1, 2. (a) Jehova i kamapim klia olsem em i wanem kain God long lain Israel? (b) Dispela stadi bai skelim wanem askim?

 LONG taim bilong Nehemia, sampela bilong lain Livai i beten long ai bilong olgeta man, na ol i tok planti taim ol lain tumbuna bilong ol “i no laik bihainim” ol lo bilong Jehova. Tasol Jehova i save kamapim klia olsem em i God bilong ‘lusim sin, laikim na mekim gut long ol, i no save belhat kwik, na em i save marimari moa yet.’ Jehova i soim yet bikpela pasin helpim long ol.—Neh. 9:16, 17.

² Yumi wan wan i ken askim yumi yet olsem, ‘Olsem wanem pasin bilong Jehova long lusim rong i helpim yumi?’ Bilong bekim dispela bikpela askim, yumi ken skelim ol samting Jehova i mekim long 2-pela man Em i bin lusim rong bilong ol, em King Devit na King Manase.

3-5. Devit i bin mekim wanem ol bikpela rong?

³ Maski Devit em man husat i gat pasin bilong pret long God, em i bin mekim ol bikpela rong. Na em i bin mekim 2-pela rong long Uria na Batseba, em 2-pela marit. Pe bilong ol dispela sin i givim bikpela hevi tru long olgeta husat i insait long en. Tasol pasin Jehova i bihainim long stretim Devit i skulim yumi long pasin bilong Jehova long lusim rong. Tingim samting i kamap.

⁴ Devit i salim ami bilong lain Israel i go bilong daunim taun Raba bilong lain Amon. Dispela taun i stap olsem 80 kilomita long hap is bilong Jerusalem, long hapsait bilong wara Jordan. Devit i go antap long rup bilong haus king bilong em long Jerusalem, na taim em i lukluk i go daun em i lukim Batseba, em wanpela marit meri, i waswas i stap. Man bilong em i no stap. Devit i aigris long Batseba na em i tokim ol wokman long bringim dispela meri i kam long haus king, na em i slip wantaim Batseba na mekim pasin adaltri.—2 Sml. 11:1-4.

 ⁵ Taim Devit i painimaut olsem Batseba i kisim bel, em i salim tok long Uria, em man bilong Batseba, long kam bek long Jerusalem. Devit i laik bai Uria i slip wantaim Batseba bambai Uria i ting Batseba i kisim bel long em. Tasol Uria i no go long haus bilong em maski Devit i mekim ol samting bilong kirapim em long go. Olsem na long pasin hait Devit i raitim pas long komanda bilong ami long “putim Uria wantaim ol namba wan lain soldia long hap pait i kamap strong tumas long en,” na ol narapela lain soldia i no ken sambai long em. Olsem na ol birua i kilim i dai Uria, olsem Devit i bin plenim. (2 Sml. 11:12-17) King Devit i mekim pasin adaltri pinis, na bihain em i stretim rot bilong kilim i dai wanpela man husat i no gat asua.

6. God i bin mekim wanem taim Devit i mekim sin? Dispela i givim wanem skul long yumi long Jehova?

⁶ Jehova i lukim olgeta dispela samting i bin kamap. I no gat wanpela samting i stap hait long ai bilong em. (Snd. 15:3) Bihain king i maritim Batseba, “tasol Bikpela i no laikim dispela samting Devit i bin mekim.” (2 Sml. 11:27) Olsem na God i mekim wanem? Em i salim profet Natan i go long Devit. Jehova em God i gat pasin bilong lusim rong, olsem na em i laik lukim sapos Devit i tanim bel tru bambai Em i ken soim pasin marimari long Devit. Dispela pasin bilong Jehova i mekim gut bel bilong yumi, a? Em i no fosim Devit long autim sin bilong em, nogat. Em i tokim Natan long mekim wanpela stori we i kamapim klia ol bikpela rong em Devit i bin mekim. (Ritim 2 Samuel 12:1-4.) Jehova i bihainim gutpela rot tru bilong painimaut tingting tru bilong Devit!

7. Taim Devit i harim stori bilong Natan, em i pilim olsem wanem?

⁷ Stori bilong Natan i kirapim king long luksave wanem pasin i no stret. Devit i belhat long dispela maniman long stori na em i tokim Natan: “Long nem bilong Bikpela, mi tok tru tumas, man i mekim dispela kain pasin em i man nogut tru. Na i moa gut long ol i kilim em i dai.” Na tu, Devit i tok ol i mas stretim hevi bilong man em narapela i bin stilim sipsip bilong em. Tasol Natan i tok: “Dispela maniman em yu tasol”! Natan i tok moa long Devit olsem: “Long olgeta taim bihain ol man bai i kilim i dai sampela bilong ol lain tumbuna bilong yu.” Na tu, ol man bai semim em long ol rong em i bin mekim. Devit i luksave olsem em i bin mekim bikpela rong tru na em i tok: “Mi mekim sin long ai bilong Bikpela.”—2 Sml. 12:5-14.

8, 9. Olsem wanem tok i stap long Song sapta 51 i kamapim klia tingting tru bilong Devit? Dispela i skulim yumi long wanem pasin bilong Jehova?

⁸ Ol tok i stap long wanpela song em King Devit i singim i kamapim olsem em i sori tru long rong em i bin mekim. Long Buk Song sapta 51, Devit i askim Jehova long helpim em na dispela i soim olsem em i sori tru long ol rong em i bin mekim na em i tanim bel. Devit i tingim tru pasin bilong em long pas gut wantaim God. Em i tok: “Mi mekim sin long yu wanpela tasol.” Em i tok moa olsem: “God, yu ken wokim nupela klinpela bel insait long mi. Putim nupela spirit insait long mi na bai mi bihainim yu tasol. . . . Bipo mi amamas long yu i kisim bek mi, na nau mi laik bai yu givim mi dispela amamas gen. Yu mas kirapim laik bilong mi long bihainim tok bilong yu, na yu ken strongim mi long mekim olsem.” (Sng. 51:1-4, 7-12) Olsem wanem long yu yet? Taim yu toktok wantaim Jehova na tokim em long ol rong yu bin mekim, yu save tokaut stret long olgeta samting?

⁹ Jehova i no rausim ol hevi em ol rong bilong Devit i kamapim. Devit bai karim ol dispela hevi inap long laip olgeta bilong em. Tasol, Jehova i luksave olsem Devit i tanim bel tru, olsem em i “pilim hevi long sin na i daunim em  yet,” olsem na Jehova i fogivim em. (Ritim Song 32:5; Sng. 51:17) God i Gat Olgeta Strong i kliagut long astingting na samting i kirapim man long mekim rong. Olsem na Jehova i no tokim ol man i mekim wok jas long givim strafe long Devit na Batseba olsem Lo Bilong Moses i makim bilong kilim ol i dai, nogat, em yet i skelim ol na soim pasin marimari long ol. (Wkp. 20:10) Na tu, God i mekim Solomon, pikinini man bilong tupela i kamap king bilong Israel.—1 Sto. 22:9, 10.

10. (a) Wanem samting moa i mekim na Jehova i fogivim Devit? (b) Man i mas mekim wanem na bai Jehova i ken lusim rong bilong em?

¹⁰ Devit i bin marimari long Sol, olsem na ating dispela tu i mekim na Jehova i lusim rong bilong Devit. (1 Sml. 24:4-7) Olsem Jisas i tok, Jehova i save mekim wankain pasin long yumi olsem yumi mekim long ol narapela. Jisas i tok: “Yupela i mas lusim pasin bilong skelim ol arapela olsem jas, nogut ol i skelim yupela tu. Dispela skel yupela i skelim ol arapela long en olsem jas, long dispela wankain skel tasol ol bai skelim yupela tu. Na pasin yupela i mekim long ol man, ol bai mekim wankain pasin long yupela.” (Mat. 7:1, 2) Em i gutpela samting tru long save olsem Jehova inap lusim rong bilong yumi, maski em bikpela rong tru olsem pasin adaltri o kilim wanpela i dai! Em bai mekim olsem sapos yumi gat pasin bilong lusim rong, sapos yumi autim rong bilong yumi long em, na sapos yumi soim olsem yumi senisim pasin bilong yumi na lusim ol pasin nogut yumi bin mekim. Jehova bai givim “nupela strong” long ol man i tanim bel tru long ol rong bilong ol.—Ritim Aposel 3:19.

11. King Manase i bin mekim wanem ol samting nogut long ai bilong God?

¹¹ Tingim narapela stori bilong Baibel we i kamapim olsem Jehova i redi tu long lusim ol bikpela rong. Inap 360 yia samting bihain long Devit i stap king, Manase i kamap king bilong Juda. Manase i mekim wok king inap 55 yia na insait long dispela haptaim em i mekim ol stingpela pasin, olsem ol pasin i nogut tru, na Jehova i kotim em long ol dispela pasin. Manase i wokim ol alta bilong Bal, na lotuim “ol sta,” kukim ol pikinini bilong em olsem ofa, na strongim wok bilong ol spirit nogut. Yes, “Manase i mekim planti sin moa long ai bilong Bikpela.”—2 Sto. 33:1-6.

12. Olsem wanem Manase i go bek long Jehova?

¹² Manase i lusim asples bilong em na i go kalabus long Babilon. Long dispela taim em i mas tingim tok bilong Moses long ol Israel olsem: “Tasol long taim yupela i gat bikpela trabel, na ol dispela samting nogut i kamap long  yupela, bai yupela i tanim bel na bihainim tok bilong Bikpela.” (Lo 4:30) Olsem wanem Manase i go bek long Jehova? “Em i daunim em yet” na wok long “prea” askim God (olsem piksa long pes 21 i soim). (2 Sto. 33:12, 13) Yumi no save long tok Manase i mekim tasol ating em i mekim ol tok i wankain olsem bilong King Devit, i stap long Buk Song sapta 51. Manase i bin senisim tru pasin bilong em.

13. Bilong wanem Jehova i lusim rong bilong Manase?

¹³ Jehova i mekim wanem taim Manase i beten long em? “Na God i harim prea bilong Manase na i helpim em.” Olsem Devit, Manase i luksave olsem em i mekim bikpela rong na em i mas tanim bel tru. Olsem na God i lusim rong bilong Manase na larim em i kamap king gen long Jerusalem. “Na nau Manase i save gut olsem, Bikpela tasol em i God tru.” (2 Sto. 33:13) Dispela ol stori i mekim gut bel bilong yumi olsem Jehova inap marimari na lusim rong bilong ol lain em ol i hevi tru long rong bilong ol.

14. Man i mas mekim wanem na bai God i lusim rong bilong em?

¹⁴ Long nau, wan wan tasol long lain bilong God bai askim em long lusim ol bikpela rong ol i bin mekim, wankain olsem bilong Devit na Manase. Tingim, Jehova i lusim rong bilong dispela 2-pela king na dispela i helpim yumi long luksave olsem God i redi long lusim ol bikpela rong tu sapos man i tanim bel tru.

15. Olsem wanem yumi save olsem Jehova i no inap fogivim nating olgeta man?

¹⁵ Yumi no inap tok olsem Jehova i save fogivim nating olgeta man. Yumi ken tingim pasin bilong Devit na Manase na skelim wantaim pasin bilong bikhetlain Israel na Juda. God i salim Natan i go bilong opim rot long Devit i ken senisim pasin bilong em. Devit i pilim tru rong bilong em na em i tanim bel. Manase tu i bin mekim ol bikpela rong na em i luksave olsem em i mas tanim long ol rong em i bin mekim.  Tasol long lain Israel na lain Juda, planti taim ol i no tanim bel, olsem na Jehova i no fogivim ol. Ol i no laik harim tok, olsem na planti taim Jehova i salim ol profet bilong em i go tokim ol long em i gat wanem tingting long dispela pasin bilong ol. (Ritim Nehemia 9:30.) Bihain, taim ol i lusim Babilon na go bek long asples bilong ol, Jehova i wok yet long salim ol gutpela wokman bilong bringim tok, olsem pris Esra na profet Malakai. Taim ol man i bihainim laik bilong Jehova, ol i stap amamas.—Neh. 12:43-47.

16. (a) Wanem samting i painim lain Israel taim ol i no tanim bel? (b) Wanem rot i op long olgeta wan wan bilong lain Israel?

¹⁶ Bihain long Jisas i kam long graun na givim ofa i gutpela olgeta, Jehova i no orait moa long pasin bilong ol Israel long givim animal olsem ofa. (1 Jon 4:9, 10) Taim Jisas i stap long graun, em i kamapim tingting bilong Papa bilong em taim em i mekim dispela tok: “Jerusalem, Jerusalem, taun bilong kilim ol profet i dai na stonim ol man God i salim i kam long en! Planti taim tru mi laik bungim ol pikinini bilong yu wankain olsem mama kakaruk i save bungim ol pikinini bilong en aninit long wing bilong en. Tasol yupela i no laik.” (Mat. 23:37, 38) Olsem na taim lain Israel i mekim sin na ol i no tanim bel, God i makim lain Israel bilong spirit long senisim ol. (Mat. 21:43; Gal. 6:16) Tasol wanem rot i op long olgeta wan wan man long lain Israel bilong skin? Jehova inap fogivim ol na marimari long ol sapos ol i bilip long em na long ofa bilong Jisas Krais. Na tu, ol lain husat i no tanim bel yet na ol i dai, Jehova bai fogivim ol na marimari long ol taim ol i kirap bek long graun.—Jon 5:28, 29; Apo. 24:15.

17, 18. Yumi mas mekim wanem na bai Jehova i ken fogivim yumi?

¹⁷ Jehova i redi long fogivim yumi, olsem na yumi mas mekim wanem? Yumi mas bihainim pasin bilong Devit na Manase. Yumi mas luksave olsem yumi sinman, tanim bel long ol rong yumi mekim, askim Jehova long fogivim yumi, na helpim yumi long kisim klinpela bel. (Sng. 51:10) Sapos yumi bin mekim bikpela rong, orait yumi mas tokaut long ol elda long samting yumi mekim na bai ol inap helpim yumi. (Jems 5:14, 15) Maski rong yumi mekim em i bikpela o liklik, i gutpela long tingim tok Jehova i bin mekim long Moses olsem: “Mi God na mi as bilong marimari na sori. Na mi no save belhat kwik. Mi save laikim tru olgeta manmeri, na mi save bihainim olgeta tok bilong mi. Mi save laikim tumas planti tausen lain manmeri, olsem mi promis pinis, na mi save lusim ol kain kain sin na bikhetpasin bilong ol.” Dispela pasin bilong Jehova i no senis.—Kis. 34:6, 7.

¹⁸ Long rot bilong wanpela strongpela tok piksa, Jehova i tok promis long ol Israel husat i tanim bel olsem, em bai rausim rong bilong ol. Ol i olsem “waitpela laplap em retpela pen i bagarapim pinis,” na em bai mekim ol i kamap waitpela gen olsem “ais.” (Ritim Aisaia 1:18.) Pasin bilong Jehova long fogivim rong inap helpim yumi olsem wanem? Jehova inap fogivim tru ol rong yumi mekim sapos yumi tenkyu tru long pasin bilong Em long fogivim rong na yumi tanim bel tru.

19. Yumi bai skelim wanem samting long stadi i kamap bihain long dispela?

¹⁹ Wankain olsem Jehova i save fogivim yumi, olsem wanem yumi ken bihainim pasin bilong em na fogivim ol narapela? Taim ol man i mekim ol bikpela rong na ol i tanim bel tru, olsem wanem yumi ken fogivim ol? Stadi i kamap bihain long dispela bai helpim yumi long skelim bel bilong yumi yet bambai yumi ken kamap wankain olsem Papa bilong yumi, Jehova, em i “gutpela tru na [em] save rausim sin.”—Sng. 86:5.