu, u a ri hulisa nga u ri tendela ri tshi shumisa Ipfi ḽawe, Bivhili vhuḓinḓani. Naho Yehova a tshi hulisa mbeu dzine ra dzi ṱavha na u dzi sheledza, o ri hulisa nga u ita uri ri shume nae. (1 Vha-Kor. 3:6, 7) Naa zwenezwo a si tsumbo i swayeaho vhukuma ya uri Mudzimu u a ḓiṱukufhadza? I ngoho, tsumbo ya Yehova ya u ḓiṱukufhadza i fanela u ṱuṱuwedza muṅwe na muṅwe washu uri a ḓiite muṱuku.

7 Tsumbo ya Mudzimu ya u ḓiṱukufhadza yo kwama mupsalme Davida nga nḓila khulwane. O imbela Yehova a ri: “U mpfarisa tshiṱangu tshau tshi tshidzaho; U nkhulisa nga vhulenda hau.” (2 Sam. 22:36) Davida o vha a tshi zwi ḓivha uri o kona u vha muhulwane ngei Isiraele nga nṱhani ha uri Yehova o ḓiṱukufhadza a livhisa ṱhogomelo khae na u mu thusa. (Ps. 113:5-7) U ita zwi fanaho na kha riṋe. Zwine ra vha nazwo, u katela pfaneleo dzashu, vhukoni hashu, ndugelo dzine ra ḓiphina ngadzo, ro “tou fhiwa” nga Yehova. (1 Vha-Kor. 4:7) Muthu ane a ḓiita muṱuku, u dzhiiwa sa a re “muhulwane” samusi a tshi vha mushumeli wa Yehova wa ndeme vhukuma. (Luka 9:48) Kha ri vhone uri zwenezwi zwi itea nga nḓila-ḓe?

“A RE MUṰUKU KHA INWI NOṰHE, NDI ENE MUHULWANE”

8. U ḓiṱukufhadza zwi kwama hani mavhonele ashu nga ha ndangulo ya Yehova?

8 U ḓiṱukufhadza ndi zwa ndeme u itela uri ri kone u ḓipfa ro fushea ndanguloni ya Mudzimu, na uri ri kone u tikedza ndugiselelo dza tshivhidzo. Kha ri ṱhogomele tsumbo ya Petra, musidzana we a alutshela muṱani wa Dziṱhanzi. Nga nṱhani ha uri o vha a tshi ṱoḓa u ita lufuno lwawe, Petra o litsha u ṱanganela na tshivhidzo. Nga murahu ha miṅwaha minzhi, o dovha a ṱanganela na tshivhidzo. Zwa zwino o takala vhukuma ndanguloni ya Yehova nahone u tikedza ndugiselelo dza tshivhidzo nga mafulu-fulu. Ndi mini zwe zwa shandula mavhonele awe? O ri: “U itela uri ndi kone u ḓipfa ndo takala ndanguloni ya Mudzimu, ndo vha ndi tshi fanela u ṱahulela pfaneleo mbili dza ndeme, dzine dza vha u ḓiṱukufhadza na u ḓifhima.”

9. Muthu ane a ḓiṱukufhadza u na mavhonele afhio nga ha zwiḽiwa zwa muya zwine ra zwi ṋewa, nahone ndi ngani a tshi dzhiiwa e wa ndeme?

9 Muthu ane a ḓiṱukufhadza u livhuha zwi tshi bva mbiluni zwine Yehova a ri ṋea zwone, u katela na zwiḽiwa zwa muya. Nga zwenezwo, muthu o raloho u a ḓiimisela vhukuma u guda Bivhili na u vhala tshifhinga tshoṱhe magazini dza Tshiingamo na Awake! U a ḓiḓowedza u vhala khandiso ntswa iṅwe na iṅwe musi a sa athu i vhea khabodoni, u fana na zwine zwa itwa nga vhaṅwe vhashumeli vha Yehova vha fulufhedzeaho. Musi ri tshi livhuha nga ho dzikaho khandiso dzashu dzo thewaho Bivhilini nga u ḓiṱukufhadza, ra dzi vhala na u dzi guda, ri ita mvelaphanḓa ya muya, nahone Yehova u a kona u ri shumisa nga ho engedzeaho tshumeloni yawe.—Vha-Heb. 5:13, 14.

10. Ri nga vha hani na mavhonele a u ḓiita vhaṱuku tshivhidzoni?

10 Hu dovha ha vha na iṅwe nḓila ine muthu ane a ḓiita muṱuku a vha “muhulwane” ngayo. Tshivhidzo tshiṅwe na tshiṅwe tshi na vhanna vha faneleaho vho vhewaho nga muya mukhethwa wa Yehova uri vha shume sa vhahulwane. Vha ita ndugiselelo dza lwa muya malugana na miṱangano ya tshivhidzo, miṱangano ya tshumelo ya tsimu, na nyendo  dza vhulisa. Musi ri na mavhonele a u ḓiita vhaṱuku nga u tikedza dzenedzi ndugiselelo nga u ḓifunela, ri shela mulenzhe kha dakalo, mulalo, na vhuthihi ha tshivhidzo. (Vhalani Vha-Heberu 13:7, 17.) Arali ni muhulwane kana mushumeli tshivhidzoni, naa a ni livhuhi nga u ḓiṱukufhadza uri Yehova o ni ṋea yeneyo ndugelo tshumeloni yawe?

11, 12. Ndi mavhonele afhio ane a ḓo ita uri ri vhe vha ndeme ndanguloni ya Yehova, nahone ndi ngani zwo ralo?

11 Muthu ane a ḓiita muṱuku ndi “muhulwane” kana ndi wa ndeme ndanguloni ya Yehova, ngauri u ḓiṱukufhadza hawe zwi ita uri a a shumiswe nga Mudzimu. Yesu o ṱuṱuwedza vhafunziwa vhawe uri vha ḓiite vhaṱuku ngauri vhaṅwe vhavho vho vha vha tshi khou ṱuṱuwedzwa nga muya we wa vha wo phaḓalala nga tshenetsho tshifhinga. Luka 9:46 yo ri: “Ha vuwa khani vhukati havho vha tshi ri muhulwane kha vhone ndi nnyi.” A ro ngo fanela u humbula uri ri khwine u fhira Vhakriste nga riṋe kana ri vha nṱha u fhira vhaṅwe vhathu vhoṱhe. Vhathu vhanzhi shangoni vha ṱuṱuwedzwa nga tseḓa na u ḓikukumusa. Ri fanela u iledza u ḓihudza, ri ḓiṱukufhadze. Musi ri tshi ita nga yeneyo nḓila ri vha ri tshi khou rangisa phanḓa u ita lufuno lwa Yehova nahone ri ḓo homolosa vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini.

12 Nyeletshedzo ya Yesu ya uri ri ḓiite vhaṱuku i a ri ṱuṱuwedza vhukuma. Naa a ro ngo fanela u lwela u sumbedza muya wa u ḓiṱukufhadza kha masia oṱhe a vhutshilo hashu? Kha ri ṱhogomele masia mararu ane ra fanela u ḓiita vhaṱuku khao.

LWELANI U ḒIITA MUṰUKU

13, 14. Munna kana mufumakadzi u fanela u ḓiita muṱuku nga nḓila dzifhio nahone zwenezwi zwi ḓo kwama hani mbingano yavho?

13 Mbinganoni. Vhathu vhanzhi ṋamusi vha vhilaedziswa nga maanḓa nga ndugelo dzavho nahone a vha dzhieli nṱha ndugelo dza vhaṅwe vhathu. Muthu ane a ḓiita muṱuku u livhiswa nga mavhonele e Paulo a ri ṱuṱuwedza uri ri vhe nao. Kha vhurifhi he a vhu ṅwalela Vharoma, o ri: “Nga ri zwime zwi rudzaho dzimbilu na zwiné ra alusana ngazwo’.” (Vha-Roma 14:19) Muthu ane a ḓiita muṱuku u vha na mulalo kha vhathu vhoṱhe, zwihuluhulu na kha mufarisi wawe wa mbingano a funwaho.

14 Kha ri ṱhogomele sia ḽa u ḓimvumvusa. Zwi nga kha ḓi itea uri vhavhingani vha si takalele u ḓimvumvusa nga zwithu zwi fanaho. Khamusi u itela u ḓimvumvusa, munna a nga takalela u dzula hayani a vhala bugu. Kha ḽiṅwe sia, mufumakadzi u funa nga maanḓa zwa u bva a yo ḽa nnḓa kana u dalela dzikhonani. Mufumakadzi a nga wana zwi tshi leluwa u ṱhonifha munna wawe, arali munna a tshi ḓiṱukufhadza, a sa humbuleli ene muṋe fhedzi, fhedzi a tshi humbulela na zwine zwa funwa na u vhengwa nga mufumakadzi wawe. Nahone munna u ḓo funa na u dzhiela nṱha mufumakadzi wawe musi a tshi vhona uri mufumakadzi wawe ha funi hu tshi itwa zwawe fhedzi, fhedzi u a mu humbulela. Mbofho ya mbingano i ḓo khwaṱha musi mufarisi muṅwe na muṅwe a tshi ḓiita muṱuku.—Vhalani Vha-Filipi 2:1-4.

15, 16. Kha Psalme ya 131, Davida o ri ṱuṱuwedza uri ri vhe na mavhonele afhio, nahone zwenezwi zwi fanela u kwama hani nḓila ine ra ḓifara ngayo tshivhidzoni?

15 Tshivhidzoni. Fhano shangoni, vhathu vha ṱoḓa u fusha lutamo lwavho nga u ṱavhanya. Vha a ṱavhanya u fhela mbilu, nahone a vha ṱoḓi u lindela. U ṱahulela muya wa u ḓiita muṱuku zwi thusa muthu uri a kone u lindela Yehova. (Vhalani Psalme ya 131: 1-3.) Mbuyelo dza u ḓiṱukufhadza na u lindela Yehova ndi dza uri ri ḓo tsireledzea, u fhaṱutshedzwa, u khuthadzwa, na u fushea. Ndi ngazwo Davida o ṱuṱuwedza Vhaisiraele ngae uri vha si fhele mbilu musi vho lindela Mudzimu wavho!

16 Na inwi ni nga ḓipfa no khuthadzwa nga yeneyo nḓila arali na ḓiṱukufhadza na  lindela Yehova. (Ps. 42:5) Khamusi ni khou ṱoḓa u vha mulavhelesi, zwine zwa amba uri ni “tama [u ita] mushumo wo nakaho.” (1 Tim. 3:1-7) Zwi tou pfala uri ni fanela u ita zwoṱhe zwi re maanḓani aṋu u itela u tendela muya mukhethwa u tshi ni thusa u ṱahulela pfaneleo dzi ṱoḓeaho dza u vha mulavhelesi. Fhedzi hu ḓo itea mini arali zwa vhonala u nga zwi khou dzhia tshifhinga tshilapfu, fhedzi kha vhaṅwe zwi tshi khou ṱavhanya? Muthu ane a ḓiita muṱuku u a lindela ndugelo a sa fheli mbilu tshivhidzoni, a bvela phanḓa a tshi shumela Yehova o takala, nahone a takalela mushumo muṅwe na muṅwe une a ṋewa wone.

17, 18. (a) Hu vha na mbuyelo dzifhio musi ri tshi humbela pfarelo na musi ri tshi ḓiimisela u hangwela vhaṅwe? (b) Mirero 6:1-5 i ri ṱuṱuwedza u ita mini?

17 Kha vhushaka hashu na vhaṅwe. Vhathu vhanzhi vha wana zwi tshi konḓa u humbela pfarelo. Naho zwo ralo, vhashumeli vha Mudzimu vha fanela u ṱahulela mavhonele a u ḓiita vhaṱuku nga u tenda musi vho khakha nahone vha humbela pfarelo. Vha a dovha vha ṱavhanya u hangwela vhaṅwe vhe vha vha khakhela. Samusi u ḓihudza zwi tshi ṱuṱuwedza dziphambano na u ita uri hu si vhe na vhuthihi tshivhidzoni, u hangwelana zwi ita uri hu vhe na mulalo tshivhidzoni.

18 Ri nga kha ḓi fanela u ḓiṱukufhadza ra humbela pfarelo zwi tshi bva mbiluni, arali ra kundelwa u ḓadzisa zwe ra zwi fulufhedzisa nga nṱhani ha zwiimo zwine ra sa kone u zwi langa. Naho onoyo muthu a tshi nga kha ḓi vha o ita vhukhakhi, Mukriste a ḓiṱukufhadzaho u a ṱhogomela uri hu nga kha ḓi vha hu na zwe ene a khakha khazwo, nahone a zwi ṱanganedza.—Vhalani Mirero 6:1-5.

Ni na zwibuli zwifhio zwa u sumbedza uri ni ḓiita muṱuku?

19. Muṅwe na muṅwe washu u na zwiitisi zwifhio zwa u livhuha nyeletshedzo i bvaho Maṅwaloni ya u ḓiita muṱuku?

19 Ri livhuha lungafhani nyeletshedzo i bvaho Maṅwaloni ye ya ri ṱuṱuwedza u ṱahulela muya wa u ḓiita vhaṱuku! Naho nga zwiṅwe zwifhinga zwi tshi nga vha khaedu u ḓiita muṱuku, u vha na mavhonele o teaho nga ha vhuimo hashu musi vhu tshi vhambedzwa na ha Musiki washu na u ṱhogomela uri Musiki u a ḓiṱukufhadza, zwi nga ri ṱuṱuwedza u ṱahulela yeneyi pfaneleo yavhuḓi vhukuma. Musi ri tshi ita nga u ralo, ri ḓo vha vhashumeli vha Yehova vha ndeme vhukuma. U nga ri muṅwe na muṅwe washu a nga ḓiita muṱuku.

^ par. 5 Madzina o shandulwa.