Ndolula ya Yehowa Ke Tendula Inki Sambu na Nge?

‘Yehowa kele Nzambi ya nkenda mpi ya mawa, ya ke waka makasi nswalu ve, ya ke lolulaka bifu mpi mambi mpi disumu.’​—KUB. 34:6, 7.

SOSA BAMVUTU

Inki Yehowa salaka ntangu Davidi mpi Manase salaka masumu, mpi sambu na nki?

Sambu na nki Yehowa salaka mambu mutindu yandi salaka sambu na dikanda ya mvimba ya Izraele?

Inki mutindu beto lenda baka ndolula ya Yehowa?

1, 2. (a) Yehowa monisaka nde yandi vandaka Nzambi ya nki mutindu sambu na dikanda ya Izraele? (b) Nki ngiufula disolo yai ke tubila?

NA BILUMBU ya Nehemia, kibuka mosi ya Balevi ndimaka na kisambu yina bo salaka na meso ya bantu nde, ntangu yonso ba-nkaka na bo “buyaka kulemfuka” na bansiku ya Yehowa. Kansi mbala na mbala, Yehowa monisaka nde yandi vandaka ‘Nzambi yina ke lolulaka, ya ke wilaka bantu mawa, ya ke waka makasi nswalu ve mpi yina luzolo na yandi ke manaka ve.’ Yehowa landaka kumonisa ntima mbote ya nene na Bayuda yina katukaka na kimpika na bilumbu ya Nehemia.​—Neh. 9:16, 17.

² Konso muntu na kati na beto lenda kudiyula nde: ‘Ndolula ya Yehowa ke tendula nki sambu na mono?’ Sambu na kusadisa beto na kuzwa mvutu na ngyufula yai ya mfunu, beto tadila bangwisana ya Nzambi ti bantotila zole yina bakaka mambote ya ndolula na yandi​—Davidi ti Manase.

MASUMU YA NENE YA DAVIDI SALAKA

3-5. Inki mutindu Davidi salaka disumu mosi ya nene?

³ Ata Davidi vandaka kutina Nzambi boma, yandi salaka masumu ya nene. Masumu zole yina yandi salaka ke tadila Uria mpi Batsheba yina vandaka bankwelani. Malanda ya masumu yango vandaka mpasi sambu na bantu yonso. Kansi, mutindu Nzambi sungikaka Davidi ke monisa mambu mingi na yina me tala ndolula ya Yehowa. Beto tadila mambu yina salamaka.

⁴ Davidi tindaka basoda ya Izraele na kuziunga Raba, nto-mbanza ya Amoni. Mbanza yai vandaka na esti ya Yeruzalemi na simu ya Nzadi Yordani na kitamina ya bakilometre 80. Na ntangu yina, tuka ludi ya nzo na yandi na Yeruzalemi, Davidi monaka Batsheba, nkento ya Uria ke yobila. Bakala na yandi vandaka ve. Davidi yedisaka mpusa ntangu yandi vandaka kutala Batsheba yo yina yandi tindaka bantu  na kunata nkento yina na nzo na yandi mpi kuna yandi salaka bizumba ti Batsheba.​—2 Sam. 11:1-4.

⁵ Ntangu bo zabisaka Davidi nde Batsheba me baka divumu, yandi lombaka nde bo vutula bakala na yandi Uria na Yeruzalemi ti kivuvu nde yandi ta vukisa nitu ti nkento na yandi. Kansi Uria kotaka nkutu ve ata na nzo na yandi, ata Davidi salaka bikesa sambu na kusiamisa yandi. Yo yina, ntotila sonikilaka mfumu ya basoda na kinsweki na kutula Uria “na ndonga ya ntete, kisika bitumba ke luta ngolo” mpi nde basoda ya nkaka kubikisa yandi mosi na ntwala. Yo vandaka mutambu mosi ya pete, yo yina Uria fwaka na bitumba kaka mutindu Davidi bongisaka. (2 Sam. 11:12-17) Disumu ya bizumba yina Davidi salaka nataka yandi na kufwa bakala yina salaka mbi ve.

DAVIDI ME SOBA NKADILU

6. Inki Nzambi salaka ntangu Davidi salaka masumu, mpi yo ke monisa nki sambu na Yehowa?

⁶ Ya kieleka, Yehowa monaka mambu yonso yina salamaka. (Bing. 15:3) Ata na nima ntotila kwelaka Batsheba, “mambu ya Davidi salaka yo pesaka Mfumu Nzambi kiese ve.” (2 Sam. 11:27) Inki Nzambi salaka na masumu ya Davidi? Yandi tindaka mbikudi Natani na Davidi. Sambu Yehowa kele Nzambi yina ke lolulaka, yo ke monana nde yandi vandaka kusosa kikuma ya kuwila Davidi mawa. Keti nge ke mona ve nde kikalulu yai ya Yehowa ke sepedisa nge? Yandi pusaka ve Davidi na ngolo na kufunguna masumu na yandi kansi yandi tindaka kaka Natani na kutela ntotila disolo yina monisaka mbi ya masumu na yandi. (Tanga 2 Samuele 12:1-4.) Yo vandaka mutindu ya mbote mpenza ya kuyidika diambu yina ya mpasi!

7. Inki Davidi salaka na nima ya kuwa mbandu ya Natani?

⁷ Mbandu yina Natani sadilaka tedimisaka mpusa ya lunungu ya ntotila. Davidi wilaka mvwama ya disolo yina makasi mpi zabisaka Natani nde: “Na zina ya Mfumu Nzambi ya moyo, muntu yina fweti fwa!” Diaka, Davidi tubaka nde bo fwete vutudila muntu yina bo me sadila mambu ti kukonda lunungu bima na yandi. Ntangu yai, Natani tubaka diambu yina pesaka ntotila mpasi mingi. Yandi tubaka nde: “Muntu yina si nge!” Na nima, Natani zabisaka yandi nde sambu yandi salaka mambu yina, “mbele ya bitumba” ta katuka ve na nzo na yandi mpi mpasi ta bwila dibuta na yandi, bo ta monisa yandi mpi nsoni na meso ya bantu yonso sambu na bifu na yandi. Davidi bakisaka bunene ya mambu yina yandi salaka mpi ndimaka na mawa yonso nde: “Mono me sala masumu na meso ya Mfumu Nzambi.”​—2 Sam. 12:5-14.

KISAMBU YA DAVIDI MPI NDOLULA YA NZAMBI

8, 9. Inki mutindu Nkunga 51 ke monisa mawi yina vandaka na ntima ya Davidi, mpi nki yo ke longa beto sambu na Yehowa?

⁸ Bangogo ya nkunga mosi yina Ntotila Davidi sonikaka na nima, kemonisa mawa na yandi ya masonga. Nkunga 51 ketubila kisambu ya ke simba ntima ya Davidi mpi yo ke monisa pwelele nde yandi sukaka ve kaka na kundima bifu na yandi. Yandi balulaka ntima. Davidi vandaka kudiyangisa ntete-ntete sambu na bangwisana na yandi ti Nzambi. Yandi fungunaka nde: “Nge mpamba muntu ya mono me salaka mbi.” Yandi bondilaka Yehowa nde: ‘Nzambi, yingisa mono ntima ya mpembe, yidika yo, yo kuma ya mpa ti ya kikesa. Pesa mono diaka kiese ya kugulukila mpi kikesa ya kulemfukila nge.’ (Nk. 51:3-6, 9-14) Keti nge ke vandaka masonga mpi ke kangudilaka Yehowa ntima na nge ntangu nge ke zabisaka yandi bifu na nge?

⁹ Yehowa katulaka ve malanda ya mbi ya masumu ya Davidi. Malanda na yo landaka yandi luzingu na yandi ya mvimba. Kansi, sambu Yehowa bakisaka nde Davidi balulaka ntima, disongidila yandi vandaka ti “ntima ya kupasuka mpi ya kubukanabukana”  Yehowa lolulaka yandi. (Tanga Nkunga 32:5; Nk. 51:17, NW) Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso ke bakisaka nkadilu mpi bikuma ya kieleka yina ke pusaka muntu na kusala masumu. Na kisika ya kubika nde bazuzi ya bantu kuzengila bantu yai ya salaka bizumba nkanu ya lufwa na kutadila Nsiku ya Moize, na mawa na yandi Yehowa kotilaka bo, mpi yandi mosi zengaka mambu ya Davidi ti Batsheba. (Levi 20:10) Nkutu, Nzambi kumisaka mwana na bo Salomo ntotila ya Izraele.​—1 Bans. 22:9, 10.

10. (a) Ziku, nki bikuma pusaka Yehowa na kulolula Davidi? (b) Inki mambu ke pusaka Yehowa na kulolula muntu?

¹⁰ Ziku, kikuma ya nkaka yina pusaka Yehowa na kulolula Davidi kele mutindu Davidi yandi mosi lolulaka Saule. (1 Sam. 24:4-7) Mutindu Yezu tendulaka yo, Yehowa ke sadilaka beto mambu mutindu beto ke sadilaka bankaka. Yandi tubaka nde: “Beno bika kusambisa sambu bo sambisa beno ve, sambu bo ta sambisa beno na lusambisu yina beno ke sambisa bankaka, mpi bo ta tesila beno na kitesilu yina beno ke tesila bankaka.” (Mat. 7:1, 2) Yo ke bwisa mpenza ntima na kuzaba nde Yehowa ta lolula masumu na beto—ata masumu ya nene bonso bizumba to kufwa muntu! Yandi ta sala yo kana beto ke monisa mpeve ya kulolula, kana beto ke funguna masumu na beto na ntwala na yandi, mpi kana beto ke soba nkadilu na beto. Yehowa ke pesaka “bansungi ya kupema” ntangu bansumuki ke balulaka ntima na masonga yonso.​—Tanga Bisalu 3:19.

MANASE SALAKA DISUMU YA NENE KANSI YANDI BALULAKA NTIMA

11. Na nki mitindu Ntotila Manase salaka mambu ya mbi na meso ya Nzambi?

¹¹ Beto tadila disolo ya nkaka ya Masonuku ya ke monisa luzolo yina Yehowa ke vandaka ti yo ya kulolula. Kiteso ya bamvula 360 na nima ya luyalu ya Davidi, Manase kumaka ntotila ya Yuda. Luyalu na yandi ya bamvula 55 fulukaka ti mambu ya mbi, mpi Yehowa bedisaka yandi sambu na mambi na yandi. Na kati ya mambi yina Manase salaka, beto lenda tanga: Yandi tungaka bamesa-kimenga sambu na Baale, yandi sambilaka “bambwetete,” yandi pesaka bana na yandi makabu na tiya, mpi yandi siamisaka bisalu ya bampeve ya mbi. Ya kieleka, “yandi salaka mpenza mambu mingi ya mbi” na meso ya Yehowa.​—2 Bans. 33:1-6.

12. Inki mutindu Manase vutukilaka Yehowa?

¹² Nsuka-nsuka, bo kangaka Manase na bwala na yandi mpi kotisaka yandi na boloko na Babilone. Ziku kuna yandi yibukaka bangogo yai ya Moize zabisaka bantu ya Izraele: “Ntangu beno ta kota na mpasi, ntangu bamambu yai yonso ta bwila beno, pana beno ta zaba kusosa Mfumu Nzambi ti kuwila yandi.” (Kul. 4:30)  Manase vutukilaka Yehowa. Inki mutindu? Yandi “ndimaka mbi na yandi” mpi landaka ‘kubondila Nzambi’ (mutindu kifwanisu ya lutiti 23 ke monisa yo). (2 Bans. 33:12, 13) Biblia ke zabisa beto ve bangogo ya sikisiki yina Manase tubaka na kisambu yina, kansi beto lenda yindula nde yo lenda vanda mutindu mosi ti bangogo ya Ntotila Davidi yina kele na Nkunga 51. Yo vanda mpidina to ve, Manase sobaka mpenza ntima na yandi.

13. Sambu na nki Yehowa lolulaka Manase?

¹³ Yehowa salaka nki na kisambu ya Manase? ‘Nzambi ndimaka kisambu na yandi.’ Bonso Davidi, Manase bakisaka bunene ya masumu na yandi mpi balulaka ntima na masonga yonso. Yo yina Nzambi lolulaka Manase mpi vutulaka yandi na kimfumu na yandi na Yeruzalemi. Ebuna “Manase zabaka nde” Yehowa kele Mfumu ya kieleka. (2 Bans. 33:13) Yo ke pesa kikesa kibeni na kumona banzikisa yai ya nkaka ya ke ndimisa nde Nzambi na beto ya mawa ke lolulaka bantu yina ke balulaka ntima na masonga yonso!

KETI NDOLULA YA YEHOWA ME KONDA NDILU?

14. Sambu Yehowa kulolula muntu yina me sala masumu, inki yandi fwete sala?

¹⁴ Bubu yai, bantu fioti na kati ya bansadi ya Nzambi ke vandaka na mfunu ya ndolula sambu na masumu ya nene bonso yina Davidi mpi Manase salaka. Ata mpidina, mutindu Yehowa lolulaka bantotila yina zole ke sadisa beto na kubakisa nde Nzambi na beto kele ti luzolo ya kulolula ata masumu ya nene kana nsumuki me balula ntima na masonga yonso.

15. Inki mutindu beto me zaba nde Yehowa ke lolulaka ve bansumuki na mbala mosi?

¹⁵ Ya kieleka, beto lenda tuba mpenza ve nde Yehowa ke lolulaka na mbala mosi bantu yonso yina ke salaka masumu. Na diambu yai, bika beto fwanisa nkadilu ya Davidi mpi ya Manase ti ya bankolami ya Izraele mpi ya Yuda. Nzambi tindaka Natani na kusiamisa Davidi mpi kupesa yandi dibaku ya kusoba nkadilu na yandi. Davidi ndimaka ndongisila na yandi na ntonda yonso. Ntangu Manase kutanaka ti bampasi ya ngolo, yo pusaka yandi na kubalula ntima na masonga yonso. Kansi,  mbala mingi bantu ya Izraele mpi ya Yuda balulaka ve ntima. Yo yina, Yehowa lolulaka bo ve. Ata mpidina, mbala na mbala yandi vandaka kutinda bambikudi na yandi sambu na kuzabisa bo mutindu yandi vandaka kutadila nkadilu na bo ya kukonda bulemfu. (Tanga Nehemia 9:30.) Ata ntangu bayina vandaka na kimpika katukaka na Babilone mpi vutukaka na insi na bo, Yehowa landaka kutinda binati-nsangu ya kwikama, bonso nganga-nzambi Esdrasi mpi mbikudi Malashi. Ntangu bantu vandaka kusala mambu na kuwakana ti luzolo ya Yehowa, bo vandaka na kiese ya mingi.​—Neh. 12:43-47.

16. (a) Inki kukuminaka dikanda ya mvimba ya Izraele sambu bo balulaka ve ntima? (b) Inki mambote muntu mosi-mosi ya Izraele ya ntama lenda baka?

¹⁶ Ntangu Yehowa tindaka Yezu na ntoto mpi yandi pesaka kimenga mosi ya kukuka ya nkudulu, Yehowa vandaka kundima diaka ve bimenga ya bambisi yina bantu ya Izraele vandaka kupesa. (1 Yoa. 4:9, 10) Ntangu yandi vandaka na ntoto, Yezu monisaka mabanza ya Tata na yandi ntangu yandi tubaka bangogo yai ya ke simba ntima: “Yeruzalemi, Yeruzalemi, bwala yina ke fwaka baprofete mpi ke losaka matadi na bantu yina bo ke tindilaka yo​—mbala ikwa mono zolaka kuvukisa bana na nge mutindu nsusu ke vukisaka bana na yandi na nsi ya mapapu na yandi! Kansi beno zolaka ve.” Yo yina Yezu tubaka nde: “Tala! Bo me yambudila beno nzo na beno.” (Mat. 23:37, 38) Mpidina, Izraele ya kimpeve yingaka dikanda yina ya masumu mpi ya kukonda kubalula ntima. (Mat. 21:43; Bag. 6:16) Kansi nki beto lenda tuba sambu na muntu mosi-mosi ya Izraele ya kinsuni? Nzambi ta lolula bo mpi ta monisila bo mawa na yandi kana bo monisa lukwikilu na Nzambi mpi na kimenga ya Yezu Kristu. Nzambi ta pesa mpi dibaku yina na bantu yina fwaka kukonda kubalula ntima na masumu na bo kansi ta futumuka na nsi-ntoto ya bunkete.​—Yoa. 5:28, 29; Bis. 24:15.

BAKA MAMBOTE YA NDOLULA YA YEHOWA

17, 18. Inki mutindu beto lenda baka ndolula ya Yehowa?

¹⁷ Inki fwete vanda nkadilu na beto na luzolo yina Yehowa kele ti yo ya kulolula? Ya kieleka, beto fwete sala mambu bonso Davidi mpi Manase. Beto fwete ndima masumu na beto, kubalula ntima, kulomba ndolula ya Yehowa na masonga yonso, mpi kulomba yandi na kupesa beto ntima ya kukonda mvindu. (Nk. 51:12) Kana beto me sala disumu ya nene, beto fwete sosa lusadisu ya kimpeve na bankuluntu. (Yak. 5:14, 15) Na kutadila mambu na beto, yo ke pesa kikesa na kuyibuka nde Yehowa kele mutindu yandi mosi kudimonisaka na Moize​—‘Nzambi ya nkenda mpi ya mawa, ya ke waka ve makasi nswalu, ya ke vilaka ve kupesa ndola na bana ti batekolo sambu na masumu yina ya batata na bo salaka, Nzambi ya me fuluka na ntima ya mbote mpi kieleka, ya ke lolulaka bifu mpi mambi mpi disumu.’ Yehowa me sobaka ve.​—Kub. 34:6, 7.

¹⁸ Na nzila ya mbandu mosi ya ngolo, Yehowa silaka bantu ya Izraele yina balulaka ntima nde yandi ta katula mpenza batashe yonso ya masumu na bo mpi ta kumisa batashe ya ‘mbwaki’ mpembe bonso “mvula ya neze.” (Tanga Yezaya 1:18.) Ndolula ya Yehowa ke tendula nki sambu na beto? Yandi ta lolula masumu mpi bifu na beto yonso, kana beto monisa ntonda mpi kubalula ntima.

19. Inki beto ta tadila na disolo yina ke landa?

¹⁹ Sambu Yehowa ke lolulaka beto, nki mutindu beto lenda landa mbandu na yandi na bangwisana na beto ti ba nkaka? Inki mutindu beto lenda buya kuyedisa nkadilu ya kukonda kulolula bantu yina me sala masumu ya nene kansi ya me balula ntima na masonga yonso? Disolo yina ke landa ta sadisa beto na kutadila ntima na beto mosi na mpila nde beto landa mbandu ya Tata na beto, Yehowa, yina kele ‘muntu ya mbote, ya ke wilaka bantu mawa’ mpi ya ke vandaka ya kuyilama na kulolula.​—Nk. 86:5.

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 26]

Sambu Yehowa lolulaka Manase, yandi vutukaka na Kimfumu na yandi na Yeruzalemi